Keperluan merujuk Ibu Mengandung dan Toddler ke Klinik Pergigian yang diamalkan oleh Klinik Pergigian Kerteh. Dipersembahkan melalui CME di KK Kerteh pada 1 Jun 2017

1. RUJUKAN IBU
MENGANDUNG DAN
TODDLER KE KLINIK
PERGIGIAN
Oleh:
DR. NURULYAZMEEN BINTI ALIAS
KLINIK PERGIGIAN KERTEH

2. PENGENALAN
• Bahagian Kesihatan
Pergigian Terengganu telah
memperkenalkan Pelan
Transformasi 2011-2015
dengan enam Bidang
Keberhasilan Utama (Key
Result Area - KRA) yang
bertujuan memberi hala tuju
kepada semua anggota untuk
mencapai tahap kesihatan
pergigian yang terunggul
bagi rakyat Negeri
Terengganu demi
kesejahteraan kualiti
kehidupan mereka.

3. PENGENALAN
BIDANG KEBERHASILAN UTAMA (KRA)
• KRA dipilih berasaskan pencapaian oleh
Bahagian ini yang masih belum mencapai
taraf kesihatan mulut yang optimum bagi
penduduk negeri Terengganu dan masih ada
ruang untuk penambahbaikan dengan
strategi yang tepat.

4. PENGENALAN
Enam Bidang Keberhasilan Utama (KRA) yang
dikenalpasti adalah seperti berikut:
 KRA 1 : Pemflouridaan
 KRA 2 : Penyampaian Perkhidmatan Pesakit Luar
 KRA 3 : Liputan Murid Pra Sekolah Dan Sekolah
 KRA 4 : Liputan Ibu Mengandung dan Toddler
 KRA 5 : Liputan Kumpulan –Kumpulan Dengan
Keperluan Khas
 KRA 6 : Penjagaan Kesihatan Mulut Kepakaran

5. PROGRAM
IBU MENGANDUNG
(IM)

6. RASIONAL
Program ini bertujuan utama
untuk meningkatkan kesedaran
tentang penjagaan pergigian
untuk bayi yang bakal dilahir
dan seterusnya keluarga kerana
ibu merupakan agen pengubah
(agent of change) untuk
bertukar tingkahlaku serta cara
hidup kesihatan sesebuah
keluarga.
 Pada masa yang sama program ini
juga bertujuan memastikan ibu
mengandung akan mengekalkan
kesihatan pergigian yang baik
agar tiada sebarang komplikasi
semasa kelahiran bayi mereka.
 Walaupun pencapaian meningkat
di negeri Terengganu dari tahun
2008 tetapi masih rendah
berbanding dengan liputan
nasional.

7. SASARAN
Meningkatkan pesakit
baru ibu mengandung
yang diperiksa dan
dirawat

8. STRATEGI
1. Melaksanakan Pelan Strategik
Meningkatkan Liputan Ibu Mengandung di
Klinik Pergigian Peringkat Jabatan Kesihatan
Negeri Terengganu yang merangkumi:
Meningkatkan kerjasama antara program kesihatan
awam dan program pergigian
Memantapkan sistem rujukan ibu mengandung ke
klinik/fasiliti pergigian
Pemeriksaan dan pendidikan kesihatan pergigian
dimasukkan dalam carta aliran penjagaan kesihatan
ibu mengandung di semua klinik kesihatan negeri
Terengganu

9. STRATEGI
Mengadakan taklimat serta CME mengenai sistem
rujukan dan kepentingan kesihatan mulut untuk
penjawat awam kesihatan dan pergigian setiap tahun
Perbincangan dan bengkel diadakan untuk
menyediakan bahan - bahan pendidikan kesihatan
pergigian(PKP) untuk Ibu Mengandung. (Sebanyak
10 bahan PKP dijangka dihasil 2011 -2012)
Memberi kemudahan bagi ibu mengandung di luar
bandar untuk mendapatkan perkhidmatan pergigian
dengan lawatan lebih kerap (3 kali liputan setahun
oleh PP ke klinik desa di luar bandar mulai 2011)

10. STRATEGI
2. Liputan ibu
mengandung
dijadikan sebagai
State Specific
Approach(SSA)
Strategi dan Indikator

11. PEMERIKSAAN
GIGI IM
 Setiap IM yang mendaftar
(booking) di KKIA, mesti
dirujuk untuk pemeriksaan
pergigian dengan melekatkan
sticker ‘G’ oren pada muka
hadapan buku Rekod
Kesihatan Ibu KIK/1(a)/96
(Pind.2012). oleh anggota
KKIA sebagai tanda rujukan
ke klinik pergigian.
 Setiap IM yang membuat
pemeriksaan gigi akan
dilekatkan sticker ‘G’ biru di
muka hadapan buku Rekod
Kesihatan Ibu KIK/1(a)/96
(Pind.2012).
 Jika didapati masih tiada
sticker ‘G’ biru pada Rekod
Kesihatan Ibu, pihak KKIA
mestilah merujuk IM ke klinik
pergigian segera.

