Doğuş Üniversitesi EM356 İşletme ve Toplum Dersi 2014-2015 Bahar Yarıyılı Sınıf içi sunumu Aile şirketlerinin topluma etkisi ve faydası Grup üyeleri: EREN CAN MALATYALI - İLAYDA NAZ TANERİ - ENES FURKAN KARABIYIK

2. AİLE ŞİRKETİNİN TANIMI
 Aile Şirketleri, ailenin
geçimini sağlamak veya
mirasın dağılımını önlemek
için kurulan, ailenin geçimini
sağlayan kişice yönetilen,
yönetim kademelerinin
çoğunluğunun aile üyelerince
doldurduğu, karar almada
büyük ölçüde aile üyelerinin
etkili olduğu ve aileden en
azından ikinci neslin istihdam
edildiği işletmeler olarak
tanımlanır.

3.  Aile şirketleri, ekonomi tarihinin
vazgeçilmez gücü olup, günümüzde de
önem ve etkinlikleri artarak devam
etmektedir
 Aile şirketleri kendi yaşam döngüleri
içerisinde olgunlaşırlar. Aile şirketlerinde
 başarısızlığın en önemli nedeni, ailenin
kendisidir

4. AİLE ŞİRKETİ KAÇINCI KUŞAK TARAFINDAN
YÖNETİLİR?
(Rotasını başarıya çevirenler) Aile Şirketleri Araştırması

5.  Her ne kadar aileler, şirketlerini
sonraki kuşaklara devretmekte
istekli olsa da gerçekleştirilen
görüşmelerde genç kuşağın aile
şirketinde yönetimi devralma
konusunda hevesli olmadığı ve
diğer ülkelerde de şahit olduğumuz
bu durum dünya genelinde aile
şirketleri arasında kaygı
uyandırıyor. Türkiye’deki aile
şirketlerinde çoğunlukla birinci ya
da ikinci kuşağın yönetimde
olduğunu dikkate alırsak, sorunun
daha ciddi boyutlarda olduğunu
görebiliriz. Bu şirketlerin birçoğu
yönetimin devri sorunuyla ilk kez
karşılaştılar ya da önümüzdeki
yıllarda karşılaşacaklar.

6. 2012 Aile Şirketleri Araştırması

8.  Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin
verilerine göre; ülkemizde yaklaşık bir
milyon 350 bin sermaye şirketi
bulunuyor.
 Türkiye’de faaliyet gösteren bu bir
milyon 350 bin şirketin yüzde 94’ü küçük
ve orta ölçekli aile şirketlerinden
oluşuyor.

9. ‘Türk ekonomisini aile
şirketleri yönetiyor.’

10.  Aile şirketlerinin ülke ekonomimizdeki
önemi büyük. Çünkü istihdam sağlama,
katma değer yaratma ve ihracat
bakımından aile şirketleri ekonomimizin
lokomotifi durumundalar.

11.  Ekonominin Bel Kemiği Aile Şirketleri
dir.
 Aile şirketlerinin faaliyetlerini gelişerek
devam ettirmesi ülke ekonomileri için
çok önemli
 Aile şirketlerinin sadece ekonomik
hayata değil sosyal hayata da olumlu
katkıları vardır

12. AİLE ŞİRKETLERİ HANGİ SEKTÖRLERDE
FALİYET GÖSTERİR?
(Rotasını başarıya çevirenler) Aile Şirketleri Araştırması
2010

13.  “Türkiye’deki aile şirketleri, kriz
 dönemlerinde Avrupa’ya oranla
 daha fazla kenetleniyor”

14.  Aile şirketleri üzerine yapılan
araştırmanın sonuçlarına göre,
ekonomik kriz
 dönemleri ve zor piyasa koşullarında
aile şirketi olmak rekabet avantajı
sağlıyor.
 Daha çabuk karar alma, aile kültürü ve
değerlere bağlı kalma, bu dönemlerde
 şirketlerin daha hızlı büyümesine
yardımcı oluyor.

15.  Türkiye’deki aile şirketlerinin büyük çoğunluğu
(%64) kriz dönemlerinde yıllık %10 ila
 %15 düzeyinde büyüme başarısı gösteriyor.
Öte yandan Euro Bölgesi krizinden darbe
 alan Avrupa’daki aile şirketlerinin ise yüzde 15
ve üzerinde büyüdüklerini ifade
 edenlerin oranı yüzde 10.
 Araştırmada bu başarının temel nedeni olarak
ise, bu tür şirketlerin aile kültürüne ve
 değerlerine bağlı kalmaları ve hızlı karar
alabilme imkanına sahip olmaları olarak
 gösteriliyor.

