1. RPO WD 2014-2020
Priorytet 9 Włączenie społeczne. Działanie 9.4 Wspieranie gospodarki
społecznej.
Typ projektu 9.4.B Koordynacja w zakresie ekonomii społecznej w regionie.
Nazwa i numer priorytetu inwestycyjnego: 9.3 (PI 9v)
Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w
przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej
i solidarnej w celu ułatwienia dostępu do zatrudnienia
DOLNOŚLĄSKI OŚRODEK
POLITYKI SPOŁECZNEJ
Spotkanie doradcze w ramach projektu
„Koordynacja ekonomii społecznej w województwie dolnośląskim”
3. Na początku był ...
Krajowy Program Rozwoju
Ekonomii Społecznej
(12.08.2014)
4. KPRES - dokument rządowy, wytyczający
kierunki interwencji publicznej, mające
służyć tworzeniu jak najlepszych
warunków do rozwoju ekonomii
społecznej i przedsiębiorstw
społecznych.
5. Adresowany jest przede wszystkim do
instytucji publicznych tworzących i
realizujących konkretne polityki , jak
również do osób działających w sektorze
ekonomii społecznej
9. Działanie I.3. Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię społeczną
1) działania o charakterze prawno-edukacyjnym:
przygotowanie i wdrożenie zmian prawnych określających zasady i tryb współpracy przy zlecaniu
zadań w zakresie usług społecznych użyteczności publicznej,; j poprzez rezultaty a nie zasady
kosztowe,
przygotowanie i wdrożenie w lokalnych dokumentach planistycznych i rozwoju w ramach prawa
miejscowego zapisów dotyczących stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych
określonych w ustawie – Prawo zamówień publicznych, przy zakupie usług społecznych
użyteczności publicznej
organizowanie regionalnych działań edukacyjnych na rzecz zmiany sposobu realizacji zadań
użyteczności publicznej poprzez włączenie sektora ekonomii społecznej, za pomocą rocznych i
wieloletnich programów współpracy z organizacjami obywatelskimi i podmiotami, ,o których mowa
w art. 3 ust. 3;
organizowanie regionalnych działań na rzecz wdrożenia w gminach, powiatach i
województwach klauzul społecznych w zamówieniach publicznych jako trwałego elementu
realizacji usług użyteczności publicznej poprzez działania o charakterze edukacyjnym,
szkoleniowym.
10. Działanie I.3. Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię
społeczną
2) działania o charakterze rozwojowym:
wdrożenie na poziomie samorządów wojewódzkich ścieżek finansowania, o które
mogłyby aplikować gminy lub grupy gmin (związki celowe) na podstawie kontraktu z
samorządem województwa;
aplikacja o środki możliwa będzie o ile gminy uzgodnią w partnerstwie z organizacjami i
innymi partnerami, zakres realizowanych działań, wraz ze wskaźnikami produktu i
rezultatów. Uzgodnienie przybierałoby postać lokalnego projektu rozwojowego,
przyjmowanego na okres 3 lat zgodnie z przepisami i możliwościami ustawy o finansach
publicznych i zgodnego z dokumentami strategicznymi gmin;
zakres realizowanych działań obejmowałby usługi społeczne użyteczności publicznej,
Konkretny rodzaj usług, stopień i intensywność ich realizacji byłby przedmiotem
samodzielnego ustalenia na poziomie lokalnym;
realizacja usług w co najmniej 70% byłaby zlecana w trybie pożytku publicznego
podmiotom ekonomii społecznej;
11. Do usług społecznych użyteczności publicznej (usług społecznych interesu ogólnego)
posługując się Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) 2007 w związku z realizacją programu,
należy zaliczyć:
SEKCJA N DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ
WSPIERAJĄCA
Dział 78 Działalność związana z zatrudnieniem
Podklasa 78.10.Z Działalność związana z wyszukiwaniem miejsc pracy i pozyskiwaniem
pracowników
SEKCJA P EDUKACJA
Podklasa 85.10.Z Wychowanie przedszkolne
Podklasa 85.51.Z Pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych
Podklasa 85.5 Pozaszkolne formy edukacji
Podklasa 85.60.Z Działalność wspomagająca edukację
SEKCJA Q OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA
Dział 87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem
Podklasa 87.10.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem zapewniająca opiekę pielęgniarską