12. PEMERIKSAAN
GIGI IM
TIADA STICKER ‘G’ BIRU.
Sila rujuk IM ke klinik pergigian
untuk pemeriksaan gigi.
ADA STICKER ‘G’ BIRU.
IM telah dirujuk untuk
pemeriksaan gigi.

13. BILA IM
BOLEH
DIRUJUK KE
KP?
 Sebaik-baiknya awal
kehamilan (0-12 minggu),
supaya dapat dibuat
pemeriksaan dan bimbingan
awal oleh Pegawai Pergigian.
(Sebolehnya, rawatan
pergigian ditangguhkan ke
trimester ke-2)
Rawatan pergigian biasanya
dibuat sepanjang trimester
ke-2 (13 – 27 minggu). Akan
tetapi, ibu boleh memilih
untuk membuat rawatan
semasa trimester ke-3 jika
tiada masalah lain.

14. BILA IM
BOLEH
DIRUJUK KE
KP?
Di KP Kerteh, Pegawai
Pergigian akan bergilir-gilir
membuat lawatan ke KKIA
seminggu sekali bagi tujuan
pemeriksaan gigi IM. Selain
itu, rujukan IM boleh dibuat
ke klinik pergigian setiap
hari, pada sebelah pagi dan
petang.
Rujukan ke klinik pergigian
boleh dibuat sehingga
kelahiran.

15. PEMERIKSAAN
GIGI
Pegawai Pergigian akan
memeriksa gigi IM dan
mengesahkannya di ruangan ini
Seterusnya, IM akan diberi
temujanji untuk rawatan yang
diperlukan.

16. PROGRAMTODDLER

17. PENGENALAN
 Program ‘Early Childhood Oral Healthcare’
Program yang dikhaskan kepada ‘toddler’ (kanak-kanak yang
berumur 0 - 4 tahun), ibubapa/penjaga, pengasuh di pusat
asuhan/jagaan kanak-kanak dan personel kesihatan.
Antara aktiviti yang dijalankan adalah seperti aktiviti
penggalakkan dan pencegahan yang dijalankan di Klinik
Kesihatan, TASKA atau pusat jagaan kanak—kanak berdaftar.
Bermula tahun 2009 peratus kedatangan baru ‘toddler’ di
Klinik Kesihatan (KKIA) menjadi salah satu indikator baru dalam
‘State Specific Approach’ (SSA) bagi Negeri Terengganu.
(Rujukan: ‘Pelan Transformasi Kesihatan Pergigian Terengganu
2011-2015)

18. RASIONAL
Kedatangan baru toddler di Klinik Pergigian/di
beri pemeriksaan pergigian di Klinik Pergigian
adalah rendah jika berbanding dengan
kedatangan baru toddler di Klinik Kesihatan.
Kadar karies yang tinggi dan tidak dirawat di
kalangan kanak-kanak 6 tahun ke bawah di
Negeri Terengganu mengikut penemuan NOHPS
2005 seperti tertera dibawah disebabkan oleh
kekurangan kesedaran dan penjagaan
kesihatan mulut pada peringkat toddler:
 4.3% kanak-kanak mempunyai gigi yg sihat
(MBK)
 Purata dmft = 10.2

19. STRATEGI
1. Kedatangan baru toddler di KK/KKIA
dan peratus toddler menerima penyapuan
varnish fluorida dijadikan sebagai State
Specific Approach(SSA) Strategi dan
Indikator.
2. Perancangan meliputi semua Taska
dan toddler dalam satu tahun termasuk di
Taska PERMATA di Negeri Terengganu.

20. STRATEGI
3. Sistem rujukan untuk toddler yang lebih
mantap dari Klinik Kesihatan ke Klinik
Pergigian.
4. Pematuhan rapi kepada garispanduan
program toddler ‘Never Too Early To Start’.

21. STRATEGI
5. Mempertingkatkan semua aktiviti pencegahan :
- penyapuan fluorida topikal.
6. Meningkatkan kesedaran penjaga (carers) di
taska tentang penjagaan kesihatan mulut toddler –
ceramah sekali setiap tahun untuk semua penjaga
taska.
7. Menyediakan persekitaran di Klinik Pergigian
yang akan menggalakkan kehadiran ibu dan
toddler – sesi dan ruang khas (playpen) untuk
kanak-kanak serta golongan ini diberi keutamaan
untuk pemeriksaan.

22. BILATODDLER BOLEH
DIRUJUK KE KP?
 Semua toddler berusia 0-4 tahun boleh dirujuk untuk
pemeriksaan gigi di klinik pergigian.
 Toddler boleh dirujuk ke klinik pergigian seawal usia 6
bulan selepas mendapatkan pemeriksaan bulanan di
KKIA.
 Walaupun tiada gigi, toddler tetap boleh dirujuk untuk
penerangan awal kepada ibubapa (anticipatory
guidance).
 Di KP Kerteh, Pegawai Pergigian akan bergilir-gilir
membuat lawatan ke KKIA seminggu sekali bagi
tujuan pemeriksaan gigi toddler. Selain itu, rujukan
toddler boleh dibuat ke klinik pergigian setiap hari,
pada sebelah pagi dan petang.
 Adalah penting untuk merujuk toddler untuk
pemeriksaan awal pergigian bagi mencegah masalah
karies yang teruk.

