1. Õèéõ áîëîí õèéæ áóé
¿éëäëýý òàéëáàðëàõûí
à÷ õîëáîãäîë

2. ªíººäºð Ìîíãîë óëñûí õýìæýýíä
ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý
õºãæèë äýâøëèéí øèíý øàòàíä
ãàð÷ýý.
• Íèéãýì õºãæèí äýâøèõèéí
çýðýãöýý ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áèäíýýñ
èë¿¿ îíîâ÷òîé, îéëãîìæòîé, ýåëäýã
õàðèëöààã õ¿ñýõ áîëñîí áàéíà.
•

3. Áèä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èäòýé õàðèëöàõäàà
“¯
éë÷ë¿¿ëýã÷ áîë áèäíèé õààí” ãýñýí
çàð÷èì áàðèìòëàí àæèëëàäàã õýäèé ÷:
• Õèéæ áóé àæèëáàðàà äóòóó òàéëáàðëàõ
• Õýí ãýäýã ñóâèëàã÷ þó õèéõ ãýæ áàéãàà
íü òóõàéí õ¿íä îéëãîìæã¿é áàéäãààñ
–¯ ë îé ë ã îë ö îë á è é á îë îõ
–¯ é ë ÷ ë ¿ ¿ ë ý ã ÷ è é ã á ó õ è ìä ó ó ë à õ íü
îë îíò à à ò îõ è îë ä ä îã þ ì.

4. • Ýì÷èéí çààñàí ýì÷èëãýý,
ñóâèëãààã õèéæ
áàéãàà ÷ òýð áîëãîí íü
ýì÷ë¿¿ëýã÷èä ñýòãýë
ä¿¿ðýí, õàíàìæòàé,
¿éë÷èëãýý áîëæ
÷àäàõã¿é áàéíà.

5. ¯
éë÷ë¿¿ëýã÷ ãýæ õýí áý?
• Òóéëûí ñîíèðõîã÷, àæèãëàã÷
áàéäàã
• Õ¿íäë¿¿ëýõèéã õ¿ñäýã
• ªºðèéí ºâ÷èíòýé õîëáîîòîé á¿õ
àñóóäëûã ìýäýõèéã ýðìýëçäýã
• ªºðò íü õýí, þó õèéõ ãýæ áàéãàà íü
îéëãîìæòîé áàéõûã õ¿ñäýã
• Õ¿ññýíýý ÿã îäîî áèåë¿¿ëýõèéã
øààðääàã

6. Ñóâèëàã÷ áîë çîõèöóóëàã÷:
• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ýý çºâ ¿íýëýõ,
õ¿íäëýõ
• Õèéõ ãýæ áóé ¿éëäëýý
ñàéòàð òàéëáàðëàí
îéëãóóëàõ

7. Òàéëáàðëàí îéëãóóëàõäàà:
• Õýçýý /¿éëäëèéí ºìíº, ¿éëäëèéí
ÿâöàä, ¿éëäëèéí äàðàà /
• Õààíà
• Þóã
• Õýíä
• Õýðõýí
»Æèøýýëáýë:

8. •
Ñóâèëàã÷ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí ºðººíä îðîîä íýðýýð íü
äóóäàæ ìýíäýëíý.
•
ªºðèéíõºº íýð, àëáàí òóøààëûã òàíèëöóóëíà.
•
Õèéõ ãýæ áóé àæèëáàðûíõàà òàëààð
òàéëáàðëàí îéëãóóëíà. Æèøýýëáýë:
Áè òàíä ýì÷èéí çààñàí àëîý ãýäýã òàðèàã õèéõ
ãýæ áàéíà. Òàíä õýðýãëýõ ãýæ áàéãàà
ç¿¿ òàðèóð íýã óäààãèéíõ, á¿ðýí á¿òýí áàéãààã
òà íàäòàé õàìò øàëãàíà óó. Àëîý òàðèàã ãàðûí
áóãàëãàíû àðüñàí äîð õèéäýã . Òàðèàã øàõàõ
õîîðîíä æààõàí ºâääºã þì ãýõ÷èëýí./