Podklasa 87.20.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Podklasa 87.30.Z Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób w podeszłym wieku i osób
niepełnosprawnych
Podklasa 87.90.Z Pozostała pomoc społeczna z zakwaterowaniem
Dział 88 Pomoc społeczna bez zakwaterowania
Podklasa 88.10.Z Pomoc społeczna bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób
niepełnosprawnych
Podklasa 88.91.Z Opieka dzienna nad dziećmi
Podklasa 88.99.Z Pozostała pomoc społeczna
12. Działalność organizacji non-profit w 2013 r.: Zarządzanie, współpraca i świadczenie usług
społecznych , GUS, Warszawa 2016
Struktura sektorowa placówek świadczących zinstytucjonalizowane usługi społeczne w
wybranych dziedzinach usług w 2014 r. (w %)
13. Usługi społeczne w interesie ogólnym
usługi asystenckie – to usługi świadczone przez asystentów na rzecz
osób z niepełnosprawnościami lub rodzin z dziećmi z
niepełnosprawnościami umożliwiające stałe lub okresowe wsparcie tych
osób i rodzin w wykonywaniu podstawowych czynności dnia
codziennego, niezbędnych do ich aktywnego funkcjonowania
społecznego, zawodowego lub edukacyjnego;
usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, o których
mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w tym
usługi krótkookresowego całodobowego i dziennego pobytu dla osób
niesamodzielnych, których celem jest zapewnienie opieki dla osób
niesamodzielnych w zastępstwie za opiekunów faktycznych,
usługi wspierania rodziny zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o
wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
usługi systemu pieczy zastępczej, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca
2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
usługi w postaci mieszkań chronionych, zgodnie z ustawą z dnia 12
marca 2004 r. o pomocy społecznej i innych mieszkań wspomaganych
Europejski Fundusz Społeczny RPO
14. Usługi społeczne w interesie ogólnym
IZ RPO zapewnia preferencje dla realizacji usług społecznych przez podmioty
ekonomii społecznej. Preferencje mogą być zapewnione w szczególności
poprzez:
rekomendowanie Komitetowi Monitorującemu RPO określonych
kryteriów wyboru projektów ograniczających wsparcie w ramach danego
konkursu wyłączenie do podmiotów ekonomii społecznej lub
premiujących realizację projektów przez te podmioty;
preferencje dla projektów partnerskich realizowanych przez
administrację publiczną i podmioty ekonomii społecznej;
zobowiązanie beneficjentów w decyzji lub umowie o dofinansowanie
projektu do zlecania zadań na zasadach określonych w ustawie z dnia 24
kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
dokonywania zamówień z wykorzystaniem klauzul społecznych zgodnie
z ustawą z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2013 poz. 907, z późn. zm.), dokonywania zamówień u podmiotów
ekonomii społecznej w przypadku zakupów nieobjętych ustawą z 29
stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych.
Europejski Fundusz Społeczny RPO
17. 1470
44,1 mln
1225
36,7 mln
1260
37,8 mln
700
21,0 mln
1155
34,6 mln
1085
32,5 mln
1995
59,8 mln
525
15,7 mln
910
27,3 mln
1295
38,8 mln
1120
33,6 mln
3255
97,6 mln
595
17,8 mln
1645
49,3 mln
945
28,3 mln
1050
31,5 mln
18. Usługi animacji lokalnej
usługi rozwoju ekonomii
społecznej;
usługi wsparcia istniejących
przedsiębiorstw społecznych
działania o charakterze animacyjnym,
umożliwiającym tworzenie podmiotów
obywatelskich, wsparcia dla ich rozwoju,
partnerstw publiczno-społecznych na rzecz
rozwoju ekonomii społecznej, partycypacji
społecznej
działania, zmierzających do inicjowania tworzenia
nowych podmiotów i przedsiębiorstw społecznych,
w tym szkoleń, doradztwa indywidualnego i
grupowego. Komponent będzie oceniany m.in.
poprzez wskaźniki zatrudnienia w tworzonych lub
wspartych PES po dwóch latach od utworzenia.
podmiot kontraktujący usługi, musiałby wykazać
się prowadzeniem działalności gospodarczej i
prowadzeniem wsparcia dla ekonomii społecznej
co najmniej od pięciu lat. Komponent będzie
oceniany m.in. według sytuacji ekonomicznej
wspieranych przedsiębiorstw społecznych.
