امروزه جایگاه صنایع خلاق در اقتصاد جهانی از اعتبار و اهمیت ویژه برخوردار است. در این خصوص نخستین همایش اقتصاد خلاق با هدف تبیین جایگاه صنایع فرهنگی در اتصاد آینده ایران توسط دانشگاه آزاد اسلامی برگزار گردید و من در این همایش سخنرانی داشتم. می توانید در ارتباط با صنایع خلاق از این اسلایدها استفاده کنید دکتر عیسی کشاورز

1. ‫خالق‬ ‫اقتصاد‬ ‫در‬ ‫خالق‬ ‫صنایع‬ ‫جایگاه‬
‫کشاورز‬ ‫عیسی‬ ‫دکتر‬
www.Eisakeshavarz.ir
‫صنایع‬ ‫دانشگر‬‫فرهنگی‬
‫اسفند‬ ‫تهران‬1395
‫العلیم‬ ‫الخالق‬ ‫هو‬ ‫ربک‬ ‫ان‬

2. •‫یاف‬ ‫وانتقال‬ ‫شده‬ ‫انباشته‬ ‫های‬ ‫دانش‬ ‫مجموعه‬ ‫فرهنگ‬‫ته‬
‫اعتقا‬ ،‫ها‬ ‫دانش‬ ‫وکلیه‬ ‫است‬ ‫تاریخ‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫بشریت‬،‫دات‬
‫را‬ ‫جامعه‬ ‫یک‬ ‫تجربه‬ ‫و‬ ‫عادات‬ ، ‫ورسوم‬ ‫آداب‬ ،‫قوانین‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫شامل‬.
•‫است‬ ‫خاص‬ ‫ولی‬ ‫عام‬ ‫فرهنگ‬.
•‫است‬ ‫متغییر‬ ‫ولی‬ ‫ثابت‬ ‫فرهنگ‬.
•‫است‬ ‫اختیاری‬ ‫ولی‬ ‫اجباری‬ ‫فرهنگ‬.
www.Eisakeshavarz.ir

3. ‫صنعت‬ ‫از‬ ‫بحث‬ ‫عملیاتی‬ ‫تعریف‬
‫مجموعه‬‫فعالیت‬‫های‬،‫نظامند‬‫استاندارد‬‫شده‬‫و‬‫ترکیب‬‫منابع‬،‫طبیعی‬‫انسانی‬‫و‬‫تکنولوژی‬‫از‬‫طریق‬‫ساخت‬‫ک‬‫اال‬‫یا‬
‫خدمات‬‫برای‬‫دستیابی‬‫به‬‫ثروت‬‫و‬‫یا‬‫سود‬‫انجام‬‫می‬‫شود‬
www.Eisakeshavarz.ir

4. ‫فرهنگی‬ ‫صنایع‬
‫فرهنگ‬‫اگرچه‬‫موجودیتی‬‫غیر‬‫مادی‬‫دارد‬‫اما‬‫میتواند‬‫از‬‫طریق‬،‫کاال‬‫آثار‬‫و‬‫محصوالت‬‫ملموس‬‫دادوستد‬‫و‬‫موجب‬
‫ثروت‬‫یا‬‫سود‬‫بشود‬
www.Eisakeshavarz.ir
Materialization of cultural

5. ‫نقد‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫فرانکفورتی‬ ‫مکتب‬
‫فرهنگی‬ ‫صنایع‬ ‫به‬
‫صاحب‬‫نظران‬‫این‬‫مکتب‬‫معتقدند‬‫علم‬‫و‬‫عقالنیت‬‫سرمایه‬‫داری‬‫امکان‬‫ازاد‬‫ی‬
‫انسان‬‫را‬‫غضب‬‫کرده‬‫است‬‫و‬‫فرهنگ‬‫را‬‫با‬‫هدف‬‫کسب‬‫سود‬‫و‬‫درآمد‬‫به‬‫برده‬
‫داری‬‫کشیده‬‫است‬.‫نظام‬‫سرمایه‬‫داری‬‫با‬‫تولید‬،‫توزیع‬‫و‬‫مصرف‬‫انبوه‬‫ف‬‫رهنگی‬
‫ارزش‬‫ها‬،‫اصالت‬‫و‬‫زیبایی‬‫های‬‫فرهنگی‬‫و‬‫هنری‬‫را‬‫نابود‬‫و‬‫از‬‫آن‬‫برای‬
‫سلطه‬‫بر‬‫جهان‬‫انسانی‬‫استفاده‬‫کرده‬‫است‬.‫جوامع‬‫توده‬‫وار‬‫،بت‬‫وارگی‬‫ک‬‫االها‬
‫،روابط‬‫کاالیی‬‫شده‬‫و‬‫همه‬‫چیز‬‫حتی‬‫زیبایی‬‫ارزش‬‫مبادله‬‫ای‬‫پیدا‬‫کرده‬‫اس‬‫ت‬
‫ذوق‬‫و‬‫سلیقه‬‫بازاری‬‫شده‬‫،نظام‬‫سرمایه‬‫داری‬‫ذائقه‬،‫ذوق‬‫،سلیقه‬‫و‬‫ذهنیت‬
‫انسان‬‫های‬‫توده‬‫وار‬‫را‬‫دستکاری‬‫می‬‫کند‬‫و‬‫مردم‬‫سالیق‬‫و‬‫ذائقه‬‫خودشان‬‫را‬‫ا‬‫ز‬
،‫برندها‬‫مدها‬‫و‬‫فرهنگ‬‫کاالیی‬‫شده‬‫نظام‬‫سرمایه‬‫داری‬‫دریافت‬‫می‬‫کند‬.
‫فن‬،‫ساالران‬‫تکنولوژی‬‫ساالران‬‫و‬‫رسانه‬‫ساالران‬‫همچون‬‫اختاپوس‬‫ذوق‬،
‫سلیقه‬‫و‬‫ذائقه‬‫را‬‫ازباال‬‫به‬‫پایین‬‫تزریق‬‫می‬‫کنند‬.
www.Eisakeshavarz.ir

6. ‫خالق‬ ‫صنایع‬ ‫چرا‬
‫در‬‫مقابل‬‫این‬‫قرائت‬‫نقادانه‬‫موضوع‬‫صنایع‬‫خالق‬‫مطر‬‫ح‬
‫شد‬‫تا‬‫هم‬‫از‬‫فرانکفورتی‬‫ها‬‫فاصله‬‫بیفتد‬‫وهم‬‫از‬‫ظ‬‫رفیت‬
‫حوزه‬‫فرهنگ‬،‫هنر‬‫و‬‫رسانه‬‫در‬‫تولید‬‫ثروت‬‫و‬‫ارزش‬
‫افزوده‬‫نظام‬‫های‬‫ملی‬‫و‬‫جهانی‬‫استفاده‬‫شود‬.
‫این‬‫صنایع‬‫خالق‬(‫فرهنگی‬)‫چون‬‫مبتنی‬‫بر‬‫خالقیت‬،
،‫اکتشاف‬،‫مهارت‬‫تخیل‬‫و‬‫اندیشه‬‫ورزی‬‫در‬‫جهان‬‫ذهنی‬‫و‬
‫بینشی‬‫هستند‬‫به‬‫صنایع‬‫خالق‬‫معروف‬‫شدند‬.
www.Eisakeshavarz.ir

7. Unctad : united nations conference on trade and development
‫در‬‫تعریف‬‫صنایع‬‫خالق‬‫می‬‫گوید‬:
‫فعالیت‬‫های‬‫سازمان‬‫یافته‬‫که‬‫هدف‬‫اصلی‬‫آن‬‫تولید‬‫و‬‫باز‬
‫تولید‬‫و‬‫تجاری‬‫سازی‬،‫کاال‬،‫آثار‬‫خدمات‬‫و‬‫محصوالت‬‫ب‬‫ا‬
‫ماهیت‬‫دانشی‬،‫فرهنگی‬،‫هنری‬‫و‬‫رسانه‬‫ای‬‫هستند‬.
www.Eisakeshavarz.ir

