1. Ποιες είναι οι διαστάσεις της πεζογραφίας του Κ. Θεοτόκη;
Με αφορμή την « Τιμή και το Χρήμα»
διευρύνουμε τις γνώσεις μας μαζί του.
Διερευνούμε το ερώτημα με τη μέθοδο της Ιστοεξερεύνησης
Ποιες είναι οι διαστάσεις της πεζογραφίας του Κ.
Θεοτόκη;
Με αφορμή την « Τιμή και το Χρήμα»
διευρύνουμε τις γνώσεις μας μαζί του.
Διερευνούμε το ερώτημα με τη μέθοδο της
Ιστοεξερεύνησης
2. Για τους μαθητές
• Για τη διερεύνηση του ερωτήματος θα ακολουθήσουμε
συγκεκριμένα βήματα ενταγμένα στις εξής ενότητες με το
παρακάτω περιεχόμενο:
• Εισαγωγή: Περί τίνος πρόκειται;
• Αποστολή: Τι θα αναλάβουμε; Ποιος ο στόχος μας;
• Διαδικασία: Πώς θα εργαστούμε;
• Αξιολόγηση: Πώς θα τα καταφέρουμε καλύτερα;
• Συμπέρασμα: Πού καταλήγουμε;
• Πηγές: Από πού υποστηριχτήκαμε
3. Εισαγωγή: Περί τίνος πρόκειται;
Μελετήσαμε ήδη δύο πεζογραφήματα του Κ. Θεοτόκη και είναι ο
πεζογράφος και ο στοχαστής που οφείλουμε να τον φέρουμε πιο
κοντά μας, προπάντων κοντά στους νεότερους. Αποφασίσαμε τη
διεύρυνση της μελέτης μας για τον πεζογράφο Κ. Θεοτόκη θέτοντας
ερωτήματα που προέκυψαν μετά από την πρώτη επικοινωνία μας με
τον πολυεπίπεδο λόγο και τις διαφορετικές πτυχές του συγγραφικού
του έργου.
Τα ερωτήματα αυτά θέτουμε ως οδηγό στην επικείμενη έρευνά μας, την
οποία θα φέρουμε σε πέρας στηριγμένοι αποκλειστικά στο Διαδίκτυο
και εργαζόμενοι ομαδικά.
4. Αποστολή: Τι θα αναλάβουμε; Ποιος ο στόχος μας;
Για να υλοποιήσετε την έρευνα
θα χωριστείτε σε ομάδες,
θα επωμισθείτε δραστηριότητες στο πλαίσιο ενός ορισμένου ρόλου και
μέσω αυτού
θα αναλάβετε την προσέγγιση - διερεύνηση μιας συγκεκριμένης πτυχής του
θέματος - ερωτήματος.
Ως ομάδες, στο πλαίσιο του ρόλου σας,
θα καθορίσετε αρμοδιότητες,
θα αναζητήσετε πληροφορίες στο διαδίκτυο και βασισμένοι σ΄ αυτές στη
συνέχεια,
θα συντάξετε την εργασία που θα σας ζητηθεί (κείμενο, πίνακα, προβολή
παρουσίασης )
για να το παρουσιάσετε στην ολομέλεια της τάξης, με όποια μορφή
αποφασίσετε.
5. Διαδικασία: Πώς θα εργαστούμε;
Για τη μελέτη του γενικού ερωτήματος θα δημιουργηθούν οι εξής
ομάδες των 4/5 μαθητών που θα αναλάβουν τους συγκεκριμένους
ρόλους: Η ένταξη σ΄ αυτές προϋποθέτει 1. την κάλυψη της
προσωπικής σας επιλογής 2. την ισαριθμία των μελών, 3. την
κατανομή των αρμοδιοτήτων ώστε σε κάθε ομάδα να υπάρχει ένας
επαρκής γνώστης του Η/Υ, ένας συντονιστής, ένας παρουσιαστής,
ένας γραμματέας κλπ.