17. TÜRKİYENİN EN ESKİ AİLE ŞİRKETLERİ
ŞİRKET ADI KURUCU ADI KURULUŞ TARİHİ
Hacı Bekir Lokumları Hacı Bekir 1777
İskender Mehmetoğlu İskender Efendi 1860
Ziraat Bankası Mithat Paşa 1863
Hafız Mustafa İsmail Hakkızade 1864
Vefa Bozacısı Hacı Sadık 1870
Karaköy Güllüoğlu Hacı Mehmet Güllü 1871
Kuru Kahveci Mehmet
Efendi ve Mahdumları
Mehmet Efendi 1871
Hacı Şakir Hacı Ali 1889
Tuzcuoğlu Nakliyat Fehmi, Mustafa
Tuzcuoğlu
1893
Konyalı Lokantası Ahmet Doyuran 1897
Çögenler Helvacılık Rasif Efendi 1883

18. YÜZYILLARDIR VARLIKLARINI SÜRDÜREN
İŞLETMELERİN ORTAK BAŞARI SIRRI
 Değişen dünyaya uyum
 Temel değerlere sahip olma
 Aile içi güçlü bir iletişim
 Yetki devri
 İşe odaklanma
 İnsana değer verme

19.  Türk ekonomisinde sayısı az da olsa
Osmanlı İmparatorluğu döneminde
kurulmuş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin
kuruluşuna tanıklık etmiş şirketler var.
237 yıllık Hacı Bekir Lokumları
Türkiye'nin en eski markasıdır.

20.  ABD dışında dünyadaki en büyük aile
şirketlerinin listesini yayınlayan "Family
Business Magazine" adlı derginin yıllık
sıralamasında Türkiye'den 4 şirket yer
aldı.
 Family Business Magazine dergisine
göre dünyanın en büyük aile şirketleri
arasında Türkiye'den Koç, Sabancı,
Doğuş Holding ve Garanti Bankası yer
alıyor.

22. Forbes dergisinin yaptığı (2013 )60 ülke ve 2000 şirketin yer aldığı şirketler
sıralaması
SIRALAMAYA GİREN ŞİRKETLERİN ÇOĞUNLUĞU AİLE
ŞİRKETLERİDİR. ANCAK BELİRLİ ÖZELLEŞTİRMELER
SONUCU BU ORAN GÜNÜMÜZDE DÜŞMÜŞTÜR.

23. KOÇ HOLDİNG
 Türkiye’nin ilk anonim şirketidir.
 1938 yılında Vehbi Koç, şahıs
firmalarının uzun ömürlü olmadıklarını
görerek girişimlerini bir anonim şirket
olarak düzenlemiş ve Koç Ticaret
Anonim Şirketini kurmuştur.

24.  Koç Topluluğu'nun çeşitli alanlarda
faaliyet göstererek hızla gelişmesi, bu
çeşitlilik ve büyümeye uygun bir
örgütlenme gerektirdi. Sevk ve idare ile
organizasyon konusunda Türk ve
yabancı uzmanların yıllar süren
çalışmaları sonucunda, 1963'te Koç
Holding A.Ş. kuruldu.

25. KOÇ HOLDİNG’İN SÜREKLİLİK ANLAYIŞI
Şirketlerine yönelik "Hedefler ve İlkeler Belgesi"nde,
kendi anayasasını şöyle tarif ediyor:
"Benim Anayasam şudur: Devletim ve ülkem var
oldukça ben de varım. Demokrasi varsa hepimiz varız.
Memleketimizin ekonomisini kuvvetlendirmek için
elimizden gelen bütün gayreti göstermeliyiz.
Ekonomimiz güçlendikçe demokrasi daha iyi yerleşir,
dünyadaki itibarımız artar."
- Vehbi Koç
Bu sözler, topluluk yöneticilerinin ilkesi olmuştur. ​

26. KOÇ HOLDİNG’İN AMACI
Halkın tasarruflarını yatırıma yönelterek
ekonomik gelişime katkıda bulunacak
büyük yatırımların gerçekleşmesi için
sermaye birikimi sağlamaktır.
Bu amaçla halka açılmak hedef kabul
edilmiştir ve Koç Topluluğu’na bağlı olan
15 şirketin hisseleri halka açık olarak
borsada işlem görmektedir.

27. TÜRK EKONOMİSİNE KATKILARI
En Büyük 10 Sanayi Kuruluşunun 5'i
Koç Şirketi
Tüpraş, Ford, Arçelik, Tofaş ve Aygaz
Türkiye’nin en büyük 10 sanayi
kuruluşları arasındaki Koç Topluluğu’na
ait olan şirketlerdir.

