SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Tugas Matematika
Integral Hal 49- 59
Disusun Oleh :
Nama : 1. Ricky Adi Pratama
2. Devi Yunita
3.Gustiana
Kelas : 1EA
POLITEKNIK MANUFAKTUR NEGERI BANGKA BELITUNG
TAHUN AJARAN 2014/2015
Industri Air Kantung Sungailiat 33211
Bangka Induk, Propinsi Kepulauan Bangka Belitung
Telp : +62717 93586
Fax : +6271793585 email : polman@polman-babel.ac.id
http://www.polman-babel.ac.id
Dua aturan integrasi berguna
Latihan 7.7
Cari integral tak tentu yang paling umum..
1. ∫(3π‘₯4
βˆ’ 5π‘₯3
βˆ’ 21π‘₯2
+ 36π‘₯ βˆ’ 10) 𝑑π‘₯
2. ∫[3π‘₯2
βˆ’ 4π‘π‘œπ‘ (2π‘₯)] 𝑑π‘₯
3. ∫(
8
𝑑5
+
5
𝑑
) 𝑑𝑑
4. ∫(
1
√25 βˆ’ πœƒ2
+
1
100 + πœƒ2
) π‘‘πœƒ
5. ∫
𝑒5π‘₯
βˆ’ 𝑒4π‘₯
𝑒2π‘₯
𝑑π‘₯
6. ∫(
π‘₯7
+ π‘₯4
π‘₯5
) 𝑑π‘₯
7. ∫(
π‘₯7
+ π‘₯4
π‘₯5
) 𝑑π‘₯
8. ∫( π‘₯2
+ 4)2
𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4
9. ∫(
7
√ 𝑑
3
) 𝑑𝑑
10. ∫
20 + π‘₯
√ π‘₯
𝑑π‘₯
Penyelesaian :
1. ∫(3π‘₯4
βˆ’ 5π‘₯3
βˆ’ 21π‘₯2
+ 36π‘₯ βˆ’ 10) 𝑑π‘₯ = ∫ 3π‘₯4
𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 5π‘₯3
𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 21π‘₯2
𝑑π‘₯ +
∫ 36π‘₯ 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 10 𝑑π‘₯ = 3∫ π‘₯4
𝑑π‘₯ βˆ’ 5∫ π‘₯3
𝑑π‘₯ βˆ’ 21∫ π‘₯2
𝑑π‘₯ + 36∫ π‘₯ 𝑑π‘₯ βˆ’
10∫ 𝑑π‘₯ = 3(
π‘₯5
5
) βˆ’ 5 (
π‘₯4
4
) βˆ’ 21(
π‘₯3
3
) + 36(
π‘₯2
2
) βˆ’ 10π‘₯ + 𝑐 =
3
5
π‘₯5
βˆ’
5
4
π‘₯4
βˆ’ 7π‘₯3
+
18π‘₯2
βˆ’ 10π‘₯ + 𝑐
2. ∫[3π‘₯2
βˆ’ 4π‘π‘œπ‘ (2π‘₯)] 𝑑π‘₯ = ∫ 3π‘₯2
𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 4 π‘π‘œπ‘ (2π‘₯) 𝑑π‘₯ = 3 ∫ π‘₯2
𝑑π‘₯ βˆ’ 4 ∫ π‘π‘œπ‘  (2π‘₯) 𝑑π‘₯ =
3 (
π‘₯3
3
) βˆ’ 4(
1
2
𝑠𝑖𝑛2π‘₯) + 𝑐 = π‘₯3
βˆ’ 2 sin 2π‘₯ + 𝑐
3. ∫ (
8
𝑑5 +
5
𝑑
) 𝑑𝑑 = ∫
8
𝑑5 𝑑π‘₯ + ∫
5
𝑑
𝑑π‘₯ = 8 ∫ π‘‘βˆ’5
𝑑π‘₯ + 5 ∫
1
𝑑
𝑑π‘₯ = 8
π‘‘βˆ’4
βˆ’4
+ 5 𝑙𝑛| 𝑑| + 𝑐 =
βˆ’2π‘‘βˆ’4
+ 5 𝑙𝑛| 𝑑| + 𝑐
4. ∫ (
1
√25βˆ’πœƒ2 +
1
100 +πœƒ2 ) π‘‘πœƒ = ∫
1
√25 βˆ’πœƒ2 𝑑π‘₯ + ∫
1
100+πœƒ2 𝑑π‘₯ = ∫
1
√52 +πœƒ2 𝑑π‘₯ + ∫
1
102 +πœƒ2 𝑑π‘₯ =
π‘ π‘–π‘›βˆ’1
(
πœƒ
5
)+
1
10
π‘‘π‘Žπ‘›βˆ’1 πœƒ
10
+ 𝑐
5. ∫
𝑒5π‘₯
βˆ’π‘’4π‘₯
𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫( 𝑒3π‘₯
βˆ’ 𝑒2π‘₯) 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑒3π‘₯
𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 𝑒2π‘₯
𝑑π‘₯ =
1
3
𝑒3π‘₯
βˆ’
1
2
𝑒2π‘₯
+ 𝑐
6. ∫ (
π‘₯7
+π‘₯4
π‘₯5 ) 𝑑π‘₯ = ∫
π‘₯7
π‘₯5 𝑑π‘₯ + ∫
π‘₯4
π‘₯5 𝑑π‘₯ =
7. ∫
1
( 𝑒6 +π‘₯2)
𝑑π‘₯ = ∫( 𝑒6
+ π‘₯2) 𝑑π‘₯ = 𝑙𝑛| 𝑒6
+ π‘₯2| + 𝑐
8. ∫( π‘₯2
+ 4)2
𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4
+ 16 + 2. π‘₯2
.4 𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4
+ 8π‘₯2
+ 16 𝑑π‘₯ =
1
4+1
π‘₯4+1
+
8
2+1
π‘₯2+1
+ 16π‘₯ + 𝑐 =
1
5
π‘₯5
+
8
3
π‘₯3
+ 𝑐
9. ∫ (
7
√ 𝑑3 ) 𝑑𝑑 = ∫ 7π‘‘βˆ’
1
3 𝑑𝑑 =
7
βˆ’
1
3
+1
𝑑
βˆ’
1
3
+1
+ 𝑐 =
7
2
3⁄
𝑑
2
3 + 𝑐 =
21
2
𝑑
2
3 + 𝑐
10. ∫
20+π‘₯
√ π‘₯
𝑑π‘₯ = ∫(20+ π‘₯) π‘₯βˆ’
1
2 𝑑π‘₯ = ∫ (20π‘₯βˆ’
1
2 + π‘₯
1
2) 𝑑π‘₯ =
20
βˆ’
1
2
+1
π‘₯βˆ’
1
2
+1
+
1
1
2
+1
π‘₯
1
2
+1
+ 𝑐 =
20
1
2
π‘₯
1
2 +
1
3
2⁄
π‘₯
3
2 + 𝑐 = 40π‘₯
1
2 +
2
3
π‘₯
3
2 + 𝑐
Integrasi dasar teknik
Integrasi dengan substitusi
Latihan 8.1
Gunakan integrasi dengan substitusi untuk menemukan integral tak tentu yang paling umum.
1. ∫3( π‘₯3
βˆ’ 5)4
π‘₯2
𝑑π‘₯
2. ∫ 𝑒 π‘₯4
π‘₯3
𝑑π‘₯
3. ∫
𝑑
𝑑2 + 7
𝑑𝑑
4. ∫( π‘₯5
βˆ’ 3π‘₯)
1
4 (5π‘₯4
βˆ’ 3) 𝑑π‘₯
5. ∫
π‘₯3
βˆ’ 2π‘₯
( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5)4
𝑑π‘₯
6. ∫
π‘₯3
βˆ’ 2π‘₯
π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5
𝑑π‘₯
7. ∫cos(3π‘₯2
+ 1 ) 𝑑π‘₯
8.
3π‘π‘œπ‘ 2
√ π‘₯(π‘ π‘–π‘›βˆš π‘₯)
√ π‘₯
𝑑π‘₯
9. ∫
𝑒2π‘₯
1 + 𝑒4π‘₯
𝑑π‘₯
10. ∫6𝑑2
𝑒 𝑑3
βˆ’2
𝑑𝑑
PENYELESAIAN
1. ∫3( π‘₯3 βˆ’ 5)4 π‘₯2 𝑑π‘₯
u = x3
– 5 du = 3x2
dx
= ∫ 𝑒4 𝑑𝑒
=
1
5
𝑒5 + 𝑐
=
(π‘₯3 βˆ’ 5)5
5
+ 𝑐
2. ∫ 𝑒 π‘₯4
π‘₯3 𝑑π‘₯
𝑒 = π‘₯4
= ∫ 𝑒 π‘₯4 1
4
.4π‘₯3 𝑑π‘₯
=
1
4
∫ 𝑒 π‘₯3
4π‘₯3 𝑑π‘₯
=
1
4
∫ 𝑒 𝑒 𝑑𝑒
=
1
4
𝑒 𝑒 + 𝑐
=
1
4
𝑒 π‘₯4
+ 𝑐
3. ∫
𝑑
𝑑2 + 7
𝑑𝑑
𝑒 = 𝑑2 + 7 𝑑𝑒 = 2𝑑 𝑑π‘₯
∫
𝑑
𝑑2 + 7
𝑑𝑑
∫
1
2
2𝑑
𝑑2 + 7
𝑑𝑑
1
2
∫
2𝑑
𝑑2 + 7
𝑑𝑑
1
2
∫
𝑑𝑒
𝑒
1
2
𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐
1
2
𝐼𝑛( 𝑑2 + 7) + 𝑐
4. ∫( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯)
1
4 (5π‘₯4 βˆ’ 3) 𝑑π‘₯
𝑒 = ( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯) 𝑑𝑒 = 5π‘₯4 βˆ’ 3 𝑑π‘₯
= ∫ 𝑒
1
4 𝑑𝑒
= 4𝑒
5
4 + 𝑐
= 4( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯)
5
4 + 𝑐
5. ∫
π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯
( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5)4 𝑑π‘₯
𝑒 = π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑𝑒 = 4π‘₯3 βˆ’ 8π‘₯ 𝑑π‘₯
= ∫
1
4
.