9. Æèøýýëáýë:
• Ì ñ ç à ñà ë õ è é ë ã ý õ ã ý æ á à é ã à à õ ¿ íä ò º ð º õ
ý
ìý ä ð ý ìæ /àéõ, ñýòãýë çîâîõ, ò¿ãøèõ, ýì÷,
ñóâèëàã÷èä ¿ë èòãýõ/
• Õàãàëãààíû ¿ð ä¿í, à÷ õîëáîãäëûã îéëãóóëíà
• Ýì÷ë¿¿ëýã÷èä àéõ õýðýãã¿é, òýâ÷ýýðòýé,
èòãýëòýé áàéõûã çºâëºíº
• Õàãàëãààíû áîëîí õàãàëãààíû äàðààõ ºðººí¿¿ä ÿìàð
õîëáîîòîé, õýðõýí àæèëëàäàã áîëîõûã òàéëáàðëàíà
• Ìýñ çàñëûí áàã íü àðèóí õóâöàñ ºìñºæ, ìàñêà
ç¿¿äãèéã, ìºí ìýñ çàñëûí äàðàà òàíûã õàãàëãààíû
äàðààõ ºðººíä îðóóëæ ýì÷, ñóâèëàã÷èéí áàéíãûí
õÿíàëòàíä îðäîãèéã õýëæ ºãíº.
• Ýì÷ë¿¿ëýã÷èä õàãàëãààíû äàðàà óõààí îðîõîä íü
òºðäºã ìýäðýìæèéã ñàíóóëæ ººðèé㺺 õýðõýí çºâ
óäèðäàõûã çºâëºíº

10. À÷ õîëáîãäîë:
• ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä òºðñºí ÿìàð íýãýí àéäàñ, ò¿ãø¿¿ð íü
áàãà ÷ áîëîâ àðèëíà.
• Õýí ãýäýã ñóâèëàã÷ ÿìàð ¿éëäýë õèéõ ãýæ áàéãàà
íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä îéëãîìæòîé áîëñíîîð ñóâèëàã÷
¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí õîîðîíäîõ õàðèëöàà íÿãòàðíà.
• Ñóâèëàã÷èä èòãýõ èòãýë òºðíº.
• Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð
ñàéæèðíà.
• Ýìíýëãèéí íýð õ¿íä ºñíº.

11. Ñóâèëàã÷ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé
õýðõýí õàðèëöàæ, àæèëëàõ âý?
•
•
•
Áàéãóóëëàãûí íýð õ¿íä õàìãèéí íàíäèí ¿íýò ç¿éë ãýäãèéã
ÿìàãò ñàíàí àæèëëàõ
¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õàðèëöàõäàà:
– Õ¿íèéã õàéðëàí õ¿íäýòãýõ ¿çýë áîäîë àìüäðàëûíõ íü íýã
õýâøèë áîëñîí áàéõ
– ×èðýãäýë õ¿ëýýãäýëã¿é ¿éë÷èëãýýã áîäèò àæëàà
áîëãîñîí áàéõ
– Áóñäûã ººðººñºº äîîãóóð õýçýý ÷ òàâüæ õàðèëöàõã¿é
áàéõ /ßëàíãóÿà ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áîëîí òýäíèé àð ãýð,
ñàõèóð/
Àëèâ àæèëä ººðèéìñºã, ç¿òãýëòýé, ÷èí ñýòãýëýýñýý
õàíääàã, áèåý àâ÷ ÿâàõ áîëîí õàðèëöààíû ñî¸ëûã ýçýìøñýí,
ò¿¿íèéãýý ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààíäàà õýâøèë áîëãîæ
÷àäñàí áàéõ

12. Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà