1. DIGESTINO PROZESUA.
Digestinoa hartzen doguzan elikagaiak deskonposatu eta
gure organismoarentzat beharrezkoa diran mantenugaia
bihurtzeko aldaketen multzoa da.
Ahoan: Elikagaik mastekatu eta xehatu egiten diran , hortzhaginen bidez. Mihinak txu guruinek sortzen daben txuagaz
nahasten dauz elikagaiak eta elikadura boloa sortzen da holan.
Faringean eta Hestegorrian: Behera, elikadura boloa
urdaileraino heltzen da.
Urdaila: Elikadura boloa urin gastrikoakaz nahasten da, eta
kimo bihurtzen da.
Heste meharrean: Pankreako urinakaz, behazunagaz eta heste
urinakaz nahasten da, eta kiloa sortzen da.
Heste meharrean, mantenugaiak xurgatzen dira, mantenugaiak
odolera heltzen dira.
Heste lodiak: Gure gorputzak aprobetxatu ez dauzan
substantziak batu eta gorozki bihurtzen dauz.
DIGESTINO APARATUAREN GAIXOTASUNAK
Txantxarrak, aerofagia eta beherakoa digestino aparatuari
eragiten deutsien gaixotasun ohikoenetakoak dira.
Hortz hagiñetako txartxarrak: Hortz haginei kalte egiten
deutse, aohoko bakterioen eraginez.
Aerofagia: Digestino hodian gasak sartzen diranean sortzen da,
eta mina eta ondoeza eragiten dauz.
Beherakoa: Heste meharrean ura eta mantenugaiak ondo
xurgatzeko gai ez danean gertatzen da, eta, horregaitik,
gorozkiak sarri eta likidoak izaten dira.

2. ARNAS APARATUAREN OSAGAIAK
Arnasbidek:Aireak zirkulatzen dauan gorputzeko hodiak dira.
Sudur hobiak :Airea gure gorputzean sartzeko eta aterateko
obiak dira, airea birikietara heldu aurretik garbitzea, berotzea
eta hezotzea da.
Faringea: Airea ere eroaten dau sudur hobietatik birikietara.
Horregaitik gara gai ahotik ere arnasea hartzeko.
Laringea eta faringea : Trakea lotzen dauzan hodia da. Barruan
hots kordak dauzkaz, airea igaroten bibratu eta ahotsa sortzen
daben muskulu bi. Trakea :bronkio izeneko hodi bitan
banandutako hodia da. Bronkioak: birikietara bronkiolo izeneko
hodi txikiagotan ardakatzen dira.
Birikiak :biriki bakotxaren barruan, bronkioloen muturretan,
biriki albeolo izeneko zakutxo moduko batzuk dagoz.
ARNASA APARATUAREN GAIXOTASUNAK
Gripea: Birus batek sortutako gaixotasun oso ohikoa da. Birus
hori errez kutsatzen da pertsona batetik bestera, eta sukarra,
muskuluetako mina eta ondoeza eragiten dauz.
Asmea: Bronkioloak eztutu eta aireari pasatzen izten ez
deutsienean sortzen da.
Bronkiolotadorea: Izeteko botiken bidez kontrolatu daiteke.

3. ZIRKULAZINO APARATUAREN OSOGAIAK
Bihotza: Toraxaren ezkerraldean kokatuta dago, odola gorputz
guztira bultzatzen dau.
Bihotzaren hormak muskulu ehunez osotuta dagoz, barrualde
hutsa dauka, lau barruzbez osotuta barrunbe bi eta bentrikulu
bi.
Balbula trikuspideak eskumako aurikulea eta eskumako
bentrikulua bereizten dauz, balbula mitralak ezkerreko aurikulea
eta ezkerreko bentrikulua.
Odol basoak: Era askotako lodierea daukien hodiak dira,
lodieraren arabera, arteriak, benakb eta kapilarrak bereizten
dira.
Arteriek: Odola bihotzetik gorputzeko organo guztietara
zabaltzen dabe.
Benek: Odola gorputzekoi atal guztietatik bihotzera daroe.
Kapilarrak: Arteriek eta zainak lotzen dabez.
Odola: Mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dauz, eta
hondakinak batzen dauz.
Plasmea: Likido horixka bat da, digestinoari esker mantenugaiak
garraiatzen dauz.
Odol zelulak globulu gorriak, globulu zuriak eta plaketak.
ODOL ZIRKULAZINOA
Odol zirkulazinoa zirkuitu bereiztu biren bidez egiten da.
Zirkulazino txikia edo birikietakoa bihotzetik birikietara doa
eta bihotzera itzultzen da.
Zirkulazino nagusia edo orokorra bihotzetik beste organoetara
doa, eta bihotzera itzultzen da.

4. ZIRKULAZINO APARATUAREN GAIXOTASUNAK
Tronbosia: Odolean tronbo izeneko pikor bat eratu eta
arteria bat edo bena bat ixten dauanean gertatzen da.
Miokardio infartua: Oxigenorik ezak eraginda bihotzaren
zati bateko zelulak hiltean oinarritzen dan gaixotasuna
bat da.Arteriosklerosia: Arterien barruan gantzak
metatzen diralako arteriak gogortzean sortzen dira.
GERNU SISTEMA
Gorputzak karbono dioxidoa botaten dau eta, gernu
sistemak gure zelulek sortutako hondakin ez-gaseosoak
egozten dauz. Kuntzurrrunetatikureterrek,
organismoarentzat toxikoa diran ondakinak erauzteko.
Kumtzurrunak: Baba formako organo bi dira, eta kaxa
torazikoaren azpian dagoz, bizkarrazurraren alde
banatan. Kuntzurrunetatik igaroten dan odola iragaztea
da horren egizkizuna, organismoarentzat toxikoak diran
hondakinak erauzteko.Ureterrak: Gernua
kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskuria eroaten
daben hodi bi dira. Gernu maskuria: Zaku formako organo
gihartsu bat da, eta zakuan gordeta egoten da gernua,
uretratik kanporatu arte.
Uretra: Hodiaren bidez, gernu maskurian gordetako
gernua kanporatu egiten da.
IZERDI GURUINAK
Izerdi guruinen bidez horretatik hur dagozan
kapilarretako substantzia toxikoak ezabatzen dira.
Horretarako izerdia sortzen dabe, poroen bidez egozten
da. Izerdi guruinen esker, gorputzaren tenperaturea
kontrolatzen da.

5. IRAITZ APARATUAREN GAIXOTASUNAK
Zistitisa: Gernu maskuriaren infekzinoa da.
Kuntzurrunetako harriak: Organo horreetan gernuan
disolbatutako substantzietatik sortzen diran masa
solidoak dira.
Kuntzurrunetako gitxiegitasuna: Odola iragazteko
gaisotasuna galtzen dabenean sortzen da.

6. IRAITZ APARATUAREN GAIXOTASUNAK
Zistitisa: Gernu maskuriaren infekzinoa da.
Kuntzurrunetako harriak: Organo horreetan gernuan
disolbatutako substantzietatik sortzen diran masa
solidoak dira.
Kuntzurrunetako gitxiegitasuna: Odola iragazteko
gaisotasuna galtzen dabenean sortzen da.