4( π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯)
𝑒4 𝑑π‘₯
=
1
4
∫
𝑑𝑒
𝑒4
=
1
4
𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐
=
1
4
𝐼𝑛( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5) + 𝑐
6. ∫
π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯
π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5
𝑑π‘₯
𝑒 = π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑𝑒 = 4π‘₯3 βˆ’ 8π‘₯ 𝑑π‘₯
= 4( π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯)
= ∫
1
4
.
4(π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯)
π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5
𝑑π‘₯
=
1
4
∫
𝑑𝑒
𝑒
=
1
4
𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐
=
1
4
𝐼𝑛( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5) + 𝑐
9. ∫
𝑒2π‘₯
1 + 𝑒4π‘₯ 𝑑π‘₯
= ∫
𝑒2π‘₯
1 + 𝑒2π‘₯(2) 𝑑π‘₯
𝑒 = 1 + 𝑒2π‘₯ 𝑑𝑒 = 2. 𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯
= ∫
1
2
.
2. 𝑒2π‘₯
1 + 𝑒2π‘₯(2)
=
1
2
∫
𝑑𝑒
𝑒
=
1
2
𝐼𝑛| 𝑒| 𝑑π‘₯
=
1
2
𝐼𝑛 1 + 𝑒4π‘₯ + 𝑐
10. ∫6𝑑2 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑
𝑒 = 𝑑3 βˆ’ 2 𝑑𝑒 = 3𝑑2 𝑑𝑑
= ∫ 6𝑑2 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑
= ∫ 2(3𝑑2) 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑
= ∫
1
3
. 3(2).(3𝑑2). 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑
=
1
3
∫6 𝑑𝑒. 𝑒 𝑒
=
1
3
𝑒 𝑒.6 𝑑𝑒
=
1
3
𝑒 𝑑3βˆ’2.6 + 𝑐
= 2𝑒 𝑑3βˆ’2 + 𝑐
Integrasi dengan bagian
Latihan 8.2
Gunakan integrasi dengan bagian untuk menemukan integral tak tentu yang paling umum.
1. ∫ 2π‘₯.sin2x dx
2. ∫ π‘₯3
lnx dx
3. ∫ 𝑑𝑒 𝑑
dt
4. ∫ π‘₯ cos x dx
5. ∫ π‘π‘œπ‘‘βˆ’1 ( π‘₯) 𝑑π‘₯
6. ∫ π‘₯2
𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯
7. ∫ 𝑀( 𝑀 βˆ’ 3)2
𝑑𝑀
8. ∫ π‘₯3
𝑖𝑛 (4π‘₯) 𝑑π‘₯
9. ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’4
𝑑𝑑
10. ∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 . 𝑑π‘₯
PENYELESAIAN
1. ∫ 2π‘₯ sin2π‘₯ 𝑑π‘₯
Misalnya :
u = 2x du = x
dv = sin 2x dx v= ∫ sin 2π‘₯𝑑π‘₯ = -
1
2
cos2x
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒
∫ 2π‘₯ sin2π‘₯ 𝑑π‘₯ = (2x) (-
1
2
cos 2x ) - ∫(βˆ’
1
2
cos 2x ) . 2x
= -
2
2
cos 2x +
1
2
∫ cos 2x dx
= - x cos 2x +
1
2
.
1
2
sin 2x
= - x cos 2x +
1
2
. sin 2x + c
2. ∫ π‘₯3
𝑖𝑛 π‘₯ 𝑑π‘₯
Misalnya :
U= inx du =
1
π‘₯
dx
dv= π‘₯3
dx v = ∫ π‘₯3
𝑑π‘₯ =
π‘₯4
4
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒
∫ π‘₯3
𝑖𝑛 π‘₯ 𝑑π‘₯ = (in x) (
π‘₯4
4
) - ∫
π‘₯4
4
.
1
π‘₯
dx
=
π‘₯4
𝑖𝑛π‘₯
4
-
1
4
.
π‘₯4
4
=
π‘₯4
𝑖𝑛π‘₯
4
-
π‘₯4
16
+ c
3. ∫ 𝑑𝑒 𝑑
𝑑𝑑
Misalnya :
U = t du = dt
dv = 𝑒 𝑑
dt v = ∫ 𝑒 𝑑
dt = 𝑒 𝑑
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒. 𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒
∫ 𝑑𝑒 𝑑
𝑑𝑑 = (t) (𝑒 𝑑
) - ∫ 𝑒 𝑑
dt
= 𝑑𝑒 𝑑
- ∫ 𝑒 𝑑
dt
= 𝑑𝑒 𝑑
- 𝑒 𝑑
+ c
4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯
Misalnya :
U= x du = dx
dv = cos x dx v = ∫ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ = sin x
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒. 𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒
∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ = ( x ) ( sin x ) - ∫ sin π‘₯ 𝑑π‘₯
= sin x + cosx dx
= sin x + cosx + c
5. ∫ π‘π‘œπ‘‘βˆ’1
( x ) dx
Misalnya :
U = sinπ‘₯βˆ’1
Du= cosπ‘₯βˆ’1
Subtitusi du = sinπ‘₯βˆ’1
du = cosπ‘₯βˆ’1
∫
π‘π‘œπ‘ π‘₯βˆ’1
𝑠𝑖𝑛π‘₯βˆ’1 dx = ∫
𝑑𝑒
𝑒
Salve integral
= in (u) + c
Subsitusi kembali
U=sinπ‘₯βˆ’1
= in (sinπ‘₯βˆ’1
) + 𝑐
6. ∫ π‘₯2
𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯
Misalnya :
U = π‘₯2
du = 2x
dv = 𝑒 π‘₯
dx v = ∫ 𝑒 π‘₯
dx = 𝑒 π‘₯
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑒.du
∫ π‘₯2
𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯ = π‘₯2
𝑒 π‘₯
-∫ π‘₯
2
. 2π‘₯
=π‘₯𝑒2π‘₯
-∫ 2π‘₯. 𝑑π‘₯
=π‘₯𝑒2π‘₯
- x+c
7. ∫ 𝑀(𝑀 βˆ’ 3)2
𝑑𝑀
Misalnya :
U= w du= dw
dv = (𝑀 βˆ’ 3)2
𝑑𝑀 𝑣 = ∫(2𝑀 βˆ’ 6 ) = 𝑀 βˆ’ 3
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑒.du
∫ 𝑀(𝑀 βˆ’ 3)2
𝑑𝑀 = 𝑀. ( 𝑀 βˆ’ 3) βˆ’ ∫ 𝑀. 𝑑𝑀
= ( 𝑀2
βˆ’ 3𝑀) βˆ’
1
2
𝑀 + 𝑐
8. ∫ π‘₯3
𝑖𝑛 (4π‘₯ ) 𝑑π‘₯
Misalnya :
U= in4x du=
1
4π‘₯
𝑑π‘₯
dv= π‘₯3
𝑑π‘₯ v = ∫ π‘₯3
dx =
1
4
π‘₯4
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du
∫ π‘₯3
𝑖𝑛 (4π‘₯ ) 𝑑π‘₯ = in4x.
1
4
π‘₯4
-∫ in4x .
1
4π‘₯
𝑑π‘₯
=
1
4
π‘₯4
𝑖𝑛4π‘₯ βˆ’
1
5
π‘₯5
∢
1
2
16π‘₯2
+ 𝑐
=
1
4
π‘₯4
𝑖𝑛4π‘₯ -
2π‘₯5
80π‘₯2 + c
9. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’4
𝑑𝑑
Misalnya :
U= t du= dt
dv =(𝑑 + 5)βˆ’4
𝑣 = ∫ βˆ’4π‘‘βˆ’3
βˆ’ 20βˆ’3
= 2π‘‘βˆ’2
+ 10βˆ’2
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du
∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’4
𝑑𝑑 =( t. 2π‘‘βˆ’2
+ 10βˆ’2
) - ∫ 2π‘‘βˆ’2
+ 10βˆ’2
. 𝑑𝑑
= 20π‘‘βˆ’4
+ (2𝑑 + 10 + 𝑑𝑑
10. ∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 .dx
Misalnya :
U = x du = dx
Dv=√ π‘₯ + 2 dx v= ∫(π‘₯ + 2)
1
2 =2π‘₯
1
1
2 +0.67
1
1
2
∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du
∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 .dx = x . 2π‘₯
1
1
2 +0.67
1
1
2 - ∫ 2π‘₯
1
1
2 + 0.67
1
1
2 . dx
= x.2,67π‘₯
3
2 - (2π‘₯
3
2 + 0,67
3
2) dx
= 2,67π‘₯
2
3
2 - 2,67π‘₯
6
2 + c
Integrasi dengan menggunakan tabel rumus
terpisahkan
Latihan 8.3
Gunakan tabel rumus integral dalam Lampiran C untuk menemukan integral tak tentu yang
paling umum.
1. ∫ cot π‘₯ 𝑑π‘₯
2. ∫
1
( π‘₯+2) (2π‘₯+5)
𝑑π‘₯
3. ∫ ( 𝑙𝑛π‘₯)2
𝑑π‘₯
4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯
5. ∫
π‘₯
( π‘₯+2)2 𝑑π‘₯
6. ∫ 3π‘₯𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯
7. ∫ √10 𝑀 + 3 𝑑𝑀
8. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’1
𝑑𝑑
9. ∫ π‘₯ √ π‘₯ + 2 𝑑π‘₯
10. ∫
1
sin 𝑒 cos 𝑒
𝑑𝑒
PENYELESAIAN
1. ∫ cot π‘₯ 𝑑π‘₯
( Formula nomor 7)
Penyelesaian :
∫ π‘π‘œπ‘‘ π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫
π‘π‘œπ‘ π‘₯
𝑠𝑖𝑛π‘₯
𝑑π‘₯
Misalkan :
𝑒 = sin π‘₯
𝑑𝑒 = cos π‘₯ 𝑑π‘₯
Subsitusi 𝑑𝑒 = cos π‘₯, π‘ˆ = sin π‘₯
∫
cos π‘₯
sin π‘₯
𝑑π‘₯ = ∫
𝑑𝑒
𝑒
π‘ π‘Žπ‘™π‘£π‘’ π‘–π‘›π‘‘π‘’π‘”π‘Ÿπ‘Žπ‘™
ln| 𝑒| + 𝐢
subsitusi kembali π‘ˆ = sin π‘₯
𝑙𝑛|sin π‘₯| + 𝑐
2. ∫
1
( π‘₯+2) (2π‘₯+5)
𝑑π‘₯
=
1
( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5)
=
𝐴
π‘₯ + 2
+
𝐴
2π‘₯ + 5
𝐴 =
1
( π‘₯ + 2) (2.2 + 5)
=
1
9
𝐡 =
1
(5 + 2) (2π‘₯ + 5)
=
1
7
Sehingga :
∫
1
( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5)
𝑑π‘₯ = ∫
1
( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5)
= ∫
1
9
( π‘₯ + 2)
𝑑π‘₯ + ∫
1
9
(2π‘₯ + 5)
𝑑π‘₯
=
1
9
𝑙𝑛| π‘₯ + 2| +
1
7
ln|2π‘₯ + 5| + c
3. ∫ ( 𝑙𝑛π‘₯)2
𝑑π‘₯ = ∫( 𝑙𝑛π‘₯) ( 𝑙𝑛π‘₯) 𝑑π‘₯
Missal :
U = ln x β‡’ 𝑑𝑒 = (
1
π‘₯
)2
Dv = dx
dv =∫ 𝑑π‘₯
v = x
∫(𝑙𝑛π‘₯)2
𝑑π‘₯ = 𝑒𝑣 βˆ’ ∫ 𝑣𝑑𝑒 (x ln )
= (𝑙𝑛π‘₯)2
. x - ∫ π‘₯
1
π‘₯2 𝑑π‘₯
= π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2
- ∫
1
π‘₯
𝑑π‘₯
= π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2
x - ∫ π‘₯βˆ’1
𝑑π‘₯
= π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2
-
1
0
π‘₯0
+ 𝑐
= π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2
- ~ + 𝑐
= ln x ( x ln x-x ) – ∫(π‘₯ ln π‘₯ βˆ’ π‘₯) .
1
π‘₯
=x (ln x)2
- x ln x -
4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯
Penyelesaian :
π‘ˆ = 𝑋 β†’ 𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯
𝑑𝑣 = π‘π‘œπ‘ π‘₯ β†’ 𝑣 = 𝑠𝑖𝑛π‘₯
∫ 𝑒𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 βˆ’ ∫ 𝑣𝑑𝑒
∫ π‘₯π‘π‘œπ‘ π‘₯𝑑π‘₯ = π‘₯𝑠𝑖𝑛π‘₯ βˆ’ ∫ 𝑠𝑖𝑛π‘₯ 𝑑π‘₯
∫ π‘₯π‘π‘œπ‘ π‘₯𝑑π‘₯ = π‘₯𝑠𝑖𝑛π‘₯ + π‘π‘œπ‘ π‘₯ + 𝑐
5. ∫
π‘₯
( π‘₯+2)2 𝑑π‘₯
Penyelesaian :
π‘₯
( π‘₯+2)2 =
𝐴
( π‘₯+2)
+
𝐡
( π‘₯+2)
=
𝐴( π‘₯+2)+𝐡
( π‘₯+2) 2
𝐴 = 2
𝐴 + 𝐡 = 0 = βˆ’2
Sehingga :
∫
π‘₯
( π‘₯ + 2)2
𝑑π‘₯ = ∫
𝑑π‘₯
( π‘₯ + 2)
–
𝑑π‘₯
( π‘₯ + 2)2
π‘€π‘–π‘ π‘Žπ‘™π‘™ 𝑒 = π‘₯ + 2 β†’ 𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯
∫
𝑑π‘₯
( π‘₯ + 2)
– ∫
𝑑π‘₯
( π‘₯ + 2)2
= ∫
𝑑𝑒
𝑒
– ∫
𝑑𝑒
𝑒2
= 2𝑙𝑛 +
2
𝑒
+ 𝑐
2𝑙𝑛( π‘₯ + 2) +
2
( π‘₯+2)
+ 𝑐
6. ∫ 3π‘₯𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯
U = 3x dv = 𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯
𝑑𝑒
𝑑π‘₯
= 3 v = ∫ 𝑒 π‘₯
𝑑π‘₯ = 𝑒 π‘₯
du = 3 dx
∫ 𝑒𝑑𝑣 = u.v β€“βˆ« 𝑣 𝑑𝑒
= (3x) . (𝑒 π‘₯
)– ∫ 𝑒 π‘₯
. 3 𝑑π‘₯
= 3x 𝑒 π‘₯
βˆ’ 3𝑒 π‘₯
7. ∫ √10 𝑀 + 3 dw
( Formula nomor 2)
∫ √10 𝑀+ 3 dw = ∫(10 𝑀 + 3)
1
2⁄
dw
=
1
1
2
+ 1
(10 𝑀 + 3)
1
2
+1
+ 𝑐
=
2
3
(10 𝑀 + 3)
3
2 + 𝑐
8. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’1
𝑑𝑑
=∫
𝑑
𝑑+5
dt = ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’1
𝑑𝑑
Missal:
U = t + 5 U= t+5
𝑑𝑒
𝑑𝑑
= 1 t = (u-5)
𝑑𝑒 = 𝑑𝑑 t=uβ†’u=t+5 =5
t = 2 β†’ u=t+5 = 7
=∫
𝑑
𝑑+5
dt = ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’1
𝑑𝑑 = ∫( 𝑒 βˆ’ 5) π‘’βˆ’1
𝑑𝑒 = ∫ 𝑒0
βˆ’ 5π‘’βˆ’1
𝑑𝑒
(𝑒0
βˆ’ 5𝑒) …… … …. = 𝑒 βˆ’ 𝑒
βˆ«βˆ’5π‘’βˆ’1
+1 du
βˆ«βˆ’5(𝑒1
βˆ’
1
5
π‘₯ ) 𝑑π‘₯
-5 (ln | 𝑒| -
1
5
0+1
π‘₯0+1
)
-5 ( ln | 𝑑 + 5| -
1
5
x)
-5 ln | 𝑑 + 5| + x
9. ∫ π‘₯ √ π‘₯ + 2 𝑑π‘₯
π‘šπ‘–π‘ π‘Žπ‘™ 𝑒 = π‘₯ + 2 β†’ π‘₯ = 𝑒 βˆ’ 2
𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯
Sehingga integral diatas dapat menjadi :
= 𝑖𝑛𝑑 ( 𝑒 βˆ’ 2)√ π‘ˆ 𝑑𝑒
= 𝑖𝑛𝑑 ( 𝑒 βˆ’ 2) π‘ˆ
1
2 𝑑𝑒
= 𝑖𝑛𝑑 (π‘ˆ
5
2) βˆ’ π‘ˆ
1
2 𝑑𝑒
=
2
7
π‘ˆ
2
7 βˆ’
2
3
π‘ˆ
3
2 + 𝐢
= 𝑖𝑛𝑑 (π‘₯ + 2)
5
2 βˆ’
2
3
(π‘₯ + 2)
3
2 + 𝐢