1η ομάδα: οι Βιογράφοι
2η ομάδα: οι Ιστορικοί
3η ομάδα: οι Φιλόλογοι
4η ομάδα: οι Ψυχολόγοι
5η ομάδα: οι Κοινωνιολόγοι-Λαογράφοι
6η
ομάδα: οι καλλιτεχνικοί επιμελητές
6. Αξιολόγηση: Πώς θα τα καταφέρουμε καλύτερα;
Η εργασία που θα αναλάβετε απαιτεί ανάπτυξη δεξιοτήτων, ατομικών
και ομαδικών. Αξιολογώντας συχνά τις ενέργειές σας έως την
ολοκλήρωσή του έργου, θα βελτιώνετε τη συνεργασία σας και την
απόδοσή σας.
Η αξιολόγηση της προσπάθειάς σας –διαμορφωτική και τελική- τόσο
κατά τη διάρκεια της εργασίας σας, όσο και μετά το τέλος της, θα
καταγράφεται σε ειδικά διαμορφωμένα φύλλα αξιολόγησης, με τα
οποία θα αυτοαξιολογείστε ως ομάδες (διαμορφωτική φάση) και στη
συνέχεια θα αξιολογήσετε το αποτέλεσμα της εργασίας των άλλων
(τελική φάση).
(Τα φύλλα αξιολόγησης παρατίθενται μετά από τις αποστολές των
ομάδων).
Ρόλο αξιολογητή έχει βέβαια και ο καθηγητής σας.
8. 1η
oμάδα εργασίας: οι βιογράφοι του συγγραφέα
Ποιος είναι ο συγγραφέας που γνωρίσαμε μέσα από τα έργα του;
Ως βιογράφοι θα μελετήσετε συγκριτικά:
στοιχεία της βιογραφίας του συγγραφέα
Κριτικό κείμενο ( Ειρ.Δενδρινού « Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης σα συγγραφέας, σαν
άνθρωπος», απόσπασμα), και
θα συγκεντρώσετε φωτογραφικό υλικό για να επενδύσετε/σχολιάσετε τον
αφηγηματικό λόγο του βιογραφικού.
Πηγές έρευνας:
1. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%C
2. http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=186
3. http://www.potheg.gr/ProjectDetails.aspx?Id=2937&lan=1
Αποστολή: Να διαμορφώσετε τη βιογραφία σε αρχείο προβολής παρουσίασης
επιλέγοντας έναν δικό σας άξονα ανάπτυξης
(Τα ταξίδια του; Τη ζωή του; Την παραγωγή του έργου του σε σχέση με τα
ιστορικά γεγονότα της εποχής του; άλλο;)
10. «Όχι, δεν έρχομαι! Είμαι
δουλεύτρα· ποιόνε έχω ανάγκη;»
«Ανάθεμά τα τα
τάλαρα!»
«Ω τι έκαμες!... Για λίγα χρήματα ήσουνε
έτοιμος να
με πουλήσεις, και χωρίς αυτά δε μ’ έπαιρνες.
Πάει τώρα η αγάπη.
Επέταξε το πουλί!»
“Σ’ εδυστύχεψε!”»
« Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ»
11. 2η
Ομάδα εργασίας:Οι ιστορικοί
Ως ιστορικοί θα διερευνήσετε το ιστορικό πλαίσιο του κειμένου
βασισμένοι:
• στα δύο πρώτα αποσπάσματα του διηγήματος ( σχ. Βιβλίο) και
• στο εισαγωγικό σημείωμα του σχολικού βιβλίου σχετικά με τον
χρόνο συγγραφής του έργου,
Πηγές:
1. http://www.ime.gr/chronos/13/gr/domestic_policy/facts/index.html
2. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%
Αποστολή: Να ανασυνθέσετε σε περιβάλλον επεξεργαστή κειμένου το
ιστορικό πλαίσιο του έργου αξιοποιώντας και εικονιστικό υλικό.
12. 3η
Ομάδα εργασίας:Οι φιλόλογοι
Από ποια λογοτεχνικά ρεύματα επηρεάστηκε ο Θεοτόκης; Ποιες ήταν οι πηγές
έμπνευσής του; Να το τεκμηριώσετε με βάση το απόσπασμα από την « Τιμή και το
Χρήμα»
Ως φιλόλογοι θα εξετάσετε:
-Την εισαγωγή του σχολικού βιβλίου (Κ.Ν.Λ Β’ Λυκείου) σελ 14-15
-Κώστας Στεργιόπουλος, «Ο χαρακτήρας της πεζογραφίας του Θεοτόκη», στο
Περιδιαβάζοντας. Στο χώρο της παλιάς πεζογραφίας μας. Τόμος Β΄, Εκδόσεις «Κέδρος»,
Αθήνα, 1986, σ. 171 -172.
