3. ՎԱՅՐԻ ՁԻԵՐ
Վայրի ձիերը հանդիպում
են Ասիայի և Աֆրիկայի
տափաստաններում,
կիսաանապատներում և
անապատներում: Եվրոպայում
բնաջնջվել են: Ապրում են
երամակներով: Ձին ընտելացվել է
5–6 հզ. տարի առաջ Ասիայում:
5. ԸՆՏԱՆԻ ՁԻԵՐ
Ըտանի ձիերը տարածված են գրեթե բոլոր
երկրներում: Առավել հայտնի են անգլիական
զտարյուն արագավազները, նորֆոլկյան
վարգունները, շայրի, սուֆոլկի, կլեյդեսդալյան
ծանրաքարշները, ամերիկյան վարգունները,
արաբական ձին, տարբեր երկրներում տարածված
բրաբանսոնները, արդենները, Ռուսաստանի
օռլովյան վարգունները, Դոնի հեծկանները, ԽՍՀՄ
բուդյոնովյանը, թերեքյանը, կաբարդինյանը,
լիտվական ու լատվիական լծկանները,
խորհրդային ծանրաքարշները և այլն:
Այդ ձիերի բարձրությունը 50–185 սմ է:
Սեռահասուն են դառնում 1,5 տարեկանում:
Հղիությունը տևում է մոտ 11 ամիս:
Կաթնատվությունը 11–15լ է: Ապրում են 25–30
7. ԸՆՏԵԼԱՑԱԾ ՁԻԵՐ
Ընտելացած ձին երկար ժամանակ եղել է մարդու
մշտական օգնականը երկրագործական ու
փոխադրական աշխատանքներում և կարևոր դեր է
խաղացել բանակում: 20-րդ դարի առաջին կեսին
գյուղատնտեսական արտադրության մեքենայացման և
փոխադրամիջոցների զարգացման հետևանքով
աշխարհում (հատկապես՝ բարձր զարգացած
երկրներում) ձիերի գլխաքանակը կրճատվել է գրեթե
կրկնակի անգամ: Սակայն շատ երկրներում բանող ձիեր
դեռևս օգտագործվում են: Մեծ քանակությամբ ձիեր
բուծվում են նաև ձիասպորտի և զբոսաշրջության
զարգացման, միս ստանալու, բժշկության և
անասնաբուժության մեջ գործածվող շիճուկներ ու
պատրաստուկներ արտադրելու նպատակով:
9. ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՀԱՅՏՆԻ
ՁԻԵՐ
Հայաստանոում հայտնի է Ղարաբաղյան ձին:
Լեռնային հեծկան ձիերի ցեղ է, որն ստեղծվել է
հնագույն ժամանակներում: Հայոց այրուձիի
կազմում հայտնի էր որպես լավագույն հեծկան:
Աչքի է ընկնում գեղեցիկ մարմնակազմվածքով, իսկ
հեզ վարքագծով նման է արաբական ձիերին: Գլխի
շարժումը թեթև է: Մնդավի բարձրությունը 145–150
սմ է, իրանի թեք երկարությունը՝ 145–150 սմ:
Օգտագործվել է Դոնի, անդրկովկասյան
հանրապետությունների, Արևմտյան Եվրոպայի մի
շարք երկրների տարբեր ձիերի ցեղերի բուծման և
բարելավման նպատակով: Սահմանափակ
քանակով բուծվում է Լեռնային Ղարաբաղի
Հանրապետության տարբեր շրջաններում:
