Bihotza: Organu muskularra da, miokardioa. Muskulu ildaskatua da baina bere egitura ez da muskulu eskeletikoa bezain definitua. Mikroskopioki, fisiologikoki eta histologikoki desberdintasunak ditu. Bihotzaren tamainua norberareb ukabilaren tamainukoa dela esaten dute, eta orkorrean ezkerrean kokatuta dagoela uste bada ere, ez da horrela. Erdialdean kokatuta dago eta organuak berak daukan inklinazioaren ondorioz, bihotzaren 2/3 ezkerraldean kokatzen dira. Ez dago eskegita, apexa diafragmaren gainean.
Bihotza, geruza ezberdinez inguratuta dago. Kanpotik barrurako ordenean lehenengo perikardioa aurkitzen da. Perikardioa: geruza seroso bikoitza da, zuntzezkoa, ehun konektiboa; aldi berean, beste bi geruzak osatzen dute perikardioa: perikardio parietala eta errai perikardioa, bihotzarri lotuta dagoena. Bien artean esparru birtual bat dago nahiz eta pegatuta dauden. Adbdez, inflamatzen denean perikarditisa: bi geruzen arteko hutsunea sekrezioz betetzen da eta ondorioz, bihotza ezin da zabaldu. Miokardioa: geruza muskularra da. Biohotzeko zelula muskularrak osatzen dute (gero azaldu funtzionamendua). Miokardioaren ezaugarria: soilik muskularra dela, ez dauka ehun nerbioso…ez ezer. Azkenik, Endokardioa: barneko geruza epiteliala, endotelioaren antzeko. Balbulak endokardiozkoak dira.
Bihotza bi barrunbez osatuta dago: aurikulak eta bentrikuluak. Orain arte barrunbe osoari aurikula deitu badiogu ere, barrunbe osoaren izen egokia edo zuzena atrioa da. Aurikula aldiz, atrioaren zati uzkurgarria da. Aurikulen hormak fina eta hedagarriak dira, bertara heltzen baita organismotik datorren odola. Aurikula eta bentrikuluen artean, balbula aurikobentrikularrak daude: ezkerraldeakoari, balbula mitrala deritzo eta eskuman dagoenari berriz, balbula trikuspidea. Balbula hauek, odola aurikulatik bentrikulura pasatzean itxi eta odola berriz aurikuletara bueltatzea ekidingo dute. Bentrikuluen pareta askoz lodiagoa da jasan behar duten presioa askoz altuagoa baita. Bentrikuluak uzkurtzean odola arterien bitartez irtengo da gorputzetik. Balbula semilunarrak aldiz, bentrikuluen eta arterien artean kokatzen dira. Ezkerrekoari balbula aortiko deritzo eta eskuman dagoenari aldiz, balbula pulmonarra. Hauek odola bentrikuluetara bueltatzea ekidingo dute. Horrez gain, bihotzeko beste egitura garrantzitsu batzuk dira: aorta (arteria nagusiena da eta odola gorputz osora zabaltzen du), arteria pulmonarra (eskumako bentrikulutik irteten den arteria da, odola birikietara eramaten duelarik) eta bena kaba. Azken honek gorputzeko odol desoxigentua jasotzen du eta eskumako aurikulara zuzendu. Azkenik, beste egitura garrantzitsu bat Muskulu papilarrak dira. Balbulak zuntzen bitartez lotzen dira muskulu hauetara, eta muskulua bihotzeko paretarik lotuta dago. Beharrezkoak balbulak ixteko.
Zein da odolak jarraitzen duen bidea? -Eskumako aurikulara bena kaben bitartez jasotako odola iristen da. -Ondoren, eskumako bentrikulura pasatzen da odola eta arteria pulmonarraren bitartez, odola birikietara helduko da. Hemen odola oxigenatu eta bena pulmonarren bitartez, ezkerreko aurikulara iritsen da odola. -Ezkerreko aurikulatik, bentrikulura. -Ezkerreko bentrikulutik aortatik irtengo da odola zirkulazio orokorrera.
Orduan, orain arte azaldutako egituren funtzionamendu egokiak ze gaixotasun sor ditzake? Alde batetik, gutxiegitasuna: balbulak behar bezala ixten ez direnean eta ondorioz, odolak atzera egiten du. Adibidez infezkio baten ondorioz sor daiteke, hau da, infekzioaren ondorioz balbulak desegiten direlako. Beste adibide bat: muskulu papilarretan infartoa izanez gero, zelulak hil eta muskuluak ez du balbula tiratuko eta ondorioz, ez da itxiko, odola aurikulara bueltatuko delarik. Beste gaixotasun mota bat: Estenosia, hau da, balbula ez denean behar bezala irekitzen eta beraz, odola zailtasunez irteten da barrunbe horretatik. Adb: fibrosisi????
Nola lortzen du bihotzak odol fluxua muskulua elikatzeko? Orain arte komentatutako zirkulazioaz gain, zirkulazio koronarioa daukagu. Arteria koronarioen bidez, bihotza odoleztatzen da. Aortatik irteten dira, balbula semilunarretatik, ezkerreko bentrikulutik: ezkerreko arteria koronarioa (ezkerreko aurikula eta bentrikulua odoleztatzen dituena) eta eskumako arteria koronario. Honek, eskumako aurikula eta bentrikula odoleztatzeaz gain, nodo SA eta nodo AV ere odoleztatzen ditu. Arteria koronarioak aortatik irten, balbula semilunarretatik. Aorta zabaldu egiten da: Valsavaren sinua AUrikuluen arteko trenkada eta bentrikuluen artekoa. Bentrikulen artekoaren 2/3 aurreko bentrikulu arteko arteriak odoleztatu, eta beste 1/3 atzekoak. Arteria batean butxadura bat gertatzen bada, odol gutxi edo odolik ez da pasatuko, ondorioz miokardio zati horretara ez da odolik helduko iskemia infartua. ( Azkenean butxadura kentzen ez bada, denbora bat pasatu ondoren ehunak hilko dira odola heltzen ez zaielako, ehunen nekrosia, egoera hau itzulezina da. Butxadura kentzen bada, izan liteke ehuna ez hiltzea, beraz ez da infarturik egongo. Horregatik anginetan tto ahalik eta arinen egin behar da, ehuna hik ez dadin ). Iskemia eta penunbra.
Bena koronarioak aldiz, zirkulazio koronarioko odola eramaten dute bihotzera bueltan. Garrantzitsuenak aurreko eta atzeko bentrikulu arteko benak dira. Hauek, bihotzeko azteko aldean elkartzen dira eta sinu koronarioa osatzen dute. Sinu koronarioa eskumako aurikulan sartzen da, beheko bena kabaren sarreran.
Orain arte egitura anatomikoak ikusi ditugu, baina nola funtzionatzen dute zelula kardiakoek? Nola sortu eta hedatzen da bulkada? Estimulu elektrikoa bihotzean bertan sortzen da. Nodo sinuaurikularra deritzon egitura batean, markapausu deritzen zelulak daude. Zelula hauek ez dute atseden potentzial egonkorrik, eta beraz, zelula hauen mintzeko potentziala modu espontaneo baten depolarizatzen da. Hala, atari-potentzia bat lortzen duen bakoitzean, akzio potentziala sortzen da. Beraien burua kitzikatzeko gaitasuna daukate, akzio potentziala sortuz. Nodo honetako zuntzak aurikuletako zuntzekin kontaktuan daude. Akzio potentziala sortzen dute aurikuletako beste zelulei transmititzen diete, hauek uzkurtuaraziz.