-Λεξικό λογοτεχνικών όρων ( ΟΕΔΒ)
-Καρβέλης Τάκης, «Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Από την ηθογραφία στο κοινωνικό
μυθιστόρημα» Δεύτερη ανάγνωση. Δοκίμια, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1984,
Σσ.121-131
Πηγές:
1. http://e-logotexnia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=167&Itemid=
2. http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?INDEX=3&lan=1
Αποστολή: Θα συντάξετε κείμενο απάντηση στο ερώτημα της ομάδας σας
αναδεικνύοντας τα στοιχεία που να δικαιολογούν την ένταξη του Θεοτόκη σε
συγκεκριμένα λογοτεχνικά ρεύματα.
13. 4η
Ομάδα εργασίας: Οι Ψυχολόγοι
Θα μπορούσατε να χαρακτηρίσετε τα έργα του Θεοτόκη ψυχογραφικα ; Ποιες
ψυχολογικές διακυμάνσεις παρουσιάζουν οι ήρωες του;
Ως μελετητές της ψυχολογίας αφού λάβετε υπόψη τα κείμενα:
• «Η Τιμή και το Χρήμα»
• «Ο Κατάδικος» ( Κ.Ν.Λ Β’ Λυκείου 149)
θα αναζητήσετε και θα καταγράψετε :
το ήθος και τους χαρακτήρες, και
να παρακολουθήσετε την εξέλιξη της ψυχολογικής τους πορείας.(Η
ψυχολογική πορεία της Ρήνης,του Αντρέα και της σιόρας – Επιστήμης,του
Πέπονα ,του Τουρκόγιαννου)
από το μέρος θα οδηγηθείτε στο όλο , θα αναχθείτε από τα
αποσπάσματα στο σχολικό βιβλίο και θα προσπαθήσετε να γράψετε ένα
συνολικό συμπέρασμα για τους χαρακτήρες.
Πηγές:
1. http://www.potheg.gr/ProjectDetails.aspx?id=2964&lan=1
( Χουρμούζιος Α.)
2. http://giouga.blogspot.gr/2013/05/blog-post_4915.html
Αποστολή: Βασισμένοι στα ευρήματα της μελέτης σας θα συντάξετε
ηλεκτρονικό λεύκωμα παραθέτοντας τα συμπεράσματα σας για την
ψυχολογική διάσταση του έργου του Θεοτόκη.
14. 5η
Ομάδα εργασίας: Οι Κοινωνιολόγοι-Λαογράφοι
Ποια είναι η κοινωνία που ανακλάται στο έργο του Θεοτόκη;
Ως Κοινωνιολόγοι-Λαογράφοι αφού λάβετε υπόψη
:-Τα αποσπάσματα του σχ. Βιβλίου «Ο Κατάδικος» και «Η Τιμή και το Χρήμα»
- το κείμενο από το σχολικό βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μουτζάν -
Μαρτινέγκου,
Θα αναζητήσετε
• Την εικόνα της κοινωνίας στην οποία αναφέρεται ο Θεοτόκης
• Τα στοιχεία πολιτισμού
• Τις γλωσσικές ιδιωματικές λέξεις
Πηγές:
1. http://www.actiongr.com/karousades/index.htm ( Πολιτιστικός σύλλογος
Καρουσάδων, φωτογραφικό υλικό)
2. http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1999/05/02051999.pdf ( σελ 1-8)
3. http://www.corfuweb.gr/lexiko.htm ( Κερκυραϊκό ιδίωμα)
4. history.ionio.gr/download.php?f=ahf_ionios_logos/il_01_02.pdf
( Θ.Πυλαρινός,επιστ.περιοδική έκδοση)
Αποστολή: Να επιχειρηματολογήσετε για τον κοινωνικό προβληματισμό που αναδύεται
μέσα από το έργο του, καθώς και για τα πολιτιστικά στοιχεία και την ιδιωματική
γλώσσα και να αποτυπώσετε τα ευρήματα σας σε ένα τεκμηριωμένο κείμενο ως
απάντηση στο ερώτημα.
