Presentation materials of "Shareholders agreement under Azerbaijan law" seminar. You can watch video here - https://youtu.be/qsU4e3f75KI

1. İŞTİRAKÇILAR (SƏHMDARLAR) MÜQAVİLƏSİ
Azərbaycan hüququnda
EMIN KƏRIMOV, LLM

2. İştirakçılar müqaviləsi nədir və nəyə lazımdır?
 Korporasiya daxili münasibətləri daha sərbəst nizamlamağa imkan yaradır
 Qanunvericilik və nizamnamə iştirakçıların (investorların) maraqlarını əhatə etmir
 Nizamnamədə yazıla bilməyən bir çox məsələləri razılaşdırmağa imkan verir
 Nizamnamə kimi «açıq» sənəd deyil
 Qəliz və kompleksli korporativ məsələlərin tənizmlənməsinə imkan verir
 İştirakçıları arasında nəzarətə imkan verir
 Onun tərəfləri üçün hüquq və öhdəlik yaradır və məcburi xarakter daşıyır
 Bəzi ölkələr iştirakçlar müqavilənin mümkünlüyü korporativ qanunvericilikdə konkret göstərir
(ABŞ [Model Business Corporation Act, Delaware, NY], Rusiya)
 Digər ölkələrdə müqavilə azadlığı prinsipi əsasında məhkəmə təcrübəsi ilə mümkünlüyü təmin
olunubdur (İngiltərə, Almaniya, Fransa, Türkiyə…Azərbaycan?)

3. Müqavilə tərəfləri və şərtləri
 Adətən iştirkaçılar (səhmdarlar)
 Bəzi hallarda şirkət özü də tərəf ola bilər (şirkətin üzərinə öhdəlik
qoyulanda)
 Kənar şəxslərin də (zamin, qarant, kreditor) qoşulması
mümkündür
 Imperativ korporativ normalara zidd olmamalıdır
 Nizamnamədə olmalı olan məsələlər nizamnamədə olmalıdır
 Müqavilədə ziddiyyətli məqamlardan qaçmaq lazımdır
 Nizamnamə və müqavilə arasında ziddiyətlərin olmamasına
çalışmaq lazımdır

4. Adətən daxil edilən şərtlər
 Razılaşdırılmış qaydada səs vermək
 İdarətemə orqanlarının seçilməs qaydası (investorun təklif etdiyi şəxsi seçmək, kolleqial orqanda
nümayəndələrin saylarını bölüşdürmək)
 Dividend məsələləri/ Növbəti mərhələlərdə maliyyələşdirmə şərtləri
 İlkin imtina hüquq/Üstünlük hüququ
 Payların (səhmlərin) məcburi satılması (drag alon, tag along)
 Müəyyən hallarda payları (səhmlər) satmaq/almaq öhdəliyi (call/put option)
 Deadlock-dan çıxış tədbirləri
 Müəyyən müqavilələrin bağlanması üçün investorun razılığının alınması
 Investor üçün ayrıca hesabatlıq öhdəliyi (şirkətin öhdəliyi)
 Payların (səhmlərin) satılmaması öhdəliyi(lock-in)
 Payların (səhmlərin) qirov (yüklülük) qoymamaq öhdəliyi
 Satış/alış qiymətinin müəyyən edilməsi şərtləri (exit)
 Non-competition
 Əsas işçilərin (key persons) təyin edilməsi şərtləri