More Related Content

What's hot

Taller7
Taller7Taller7
Taller7intufps
Β 
20 ejecios de integraciΓ³n
20 ejecios de integraciΓ³n20 ejecios de integraciΓ³n
20 ejecios de integraciΓ³nPaola Vargas Chavez
Β 
Integral
IntegralIntegral
IntegralSplatzX
Β 
02 integral tak tentu
02 integral tak tentu02 integral tak tentu
02 integral tak tentuZhand Radja
Β 
01 integral tak tentu
01 integral tak tentu01 integral tak tentu
01 integral tak tentuZhand Radja
Β 
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipa
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipaMateri dan soal mtk pm kelas xi ipa
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipalupuskincay
Β 

What's hot (9)

Mariel gomez calculo
Mariel gomez calculoMariel gomez calculo
Mariel gomez calculo
Β 
Ejercicios de integrales
Ejercicios  de  integralesEjercicios  de  integrales
Ejercicios de integrales
Β 
Taller7
Taller7Taller7
Taller7
Β 
Ejercicios antiderivadas
Ejercicios antiderivadasEjercicios antiderivadas
Ejercicios antiderivadas
Β 
20 ejecios de integraciΓ³n
20 ejecios de integraciΓ³n20 ejecios de integraciΓ³n
20 ejecios de integraciΓ³n
Β 
Integral
IntegralIntegral
Integral
Β 
02 integral tak tentu
02 integral tak tentu02 integral tak tentu
02 integral tak tentu
Β 
01 integral tak tentu
01 integral tak tentu01 integral tak tentu
01 integral tak tentu
Β 
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipa
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipaMateri dan soal mtk pm kelas xi ipa
Materi dan soal mtk pm kelas xi ipa
Β 

Viewers also liked

Sala amarilla
Sala amarillaSala amarilla
Sala amarillablogdevon
Β 
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“N
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“NCalendario2013:ACTUALIZACIΓ“N
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“NQuince de Junio MNR
Β 
PresentaciΓ²n 2013 te. ct.
PresentaciΓ²n  2013 te.   ct.PresentaciΓ²n  2013 te.   ct.
PresentaciΓ²n 2013 te. ct.Luis Duran
Β 
Dz'am0612 ab
Dz'am0612 abDz'am0612 ab
Dz'am0612 abGWROY
Β 
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor Predan
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor PredanTrain journey, Sri Lanka, Photo by Viktor Predan
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor PredanViktor Predan
Β 
Colegas de trabalho ok
Colegas de trabalho    okColegas de trabalho    ok
Colegas de trabalho okhelena takahashi
Β 
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade  – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade  – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...forumsustentar
Β 
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½As
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½AsHistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½As
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½Asshewaka
Β 
Sermao de casamento ok
Sermao de casamento   okSermao de casamento   ok
Sermao de casamento okhelena takahashi
Β 
Jesus invitation
Jesus invitationJesus invitation
Jesus invitationIrishel Lolong
Β 
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vngStipo
Β 
Oliver con Pamela en los camerinos
Oliver con Pamela en los camerinosOliver con Pamela en los camerinos
Oliver con Pamela en los camerinosJandritaGH
Β 
Proyecto Medicfarma
Proyecto MedicfarmaProyecto Medicfarma
Proyecto Medicfarmaluis0624
Β 
El gerente del siglo XXX
El gerente del siglo XXXEl gerente del siglo XXX
El gerente del siglo XXXAlexander Perdomo
Β 

Viewers also liked (20)

