รายงานผลการดำเนินงานการประเมินผลการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และความดันโลหิตสูงของโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขและ สถานพยาบาลในพื้นที่กรุงเทพมหานครประจำปี 2556 โดย พ.อ.ผศ.ราม รังสินธุ์ ภาควิชาเวชศาสตร์ทหารและชุมชน วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า

1. รายงานผลการดาเนินงาน
การประเมินผลการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2
และความดันโลหิตสูงของโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขและ
สถานพยาบาลในพื้นที่กรุงเทพมหานครประจาปี 2556
1

2. วัตถุประสงค์
• เพื่อประเมินผลการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และหรือโรคความดันโลหิตสูง
จากเวชระเบียนผู้ป่วยตามเกณฑ์มาตรฐานของหน่วยบริการในเครือข่ายหลักประกันสุขภาพ
ถ้วนหน้า
• เพื่อเปรียบเทียบผลการประเมินการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และหรือโรค
ความดันโลหิตสูงจากเวชระเบียนผู้ป่วยตามเกณฑ์มาตรฐานของหน่วยบริการในเครือข่าย
หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ปีพ.ศ. 2553 – 2556
2

3. หลักการและเหตุผล
• การประเมินผลลัพธ์ทางคลินิก ของการรักษาผู้ป่วย DM
และ HT
• ระบุผลลัพธ์พื้นฐาน และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของ
การดาเนินการ
• ใช้เป็นระดับอ้างอิงในการพัฒนาบริการ แบบระยะยาวต่อไป
3

4. รูปแบบการวิจัย
• การศึกษาแบบตัดขวาง (Cross-Sectional Study)
โดยการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยแล้วบันทึกผล
4

5. บันทึกผลตาม
• ตัวชี้วัดผลลัพธ์การให้บริการตามมาตรฐานการดูแลรักษาผู้ป่วย
เบาหวานชนิดที่ 2 โดย Toward Clinical Excellence’s Network
(TCEN) จานวน 19 รายการ
• ตัวชี้วัดผลลัพธ์การให้บริการตามมาตรฐานการดูแลรักษาผู้ป่วย
ความดันโลหิตสูง โดย สปสช. จานวน 6 รายการ
5

6. ระยะเวลาในการดาเนินโครงการ
•
•
•
•
กรกฎาคม - กันยายน
สิงหาคม – กันยายน
พฤษภาคม – กรกฎาคม
พฤษภาคม – กรกฎาคม
2553
2554
2555
2556
6

7. สถานที่ทาวิจัย
• สถานที่ทาวิจัย โรงพยาบาลในเครือข่ายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
ในแต่ละจังหวัดทั่วประเทศได้แก่ โรงพยาบาลศูนย์ (รพศ.) โรงพยาบาล
ทั่วไป (รพท.) และโรงพยาบาลชุมชน (รพช.) และ สถานพยาบาล ใน
พื้นที่สังกัดกรุงเทพมหานคร
• 2553: จานวน 275 แห่งทั่วประเทศ
• 2554: จานวน 600 แห่งทั่วประเทศ
• 2555: จานวน 602 แห่งทั่วประเทศ
• 2556: จานวน 624 แห่งทั่วประเทศ
7

8. เกณฑ์การคัดเลือกกลุ่มประชากรเข้าร่วมการศึกษา
(Inclusion Criteria)
1) ผู้ป่วยด้วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และหรือโรคความดันโลหิตสูงที่เข้ามารับ
บริการในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขและสังกัดกรุงเทพมหานคร
ซึ่งอยู่ในเครือข่ายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าในแต่ละจังหวัดเป็นเวลา
มากกว่าหรือเท่ากับ 1 ปีขึ้นไป
2) เพศชายหรือหญิงที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไปทีมีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์และไม่มี
อาการเจ็บป่วยทางจิต
3) ให้ความยินยอมเข้าร่วมโครงการโดยการลงนามในเอกสารขอความยินยอม
จากอาสาสมัครก่อนเริ่มกระบวนการวิจัย
8

