Materyal Tasarımı Dersi Sunu

2. BİYOGRAFİ
 Edebiyat, sanat, siyaset, ticaret gibi alanlarda haklı bir
üne kavuşmuş, tanınmış insanların hayatlarını,
eserlerini, başarılarını okuyucuya duyurmak amacıyla
yalın bir dille, tarafsız bir görüşle yazılan inceleme
yazılarına “biyografi (yaşam öyküsü, hayat
hikâyesi)” denir.
 Eskiden bu tür yazılara “tercüme-i hâl” denirdi.

3. BİYOGRAFİNİN ÖZELLİKLERİ
 Biyografide amaç, söz konusu kişiyi tüm yönleriyle
tanıtmaktır.
 Biyografilerde anlatılan kişinin özellikle hayatı, eserleri,
kişiliği, görüşleri konu edilir.
 Biyografide kişinin nerede doğduğu, çocukluğunun nasıl bir
ortamda geçtiği, öğrenim hayatı, yaptığı işler, çalıştığı yerler,
kişiliği, huy ve karakteri, davranış özellikleri, başarılı olduğu
alanlar, eserleri, ürünleri anlatılır.

4.  Belgelere ve örneklere dayandırılarak hazırlanan
biyografiler sanat ve meslek alanındaki tarihçiler için
önemli kaynaklardır.
 Biyografiler belgesel nitelikte olup gelecek kuşaklara
önemli bilgilerin, tecrübelerin, örneklerin, görüşlerin
aktarıldığı kaynaklardır.
 Açık, sade bir dil kullanılır.
 Divan edebiyatında şairleri anlatan bu eserlere,
"Tezkire" denirdi.

5. BİYOGRAFİ YAZARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Ünlü bir kişinin hayat hikâyesini yazacak
kimse, geniş bir araştırma yapar.
Şayet kişi sağ ise ona hayatıyla, çalışmalarıyla,
eserleriyle ilgili sorular sorar ve aldığı cevapları not
eder (veya kaydeder.); bunlardan yazısında yararlanır.
Kişi hayatta değilse, onun hayatını (varsa belgeleriyle
birlikte) etraflıca araştırır.

6. Nasıl ünlü olduğunu, nasıl başarılı olduğunu; (varsa)
eserlerini dikkatlice inceler.
Bütün bu veriler ışığında kronolojik olarak veya
kendine özgü bir üslûpla hayat hikâyesini yazar.
Çoğu zaman bunlarda, sanatçı kendisiyle beraber aile
büyüklerinden, çevreden, aile içi durumlardan da söz
eder.

7. BİYOGRAFİ TÜRLERİ
Ünlü kişilerin hayatlarını konu alan, bunları roman
tarzında işleyen edebî yazılara biyografik roman,
Her döneme, her mesleğe ve her millete ait kişilerin
biyografilerini veren eserlere evrensel biyografi,
Bir millete ait kişilerin biyografilerini verenlere ulusal
biyografi,

8. Bir bölgeye mensup kişilerin biyografilerinin
toplandığı eserlere bölgesel biyografi,
Belli bir mesleğe mensup kişilerin yer aldığı eserlere
meslekî biyografi,
Belli bir dönemde yaşayanların hayat hikâyelerinin
verildiği eserlere de dönem biyografisi denir.

9. BİYOGRAFİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
 Türk edebiyatında ilk
biyografik eser, Malik
Bahşi'nin
Feridüddin-i
Attar'dan çevirmiş
olduğu "Tezkiretü'l-
Evliya"dır.

10.  Daha çok mesleklerine göre düzenlenmiş ve birden
fazla kişinin biyografisinin yeraldığı tezkire, menakıb,
vefeyat, devha, sefine, tuhfe, hadika, fihrist,
silsilename, şairname, gazavatname, sicil gibi adlar
altında birçok eser kaleme alınmıştır. Menakıpname ya
da velâyetname denilen eserlerde tarikat büyüklerinin,
evliyaların, pir ve şeyhlerin olağanüstü halleri,
kerametleri ve diğer kişisel özellikleri anlatılır.

11.  Türk şairlerinin
biyografilerinin
toplandığı ilk Türkçe
şuara tezkiresi XV.
yüzyılda kaleme
alınan Ali Şir
Nevâî’(ö.1501)'nin
Mecâlisü'n-Nefâis
(1491) adlı eseridir.

12. TANZİMATTAN GÜNÜMÜZE
BİYOGRAFİ ÖRNEKLERİ
Recaizade Mahmut
Ekrem-> Kudemadan
Birkaç Şair (1885);

13.  Muallim Naci-> Osmanlı Şairleri (1890);

14. Beşir Fuad-> Viktor Hugo (1886);
Süleyman Nazif-> Mehmet Akif (1924);
Kenan Akyüz-> Tevfik Fikret (1947);
Mehmet Kaplan-> Namık Kemal Hayatı ve Eserleri
(1948);

15. Olcay Önertoy-> Halit Ziya Uşaklıgil, Romancılığı ve
Romanımızdaki Yeri (1965);
Birol Emil-> Mizancı Murad Bey, Hayatı ve Eserleri
(1979);
Nurullah Çetin-> Behçet Necatigil, Hayatı, Sanatı ve
Eserleri (1998).