28. TÜRKİYE’YE KAZANDIRDIKLARI
 1938 - Çalışanlarını kâra ortak eden ilk Türk şirketi... Koç
Ticaret A.Ş.
 1944 - İlk otomobil satış şirketi. Motor Ticaret
 1948 - Türkiye'nin ilk ampul fabrikası ve ilk yabancı ortaklık
yatırımı. General Electric
 1955 - Türkiye'nin ilk çamaşır makinelerini, buzdolaplarını,
termosifonlarını üretecek olan Arçelik şirketinin kuruluşu.
 1961- İlk Türk LPG dağıtım şirketi: Aygaz
 1964 - İlk Türk traktörünün üretimi: Türk Traktör
 1966 - İlk Türk binek otomobili Anadol'un üretimi. (!) Otosan
 1997- İlk online süpermarket. Migros
 2004- Dünyanın ilk Türk kahvesi makinesi. Arçelik
 2011- Türkiye'nin ilk Stratejik Satın Alma Hizmetleri Sağlayıcısı
Ve onlarca ilklere sahiptir…

29. TARİHİN İLK AYAKKABI FIRLATMALI
EYLEMİ DE KOÇ HOLDİNG SAYESİNDE
GERÇEKLEŞMİŞTİR.
1961 – Koç Holding’in önemli
ortaklarından Bernar Nahum ( BEKO,
OTOKOÇ kurucularından ) Koç Holding’i
temsilen katıldığı Birinci Otomotiv
Kongresi’nde konuşurken
“Bursa’da şeftali üretmek otomotiv
üretmekten hem daha kolay hem daha
kazançlıdır.”
Sözlerini söylemiştir.

30. BU SÖZLERE DAYANAMAYAN GENÇ
BİR MÜHENDİS İSE AYAĞINDAKİ
AYAKKABIYI FIRLATARAK;
“Bize otomobili siz ürettirmiyorsunuz, sizler
bizi batıya mahkûm ve mecbur
ediyorsunuz”
diye bağırmıştır.

31.  AYRICA BU OLAYLARDAN SONRA
ÜRETİLEN DEVRİM OTOMOBİLİ DEPOYA
BENZİN KONULMAMASINDAN DOLAYI (!)
ÇALIŞMAYARAK TÜRKİYE’NİN İLK BİNEK
OTOMOBİLİ OLARAK KABUL
EDİLMEZKEN
 FORD MARKALI ŞASE, MOTOR VE
DİĞER YABANCI MARKALI AKSAMLAR
İLE KOÇ HOLDİNG TARAFINDAN
ÜRETİLEN ANADOL, TÜRKİYE’DE
ÜRETİLEN İLK BİNEK OTOMOBİL İLAN
EDİLMİŞTİR.

32. SABANCI HOLDING
 Sabancı Holding 1966 yılında Sakıp
Sabancı’nın Yönetim Kurulu
Başkanlığında kurulmuştur.
 Holding Türkiye’nin 52 yerleşim
merkezinde 111 kalıcı eğitim, sağlık,
spor ve kültür tesisi kurmuştur.

33. TÜRKİYE’YE KAZANDIRDIKLARI
 1966 - Türkiye'deki ilk polyester elyaf ve iplik fabrikası SASA
kuruldu.
1967 - Topluluk şirketlerinden ilk olarak Akçimento hisse
senetleri halka arz edildi.
1976 - yılında Erol Sabancı Spastik Çocuklar Tedavi ve
Eğitim Merkezi ile 1996 yılında Metin Sabancı Spastik
Çocuklar ve Gençler Eğitim Üretim ve Rehabilitasyon
Merkezi kuruldu.
1981 - Türk sermayesi ile yurtdışındaki ilk banka
AKINTERNATIONAL BANK ( Sabancı Bank Plc.) Londra'da
kuruldu.
1992 - Japon hükümeti tarafından Sakıp Sabancı'ya "Kutsal
Hazine Altın ve Gümüş Yıldız Nişanı" takdim edildi.
1994 - Japon Toyota ve Mitsui ile yüzde 50/50 ortak olarak
Türk otomotiv sanayiine yeni bir pencere açacak TOYOTASA
fabrikası Adapazarı'nda açıldı.

34.  Ayrıca Sabancı Holding insan hakları ve
özellikle kadın hakları konusunda büyük
çalışmalar yapmıştır. Çeşitli eşitlik ve
kadını güçlendirme ilkeleri üzerinde
büyük roller üstlenmiştir.
 Sabancı Holding 2011 yılında Birleşmiş
Milletler Kadını Güçlendirme İlkeleri
Bildirisi'ni imzalayan ilk Türk şirketi
olmuştur.