Działanie III.3. Usługi wsparcia ekonomii społecznej i przedsiębiorstw
społecznych
22. Priorytet 1: EKONOMIA SPOŁECZNA JAKO ELEMENT RYNKU
PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Cele szczegółowe:
Zwiększenie liczby osób zatrudnionych w miejscach pracy
wygenerowanych przez PES.
Zwiększenie efektywności sieci współpracy podmiotów rynku
pracy, pomocy społecznej i ES.
Zwiększenie roli PES w procesie reintegracji społecznej i
zawodowej.
23. Priorytet 2: ROZWÓJ LOKALNY A EKONOMIA SPOŁECZNA
Cele szczegółowe:
Zwiększenie zaangażowania uczestników rynku lokalnego na
rzecz rozwoju ES.
Zwiększenie współpracy międzysektorowej na rzecz ES.
Zwiększenie udziału PES w tworzeniu regionalnych i
lokalnych rozwiązań formalnoprawnych.
Zwiększenie konkurencyjności i obrotów dolnośląskich PES.
Zwiększenie wykorzystania walorów lokalnych na rzecz ES.
24. Priorytet 3: BUDOWANIE SYSTEMU WSPARCIA ORAZ
EDUKACJA NA RZECZ EKONOMII SPOŁECZNEJ
Cele szczegółowe:
Zwiększenie efektywności współpracy pomiędzy podmiotami
wspierającymi ekonomię społeczną.
Podniesienie wiedzy na temat ES w regionie.
Podniesienie wiedzy i umiejętności z zakresu
przedsiębiorczości społecznej wśród kadr OWES oraz PES.
Zapewnienie finansowania i stabilności systemu wsparcia ES.
Budowanie pozytywnego wizerunku ES.
25. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
1. Zakładanie przez JST podmiotów ekonomii społecznej
np. spółdzielnia socjalna, spółki z o.o. i spółki s.a., ZAZ, CIS,
KIS
2. Wspieranie lokalnych PES przez JST
a) finansowe
– dotacje na założenie spółdzielni, przystąpienie do
spółdzielni socjalnych, wsparcie zatrudnienia (Fundusz
Pracy)
- wsparcie/powierzenie realizacji zadania publicznego
- zlecenie usługi/dostarczenia towaru na podstawie PZP
- pożyczki, gwarancje, poręczenia
26. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
b) pozafinansowe
- udostępnienie budynku/działki pod działalność (Ustawa o
dppiow)
- przekazanie nieruchomości osobom prawnym
prowadzącym działalność charytatywną (Ustawa o
gospodarce nieruchomościami)
- usługi lub doradztwo (prawne, księgowe, marketingowe)
- szkolenia dla PES
- współpraca przy projektach partnerskich (ustawa o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju)
- wsparcie rzeczowe (użyczenie sali, sprzętu, innych zasobów
samorządu)
27. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
b) pozafinansowe
- udostępnienie budynku/działki pod działalność (Ustawa o
dppiow)
- przekazanie nieruchomości osobom prawnym
prowadzącym działalność charytatywną (Ustawa o
gospodarce nieruchomościami)
- usługi lub doradztwo (prawne, księgowe, marketingowe)
- szkolenia dla PES
- współpraca przy projektach partnerskich (ustawa o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju)
- wsparcie rzeczowe (użyczenie sali, sprzętu, innych zasobów
samorządu)
28. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
PRZYKŁAD
W 2004 r. w małej gminie Byczyna było ponad tysiąc osób
bezrobotnych (większość to mieszkańcy terenów wiejskich).
Burmistrz doprowadził do powstania Spółdzielni Socjalnej
Usługowo-Handlowo-Produkcyjnej. Członkami-założycielami
zostało 15 osób, część w wieku przedemerytalnym.