16. 6η
ομάδα: οι καλλιτεχνικοί επιμελητές
Ποια η στάση των σύγχρονων καλλιτεχνών απέναντι στον Θεοτόκη;
Ως καλλιτεχνικοί επιμελητές θα συγκεντρώσετε :
τίτλους κινηματογραφικών ταινιών, / τηλεοπτικών σειρών
τίτλους τηλεοπτικών ταινιών
σονέτο του Θεοτόκη που συσχετίζεται με την «Τιμή και το Χρήμα» και δίστιχα
ποιήματα από την «Τιμή και το Χρήμα»
Πηγές:
1. http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000008454&tsz=0&a
( Εποχές και συγγραφείς-Η ζωή του Θεοτόκη)
2. www.youtube.com/watch?v=7gpi_8YkjFk ( Η ταινία«Η τιμή της αγάπης»Τ.
Μαρκετάκη)
3. http://www.snhell.gr/references/quotes/writer.asp?id=124 ( σονέτο του Θεοτόκη
«Στης ζωής το στενό μονοπάτι…»)
Αποστολή: Να διαμορφώσετε αρχείο προβολής παρουσίασης με τα αποτελέσματα της
διερεύνησης σας στην οποία θα συμπεριλάβετε πολυμεσικά παραδείγματα από
το υλικό της επεξεργασίας σας. ( Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να
μελοποιήσετε τα δίστιχα από το έργο «Η Τιμή και το Χρήμα» ή να
δραματοποιήσετε ένα επεισόδιο της αρεσκείας σας)
17. Η ομάδα από τις ομάδες
Η συγκεκριμένη ομάδα αποτελούμενη από ένα μέλος κάθε προηγούμενης
ομάδας συγκροτείται
• για να επεξεργαστεί
• έναν κοινό άξονα που θα λαμβάνει υπ όψει
• τις εργασίες που εκπόνησαν όλες οι ομάδες στην προσπάθειά τους
• να καλύψουν ερωτήματα και
• να λύσουν απορίες γύρω από τον ποιητή και το έργο του.
Πηγές: Το έργο των 6 ομάδων
Αποστολή: Ο συντονισμός της εκδήλωσης με τη διαμόρφωση μιας ενιαίας και
σπονδυλωτής εργασίας.
18. Κριτήρια αξιολόγησηςΚριτήρια αξιολόγησης ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
ΜέτραΜέτρα
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
ΙκανοποιητικάΙκανοποιητικά
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
Πολύ καλάΠολύ καλά
Γνωστικές/ νοητικές δεξιότητες:Γνωστικές/ νοητικές δεξιότητες:
ΙΙκανότητα αναζήτησης, ανάλυσηςκανότητα αναζήτησης, ανάλυσης
και σύνθεσης πληροφοριών.και σύνθεσης πληροφοριών.
Πρωτοτυπία, φαντασία,Πρωτοτυπία, φαντασία,
διαίσθησηδιαίσθηση..
ΕπικοινωνιακέςΕπικοινωνιακές δεξιότητες:δεξιότητες:
Ικανότητα στο χειρισμό λόγου,Ικανότητα στο χειρισμό λόγου,
προφορικού και γραπτού και στοπροφορικού και γραπτού και στο
επικοινωνιακό αποτέλεσμαεπικοινωνιακό αποτέλεσμα..