35. BAZI ASIRLIK AİLE ŞİRKETLERİ
Ziraat Bankası
Kurucusu: Mithat Paşa
Kuruluş: 1863

36. Vefa Bozacısı
Kurucusu: Hacı Sadık
Kuruluş: 1870

37.  Karaköy Güllüoğlu
Kurucusu: Hacı Mehmet Güllü
Kuruluş: 1871

38. AİLE ŞİRKETLERİNİN KORKULARI
Aile şirketlerinin karşılaştıkları zorlukları
incelediğimizde, kısa vadede “İnsan Kaynakları ve
yetenek bulmak-işe almak/tutmak” öne çıkarken,
uzun vadede ise büyümenin devamlılığını
sağlamak açık ara farkla en sık belirtilen zorluk
olmuştur. Kısa vadede rekabet, büyümenin
devamlılığı ve yeni pazarlar aile şirketlerini
zorlarken, kanun ve düzenlemelere uyum ile Çin
ile rekabet diğer unsurlara kıyasla önemli bir
zorluk olarak değerlendirilmemiştir.

39. (Rotasını başarıya çevirenler) Aile Şirketleri Araştırması 2010

40. BAŞARILI AİLE ŞİRKETLERİ İCİN
YOL HARİTASI
Aile şirketlerinin başarılı olabilmeleri için
nasıl bir yol haritası izlenebilir?

43. Dünyanın en ünlü aile şirketleri uzmanlarının başında gelen David Bork’un, Türkiyede ki
ilk müşterisi 1980li yılların sonunda Eczacıbaşı Ailesi oldu. Ailenin onunla elde ettiği
başarılı sonucun ardından diğer Türk şirketleri de kritik süreç ve sorunları Bork’ün
danışmanlığında aşmayı tercih etti. Türkiye’nin en büyük aile şirketi Koç Holdingde
Rahmi Koçun onursal başkanlığa, Mustafa Koçun da yönetim kurulu başkanlığına geliş
sürecini yöneten yine Borktü.
42 yıl boyunca dünyanın dört bir yanında 400ün üzerinde şirketle çalışan Aspen Family
Business Group Başkanı David Bork, söz konusu aile olduğunda, dünyanın her yanında
sorunların birbirine çok benzediğini söylüyor. "Aile şirketlerinde ana sorun kuşak
değişimiyle geliyor" diyor. Rekabetin her an arttığı iş dünyasında ayakta kalmak isteyen
ailelere, şirketlerini krallık olarak görmemelerini tavsiye ediyor. İş başına gelecek yeni
nesil yöneticilerin gereken yeterliliğe sahip olmalarının kritik olduğunun altını çiziyor.
"Eğer yeni nesil gereken yeterliliğe sahip değilse, kurucu belli bir yaşa geldikten sonra
onursal başkan olarak görevini sürdürmeli. Yönetime de aileden olmayan bir profesyonel
getirilmeli. Sonuçta yeterlilikle aile genleri arasında bir bağ yok. Muhteşem bir
işadamının oğlu olmak kişiyi muhteşem yapmıyor" diye devam ediyor.
Bork, bu kitabında, ailelerinde değişim yapmak ve şirketlerini geleceğe taşımak
isteyenlere, kritik ve hızlı bilgiler veriyor.

44. Kısa bir Test
Şirketin geleceği hakkında tahminde
bulunmak için oluşturulmuş kısa bir test.

46. Günümüzde aile şirketlerini destekleyen
kuruluşlardan bazı örnekler

49. Aile Şirketlerinin Avantajları
• Çabuk karar verebilmesi,
• Yüksek başarı güdüsü ve işe asılanların çok
olması,
• Kısa zamanda büyüme ve gelişme eğilimi,
• Aile birliğinden doğan kuvvetin olması ve “biz”
bilincinin kısa zamanda gelişmesi,
• Amatör ruhun kayıp edilmemesi,
• Tepe yönetimde karşılıklı saygının daha rahat
yerleşmesi,
• Takipçi tepe yönetici adaylarının (yeni kuşak)
belli olması ve önceden gereken biçimde
hazırlanabilmeleri.

50. Aile Şirketlerinin Dezavantajları
• Kurumsallaşma ve profesyonelleşmede zorluk çekilmesi,
değişme direncinin yüksek olması,
• İş sahiplerinin işin içinde olmasından kaynaklanan kurumsal
sorunlar,
• Patron güdümünün, yeni yönelimleri engelleyebilmesi,
• Öngörü, planlama, bütçeleme, raporlama gibi mantıkların
gelişmesinde zorluk çekilmesi ve günlük karar ve
çözümlerin tercih edilebilmesi,
• Patronların zaman zaman profesyonellerle yarışabilmeleri
ve onları küçük görme eğilimleri,
• Aile içi sorunların işe yansıtılması,
• İşin çekirdeğinden gelinmesi ve işin çok iyi bilinmesine
karşılık yönetimde yeterli bilgi ve deneyimin olamaması,
• Takipçi tepe yönetim adaylarının (yeni kuşak) belli olması ve
sistemin önünü tıkayabilmeleri.

51. TEŞEKKÜRLER
TEŞEKKÜR EDERİZ