8. ‫شامل‬ ‫خالق‬ ‫صنایع‬:
www.Eisakeshavarz.ir
Creative
industries
Traditional
knowledge Music
Performing
Arts
Audio-visuals
Visual Arts
Literature and
Publishing
Digital
Animation
And Multi
media
Design-
fashion-
adv

9. www.Eisakeshavarz.ir
‫ویژگی‬
‫خالق‬ ‫صنایع‬
‫مفهوم‬‫ساز‬ ‫نواوری‬
‫معانی‬
‫انضمامی‬
‫معنوی‬ ‫مالکیت‬
‫یابی‬ ‫هویت‬
‫سبک‬ ‫در‬ ‫تغییر‬
‫زندگی‬
‫سازی‬ ‫برند‬
‫اشاعه‬ ‫و‬ ‫انتقال‬ ‫خالقیت‬‫محور‬
‫سبز‬
‫افزوده‬ ‫ارزش‬
‫خاص‬/‫بومی‬
‫فرد‬ ‫ومنحصربه‬
‫انسانی‬ ‫سرمایه‬
‫محور‬
‫بازده‬ ‫زود‬
G.N.H
‫ناپذیری‬ ‫تقلید‬
‫محور‬ ‫اصالت‬
‫توسعه‬ ‫پیشران‬
‫اقتصادی‬
‫و‬ ‫مولد‬ ‫اشتغال‬
‫کوچک‬
‫بدون‬ ‫تولید‬
‫کارخانه‬

10. ‫اقتصاد‬ ‫علم‬Data – information – knowledge – wisdom
‫در‬‫تعریف‬‫کالسیک‬‫علم‬‫تخصیص‬‫منابع‬‫محدود‬‫و‬‫کمیاب‬‫است‬.
‫در‬‫تعریف‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫به‬‫اکتشاف‬،‫ذهنی‬،‫استعداد‬‫مهارت‬،‫تخیل‬‫،نوآوری‬‫،اندیشه‬‫ورزی‬‫و‬‫خالقیت‬‫جهت‬‫دستیابی‬‫به‬‫سود‬‫و‬‫ثروت‬.
‫اما‬‫در‬‫تعریف‬‫اقتصاد‬‫دانش‬‫بنیان‬،‫آیا‬‫دانش‬‫منبع‬‫محدود‬‫است‬‫؟‬
‫پس‬‫پارادایم‬‫عوض‬‫شده‬‫است‬.
‫امروز‬‫بریتانیای‬،‫خالق‬‫شهر‬‫خالق‬-‫سنگاپور‬‫؛‬‫جهان‬‫شهر‬‫فرهنگی‬-‫آلمان‬‫کالسترهای‬‫خالق‬-‫چین؛‬‫سلطان‬‫صنایع‬‫خالق‬-‫کره‬‫جنوبی‬
‫فناوری‬‫خالق‬-‫امریکا‬‫امپراطور‬‫صنایع‬‫خالق‬-‫کانادا‬‫؛‬‫سازگار‬‫با‬‫تنوع‬‫فرهنگی‬‫و‬...‫هدف‬‫گذاری‬‫شده‬‫اند‬
‫و‬‫اما‬‫ما؟؟؟؟‬!!!!
www.Eisakeshavarz.ir

11. ‫خالق‬ ‫اقتصاد‬
‫خالقیت‬‫الزاما‬ ‫اما‬ ‫است‬ ‫محور‬‫صنایع‬‫نیست‬ ‫خالق‬.
‫در‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫همه‬‫افراد‬(‫نویسندگان‬‫،هنرمندان‬،
‫دانشمندان،صاحبان‬‫فرهنگ‬‫و‬‫رسانه،هنرپیشه‬‫ها‬‫و‬...)‫و‬
‫جوامع‬‫و‬‫قبایل‬‫در‬‫هرنقطه‬‫ازجهان‬‫در‬‫اقتصاد‬‫اهمیت‬‫پید‬‫ا‬
‫کرده‬‫اند‬.‫در‬‫نتیجه‬‫همه‬‫کشورها‬‫سعی‬‫دارند‬‫جایگاه‬‫صن‬‫ایع‬
‫خالق‬‫را‬‫در‬‫توسعه‬‫یافتگی‬‫خود‬‫تعریف،اندازه‬‫گیری‬‫و‬
‫ارتقا‬‫دهند‬
www.Eisakeshavarz.ir