Κοινωνικές δεξιότητες:Κοινωνικές δεξιότητες:
αυτενέργεια, συνεργασία,αυτενέργεια, συνεργασία,
επικοινωνία, αυτοαντίληψη,επικοινωνία, αυτοαντίληψη,
αυτοεκτίμησηαυτοεκτίμηση
Κριτήρια αυτοαξιολόγησης μαθητή (διαμορφωτική φάση)
19. Κριτήρια αξιολόγησηςΚριτήρια αξιολόγησης ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
ΜέτριαΜέτρια
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
ΙκανοποιητικάΙκανοποιητικά
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
Πολύ ΚαλάΠολύ Καλά
Συγκέντρωση πληροφοριών,Συγκέντρωση πληροφοριών,
οργάνωση, παρουσίασηοργάνωση, παρουσίαση
δεδομένωνδεδομένων
Επικοινωνιακές δεξιότητεςΕπικοινωνιακές δεξιότητες
γραπτού και προφορικούγραπτού και προφορικού
λόγουλόγου
Δημιουργικότητα: (φαντασία,Δημιουργικότητα: (φαντασία,
διαίσθηση, πρωτοτυπίαδιαίσθηση, πρωτοτυπία))
Αλληλεπίδραση-Αλληλεπίδραση-
συνεργατικότητασυνεργατικότητα
Αυτενέργεια των μελών τηςΑυτενέργεια των μελών της
ομάδαςομάδας
Αξιοποίηση χρόνουΑξιοποίηση χρόνου
Κριτήρια αξιολόγησης ομαδικής εργασίας - ετεροαξιολόγηση
21. Για τον εκπαιδευτικό
Κ. Θεοτόκης «Η Τιμή και το Χρήμα»
Ποιες είναι οι διαστάσεις της πεζογραφίας του;
Πρόβλημα για διερεύνηση με τη μέθοδο
της ιστοεξερεύνησης
Η δομή της ιστοεξερεύνησης
Εισαγωγή
Αποστολή
Διαδικασία
Αναμενόμενα αποτελέσματα
Αξιολόγηση
Συμπέρασμα
Πηγές
22. Εισαγωγή
• Ορμώμενοι από τη δυνατότητα που μας παρέχουν τα Νέα Προγράμματα για
διεξοδική διερεύνηση έργων ενός λογοτέχνη, γεγονός που μπορεί να
συμβάλει στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών, θα τους
αναθέσουμε τη διερεύνηση των διαστάσεων του λογοτεχνικού έργου του Κ.
Θεοτόκη με διαδικτυακή έρευνα.
• Η ερευνητική εργασία που θα αναλάβουν μέσω της ιστοεξερεύνησης θα
τους δώσει τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν πλούσιο υλικό και να
αναπτύξουν δεξιότητες διερευνητικής και ομαδοσυνεργατικής μάθησης.
• Άτομο και ομάδα θα πρέπει να ισορροπήσουν δημιουργικά, να υπερβούν
πιθανές δυσκολίες για να αποτυπώσουν την προσωπική τους έκφραση που
θα στηρίζεται στις πηγές που μελέτησαν αλλά και στην κατανόηση και
αφομοίωση του νέου υλικού
23. Διαδικασία
• Η τάξη, σε υποθετικό σύνολο 25 μαθητών, θα χωριστεί, με κριτήρια
παιδαγωγικά, σε πέντε ομάδες των πέντε ατόμων που θα διεκπεραιώσουν
την αποστολή τους σε μία διδακτική ώρα. Η ανακοίνωση όμως στην
ολομέλεια θα γίνει στην έναρξη της επόμενης διδακτικής ώρας
• Οι ομάδες, θα εργάζονται ακολουθώντας τις οδηγίες που αναλογούν στο
ρόλο του αναλαμβάνουν:
1η ομάδα:οι Βιογράφοι
2η ομάδα: οι Ιστορικοί
3η ομάδα: οι Φιλόλογοι
4η ομάδα: οι Ψυχολόγοι
5η ομάδα: οι Κοινωνιολόγοι-Λαογράφοι
6η
ομάδα: οι καλλιτεχνικοί επιμελητές
• Οι εργασίες των ομάδων θα παρουσιασθούν και θα συζητηθούν στην
ολομέλεια της τάξης.
24. Αναμενόμενα αποτελέσματα
• Η εξοικείωση των μαθητών με τη μεθοδολογία της ερευνητικής αναζήτησης
• Η εξάσκηση των μαθητών στην κατανόηση του λόγου των ηλεκτρονικών
πηγών
• Η ανάπτυξη της κριτικής και αφαιρετικής σκέψης για τη σύνταξη του
προσωπικού τους λόγου
• Η εμπλοκή των μαθητών στη διαμόρφωση καταστάσεων αυθεντικής
επικοινωνίας
• Η ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας στο πλαίσιο της ομαδικής εργασίας
• Η ανάπτυξη προβληματισμού για την αξία / συμβολή της τεχνολογίας στην
έρευνα / μελέτη, κατανόηση της Τέχνης και
• Η ανάπτυξη επικοινωνιακών-κοινωνικών δεξιοτήτων
25. Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση, διαμορφωτική και τελική, πραγματοποιείται και από τους δύο
συντελεστές της διδακτικής πράξης, διδάσκοντα και μαθητές, με βάση
κριτήρια που έχουν προσυμφωνηθεί:
Οι μαθητές, κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής έρευνας, (διαμορφωτική
φάση) αυτοαξιολογούνται για να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να έχουν
συνολικά ένα καλό αποτέλεσμα, ως ομάδα. Στο τέλος της εργασίας (τελική
φάση) αυτοαξιολογούνται και αξιολογούν επίσης το έργο των άλλων.