Warunkiem uzyskania dofinansowania z było poręczenie tej
dotacji. Dla ludzi wykluczonych, długotrwale bezrobotnych
okazała się to bariera nie do przejścia. Wtedy burmistrz
przekonał Radę Miasta, by uchwaliła poręczenie dla
wszystkich członków grupy założycielskiej. W ten sposób
spółdzielnia uzyskała dotację w wysokości 115 tys. zł, za
którą spółdzielcy zakupili maszyny i sprzęt do prac
remontowo-budowlanych.
29. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
PRZYKŁAD
Fundacja „Nasz Dom”, zajmująca się szerzeniem idei
tworzenia rodzin zastępczych, w celu pozyskania
dodatkowych środków na działania statutowe i stworzenia
miejsc pracy dla swoich podopiecznych, zdecydowała się
otworzyć sklep z odzieżą używaną w Zbąszyniu Nie obyło się
jednak bez trudności. Największym problemem było
uzyskanie kredytu na rozpoczęcie działalności. Fundacja
zwróciła się o wsparcie do Polsko-Amerykańskiego Funduszu
Pożyczkowego Inicjatyw Pozarządowych (PAFPIO), jednak
konieczne było wcześniejsze uzyskanie poręczenia.
Przychylny inicjatywie burmistrz Zbąszynia przekonał Radę
Miasta do jego udzielenia. Nie było to łatwe, gdyż wiązało się
z zabezpieczeniem całej kwoty kredytu na koncie miasta
przez cały okres spłaty (1,5 roku).
30. Współpraca administracji publicznej z podmiotami ES
PRZYKŁAD
SZKLANE DOMY W KROŚNICACH
Kiedy w 2008 roku upadła spółdzielnia pracy w Miliczu
produkująca ozdoby choinkowe, większość załogi nie
wierzyła w szansę powrotu do pracy w zawodzie. Jednak
siódemka zwolnionych pracowników zdecydowała się
zaryzykować. Z pomocą starostwa założyli spółdzielnię
socjalną i rozpoczęli wyrób bombek na własny rachunek.
Początki nie były łatwe, ale postawili sobie za cel, by
przetrwać co najmniej rok. Istnieją już trzy lata. W 2011 roku
dostali nagrodę dla najlepszego przedsiębiorstwa
społecznego w konkursie FISE.
32. Zasady tworzenia dokumentów strategicznych
Powołanie Grupy roboczej
- warto skorzystać z zasobów społecznych
- Skład powinien odzwierciedlać strukturę gminy
- Podzielić zadania i odpowiedzialność za poszczególne
części planu
- Zaprosić konsultantów zewnętrznych
33. Zasady tworzenia dokumentów strategicznych
1) Zorganizowanie społeczności
Analiza potencjalnych interesariuszy planu
Pierwszym zadaniem Grupy Roboczej winno być
przeprowadzenie identyfikacji potencjalnych uczestników
procesu pracy nad planem. Należy tu uwzględnić zarówno
instytucje formalne jak i grup nieformalne i osoby pełniące w
swoich środowiskach rolę liderów.
34. Zasady tworzenia dokumentów strategicznych
1) Diagnoza stanu wyjściowego
Ocena sytuacji wyjściowej może być zrealizowana poprzez
zgromadzenie istniejących informacji statystycznych,
przegląd zapisów w istniejących dokumentach o charakterze
strategicznym oraz zgromadzenie opinii przedstawicieli
kluczowych osób i instytucji (tzw. społeczna diagnoza
sytuacji wyjściowej ≠ diagnozie społecznej), przeprowadzenie
analizy SWOT
35. Zasady tworzenia dokumentów strategicznych
2) Planowanie – wizja, misja, cele strategiczne
a) Wyznaczanie wizji rozwoju – określenie stanu
docelowego
b) Określenie misji – określenie systemu wartości, sposób
osiągana tego stanu
c) Wyznaczanie celów i celów zoperacjonalizowanych
d) Praca grup tematycznych/zespołów tematycznych
e) Przyjęcie ostatecznego kształtu
planu/warsztaty/konsultacje
36. Zasady tworzenia dokumentów strategicznych
3) Wdrażanie planu
a) Kto będzie koordynował
b) Kto będzie monitorował
c) Kto będzie odpowiedzialny za promocję planu i jego
efektów
37. Społecznie odpowiedzialny samorząd lokalny –
wykorzystanie potencjału lokalnych PES
1. Społecznie odpowiedzialne zakupy:
- Klauzule społeczne
- Zrównoważony rozwój (wspieranie lokalnych twórców,
jakość usług (np. certyfikaty ekologiczne ect.)