12. www.Eisakeshavarz.ir
‫مثال‬ ‫بطور‬:
‫در‬‫حدود‬ ‫با‬ ‫امریکا‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬500‫فرهنگی‬ ‫صنایع‬ ‫در‬ ‫دالر‬ ‫میلیارد‬
‫حدوذد‬ ‫با‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬600‫و‬ ‫یورو‬ ‫میلیارد‬5%‫ملی‬ ‫ناخالص‬ ‫تولید‬
‫حدود‬ ‫جهان‬ ‫کل‬ ‫در‬3‫ساالنه‬ ‫رشد‬ ‫با‬ ‫دالر‬ ‫تریلیون‬2‫به‬ ‫نسبت‬ ‫برابر‬
‫حدود‬ ‫دیگر‬ ‫صنایع‬11%
‫حدود‬ ‫جامایکا‬2‫دالر‬ ‫میلیارد‬
‫شامل‬ ‫خالق‬ ‫صنایع‬ ‫در‬ ‫انگلیس‬ ‫مدل‬:
1-‫تمدنی‬ ‫و‬ ‫فرهنگی‬ ‫میراث‬
2-‫فکری‬ ‫های‬ ‫آفرینش‬ ‫و‬ ‫هنرها‬ ‫انواع‬
3-‫فناوری‬ ‫و‬ ‫رسانه‬
4-‫برند‬ ‫و‬ ‫بنیان،تبلیغات،مد‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫کاربردی‬ ‫های‬ ‫آفرینش‬

13. www.Eisakeshavarz.ir

14. www.Eisakeshavarz.ir

15. www.Eisakeshavarz.ir

16. www.Eisakeshavarz.ir

17. www.Eisakeshavarz.ir

18. www.Eisakeshavarz.ir

19. www.Eisakeshavarz.ir
‫توسعه‬ ‫مدل‬
‫خالق‬ ‫صنایع‬
‫اقتصاد‬ ‫در‬
‫خالق‬
‫سیستمی‬ ‫نگاه‬
‫مندی‬ ‫قصد‬
‫محوری‬ ‫فرضیه‬
‫طول‬ ‫در‬ ‫تفکر‬
‫زمان‬
‫طلبی‬ ‫فرصت‬
‫هوشمندانه‬
‫استراتژیک‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬
‫منابع‬ ‫و‬ ‫امکانات‬ ‫بسیج‬
‫رقابتی‬ ‫های‬ ‫مزیت‬‫پذیری‬ ‫انعطاف‬ ‫و‬ ‫انطباق‬
‫نگری‬ ‫کالن‬
‫خالقیت‬
‫عقالنیت‬
‫شهود‬ ‫کشف‬
‫انداز‬ ‫چشم‬
‫بصیرت‬
‫شدن‬ ‫برای‬ ‫بودن‬
‫هوشمندی‬
‫زنده‬
‫پویا‬
‫مستمر‬

20. www.Eisakeshavarz.ir
‫مزیتهای‬
‫رقابتی‬
‫کشور‬
‫جوان‬ ‫نیروی‬
‫تحصیلکرده‬ ‫مصرف‬
‫و‬ ‫فرهنگی‬
‫هنری‬
‫تمدن‬ ‫پیشینه‬‫ی‬
‫تاریخی‬ ‫و‬
‫و‬ ‫شهرها‬ ‫کالن‬
‫ساخت‬ ‫زیر‬
‫دستی‬ ‫صنایع‬
‫هنرهای‬ ‫و‬
‫ایرانی‬
‫خالقیت‬
‫و‬ ‫نوآوری‬
‫هوشمندی‬
‫رقابتی‬ ‫مزیت‬
‫پایدار‬
‫ارتباط‬ ‫بستر‬‫و‬
‫ساخت‬ ‫زیر‬
‫فناوری‬ ‫و‬ ‫علم‬
‫ایران‬ ‫جایگاه‬
‫و‬ ‫منطقه‬ ‫در‬
‫اسالم‬ ‫جهان‬
‫فرهنگی‬ ‫تنوع‬
‫و‬ ‫اقلیم‬ ‫تنوع‬
‫جغرافیا‬

