Pl lecture1

1. L o g o
Програмчлалын хэл
Улаанбаатар Их Сургууль
2015 он
Удиртгал хичээл
багш Б.Ганзориг

2. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Агуулга
Түүх3
Онцлогууд4
Програмчлалын хэл гэж юу вэ ?1
Ангилал2
Сайн програмчлалын хэл5

3. L o g o
Сайн програмчлалын хэлний шалгуурууд
1. Ойлгомжтой хялбар байх
2. Оновчлолын түвшин өндөр байх
3. Хэрэглээний бодит байдалд дөхсөн эсэх
4. Хийсвэрлэлийн түвшин өндөр эсэх
5. Шалгалт нь хялбар эсэх
6. Програмчлалын орчин ямар түвшинд байгаа
7. Тухайн хэлний авсаархан байдал. Өөрөөр
хэлбэл үр дүнг харуулж буй файлын хэмжээ нь
аль болох бага, санах ойн цөөн үүрийг эзэлдэг
байх хэрэгтэй.
8. Хэрэглээний үнэ цэнэ
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

4. L o g o
Хичээлийн ач холбогдол
Ашигтай програмчлах чадварыг
сайжруулдаг.
Зөв ашиглаж чадвал програм зохиогчид
ашигтай онцлогийг ихэнх хэлнүүд
агуулдаг. Эдгээрийг зөв ашигласнаар
ашигтай үр дүнд хүрдэг. Харин буруу
ашиглавал эсрэг үр дүнд ч хүрч магадгүй.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

5. L o g o
Хичээлийн ач холбогдол
Хэлний хэрэглээ сайжирдаг.
Их ашиглагддаг программчлалын арга
технологийг нэмж сурна.
Өөрийн хэрэглээнд сайн прграмчлалын
хэлийг сонгож сурна.
Шинээр хэл сурахад дөхөмтэй байдаг.
Шинээр програмчлалын хэл зохиоход
тусалдаг.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

6. L o g o
Програмчлалын хэлний үүссэн түүх
Өндөр түвшиний програмчлалын
хэлний анхны загвар 1950-иад оноос
үүссэн.
Fortran болон Lisp хэлнүүд нь 1950-
иад оноос, харин Ada, C, Smalltalk
зэрэг хэлнүүд нь 1970-аад оноос
үүссэн.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

7. L o g o
Програмчлалын хэлний үүссэн түүх
С++ хэл нь 1980-аад оноос үүссэн.
2000 оноос хойш програмчлын маш
олон шинэ болон сайжирсан хүчирхэг
хэлүүд үүссэн.
Одоогоор дэлхий нийтэд 500 гаруй
програмчлалын хэлүүдийг тодорхой
түвшинд ашиглаж байна.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

8. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
1954: Fortran
1958: Algol
1959: Cobol
1963: CPL->1967:BCPL->1969:B
1965: BASIC
1970: Pascal
1970: Prolog
1971: C (B хэлнээс үүссэн)

9. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
1979: Ada
1983: C++
1989: Ansi C
1990: Haskel
1991: Oak
1991: Visual Basic 1.0
1991: Phyton
1994: Common Lisp

10. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
1995: Delphi
1995: JavaScript
1995: Java 1
1995: PHP
1995: VBScript
1998: Visual Basic 6.0
1998: Perl 5.0
1998: PHP 3.0

11. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
1998: Java 2 (v 1.2)
1998: C++ ANSI/ISO
1999: Delphi 5
2000: C#
2000: Phyton 2.0
2000: PHP 4.0
2000: VB .NET
2000: Java 2 (v 1.3)

12. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
2000: Action Script
2001: Delphi 6
2001: C# (ECMA)
2002: FORTRAN 2000
2002: Delphi 7
2002: Java 2 (v 1.4)
2002: PHP 4.2.0
2003: C# (ISO)

13. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
2003: Phyton 2.3.0
2003: PHP 4.3.3
2003: Perl 5.8.2
2003: Java 2 (v 1.5 OR 5.0)
2001: C#
2001: Visual Basic .NET
2002: F#
2003: Scala

14. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Програмчлалын хэлний товч түүх
2003: Factor
2006: Windows Power Shell
2007: Clojure
2007: Groovy
2009: Go

15. L o g o
Хэлний зохиомжийн асуудлууд
Хуучны хэлүүд нь програмыг өндөр
үнэтэй, техник хангамжид үр
ашигтайгаар биелэгдэх нөхцлийг
хангах зорилгоор зохиогдсон байдаг.
Энэ нь програмчлалын хэлийг
сайжруулах болон шинээр зохиох
хамгийн гол чухал шалтгаан болсон.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

16. L o g o
Хэлний зохиомжийн асуудлууд
Програмчлалын хэлийг хүнд
ойлгомжтой, бичихэд хялбар байхаар
зохиодог.
 Жишээ нь: С-ийн өгөгдлийн бүтэц, C++-ийн класс,
PHP-ийн уян хатан байдал, Java-гийн хүчирхэг
найдвартай байдал г.м
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

17. L o g o
Програмчлалын хэлний зарчим, түүний синтакс
Програмчлалын хэл нь дараах
хэсгүүдээс тогтоно.
1. Өгөгдөл буюу хувьсагч
2. Энгийн үйлдлүүд
3. Дараалал
4. Хяналт ба удирдах механизм
5. Үйлдлийн орчин
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