38. Czy to może się opłacać?
1. PES rozwiązują problemy społeczne – np. zatrudnienie
osób, które wcześniej były klientami pomocy społecznej, co
od razu przekłada się na niższe koszty samorządu,
2. Stymulowanie rozwoju lokalnych przedsiębiorstw, co w –
większe wpływy do budżetu samorządu,
3. budowanie wizerunku samorządu jako odpowiedzialnego
konsumenta, dbającego o lokalną społeczność
4. zyski środowiskowe wynikające z ograniczenia ilości
odpadów (jeśli kupujemy towary z recyklingu, nadające się
do recyklingu czy biodegradowalne).
39. Społecznie odpowiedzialny samorząd lokalny –
wykorzystanie potencjału lokalnych PES
2. Delegowanie zadań
Samorząd nie zawsze wszystko musi robić sam
Spośród wszystkich zadań publicznych samorząd może zlecić
te, które dotyczą świadczenia usług na rzecz mieszkańców i
innych podmiotów (nie może zlecić wydawania decyzji
administracyjnych oraz tworzenia przepisów, norm i
standardów, w ramach ustawowo przewidzianych
upoważnień).
Dla przykładu mogą być to zadania związane z pomocą
społeczną (np. prowadzenie noclegowni dla osób
bezdomnych), czy z zakresu aktywnych polityk rynku pracy
(np. programy outplacementowe).
40. W 2001 roku we współpracy z Gminą Cieszyn Stowarzyszenie
Być Razem założyło wspólnie z osobami bezdomnymi Dom
Wspólnoty – miejsce schronienia i edukacji dla osób
bezdomnych. Obecnie działają już trzy domy dla
bezdomnych: jeden czasowego pobytu i dwa docelowe.
Domy zapewniają schronienie osobom bezdomnym,
pozwalają im doskonalić umiejętności zawodowe, dają
wsparcie psychologiczne. Życie we wspólnocie uczy je
systematyczności, odpowiedzialności za siebie i innych, a
także samodzielnego gospodarowania (domownicy część
swoich dochodów, rent, emerytur, zasiłków przeznaczają na
pokrycie kosztów funkcjonowania domu).
41. Pierwszy Dom Wspólnoty powstał w halach produkcyjnych
po zlikwidowanych ZPC „Olza”, które miasto przekazało
organizacji i które zostały wyremontowane przez samych
bezdomnych i członków stowarzyszenia. Domy Wspólnoty są
współfinansowane przez władze w ramach Gminnego
Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych.
42. Społecznie odpowiedzialny samorząd lokalny –
wykorzystanie potencjału lokalnych PES
2. Inicjowanie współpracy z biznesem – kojarzenie
przedsiębiorców i PES poprzez
- Wspólne inicjatywy
- Namawianie do korzystania z usług PES
- Stworzenie platformy wymiany doświadczeń
- Programy wolontariatu pracowniczego
43. Społecznie odpowiedzialny samorząd lokalny –
wykorzystanie potencjału lokalnych PES
3. In house
Możliwość bezprzetargowego powierzania zadań spółdzielni
socjalnej tworzonej przez JST:
nie ma obowiązku ogłaszania przetargu nawet w przypadku,
kiedy zleceniobiorca jest podmiotem odrębnym prawnie od
instytucji zamawiającej, gdy zostaną spełnione dwa warunki:
1) organ administracji publicznej musi sprawować
analogiczną kontrolę nad wyodrębnionym podmiotem do
kontroli sprawowanej nad swoimi służbami;
2) podmiot ten musi wykonywać w zasadniczym stopni
działalność na rzecz kontrolującej jednostki.