23. 3 PERINGKAT
RUJUKAN
1) 0 – 9 bulan
2) 10 – 23 bulan
3) 2 – 4 tahun

24. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(0 – 9 bulan)
1)0 – 9 BULAN
 selepas pemeriksaan bayi pada usia 6 bulan, sila
rujuk bayi untuk pemeriksaan mulut kali pertama
ke klinik pergigian.
 bayi boleh dirujuk ke klinik gigi biarpun tanpa gigi,
ibubapa akan diberikan bimbingan awal ke arah
kebersihan mulut sebelum gigi pertama tumbuh.
 rujuk muka surat 67 dan 68 buku buku Rekod
Kesihatan Bayi dan Kanak-kanak (0 – 6 tahun),
bahagian Pertumbuhan Gigi dan Pemeriksaan Gigi.

25. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(0 – 9 bulan)

26. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(0 – 9 bulan)
 Setiap bayi yang diperiksa akan diberikan sekeping
sticker pemeriksaan gigi untuk tujuan ‘follow-up
appointment’
 Ibubapa / penjaga akan diberikan bimbingan awal
tentang penjagaan mulut dan gigi bayi, diet dan
sapuan fluorida (fluoride varnish) jika ada gigi.
Gigi yang dibuat sapuan fluorida adalah usaha
pertama bagi mencegah kerosakan gigi.

27. SAPUANFLUORIDAUNTUKPENCEGAHAN
KARIES

28. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(0 – 9 bulan)
Sticker Pemeriksaan Pergigian
untuk bayi dan kanak-kanak

29. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(10 – 23 bulan)
2) 10 – 23 BULAN
 Bagi kanak – kanak yang belum pernah dirujuk ke
klinik gigi semasa lawatan 0 – 9 bulan, mereka
masih boleh dirujuk dalam tempoh ini. Ketika ini,
kebanyakkan gigi telahpun tumbuh dan digalakkan
sapuan fluorida.
 Bagi kanak – kanak yang telah dirujuk, rujukan ke
klinik gigi adalah sebagai lawatan follow-up di
mana keberkesanan sapuan flourida yang lalu dapat
diniai (sekurang-kurangnya 6 bulan selepas
lawatan pertama – rujuk sticker pemeriksaan gigi
toddler)

30. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(10 – 23 bulan)
 Selain itu, anggota pergigian akan menilai aktiviti
kebersihan mulut dan diet yang diamalkan di
rumah bagi membimbing kaedah penjagaan mulut
dan gigi yang betul.
 Kanak – kanak juga akan diberi sapuan fluoride
yang ke-2 bagi menyempurnakan program 4 kali
sapuan fluorida sepanjang 2 tahun.
 Sila rujuk kanak-kanak selepas pemeriksaan M-
chart bagi pemeriksaan gigi kali pertama (bagi yang
terlepas pemeriksaan 0-9 bulan) atau lawatan follow-
up.

31. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(10 – 23 bulan)
 Sila rujuk:
1) kanak – kanak yang belum
pernah membuat
pemeriksaan gigi pada usia
0 – 9 bulan dalam tempoh
ini.
2) Kanak – kanak yang pernah
diperiksa gigi semasa 0 – 9
bulan bagi lawatan follow-
up (untuk sapuan fluorida
kali ke-2)
‘Selepas pemeriksaan M-chart’

32. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(2 – 4 tahun)
3) 2 – 4 TAHUN
 Seterusnya, kanak-kanak boleh dirujuk buat kali
terakhir untuk pemeriksaan gigi ketika tempoh ini.
 Pada usia ini, semua gigi telahpun tumbuh dan
memerlukan perhatian yang lebih serius untuk
penjagaan. Sapuan fluorida akan dilengkapkan
ketika ini.
 Kanak-kanak lebih berupaya untuk faham arahan
dan mengamalkan kesihatan mulut yang betul

33. PEMERIKSAAN
GIGITODDLER
(2 – 4 tahun)
Sila rujuk kanak-kanak yang
belum pernah menerima
pemeriksaan gigi ketika
tempoh ini.
‘Selepas Pemeriksaan MATA’

34. PENCAPAIAN PRESTASI
IBU MENGANDUNG
DANTODDLER
BAGI JANUARI – DISEMBER 2016
DAN JANUARI – MAC 2017

35. JANUARI – DISEMBER
2016

36. JANUARI – MAC 2017

37. JANUARI – MAC 2016

38. SEKIAN,
TERIMA
KASIHATAS
PERHATIAN
ANDA