Sala amarilla
Sala amarillaSala amarilla
Sala amarilla
Β 
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“N
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“NCalendario2013:ACTUALIZACIΓ“N
Calendario2013:ACTUALIZACIΓ“N
Β 
PresentaciΓ²n 2013 te. ct.
PresentaciΓ²n  2013 te.   ct.PresentaciΓ²n  2013 te.   ct.
PresentaciΓ²n 2013 te. ct.
Β 
Dz'am0612 ab
Dz'am0612 abDz'am0612 ab
Dz'am0612 ab
Β 
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor Predan
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor PredanTrain journey, Sri Lanka, Photo by Viktor Predan
Train journey, Sri Lanka, Photo by Viktor Predan
Β 
Organigrama
OrganigramaOrganigrama
Organigrama
Β 
Torneig de handbol - Annexa 2013
Torneig de handbol - Annexa 2013Torneig de handbol - Annexa 2013
Torneig de handbol - Annexa 2013
Β 
Colegas de trabalho ok
Colegas de trabalho    okColegas de trabalho    ok
Colegas de trabalho ok
Β 
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade  – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade  – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...
PolΓ­ticas Ambientais e Sustentabilidade – ExperiΓͺncias de Fortaleza/CE - Ana...
Β 
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½As
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½AsHistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½As
HistoriadeespaΓ½A[1][1]. LaespaΓ½AdenuestrosdΓ½As
Β 
Taller+ley+de+ohm
Taller+ley+de+ohmTaller+ley+de+ohm
Taller+ley+de+ohm
Β 
Sermao de casamento ok
Sermao de casamento   okSermao de casamento   ok
Sermao de casamento ok
Β 
Triptico2013
Triptico2013Triptico2013
Triptico2013
Β 
ятн
ятнятн
ятн
Β 
Jesus invitation
Jesus invitationJesus invitation
Jesus invitation
Β 
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng
2011 12 stipo nieuwe stedelijke ontwikkeling, vng
Β 
Valenzuela gutierrez 5
Valenzuela gutierrez 5Valenzuela gutierrez 5
Valenzuela gutierrez 5
Β 
Oliver con Pamela en los camerinos
Oliver con Pamela en los camerinosOliver con Pamela en los camerinos
Oliver con Pamela en los camerinos
Β 
Proyecto Medicfarma
Proyecto MedicfarmaProyecto Medicfarma
Proyecto Medicfarma
Β 
El gerente del siglo XXX
El gerente del siglo XXXEl gerente del siglo XXX
El gerente del siglo XXX
Β 

More from deviyunita01

Tugas Matematika 5 Bab 4
Tugas Matematika 5 Bab 4Tugas Matematika 5 Bab 4
Tugas Matematika 5 Bab 4deviyunita01
Β 
Tugas Matematika 4 Bab 3
Tugas Matematika 4 Bab 3Tugas Matematika 4 Bab 3
Tugas Matematika 4 Bab 3deviyunita01
Β 
Tugas Matematika 3 Bab 2
Tugas Matematika 3 Bab 2Tugas Matematika 3 Bab 2
Tugas Matematika 3 Bab 2deviyunita01
Β 
Tugas matematika buku kalkulus
Tugas matematika buku kalkulusTugas matematika buku kalkulus
Tugas matematika buku kalkulusdeviyunita01
Β 

More from deviyunita01 (10)

Tugas Matematika 5 Bab 4
Tugas Matematika 5 Bab 4Tugas Matematika 5 Bab 4
Tugas Matematika 5 Bab 4
Β 
Tugas Matematika 4 Bab 3
Tugas Matematika 4 Bab 3Tugas Matematika 4 Bab 3
Tugas Matematika 4 Bab 3
Β 
Tugas Matematika 3 Bab 2
Tugas Matematika 3 Bab 2Tugas Matematika 3 Bab 2
Tugas Matematika 3 Bab 2
Β 
Tugas mtk 2
Tugas mtk 2Tugas mtk 2
Tugas mtk 2
Β 
Tugas mtk 1
Tugas mtk 1Tugas mtk 1
Tugas mtk 1
Β 
Tugas mtk 1
Tugas mtk 1Tugas mtk 1
Tugas mtk 1
Β 
Tugas mtk 3
Tugas mtk 3Tugas mtk 3
Tugas mtk 3
Β 
Tugas mtk 2
Tugas mtk 2Tugas mtk 2
Tugas mtk 2
Β 
Tugas mtk 1
Tugas mtk 1Tugas mtk 1
Tugas mtk 1
Β 
Tugas matematika buku kalkulus
Tugas matematika buku kalkulusTugas matematika buku kalkulus
Tugas matematika buku kalkulus
Β 