21. www.Eisakeshavarz.ir
‫فرهنگی‬ ‫صنایع‬
‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫تولید‬ ‫روش‬
‫معنا‬ ‫تولید‬ ‫و‬ ‫ساز،نرم‬ ‫هویت‬
‫کنند‬ ‫می‬
‫می‬ ‫زندگی‬ ‫سبک‬ ‫در‬ ‫تغییر‬
‫دهند‬
‫و‬ ‫فکری‬ ‫و‬ ‫معنوی‬ ‫مالکیت‬
‫ناملموس‬
‫و‬ ‫متفاوت‬ ‫مداری‬ ‫مشتری‬
‫است‬ ‫سخت‬
‫ونمادین‬ ‫انسانی‬ ‫سرمایه‬
‫غیرفرهنگی‬ ‫صنایع‬
‫خطی‬ ‫تولید‬ ‫روش‬
‫دارند‬ ‫مصرف‬ ‫ارزش‬ ‫صرفا‬
‫دارند‬ ‫زندگی‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫تغییر‬
‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫و‬ ‫مادی‬ ‫مالکیت‬
‫ملموس‬
‫است‬ ‫راحت‬ ‫مداری‬ ‫مشتری‬
‫تکنولوژی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫سرمایه‬
‫محور‬

22. www.Eisakeshavarz.ir
‫فرهنگی‬ ‫صنایع‬
‫اثر‬ ‫خالق‬
‫مصرف‬ ‫نحوه‬
‫گذاری‬ ‫ارزش‬
‫مداری‬ ‫مشتری‬ ‫نحوه‬
‫منزلتی‬ ‫ارزش‬
‫هستند‬ ‫همزیست‬ ‫و‬ ‫سبز‬
‫غیرفرهنگی‬ ‫صنایع‬
‫تولید‬ ‫خالق‬
‫مصرف‬ ‫نحوه‬
‫گذاری‬ ‫قیمت‬
‫مداری‬ ‫مشتری‬ ‫نحوه‬
‫ای‬ ‫مبادله‬ ‫ارزش‬
‫دارند‬ ‫ضایعات‬ ‫و‬ ‫آالینده‬ ‫عموما‬

23. www.Eisakeshavarz.ir
‫نتیجه‬‫گیری‬
–‫نه‬‫اقتصاد‬‫جدید‬‫است‬‫و‬‫نه‬‫خالقیت‬‫آنچه‬‫جدید‬‫است‬‫ماهیت‬‫رابطه‬‫این‬‫دو‬‫وثروت‬‫آفرینی‬‫و‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫در‬‫پارادایم‬
‫جدید‬
–‫اقتصاد‬‫خالق‬‫بزرگتر‬‫از‬‫صنایع‬‫خالق‬‫است‬‫اما‬‫محور‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫را‬‫تشکیل‬‫می‬‫دهد‬.
–‫اقتصاد‬‫خالق‬‫محل‬‫تالقی‬‫تمامی‬‫مواریث‬‫فرهنگی‬‫و‬،‫تمدنی‬‫خالقیت‬‫ونبوغ‬‫انسانی‬‫و‬‫فناوری‬‫و‬‫تکنولو‬‫ژی‬‫با‬‫هدف‬
‫دست‬‫یابی‬‫به‬‫سود‬‫وثروت‬‫است‬.
–‫اقتصاد‬‫خالق‬‫نقش‬‫سرمایه‬‫های‬‫فکری‬،‫نمادین‬‫طبیعی‬،‫فیزیکی‬،‫اجتماعی‬‫و‬‫فرهنگی‬‫را‬‫در‬‫نظام‬
‫اقتصادی‬(‫ملموس‬‫و‬‫نا‬‫ملموس‬)‫را‬‫مد‬‫نظر‬‫قرار‬‫می‬‫دهد‬.