5. Yerli hüquqda mümkündür?
 Korporativ qanunvericiliyin «təsisçilər arasında bağlanan müqaviləni» geniş tətbiqi (təfsiri),
«shareholders agreement»-i mümkün edən konkret normanın olması kimi qiymətləndirmək
olar.
MM 45.2. Əgər hüquqi şəxs bir neçə təsisçi tərəfindən yaradılırsa, təsisçilər müqavilə bağlayaraq
hüquqi şəxsin nizamnaməsini, onun yaradılması üzrə birgə fəaliyyət qaydasını, özlərinin əmlakının
ona verilməsi və onun fəaliyyətində iştirak edilməsi şərtlərini müəyyənləşdirirlər.
 Bu maddənin «onun fəaliyyətində iştirak edilməsi şərtlərini müəyyənləşdirirlər» hissəsi, bu
normanın tətbiqi yalnız şirkətin yaradılması mərhələsi ilə məhdudlaşmamadığına əsas verir
 Yəni qanunvericilik imkan verir ki, təsisçilər (iştirakçılar) özlərinin şirkətin fəaliyyətində iştirak
şərtlərini razılşadırsınlar (nizamnamədən əlavə)
 Bu cür müqavilə, adi mülki-hüquqi müqavilə kimi onun tərəflərinə hüquq və öhdəliklər yaradır
Note: «Fries Qida» keysində tərəflərin belə müqaviləsi olsaydı, zəmmincə bir çox problemlərdən
qaçmaq mümkün olardı.

6. Yerli hüquqda mümkündür ?
 Müqavilə azadlığı prinsipi imkan verir
 Müqavilə azadlığı prinsipi yalnız mülki hüquq prinsipi kimi deyil, eyni zamanda,
konstitusiya prinsipi kimi də qəbul olunur. (KM 24.12.14)
 İradə sərbəstliyi və müqavilə azadlığı əsas mülki hüquqlar sırasında olmaqla mülki
hüquqların maneəsiz həyata keçirilməsi, pozulmuş hüquqların bərpası və mülki hüquqların
məhkəmə müdafiəsi prinsipləri ilə ayrılmaz hüquqi vəhdət təşkil edirlər. (KM 14.07.15)
 Bununla əlaqədar, qeyd edilməlidir ki, Mülki Məcəllənin 390-cı maddəsində müəyyən
edilən müqavilə azadlığı Konstitusiyanın 29-cu və Mülki Məcəllənin 152.1-ci maddələrində
nəzərdə tutulmuş mülkiyyət, eləcə də Konstitusiyanın 59-cu maddəsində təsbit edilmiş
azad sahibkarlıq hüquqlarının reallaşdırılması elementlərindən biri kimi çıxış edir. (KM
12.04.12)
 Ümumi öhdəlik hüququ normaları əsasında tərəflər üçün məcburi xarakter daşımalıdır
Öhdəliyin (və müqavilənin) öz-özlüyündə heç bir dəyəri yoxdur, çünki öhdəlik lazımı icra
olunmadıqda və üzərinə götürülmüş öhdəliyin icrasına məcbur edilmədikdə (icrası təmin
olunmadıqda) və ya hər hansı formada əvəzi ödənilmədikdə, stabil və inkişaf edən sahibkarlıq
münasibətləri formalaşmır.

7. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (Almaniya)
 In the late Weimar Republic, the Supreme Court of the German Reich generally accepted
shareholders’ agreements and stated that agreements between shareholders, in which
the shareholders bind themselves to vote in a special resolution, or generally in a certain
way, are lawful. They constitute a contractual obligation between the parties of the
shareholders’ agreement by which the voting at the general meeting is not affected. (RG,
11.6.1931, II 398/29, RGZ 133, 90, 93)
 In shareholders’ agreements in the legal form of a civil partnership, also the duty of loyalty
as a partner of the civil partnership is limiting the scope of possible resolutions. The German
Supreme Court in a recent decision clarified that. (BGHZ 179, 13.)
 the German Federal Supreme Court treats a shareholders’ agreement as an internal (non-
disclosed) partnership and held that shareholders’ agreements in most cases are internal
partnerships so. BGH, 24.11.2008, II ZR 116/08, BGHZ 179, 13, 19. BGHZ 126, 226, 234
Source: Shareholders’ Agreements in Listed Companies: Germany. Markus Roth, University of Marburg

8. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (İngiltərə)
 Welton v Saffery (1897 AC 29)
Lord Davey said: ‘Of course, individual shareholders may deal with their own interests by
contract in such way as they may think fit. But such contracts, whether made by all or some
only of the shareholders, would create personal obligations, or an exceptio personalis against
themselves only, and would not become a regulation of the company or be binding on the
transferees of the parties to it, or upon new or non-assenting shareholders”
 Re Duomatic principle
This principle takes it name from the decision of Buckley J. in Re Duomatic Ltd. [1969] 2 Ch 365,
in which his Lordship stated (p. 373):
[W]here it can be shown that all shareholders who have a right to attend and vote at a
general meeting of the company assent to some matter which a general meeting of the
company could carry into effect, that assent is as binding as a resolution in general meeting
would be.

9. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (İngiltərə)
 Cane v Jones [1980] 1 WLR 1451
where a shareholders agreement had been entered into, it was held that it was a basic
principle of company law that all corporators of a company acting together could do
anything which was intra vires the company.
The High Court argued that an informal unanimous shareholders’ agreement may be as
effective as an extraordinary or special resolution: “In my judgement, [the section of the
companies act on the alteration of articles by special resolution] is merely laying down a
procedure whereby only some of the shareholders can validly alter the articles: and if, as I
believe to be the case, it is basic principle of the company law that the corporators, acting
together, can do anything which is intra vires the company.
 The main rule is that agreement concluded between shareholders are valid and binding. A
shareholders’ agreement may also be enforced by injunction in the same way as any
other contract. [Russel v Northern]

10. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (İngiltərə)
 Russell v Northern Bank Development Corp Ltd [1992] BCC 578
is a leading case in the UK in which the House of Lords held that a private shareholders' agreement could not fetter
a company's statutory powers but could bind the voting rights of those parties to the agreement.
 Monecor (London) Limited v Euro Brokers Holdings Limited [2003] EWCA Civ 105
In the case in question, the Court of Appeal held that it did not matter whether the formal procedures for agreeing
on a particular matter were stipulated in the Articles of Association, in the Companies Act 1985 or in a separate
contract between the members of the company concerned. What mattered instead was that all the members,
who ultimately exercise power over the affairs of the company through their right to attend and vote at a general
meeting, had reached an agreement on that matter. Consequently, as long as the members had previously
reached an agreement, they were unable to purport that they were not bound by a particular matter simply
because the formal procedure for assenting to it was not followed.
 Dear and Griffith v Jackson [2013] EWCA Civ 89
This case reflects the English courts’ long-standing approach to interpreting and implying terms into contracts. It
highlights the importance of ensuring that an SHA and related articles of association do not contain contradictory
terms, since the articles of association will normally prevail and an English court will not imply terms into the SHA that
override the articles of association unless it is satisfied that, if no term were implied, the consequences would
contradict what a reasonable person would understand the SHA to mean.

11. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (Rusiya)
 Meqafon keysi - А75-3725-Г/04-860/2005
акционеры заключили акционерное соглашение, регулирующее некоторые вопросы
взаимоотношений основных акционеров между собой и с акционерным обществом,
включающие в себя вопросы общего собрания, функционирования совета
директоров, исполнительных органов, запрета на конкуренцию и управление
финансами, ограничения на передачу акций и сопутствующих прав, при этом
соглашение было подчинено иностранному праву.
Суд признал недействительным (ничтожным) в силу нарушения публичного порядка
Российской Федерации), установлением применения иностранного (шведского)
права к положениям соглашения, регулирующим вопросы статуса российского
юридического лица и прав и обязанностей акционеров.

12. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (Rusiya)
 ROSNANO keysi № А63-9751/2014
ОАО «Роснано» привело в действие механизм пут-опциона, направив требование о выкупе акций в ООО
«Новые технологии». ООО «Новые технологии» не исполнило свои обязательства по пут-опциону, и ОАО
«Роснано» обратилось в суд с соответствующим требованием о принуждении к исполнению обязанности в
натуре.
Суд удовлетворил требования ОАО «Роснано» в полном объеме.
 Saturno-TP keysi № А55-24200/2010
Акционерное соглашение предусматривало положения о колл-опционах (call option), каждая из сторон
имела право в одностороннем порядке расторгнуть акционерное соглашение, если в отношении другой
стороны будет инициирован процесс о неплатежеспособности или банкротстве. Кроме того, в таком
случае сторона могла потребовать от стороны-банкрота отчуждения в свою пользу акций последней. Цена
покупки акций также предусматривалась акционерным соглашением.
Cуд удовлетворил требования истца и привел следующее обоснование (ratiodecidendi). Согласно ГК
стороны вправе поставить возникновение прав и обязанностей в зависимость от обстоятельств,
относительно которых неизвестно, наступят они или нет, в том числе и в зависимость от
неплатежеспособности или банкротства одной из сторон. При этом стороны своим соглашением
могут изменить общие последствия расторжения договора, а также срок наступления таких
последствий. Это может выражаться в том числе и в виде предоставления одной из сторон
расторгнутого договора права на приобретение имущества другой стороны.

13. Xarici məhkəmə təcrübəsindən (Rusiya)
 TSM K keysi - № А40-47005/14
Согласно обстоятельствам данного дела, акционеры ЗАО «ТСМ К» заключили
акционерное соглашение, обязывающее их письменно согласовывать друг с другом
голосование по ключевым вопросам повестки дня любого собрания акционеров
(увеличение уставного капитала, сокращение активов компании и т.п.). Стороны также
установили, что нарушение обязательства влечет применение неустойки,
рассчитываемой по определенной формуле.
Суд удовлетворил иск истца и подтвердило возможность установления в акционерном
соглашении неустойки за нарушение немонетарного обязательства.

14. Yerli təcrübədə hüquqi qüvvəsi
 Mülki öhdəliklər yaradan müqavilə kimi hüquqi qüvvəyə malikdir
 İmperativ korporativ normalara zidd olmamalıdır
 Nizamnaməyə uyğun lakin müqaviləyə zidd hərəkətlər müqavilə üzrə məsuliyyətə səbəb
olmalıdır
 Müqaviləyə zidd hərəkətlər korporativ qərarları ləğv etmir
 Ümumi qaydada fidusiar öhdəliyi daşıyan şəxslərə aid olmamalıdır [direktorların fəaliyyəti
nizamnmə və «korporativ maraqlara» uyğun olmalıdır]
 Alman hüququnda bütün iştirakçıların imzaladığı müqavilə üstündür
 Səhmdarın müqavilə öhdəliklərini şirkətin «iradəsindən» asılı etmək olmaz (şirkət tərəf olsa)

15. məsuliyyət və öhdəliyin icrasının təmin üsulları
 Zərər (real zərər/əldən çıxmış fayda)
 Öhdəliyin icrasına məcbur edilmə/ naturada icrası (specific performance)
Hüquqların bərpasının digər növləri zərər çəkmiş tərəfin maraqlarının ədalətli məmnunluğuna
nail olmağa imkan vermirsə, məhkəmələr öhdəliyin məcburi (naturada) icrasından imtina
etməməlidir. Tərəflər arasında münasibətlərinin xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq, bir çox halda
hüququ pozulmuş tərəfə dəymiş zərərin məbləğini hesablamaq mümkün deyil və bu səbəbdən
məhkəmələrin yuxarıda qeyd edilən yanaşma məntiqlidir.
 Dəbbə pulu
 Zaminlik
 Qarantiya
 Repo?? (659-661)
 Digər təmin edilmə üsulları (KM-nin 460.1 maddəsinin şəhri barədə 14.07.15 tarixli qərarı)

16. Diqqətiniz üçün çox sağ olun!
Suallar?