Ondoren, bulkada nodo SAtik nodo AVra hedatzen da. Azken nodo hau, 4 barrunbeen arteko elkartzen puntua da. Nodo honek ezaugarria akzio potentzialak oso geldo transmititzen dituela da. Hau da, bulkada SA-tik AVra heltzeko 30 ms behar ditu (4-5 cm) eta nodo AV bera zeharkatzeko, 120 ms (2-3 cm). Distantzia erdia egiteko denpora laukoitza erabiltzen du. Honen zergaitia da, bentrikuluen uzkurdura aurikulen uzkurdura bukatu aurretik ez hastea.
Akzio potentzialak AV nodoa zeharkatzean, His-en faszikulua zeharkatzen du. Hisen sorta hau eskumako eta ezkerreko bentrikulura adarkatzen da. Adarkatzeetatik zuntz espezializatuak irteten dira, Purkinjeren zuntzak deritzenak. Hauek bentrikuluan zehar hedatzen dute bulkada, bertako zelulak uzkurtuaraziz.
Sistema honek erritmo finko bat dauka: 70 taupada/min Erritmoa azkartu edo moteltzeko: N.S Autonomoa: simpatikoak azkartu (noradrenalina jariatuz) eta parasinpatikoak moteldu (acetilcolinaren bitartez). Pauso markagailua:
Nola sortu akzio potentziala? Atseden egoeran zelularen kanpoko aldea positiboki kargatuta…kanpoan dagoen Na kontzentrazioa handiago da. Estimulua heltzen denean, Na eta Ca kanalak zabaldu eta gradiente bidez zelula barrura sartuko dira. K kanalak ere zabaldu egingo dira, eta hau irten baina orokorrean karga positibo gehiago sartzen dira zelulara, eta despolarizazioa hasten da. Guztiz despolarizatzen denean sortzen da akzio potentziala. Ondoren, birpolarizazioan Na irten egingo da, K sartu. Bomba Na/K
Eta zelulen uzkurketa? Zelula despolarizatzen hasten denean, Na eta Ca barrura. Ca-k erretikulu endoplasmatikoarekin kontaktua ezarri eta honek metatutako ca askatuko du zitoplasman. Ondorioz, Ca kontzentrazioa asko igoko delarik. Zitoplasman dagoen kaltzioak aktina eta miosinaren arteko lotura ematea ahalbidetuko du eta zelularen uzkurdura gertatuko da.
Zein da bihotzeko zikloa? Taupada baten hasiera unetik hurrengo uzkurdurarteko denbora tartea da zikloa. 2 fase dauzka: -diastolea: barrunbeak odolez betetzen dira -sistolea: barrunbeak hustu egiten dira, uzkurtuz. Odola aurikulara iristen doan bitartean, bertako presioa haziz doa, une batean bentrikuluko presioa baino handiago izango delarik. Une horretan, balbula AV-ak zabaldu eta odola bentrikulura pasako da, azken honek xurgatuta. Horrela aurikulan zegoen odolaren ¾ pasatzen da. Aurikula eta bentrikuluako presioa berdintzen ari den unean, SA nodoa estimulatzen da eta beraz, aurikulak uzkurtu egiten dira (sistole auricular) bertan gelditzen zen odola bentrikulura pasatuz. Aurikulen uzkurketa bukatzn denean, bentrikuluen uzkurketa hasten da (sistole bentrikularra) eta hemen parte hartzen du nodo AV-ak. Bentrikulu barneko presioa haziz doa eta hau diastole aurikularrarekin bateratuko da. Bentrikuluan presioa gora, eta aurikulan presioa behera: ondorioz, balbulak itxi eta odolak ezingo du aurikulara bueltatu. Beraz, odola arteriatik bakarrik irtengo da eta horretarako bentrikuluko presioa arteriakoa baino handiagoa izan behar da. Hala, balbula semilunarrak zabalduko dira odola zirkulazio sistemikora bidaliz. Sistole bentrikularra bukatzen denean, erlaxatu eta diastolea hasiko da. Presioa jeitsi egingo da arteriako presioa baino txikiagoa bihurtu arte. Orduan balbulak itxi eta odola ezingo da berriz bentrikulura sartu. Bentrikulua aurikulako presioa baino presio txikiagoa izan arte hedatu egiongo da, ziklo berri bat hasiz. Beraz, odola beti mugitzen da P diferentziei esker.