Tugas matematika buku kalkulus

  • 1. Tugas Matematika Integral Hal 49- 59 Disusun Oleh : Nama : 1. Ricky Adi Pratama 2. Devi Yunita 3.Gustiana Kelas : 1EA POLITEKNIK MANUFAKTUR NEGERI BANGKA BELITUNG TAHUN AJARAN 2014/2015 Industri Air Kantung Sungailiat 33211 Bangka Induk, Propinsi Kepulauan Bangka Belitung Telp : +62717 93586 Fax : +6271793585 email : polman@polman-babel.ac.id http://www.polman-babel.ac.id
  • 2. Dua aturan integrasi berguna Latihan 7.7 Cari integral tak tentu yang paling umum.. 1. ∫(3π‘₯4 βˆ’ 5π‘₯3 βˆ’ 21π‘₯2 + 36π‘₯ βˆ’ 10) 𝑑π‘₯ 2. ∫[3π‘₯2 βˆ’ 4π‘π‘œπ‘ (2π‘₯)] 𝑑π‘₯ 3. ∫( 8 𝑑5 + 5 𝑑 ) 𝑑𝑑 4. ∫( 1 √25 βˆ’ πœƒ2 + 1 100 + πœƒ2 ) π‘‘πœƒ 5. ∫ 𝑒5π‘₯ βˆ’ 𝑒4π‘₯ 𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯ 6. ∫( π‘₯7 + π‘₯4 π‘₯5 ) 𝑑π‘₯ 7. ∫( π‘₯7 + π‘₯4 π‘₯5 ) 𝑑π‘₯ 8. ∫( π‘₯2 + 4)2 𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4 9. ∫( 7 √ 𝑑 3 ) 𝑑𝑑 10. ∫ 20 + π‘₯ √ π‘₯ 𝑑π‘₯
  • 3. Penyelesaian : 1. ∫(3π‘₯4 βˆ’ 5π‘₯3 βˆ’ 21π‘₯2 + 36π‘₯ βˆ’ 10) 𝑑π‘₯ = ∫ 3π‘₯4 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 5π‘₯3 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 21π‘₯2 𝑑π‘₯ + ∫ 36π‘₯ 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 10 𝑑π‘₯ = 3∫ π‘₯4 𝑑π‘₯ βˆ’ 5∫ π‘₯3 𝑑π‘₯ βˆ’ 21∫ π‘₯2 𝑑π‘₯ + 36∫ π‘₯ 𝑑π‘₯ βˆ’ 10∫ 𝑑π‘₯ = 3( π‘₯5 5 ) βˆ’ 5 ( π‘₯4 4 ) βˆ’ 21( π‘₯3 3 ) + 36( π‘₯2 2 ) βˆ’ 10π‘₯ + 𝑐 = 3 5 π‘₯5 βˆ’ 5 4 π‘₯4 βˆ’ 7π‘₯3 + 18π‘₯2 βˆ’ 10π‘₯ + 𝑐 2. ∫[3π‘₯2 βˆ’ 4π‘π‘œπ‘ (2π‘₯)] 𝑑π‘₯ = ∫ 3π‘₯2 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 4 π‘π‘œπ‘ (2π‘₯) 𝑑π‘₯ = 3 ∫ π‘₯2 𝑑π‘₯ βˆ’ 4 ∫ π‘π‘œπ‘  (2π‘₯) 𝑑π‘₯ = 3 ( π‘₯3 3 ) βˆ’ 4( 1 2 𝑠𝑖𝑛2π‘₯) + 𝑐 = π‘₯3 βˆ’ 2 sin 2π‘₯ + 𝑐 3. ∫ ( 8 𝑑5 + 5 𝑑 ) 𝑑𝑑 = ∫ 8 𝑑5 𝑑π‘₯ + ∫ 5 𝑑 𝑑π‘₯ = 8 ∫ π‘‘βˆ’5 𝑑π‘₯ + 5 ∫ 1 𝑑 𝑑π‘₯ = 8 π‘‘βˆ’4 βˆ’4 + 5 𝑙𝑛| 𝑑| + 𝑐 = βˆ’2π‘‘βˆ’4 + 5 𝑙𝑛| 𝑑| + 𝑐 4. ∫ ( 1 √25βˆ’πœƒ2 + 1 100 +πœƒ2 ) π‘‘πœƒ = ∫ 1 √25 βˆ’πœƒ2 𝑑π‘₯ + ∫ 1 100+πœƒ2 𝑑π‘₯ = ∫ 1 √52 +πœƒ2 𝑑π‘₯ + ∫ 1 102 +πœƒ2 𝑑π‘₯ = π‘ π‘–π‘›βˆ’1 ( πœƒ 5 )+ 1 10 π‘‘π‘Žπ‘›βˆ’1 πœƒ 10 + 𝑐 5. ∫ 𝑒5π‘₯ βˆ’π‘’4π‘₯ 𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫( 𝑒3π‘₯ βˆ’ 𝑒2π‘₯) 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑒3π‘₯ 𝑑π‘₯ βˆ’ ∫ 𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯ = 1 3 𝑒3π‘₯ βˆ’ 1 2 𝑒2π‘₯ + 𝑐 6. ∫ ( π‘₯7 +π‘₯4 π‘₯5 ) 𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯7 π‘₯5 𝑑π‘₯ + ∫ π‘₯4 π‘₯5 𝑑π‘₯ = 7. ∫ 1 ( 𝑒6 +π‘₯2) 𝑑π‘₯ = ∫( 𝑒6 + π‘₯2) 𝑑π‘₯ = 𝑙𝑛| 𝑒6 + π‘₯2| + 𝑐 8. ∫( π‘₯2 + 4)2 𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4 + 16 + 2. π‘₯2 .4 𝑑π‘₯ = ∫ π‘₯4 + 8π‘₯2 + 16 𝑑π‘₯ = 1 4+1 π‘₯4+1 + 8 2+1 π‘₯2+1 + 16π‘₯ + 𝑐 = 1 5 π‘₯5 + 8 3 π‘₯3 + 𝑐 9. ∫ ( 7 √ 𝑑3 ) 𝑑𝑑 = ∫ 7π‘‘βˆ’ 1 3 𝑑𝑑 = 7 βˆ’ 1 3 +1 𝑑 βˆ’ 1 3 +1 + 𝑐 = 7 2 3⁄ 𝑑 2 3 + 𝑐 = 21 2 𝑑 2 3 + 𝑐 10. ∫ 20+π‘₯ √ π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫(20+ π‘₯) π‘₯βˆ’ 1 2 𝑑π‘₯ = ∫ (20π‘₯βˆ’ 1 2 + π‘₯ 1 2) 𝑑π‘₯ = 20 βˆ’ 1 2 +1 π‘₯βˆ’ 1 2 +1 + 1 1 2 +1 π‘₯ 1 2 +1 + 𝑐 = 20 1 2 π‘₯ 1 2 + 1 3 2⁄ π‘₯ 3 2 + 𝑐 = 40π‘₯ 1 2 + 2 3 π‘₯ 3 2 + 𝑐
  • 4. Integrasi dasar teknik Integrasi dengan substitusi Latihan 8.1 Gunakan integrasi dengan substitusi untuk menemukan integral tak tentu yang paling umum. 1. ∫3( π‘₯3 βˆ’ 5)4 π‘₯2 𝑑π‘₯ 2. ∫ 𝑒 π‘₯4 π‘₯3 𝑑π‘₯ 3. ∫ 𝑑 𝑑2 + 7 𝑑𝑑 4. ∫( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯) 1 4 (5π‘₯4 βˆ’ 3) 𝑑π‘₯ 5. ∫ π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯ ( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5)4 𝑑π‘₯ 6. ∫ π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯ π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑π‘₯ 7. ∫cos(3π‘₯2 + 1 ) 𝑑π‘₯ 8. 3π‘π‘œπ‘ 2 √ π‘₯(π‘ π‘–π‘›βˆš π‘₯) √ π‘₯ 𝑑π‘₯ 9. ∫ 𝑒2π‘₯ 1 + 𝑒4π‘₯ 𝑑π‘₯ 10. ∫6𝑑2 𝑒 𝑑3 βˆ’2 𝑑𝑑
  • 5. PENYELESAIAN 1. ∫3( π‘₯3 βˆ’ 5)4 π‘₯2 𝑑π‘₯ u = x3 – 5 du = 3x2 dx = ∫ 𝑒4 𝑑𝑒 = 1 5 𝑒5 + 𝑐 = (π‘₯3 βˆ’ 5)5 5 + 𝑐 2. ∫ 𝑒 π‘₯4 π‘₯3 𝑑π‘₯ 𝑒 = π‘₯4 = ∫ 𝑒 π‘₯4 1 4 .4π‘₯3 𝑑π‘₯ = 1 4 ∫ 𝑒 π‘₯3 4π‘₯3 𝑑π‘₯ = 1 4 ∫ 𝑒 𝑒 𝑑𝑒 = 1 4 𝑒 𝑒 + 𝑐 = 1 4 𝑒 π‘₯4 + 𝑐 3. ∫ 𝑑 𝑑2 + 7 𝑑𝑑 𝑒 = 𝑑2 + 7 𝑑𝑒 = 2𝑑 𝑑π‘₯ ∫ 𝑑 𝑑2 + 7 𝑑𝑑