24. www.Eisakeshavarz.ir
•‫صنایع‬‫خالق‬‫حاصل‬‫ارزش‬‫افزوده‬‫،سرمایه‬‫های‬‫فکری‬،،‫معنوی‬،‫نمادین‬
،‫اجتماعی‬‫فیزیکی‬‫،طبیعی‬‫و‬‫فرهنگی‬‫با‬‫اقتصاد‬‫هستند‬‫که‬‫سرانجا‬‫م‬
‫ثروت،ارزش‬‫افزوده‬‫و‬‫هویت‬‫های‬‫جدید‬‫را‬‫تولید‬‫و‬‫بازتولید‬‫می‬‫کنند‬.
•‫صنایع‬‫خالق‬‫تولید،توزیع‬‫و‬‫حفظ‬‫تنوع‬‫فرهنگی‬‫را‬‫تضمین‬‫می‬‫کنن‬‫د‬..
•‫دارای‬‫رشد‬‫اقتصادی‬‫دو‬‫برابری‬‫و‬‫یا‬‫چندبرابری‬‫نسبت‬‫به‬‫حوزه‬‫های‬‫دی‬‫گر‬
‫اقتصادی‬‫است‬.
•‫به‬‫توسعه‬‫یافتگی‬‫مناطق،کشورها‬‫و‬‫فرهنگ‬‫ها‬‫کمک‬‫می‬‫کنند‬.
•‫صنایع‬‫فرهنگی،صنایع‬‫هویت‬‫ساز،نرم،دموکراتیک‬‫هستند‬.‫چهارمشخ‬‫صه‬
‫ویژه‬(‫خالقیت،مالکیت‬‫معنوی،ارزش‬‫نمادین،روش‬‫تولید‬)‫دارند‬.
•‫عموما‬‫صنایع‬‫به‬‫تغییر‬‫در‬‫سبک‬‫زندگی‬‫می‬‫انجامد‬.

25. www.Eisakeshavarz.ir
•‫اگرچه‬‫مفهوم‬‫صنایع‬‫فرهنگی‬‫نوعی‬‫قرائت‬‫نقادانه‬‫مطرح‬‫می‬‫ش‬‫ود‬‫اما‬
‫صنایع‬‫خالق‬‫و‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫قرائت‬‫هم‬‫افزا‬،‫همسو‬‫و‬‫همزیست‬‫ب‬‫ا‬
‫هدف‬‫مشارکت‬‫همه‬‫حوزه‬‫ها‬‫در‬‫تولید‬‫و‬‫خلق‬‫ثروت‬‫دارند‬.
•‫نقش‬‫صنایع‬‫خالق‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫متغیر‬‫مستقل‬‫در‬‫اشتغال‬‫ملی‬‫،توسعه‬
‫ملی‬‫و‬‫تولید‬‫ناخالص‬‫کشورها‬‫در‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫دیده‬‫می‬‫شود‬.
•‫زنجیره‬‫تامین‬‫در‬‫صنعت‬،‫زنجیره‬‫ارزش‬‫در‬‫فرهنگ‬،‫زنجیر‬
‫خالقیت‬‫در‬‫فناوری‬،‫زنجیره‬‫شبکه‬‫های‬‫اجتماعی‬‫در‬‫رسانه‬‫با‬
‫زنجیره‬‫ثروت‬‫آفرینی‬‫در‬‫اقتصاد‬‫خالق‬‫در‬‫هم‬‫ادغام‬‫شده‬‫اند‬.
•‫اگرچه‬‫خالقیت‬‫یک‬‫صنعت‬‫بارز‬‫و‬‫مهم‬‫برای‬‫همه‬‫کسب‬‫و‬‫کارهاست‬
‫و‬‫هرآفرینش‬‫خالقانه‬‫می‬‫تواند‬‫در‬‫همه‬‫صنایع‬‫کاربرد‬‫داشته‬‫باش‬‫د‬.‫در‬
‫جواب‬‫می‬‫گویم‬‫اگر‬‫همه‬‫صنایع‬‫خالق‬‫اند‬‫پس‬‫همه‬‫چیز‬‫می‬‫تواند‬
‫فرهنگی‬‫باشد‬.

26. ‫کشاورز‬ ‫عیسی‬ ‫دکتر‬
‫خالق‬ ‫صنایع‬ ‫دانشگر‬
www.Eisakeshavarz.ir
09125118039