9. ขั้นตอนการเก็บข้อมูลในโรงพยาบาลที่เข้าร่วม
1)
2)
3)
4)
ดาเนินการเลือกเวชระเบียน โดยเลือกเวชระเบียนจากฐานข้อมูลผู้ป่วยมาตรวจรักษาตามนัดในช่วงวันที่ 1
พฤษภาคม – 31 กรกฎาคม 2556 และเก็บข้อมูลไปตามลาดับผูป่วยที่มาตามนัดจนครบตามจานวนที่กาหนดใน
้
แต่ละโรคของแต่ละโรงพยาบาล โดยไม่มีการข้ามเวชระเบียน ยกเว้นผู้ป่วยไม่มาตามนัดและไม่สามารถติดตาม
ผู้ป่วยให้มารักษาต่อเนื่องได้
ชี้แจงเกี่ยวกับโครงการและขอความยินยอมจากผู้ป่วยโดยลงนามแสดงความยินยอมใน เอกสารที่เตรียมไว้
บันทึกข้อมูลผู้ป่วยโดยการทบทวนเวชระเบียนตามแบบบันทึกข้อมูลผู้ป่วย (CRF) โดยจะเก็บข้อมูลผู้ป่วยด้วย
โรคเบาหวานชนิดที่ 2 คู่ขนานกันกับการเก็บข้อมูลผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงให้ได้จานวนตามที่กาหนดในแต่ละ
โรค (แยกเก็บ)
ทั้งนี้การดาเนินการต้องบันทึกตามความเป็นจริงที่ปรากฏในเวชระเบียนทั้งที่เป็นกระดาษหรืออิเลคทรอนิกส์ หรือ
ฐานข้อมูลนอกจากเวชระเบียน กาหนดระยะเวลาให้แต่ละหน่วยบริการเก็บข้อมูลนาน 2 เดือน
9

10. ผลการดาเนินโครงการ
10

11. จานวนโรงพยาบาลที่ทาการศึกษา 2556
จานวนทั้งสิ้น จานวน 624 โรงพยาบาล
ส่วนภูมิภาค
จานวน 572 โรงพยาบาล
– รพศ.
– รพท.
– รพช.
กรุงเทพมหานคร จานวน 52 โรงพยาบาล
– กระทรวงสาธารณสุข
– กรุงเทพมหานคร
– รพ.เอกชน
– คลินิกเอกชน
33
83
456
แห่ง
แห่ง
แห่ง
2
4
10
36
แห่ง
แห่ง
แห่ง
แห่ง
11

12. จานวนอาสาสมัครที่เข้าร่วมโครงการ 2553 – 2556
จานวนอาสาสมัคร 2556
• รพ.ศูนย์
จานวน
• รพ.ทั่วไป
จานวน
• รพ.ชุมชน
จานวน
• รพ., คลินิก กทม. จานวน
จานวนอาสาสมัคร 2555
จานวนอาสาสมัคร 2554
จานวนอาสาสมัคร 2553
61,873 ราย
8,809
13,505
35,991
3,568
61,709
59,750
53,119
ราย
ราย
ราย
ราย
ราย
ราย
ราย
(ร้อยละ 14.2)
(ร้อยละ 21.8)
(ร้อยละ 58.2)
(ร้อยละ 5.8)
จานวนอาสาสมัคร 2553 – 2556  236,451 ราย
12

13. ข้อมูลพื้นฐานประชากร ปี 2553-2556
2553
ประเภทของโรค
2554
2555
2556
จานวน
ร้อยละ
จานวน
ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
•
เบาหวานชนิดที่ 2
7,042
13.3
8,653
14.5
8,571
13.9
7,527
12.1
•
ความดันโลหิตสูง
29,377
55.3
32,890
55.0
32,768
53.1
34,147
55.2
•
เบาหวานชนิดที่ 2
16,700
ร่วมกับความดันโลหิตสูง
31.4
18,207
30.5
20,370
33.0
20,199
32.7
13