Eta nola erregulatzen da bihotzaren funtzionamendua? Gastu kardiakoa deritzo bihotzetik minutuko irteten den odol bolumenari. Formula: bihotz maiztasuna x taupada bakoitzean doan odol bolumena/eiekzio bolumena. Pertsona helduetan atseden egoeran 5 l/min-ko GK izaten da eta ariketan berriz 30-35 l/min-rarte igo daiteke. Hala, uneoro egiten dugun ariketaren arabera erregulatzen da.
Erregulatu daiteke faktore intrintseko edo estrintseko bidez.
Faktore intrintsekoen artean aurkitzen dugu: Prekarga: prekargatzat ulertzen dugu diastolearen amaieran bentrikuluan dagoen odol bolumenak sortzen duen presioa. Prekarga zenbat eta handiagoa izan bentrikuluan dagoen odol bolumena handiagoa izango da. Eta beraz, bentrikuluaren uzkurdura eraginkorragoa, eta odol bolumen gehiago irten, GK gora. Honekin lotuta Frank-Starling-en legea: bihotzak jasotzen duen odol kantitatearekiko egokitzeko gaitasuna du. Hala, odol bolumena handiago den heinean, muskulu kardiakoen zuntzak tiratu eta ondorioz, uzkurketa indarra gora.
Postkargatzat aldiz, ezkerreko bentrikuluan uzkurduran balbula aortukoa zabaltzeko gainditu behar den presioa ulertzen dugu. Hala, postkarga zenbat eta handiagoa izan, eiekziorako orduan eta erresistentzia handiagoa izango du…bolumen gutxiago kanporatuz eta beraz, GK murriztuz. Azkenik, uzkurgarritasuna bentrikuluek uzkurtzeko berez egiteko gai den indarra da.
Faktore intrintsekoen artean, nerbio sistema sinpatikoa eta parasinpatikoa aurkitzen dira. Lehenengoak gastu kardiakoa areagotzen du, odol hodiak uzkurtuz, P.A igoz eta frekuentzia igoz. ALdiz, parasinpatikoak frekuentzia jeitsi, nodo AV-ren eroankortasun abiadura jeisten du; beraz, GK behera.
Atal honetan gaixotasun kardiakoen azterketarako pausuak aipatuko ditugu. Lehengo pausua anamnesia izango da, eta kasu honetan antzematen diren sintoma nagusienak dira: disnea, bularraldeko mina, palpitazioak eta sinkopea.
Disnea, aranasa edo aire faltaren sentsazioa da. Kontuan hartu behar da gaixoak dion disnea hori noiz nabaritzen duen: Esfortzuarekin Etzanda daudela agertzen den Gauean bat-batean agertzen den Edota disnea krisiaren momentuan karkaxa apartsuak eta arrosak agertzen diren
Era berean, garrantzitsua da jakitea disnea hau birikietako gaixotasunetatik bereizten. Kasu honetan, bihotzeko gaixotasun baten aurrean bagaude, arnasa azalekoa izango da.
BUlarraldeko mina: Oso garrantzitsua da galdetzea, non eta noiztik sentitzen duten mina, ia irradiatzen duen, beste sintoma begetatiborik duen, edo min hori sor diezaioken faktorerik…etab. Ezaugarri guzti hauek etiologia ezberdinak bereizten lagunduko digu.
Silueta: ( barrunbeak eta odol hodi intratoraxiko handiak)
Silueta: ( barrunbeak eta odol hodi intratoraxiko handiak)
Silueta: ( barrunbeak eta odol hodi intratoraxiko handiak)
![Bihotza ,[object Object],[object Object],Anatomia eta Fisiologia]()