  • 6. ∫ 1 2 2𝑑 𝑑2 + 7 𝑑𝑑 1 2 ∫ 2𝑑 𝑑2 + 7 𝑑𝑑 1 2 ∫ 𝑑𝑒 𝑒 1 2 𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐 1 2 𝐼𝑛( 𝑑2 + 7) + 𝑐 4. ∫( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯) 1 4 (5π‘₯4 βˆ’ 3) 𝑑π‘₯ 𝑒 = ( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯) 𝑑𝑒 = 5π‘₯4 βˆ’ 3 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑒 1 4 𝑑𝑒 = 4𝑒 5 4 + 𝑐 = 4( π‘₯5 βˆ’ 3π‘₯) 5 4 + 𝑐 5. ∫ π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯ ( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5)4 𝑑π‘₯ 𝑒 = π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑𝑒 = 4π‘₯3 βˆ’ 8π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫ 1 4 . 4( π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯) 𝑒4 𝑑π‘₯ = 1 4 ∫ 𝑑𝑒 𝑒4 = 1 4 𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐 = 1 4 𝐼𝑛( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5) + 𝑐
  • 7. 6. ∫ π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯ π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑π‘₯ 𝑒 = π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑𝑒 = 4π‘₯3 βˆ’ 8π‘₯ 𝑑π‘₯ = 4( π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯) = ∫ 1 4 . 4(π‘₯3 βˆ’ 2π‘₯) π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5 𝑑π‘₯ = 1 4 ∫ 𝑑𝑒 𝑒 = 1 4 𝐼𝑛| 𝑒| + 𝑐 = 1 4 𝐼𝑛( π‘₯4 βˆ’ 4π‘₯2 + 5) + 𝑐 9. ∫ 𝑒2π‘₯ 1 + 𝑒4π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑒2π‘₯ 1 + 𝑒2π‘₯(2) 𝑑π‘₯ 𝑒 = 1 + 𝑒2π‘₯ 𝑑𝑒 = 2. 𝑒2π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫ 1 2 . 2. 𝑒2π‘₯ 1 + 𝑒2π‘₯(2) = 1 2 ∫ 𝑑𝑒 𝑒 = 1 2 𝐼𝑛| 𝑒| 𝑑π‘₯ = 1 2 𝐼𝑛 1 + 𝑒4π‘₯ + 𝑐
  • 8. 10. ∫6𝑑2 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑 𝑒 = 𝑑3 βˆ’ 2 𝑑𝑒 = 3𝑑2 𝑑𝑑 = ∫ 6𝑑2 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑 = ∫ 2(3𝑑2) 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑 = ∫ 1 3 . 3(2).(3𝑑2). 𝑒 𝑑3βˆ’2 𝑑𝑑 = 1 3 ∫6 𝑑𝑒. 𝑒 𝑒 = 1 3 𝑒 𝑒.6 𝑑𝑒 = 1 3 𝑒 𝑑3βˆ’2.6 + 𝑐 = 2𝑒 𝑑3βˆ’2 + 𝑐
  • 9. Integrasi dengan bagian Latihan 8.2 Gunakan integrasi dengan bagian untuk menemukan integral tak tentu yang paling umum. 1. ∫ 2π‘₯.sin2x dx 2. ∫ π‘₯3 lnx dx 3. ∫ 𝑑𝑒 𝑑 dt 4. ∫ π‘₯ cos x dx 5. ∫ π‘π‘œπ‘‘βˆ’1 ( π‘₯) 𝑑π‘₯ 6. ∫ π‘₯2 𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ 7. ∫ 𝑀( 𝑀 βˆ’ 3)2 𝑑𝑀 8. ∫ π‘₯3 𝑖𝑛 (4π‘₯) 𝑑π‘₯ 9. ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’4 𝑑𝑑 10. ∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 . 𝑑π‘₯
  • 10. PENYELESAIAN 1. ∫ 2π‘₯ sin2π‘₯ 𝑑π‘₯ Misalnya : u = 2x du = x dv = sin 2x dx v= ∫ sin 2π‘₯𝑑π‘₯ = - 1 2 cos2x ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒 ∫ 2π‘₯ sin2π‘₯ 𝑑π‘₯ = (2x) (- 1 2 cos 2x ) - ∫(βˆ’ 1 2 cos 2x ) . 2x = - 2 2 cos 2x + 1 2 ∫ cos 2x dx = - x cos 2x + 1 2 . 1 2 sin 2x = - x cos 2x + 1 2 . sin 2x + c 2. ∫ π‘₯3 𝑖𝑛 π‘₯ 𝑑π‘₯ Misalnya : U= inx du = 1 π‘₯ dx dv= π‘₯3 dx v = ∫ π‘₯3 𝑑π‘₯ = π‘₯4 4 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒 ∫ π‘₯3 𝑖𝑛 π‘₯ 𝑑π‘₯ = (in x) ( π‘₯4 4 ) - ∫ π‘₯4 4 . 1 π‘₯ dx = π‘₯4 𝑖𝑛π‘₯ 4 - 1 4 . π‘₯4 4 = π‘₯4 𝑖𝑛π‘₯ 4 - π‘₯4 16 + c 3. ∫ 𝑑𝑒 𝑑 𝑑𝑑 Misalnya : U = t du = dt dv = 𝑒 𝑑 dt v = ∫ 𝑒 𝑑 dt = 𝑒 𝑑 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒. 𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒
  • 11. ∫ 𝑑𝑒 𝑑 𝑑𝑑 = (t) (𝑒 𝑑 ) - ∫ 𝑒 𝑑 dt = 𝑑𝑒 𝑑 - ∫ 𝑒 𝑑 dt = 𝑑𝑒 𝑑 - 𝑒 𝑑 + c 4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ Misalnya : U= x du = dx dv = cos x dx v = ∫ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ = sin x ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = 𝑒. 𝑣 β€“βˆ« 𝑒. 𝑑𝑒 ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ = ( x ) ( sin x ) - ∫ sin π‘₯ 𝑑π‘₯ = sin x + cosx dx = sin x + cosx + c 5. ∫ π‘π‘œπ‘‘βˆ’1 ( x ) dx Misalnya : U = sinπ‘₯βˆ’1 Du= cosπ‘₯βˆ’1 Subtitusi du = sinπ‘₯βˆ’1 du = cosπ‘₯βˆ’1 ∫ π‘π‘œπ‘ π‘₯βˆ’1 𝑠𝑖𝑛π‘₯βˆ’1 dx = ∫ 𝑑𝑒 𝑒 Salve integral = in (u) + c Subsitusi kembali U=sinπ‘₯βˆ’1 = in (sinπ‘₯βˆ’1 ) + 𝑐 6. ∫ π‘₯2 𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ Misalnya : U = π‘₯2 du = 2x dv = 𝑒 π‘₯ dx v = ∫ 𝑒 π‘₯ dx = 𝑒 π‘₯ ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑒.du ∫ π‘₯2 𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ = π‘₯2 𝑒 π‘₯ -∫ π‘₯ 2 . 2π‘₯ =π‘₯𝑒2π‘₯ -∫ 2π‘₯. 𝑑π‘₯ =π‘₯𝑒2π‘₯ - x+c 7. ∫ 𝑀(𝑀 βˆ’ 3)2 𝑑𝑀 Misalnya : U= w du= dw