Ο διδάσκων, από τη δική του μεριά, (μέσα από τους πολλαπλούς ρόλους
του, ως συντονιστή, διαμεσολαβητή, παρατηρητή) παρακολουθεί την εξέλιξη
της εργασίας, καταγράφει, αξιολογεί στάσεις, συμπεριφορές, δεξιότητες των
μαθητών του, σε επίπεδο ατομικό και σε επίπεδο ομάδας. Εφόσον
χρειάζεται ή του ζητηθεί, παρεμβαίνει για να εξομαλύνει προβλήματα ή
ενθαρρύνει πρωτοβουλίες.
26. Κριτήρια αξιολόγησηςΚριτήρια αξιολόγησης ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
μέτριαμέτρια
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
ικανοποιητικάικανοποιητικά
ΔιαβάθμισηΔιαβάθμιση
πολύ καλάπολύ καλά
Σύνδεση με Π.Σ.Σύνδεση με Π.Σ.
Σύνδεση με σκοπό.Σύνδεση με σκοπό.
στόχους Ιστορίαςστόχους Ιστορίας
Ποιότητα υλικούΠοιότητα υλικού
Ποσότητα υλικούΠοσότητα υλικού
ΑποτελεσματικότηταΑποτελεσματικότητα
διδασκαλίαςδιδασκαλίας
Διαφοροποίηση τουΔιαφοροποίηση του
ρόλου του μαθητήρόλου του μαθητή
Διαφοροποίηση τουΔιαφοροποίηση του
ρόλου διδάσκοντοςρόλου διδάσκοντος
Πρόσθετη διδακτικήΠρόσθετη διδακτική
αξία στην ένταξη ΤΠΕαξία στην ένταξη ΤΠΕ
Οι επιμορφούμενοι ως αξιολογητές, βασισμένοι σε ρουμπρίκες αξιολόγησης αξιολογούν
27. Βιβλιογραφία
Bloom B.S., Karthwohl D.R., Ταξινομία διδακτικών στόχων, Τ. Α΄ - Γνωστικός τομέας, Μετ. Α.
Λαμπράκη – Παγανού, Κώδικας, Αθήνα, 1986.
Ματσαγγούρας Η., Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας, τ. Α΄ και Β΄, Αθήνα, 1993.
Ματσαγγούρας Η., Στρατηγικές διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη, Αθήνα,
Gutenberg, 2002.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Βασικό επιμορφωτικό υλικό, τ. Α΄ & Β΄, ΠΕ02 φιλόλογοι, 2011.
Παπακωνσταντίνου Θ. και Λαμπράκη – Παγανού Αλ. (επιμ.), Πρόγραμμα Σπουδών και εκπαιδευτικό
έργο στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φ.Π.Ψ., Αθήνα, 2004.
Παπανικολάου Κυπ. «Το διαδίκτυο ως εργαλείο Διερεύνησης στο Μάθημα της Πληροφορικής», 4ο
Συνέδριο ΕΤΠΕ, 29/9-
3/10/2004, Παν/μιο Αθηνών, σελ. 538-540.
ΥΠΕΠΘ, ΠΙ, Προγράμματα Σπουδών ΠΕ & ΔΕ, Θεωρητικές επιστήμες, Αθήνα 2006.
ΥΠΕΠΘ, ΠΙ, τεύχος επιμορφωτικού υλικού (3ο ΚΠΣ 2ο ΕΠΕΑΕΚ Α.Π. Α2 ΜΕΤΡΟ 2.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ
2.1.1 ΚΑΤ. ΠΡΑΞΕΩΝ 2.1.1 β), Αθήνα 2006.
ΥΠΔΒΜΘ, Τμήμα Δ/θμιας Εκπαίδευσης, Οδηγίες για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στο
Γυμνάσιο.
Βασικό Επιμορφωτικό Υλικό Τόμος Α΄ και Τόμος Β΄, Μάιος 2011
Βιβλίο εκπαιδευτικού, Η Τιμή και το Χρήμα, Κ. Θεοτόκης,Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, Λευκωσία ,
2010