18. L o g o
Програмчлалын хэлний төрлүүд
Одоогоор програмчлалын хэлийг :
1. Imperative буюу процедур хандалтат хэлнүүд
Бичигдэх хэлбэр нь: <statement 1>; <statement 2> ; <statement 3>; …. <statement N>
2. Applicative буюу функциональ хандалтат хэлнүүд
Бичигдэх хэлбэр нь: <Function N>(…. Functoin2>(<Function1>(<data, parameter>))….)
3. Rule Based буюу нөхцөлт хандалтат хэлнүүд
Бичигдэх хэлбэр нь:
<нөхцөл 1> <statement 1>
<нөхцөл 2> <statement 2>
…………………………..
<нөхцөл N> <statement N>
4. Object Oriented Languages буюу объект
хандлагат хэлнүүд
5. Visual Languages буюу визуаль орчны хэлнүүд
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

19. L o g o
Компьютерийн бүтэц ба үйлдлүүд
Хадгалагдсан болон биелэгдэж буй
програмуудыг агуулах өгөгдлүүд ба
алгоритмуудын нэгдлийг компьютерийн
систем гэнэ.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

20. L o g o
Компьютерийн бүтэц ба үйлдлүүд
Програмчлалын хэлний бүтцийн хувьд
translater буюу хөрвүүлэгч нь програмыг
компьютерт ажиллуулахын тулд машины
хэл рүү тухайн програмын кодыг
хөрвүүлдэг.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

21. L o g o
Компьютерийн бүтэц ба үйлдлүүд
Програм хангамжийг илэрхийлэх 5 үндсэн
хэсэг байдаг. Үүнд:
1. Өгөгдөл
Компьютер нь зохион байгуулсан янз бүрийн
өгөгдөл, өгөгдлийн төрлөөр хангагдсан байх
ёстой.
2. Энгийн үйлдлүүд
Зохион байгуулагдсан өгөдлийг ашиглах
энгийн үйлдлүүдээр хангагдсан байх ёстой.
3. Хянах дараалал
Энгийн үйлдлүүд биелэгдэж байх дарааллыг
хянах механизмаар хангагдсан байх ёстой.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

22. L o g o
Компьютерийн бүтэц ба үйлдлүүд
4. Өгөгдөл хандалт
Үйлдэл бүрийн биелэгдэхэд хамааралтай
өгөгдлүүдээр хангагдсан байх ёстой.
5. Удирдах хэрэгсэл
Програм ба өгөдлийн процесс явагдаж байх
хэргслүүдийн харилцаанаас тогтох удирдах
механизмаар хангагдсан байх ёстой.
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он

23. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үүссэн түүх
1991 оны үед микропроцессорын
хөгжил нь хэрэглэгчдийн цахилгаан
төхөөрөмж (гар утас, PDA, шарах
шүүгээ г.м) хэлбэрээр дэлгэрэх нь
тодорхой болов.
Сүлжээнд электрон төхөөрөмжүүд
холбогдон ажиллаж эхэлсэн.

24. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үүссэн түүх
Эдгээрийг програмчлах нэгдсэн хэл
шаардлагатай болсон.
1991 онд Sun MicroSystems “Green
project” эхлүүлэв.
С болон С++ хэлний бүтээгч James
Gosling эдгээр хэлүүдийг сайжруулан
ОАК хэмээх хэл зохиов.

25. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үүссэн түүх
ОАК гэсэн хэл өмнө нь зохиогдсон нь
тодорхой болсон тул нэрээ солих
шаардлагатай болсон.
Green төслийн багийнхан ажлын
цайны завсарлагаанаар хажуугын
кафед кофе ууж суугаад гэнэт JAVA
гэсэн нэр өгөх санаа төрсөн.

26. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үүссэн түүх
1993 онд вэб эрчимтэй хөгжиж эхлэв.
Энэ үед төслийн багийнхан амжилт
муутай байсан төслийн үргэлжлэл
болгон динамик вэб програмчлалд
JAVA –г ашиглах санаа төрсөн.

27. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үүссэн түүх
1995 онд JAVA –г албан ёсоор
зарлав.
Энэ үеэс эхлэн JAVA-г динамик
болон интерактив вэб, хэрэглэгчийн
програм, төхөөрөмжүүдийн
програмчлал (гар утас, пэйжэр,
цахилгаан төхөөрөмжүүд)- д
өргөнөөр ашиглах болсон.

28. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үзэх болсон шалтгаан
Процедур хандлагатай хэлүүд нь том
том төслүүд дээр төвөгтэй болох нь
тодорхой болов.
Код нь асар хурдан өсөн томордог.
Програм зохиогчид объект хандлагат
програмчлалын технологийг бүрэн
ойлгож хэрэглэж заншиж эхлэв.

29. L o g o
Програмчлалын хэл Улаанбаатар Их Сургууль 2013 он
Java үзэх болсон шалтгаан
Интернэтийн хөгжил асар өндөр
түвшинд хүрч мултимедиа,
интертайнментын хөгжил даган
хурдацтай хөгжих болсон.

30. L o g o
Улаанбаатар Их Сургууль
2013 он
Програмчлалын хэл