  • 12. dv = (𝑀 βˆ’ 3)2 𝑑𝑀 𝑣 = ∫(2𝑀 βˆ’ 6 ) = 𝑀 βˆ’ 3 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑒.du ∫ 𝑀(𝑀 βˆ’ 3)2 𝑑𝑀 = 𝑀. ( 𝑀 βˆ’ 3) βˆ’ ∫ 𝑀. 𝑑𝑀 = ( 𝑀2 βˆ’ 3𝑀) βˆ’ 1 2 𝑀 + 𝑐 8. ∫ π‘₯3 𝑖𝑛 (4π‘₯ ) 𝑑π‘₯ Misalnya : U= in4x du= 1 4π‘₯ 𝑑π‘₯ dv= π‘₯3 𝑑π‘₯ v = ∫ π‘₯3 dx = 1 4 π‘₯4 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du ∫ π‘₯3 𝑖𝑛 (4π‘₯ ) 𝑑π‘₯ = in4x. 1 4 π‘₯4 -∫ in4x . 1 4π‘₯ 𝑑π‘₯ = 1 4 π‘₯4 𝑖𝑛4π‘₯ βˆ’ 1 5 π‘₯5 ∢ 1 2 16π‘₯2 + 𝑐 = 1 4 π‘₯4 𝑖𝑛4π‘₯ - 2π‘₯5 80π‘₯2 + c 9. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’4 𝑑𝑑 Misalnya : U= t du= dt dv =(𝑑 + 5)βˆ’4 𝑣 = ∫ βˆ’4π‘‘βˆ’3 βˆ’ 20βˆ’3 = 2π‘‘βˆ’2 + 10βˆ’2 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’4 𝑑𝑑 =( t. 2π‘‘βˆ’2 + 10βˆ’2 ) - ∫ 2π‘‘βˆ’2 + 10βˆ’2 . 𝑑𝑑 = 20π‘‘βˆ’4 + (2𝑑 + 10 + 𝑑𝑑 10. ∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 .dx Misalnya : U = x du = dx Dv=√ π‘₯ + 2 dx v= ∫(π‘₯ + 2) 1 2 =2π‘₯ 1 1 2 +0.67 1 1 2 ∫ 𝑒. 𝑑𝑣 = u.v - ∫ 𝑣.du ∫ π‘₯√ π‘₯ + 2 .dx = x . 2π‘₯ 1 1 2 +0.67 1 1 2 - ∫ 2π‘₯ 1 1 2 + 0.67 1 1 2 . dx = x.2,67π‘₯ 3 2 - (2π‘₯ 3 2 + 0,67 3 2) dx = 2,67π‘₯ 2 3 2 - 2,67π‘₯ 6 2 + c
  • 13. Integrasi dengan menggunakan tabel rumus terpisahkan Latihan 8.3 Gunakan tabel rumus integral dalam Lampiran C untuk menemukan integral tak tentu yang paling umum. 1. ∫ cot π‘₯ 𝑑π‘₯ 2. ∫ 1 ( π‘₯+2) (2π‘₯+5) 𝑑π‘₯ 3. ∫ ( 𝑙𝑛π‘₯)2 𝑑π‘₯ 4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ 5. ∫ π‘₯ ( π‘₯+2)2 𝑑π‘₯ 6. ∫ 3π‘₯𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ 7. ∫ √10 𝑀 + 3 𝑑𝑀 8. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’1 𝑑𝑑 9. ∫ π‘₯ √ π‘₯ + 2 𝑑π‘₯ 10. ∫ 1 sin 𝑒 cos 𝑒 𝑑𝑒
  • 14. PENYELESAIAN 1. ∫ cot π‘₯ 𝑑π‘₯ ( Formula nomor 7) Penyelesaian : ∫ π‘π‘œπ‘‘ π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫ π‘π‘œπ‘ π‘₯ 𝑠𝑖𝑛π‘₯ 𝑑π‘₯ Misalkan : 𝑒 = sin π‘₯ 𝑑𝑒 = cos π‘₯ 𝑑π‘₯ Subsitusi 𝑑𝑒 = cos π‘₯, π‘ˆ = sin π‘₯ ∫ cos π‘₯ sin π‘₯ 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑑𝑒 𝑒 π‘ π‘Žπ‘™π‘£π‘’ π‘–π‘›π‘‘π‘’π‘”π‘Ÿπ‘Žπ‘™ ln| 𝑒| + 𝐢 subsitusi kembali π‘ˆ = sin π‘₯ 𝑙𝑛|sin π‘₯| + 𝑐 2. ∫ 1 ( π‘₯+2) (2π‘₯+5) 𝑑π‘₯ = 1 ( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5) = 𝐴 π‘₯ + 2 + 𝐴 2π‘₯ + 5 𝐴 = 1 ( π‘₯ + 2) (2.2 + 5) = 1 9 𝐡 = 1 (5 + 2) (2π‘₯ + 5) = 1 7 Sehingga : ∫ 1 ( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5) 𝑑π‘₯ = ∫ 1 ( π‘₯ + 2) (2π‘₯ + 5)
  • 15. = ∫ 1 9 ( π‘₯ + 2) 𝑑π‘₯ + ∫ 1 9 (2π‘₯ + 5) 𝑑π‘₯ = 1 9 𝑙𝑛| π‘₯ + 2| + 1 7 ln|2π‘₯ + 5| + c 3. ∫ ( 𝑙𝑛π‘₯)2 𝑑π‘₯ = ∫( 𝑙𝑛π‘₯) ( 𝑙𝑛π‘₯) 𝑑π‘₯ Missal : U = ln x β‡’ 𝑑𝑒 = ( 1 π‘₯ )2 Dv = dx dv =∫ 𝑑π‘₯ v = x ∫(𝑙𝑛π‘₯)2 𝑑π‘₯ = 𝑒𝑣 βˆ’ ∫ 𝑣𝑑𝑒 (x ln ) = (𝑙𝑛π‘₯)2 . x - ∫ π‘₯ 1 π‘₯2 𝑑π‘₯ = π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2 - ∫ 1 π‘₯ 𝑑π‘₯ = π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2 x - ∫ π‘₯βˆ’1 𝑑π‘₯ = π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2 - 1 0 π‘₯0 + 𝑐 = π‘₯. (𝑙𝑛π‘₯)2 - ~ + 𝑐 = ln x ( x ln x-x ) – ∫(π‘₯ ln π‘₯ βˆ’ π‘₯) . 1 π‘₯ =x (ln x)2 - x ln x - 4. ∫ π‘₯ cos π‘₯ 𝑑π‘₯ Penyelesaian : π‘ˆ = 𝑋 β†’ 𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯ 𝑑𝑣 = π‘π‘œπ‘ π‘₯ β†’ 𝑣 = 𝑠𝑖𝑛π‘₯ ∫ 𝑒𝑑𝑣 = 𝑒𝑣 βˆ’ ∫ 𝑣𝑑𝑒
  • 16. ∫ π‘₯π‘π‘œπ‘ π‘₯𝑑π‘₯ = π‘₯𝑠𝑖𝑛π‘₯ βˆ’ ∫ 𝑠𝑖𝑛π‘₯ 𝑑π‘₯ ∫ π‘₯π‘π‘œπ‘ π‘₯𝑑π‘₯ = π‘₯𝑠𝑖𝑛π‘₯ + π‘π‘œπ‘ π‘₯ + 𝑐 5. ∫ π‘₯ ( π‘₯+2)2 𝑑π‘₯ Penyelesaian : π‘₯ ( π‘₯+2)2 = 𝐴 ( π‘₯+2) + 𝐡 ( π‘₯+2) = 𝐴( π‘₯+2)+𝐡 ( π‘₯+2) 2 𝐴 = 2 𝐴 + 𝐡 = 0 = βˆ’2 Sehingga : ∫ π‘₯ ( π‘₯ + 2)2 𝑑π‘₯ = ∫ 𝑑π‘₯ ( π‘₯ + 2) – 𝑑π‘₯ ( π‘₯ + 2)2 π‘€π‘–π‘ π‘Žπ‘™π‘™ 𝑒 = π‘₯ + 2 β†’ 𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯ ∫ 𝑑π‘₯ ( π‘₯ + 2) – ∫ 𝑑π‘₯ ( π‘₯ + 2)2 = ∫ 𝑑𝑒 𝑒 – ∫ 𝑑𝑒 𝑒2 = 2𝑙𝑛 + 2 𝑒 + 𝑐 2𝑙𝑛( π‘₯ + 2) + 2 ( π‘₯+2) + 𝑐 6. ∫ 3π‘₯𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ U = 3x dv = 𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ 𝑑𝑒 𝑑π‘₯ = 3 v = ∫ 𝑒 π‘₯ 𝑑π‘₯ = 𝑒 π‘₯ du = 3 dx ∫ 𝑒𝑑𝑣 = u.v β€“βˆ« 𝑣 𝑑𝑒
  • 17. = (3x) . (𝑒 π‘₯ )– ∫ 𝑒 π‘₯ . 3 𝑑π‘₯ = 3x 𝑒 π‘₯ βˆ’ 3𝑒 π‘₯ 7. ∫ √10 𝑀 + 3 dw ( Formula nomor 2) ∫ √10 𝑀+ 3 dw = ∫(10 𝑀 + 3) 1 2⁄ dw = 1 1 2 + 1 (10 𝑀 + 3) 1 2 +1 + 𝑐 = 2 3 (10 𝑀 + 3) 3 2 + 𝑐 8. ∫ 𝑑(𝑑 + 5)βˆ’1 𝑑𝑑 =∫ 𝑑 𝑑+5 dt = ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’1 𝑑𝑑 Missal: U = t + 5 U= t+5 𝑑𝑒 𝑑𝑑 = 1 t = (u-5) 𝑑𝑒 = 𝑑𝑑 t=uβ†’u=t+5 =5 t = 2 β†’ u=t+5 = 7 =∫ 𝑑 𝑑+5 dt = ∫ 𝑑 (𝑑 + 5)βˆ’1 𝑑𝑑 = ∫( 𝑒 βˆ’ 5) π‘’βˆ’1 𝑑𝑒 = ∫ 𝑒0 βˆ’ 5π‘’βˆ’1 𝑑𝑒 (𝑒0 βˆ’ 5𝑒) …… … …. = 𝑒 βˆ’ 𝑒 βˆ«βˆ’5π‘’βˆ’1 +1 du βˆ«βˆ’5(𝑒1 βˆ’ 1 5 π‘₯ ) 𝑑π‘₯ -5 (ln | 𝑒| - 1 5 0+1 π‘₯0+1 ) -5 ( ln | 𝑑 + 5| - 1 5 x)
  • 18. -5 ln | 𝑑 + 5| + x 9. ∫ π‘₯ √ π‘₯ + 2 𝑑π‘₯ π‘šπ‘–π‘ π‘Žπ‘™ 𝑒 = π‘₯ + 2 β†’ π‘₯ = 𝑒 βˆ’ 2 𝑑𝑒 = 𝑑π‘₯ Sehingga integral diatas dapat menjadi : = 𝑖𝑛𝑑 ( 𝑒 βˆ’ 2)√ π‘ˆ 𝑑𝑒 = 𝑖𝑛𝑑 ( 𝑒 βˆ’ 2) π‘ˆ 1 2 𝑑𝑒 = 𝑖𝑛𝑑 (π‘ˆ 5 2) βˆ’ π‘ˆ 1 2 𝑑𝑒 = 2 7 π‘ˆ 2 7 βˆ’ 2 3 π‘ˆ 3 2 + 𝐢 = 𝑖𝑛𝑑 (π‘₯ + 2) 5 2 βˆ’ 2 3 (π‘₯ + 2) 3 2 + 𝐢