14. ข้อมูลพื้นฐานประชากร
ลักษณะ
2553
2554
2555
2556
จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
เพศ
ชาย
•
หญิง
อายุ (ปี)
ค่าเฉลี่ยเลขคณิต ± SD
อาชีพ
•
เกษตรกร, รับจ้างทาไร่ทานา, ทาสวน
•
ไม่ได้ประกอบอาชีพ, อยู่บ้านเฉยๆ
•
รับจ้าง (รับค่าแรงรายวัน)
•
อื่นๆ
•
17,815
35,300
33.5
66.5
61.4 ±11.4
20,188
14,414
8,684
8,184
39.2
28.0
16.9
15.7
20,098
39,640
33.6
66.4
61.4±11.3
25,667
13,789
9,405
8,637
44.6
24.0
16.4
15.0
21,119
40,590
34.2
65.8
61.5±11.3
24,348
15,123
11,251
10,878
39.5
24.6
18.3
17.6
21,615
40,258
34.9
65.1
62.2±11.0
23,631
15,799
11,429
8,533
39.8
26.6
19.2
14.4
14

15. ข้อมูลพื้นฐานประชากร
ลักษณะ
สิทธิการรักษา
•
ประกันสุขภาพถ้วนหน้า
•
สวัสดิการข้าราชการ
•
ประกันสังคม
•
อื่นๆ
2553
จานวน ร้อยละ
2554
2555
2556
จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
39,545
11,077
1,906
576
45,536
11,208
2,016
990
74.5
20.9
3.6
1.1
76.2
18.8
3.4
1.6
46,568
11,841
2,421
747
75.6
19.2
3.9
1.2
47,087
11,485
2,562
682
76.2
18.6
4.1
1.1
15

16. ข้อมูลพื้นฐานประชากร
ลักษณะ
ดัชนีมวลกาย (BMI)
ค่าเฉลี่ยเลขคณิต ± SD
• <18.5 (น้าหนักตัวน้อย)
• 18.5-22.9 (ปกติ)
• 23.0-24.9 (น้าหนักเกินประเภทที่ 1)
• 25.0-29.9 (น้าหนักเกินประเภทที่ 2)
• ≥ 30.0 (โรคอ้วน)
2553
2554
2555
จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
2556
จานวน ร้อยละ
25.1±4.6
2,512
5.5
12,698 27.8
9,080 19.9
15,533 34.0
5,819 12.7
25.2±4.6
3,082
5.3
15,811 27.1
11,434 19.6
20,250 34.8
7,694 13.2
25.1±4.5
2,834
5.2
15,098 27.8
10,930 20.1
18,643 34.3
6,857 12.6
25.2±4.5
2,990
5.2
15,476 27.1
11,403 19.9
19,849 34.7
7,441 13.0
16

17. ข้อมูลพื้นฐานประชากร
ลักษณะ
ประเภทของสถานพยาบาล
• รพศ. ภูมิภาค
• รพท. ภูมิภาค
• รพช. ภูมิภาค
• เขตกรุงเทพมหานคร
2553
จานวน ร้อยละ
2554
จานวน ร้อยละ
2555
จานวน ร้อยละ
2556
จานวน ร้อยละ
8,271
16,445
27,532
871
7,265
11,810
38,404
2,271
7,265
12,324
38,909
3,211
8,809
13,505
35,991
3,568
15.6
31.0
51.8
1.6
12.2
19.8
64.2
3.8
11.8
20.0
63.0
5.2
14.2
21.8
58.2
5.8
17

18. ผลการศึกษา
ประจาปี 2556
18

19. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
7,527
19,985
27,512
1
มีระดับ FPG อยู่ในเกณฑ์ที่ควบคุมได้ (70-130 mg/dL)
33.5%
39.5%
37.8%
2
มีการตรวจหาระดับ HbA1C ประจาปี อย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี
77.8%
79.4%
79.0%
3
การมีระดับ HbA1C < 7%
29.7%
37.1%
35.1%
ลาดับ
ตัวชี้วัด
19

20. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
ลาดับ
ตัวชี้วัด
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
4
DM
DM&HT
Total
7,527
19,985
27,512
77.4%
82.2%
80.9%
39.6%
30.8%
33.0%
82.9%
83.0%
82.9%
47.4%
54.9%
53.1%
78.9%
82.0%
81.1%
20.6%
25.9%
24.4%
ระดับ HbA1C จาแนกตามระดับ FPG ล่าสุด
• FPG (<70 mg/dL) ที่ตรวจ HbA1C
• FPG (<70 mg/dL) มี HbA1C < 7%
• FPG (70-130 mg/dL) ที่ตรวจ HbA1C
• FPG (70-130 mg/dL) มี HbA1C < 7%
• FPG (>130 mg/dL) ที่ตรวจ HbA1C
• FPG (>130 mg/dL) มี HbA1C < 7%
20

21. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
7,527
19,985
27,512
-
26.7%
21.1%
• FPG (70-130 mg/dL) มี HbA1C < 7%
59.3%
64.4%
63.3%
• FPG (>130 mg/dL) มี HbA1C < 7%
18.2%
22.8%
21.5%
ลาดับ
ตัวชี้วัด
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
5 ผู้ป่วยเบาหวานที่มีระดับ FPG ทั้งสองครั้งล่าสุด
• FPG (<70 mg/dL) มี HbA1C < 7%
21

22. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
7,527
19,985
27,512
• 35 – 39 ปี
24.1%
21.8%
23.1%
• 40 – 44 ปี
21.0%
25.8%
23.5%
• 45 – 49 ปี
25.4%
30.9%
28.6%
• 50 – 54 ปี
26.6%
29.4%
28.4%
• 55 – 59 ปี
28.0%
32.1%
31.0%
• 60 – 64 ปี
32.2%
35.0%
34.3%
• 65 – 69 ปี
35.9%
40.4%
39.5%
• 70 ปีขึ้นไป
40.2%
47.5%
46.4%
22
ลาดับ
ตัวชี้วัด
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
6 การมีระดับ HbA1C < 7% จาแนกตามกลุ่มอายุ

23. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C <7% จาแนกตามกลุ่มอายุ
ทั่วประเทศ 2556
50.0
46.4
45.0
39.5
40.0
34.3
35.0
28.6
30.0
25.0
23.1
40 - 44 ปี
45 - 49 ปี
50 - 54 ปี
23.5
35 - 39 ปี
28.4
31.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
55 - 59 ปี
60 - 64 ปี
65 - 69 ปี
70 ปีขึ้นไป
23

24. ร้อยละของผู้ป่วย T2DM ที่ควบคุม HbA1C ได้ตามเกณฑ์
จาแนกตามประเภทของผู้ป่วย
ประเภทของผู้ป่วย T2DM
ผู้ป่วยที่อายุไม่มากหรือเพิ่งเริ่มเป็น*
HbA1C>=6.5%
HbA1C<6.5%
รวม
ผู้ที่เสี่ยงจะเกิด hypoglycemia อายุมาก หรือมี
complication แล้ว**
HbA1C>=8%
HbA1C<8%
รวม
ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 กลุ่มทั่วไป
HbA1C>=7%
HbA1C<7%
รวม
2554
2555
2556
จานวน
ร้อยละ
จานวน
ร้อยละ
จานวน
ร้อยละ
6142
1809
7951
77.2
22.8
100.0
6653
1872
8525
78.0
22.0
100.0
9296
3922
13218
70.3
29.7
100.0
2251
3087
5338
42.2
57.8
100.0
3040
3921
10170
42.7
57.3
100.0
4411
4005
8416
52.4
47.6
100.0
2818
1159
3977
70.9
29.1
100.0
3377
1240
4617
73.1
26.9
100.0
4587
1291
5878
78.0
22.0
100.0
* ผู้ป่วยที่อายุไม่มากหรื อเพิ่งเริ่มเป็ น คือ ผู้ป่วยที่อายุ<50 ปี หรื อ เป็ นเบาหวาน <5 ปี
**ผู้ที่เสี่ยงจะเกิด hypoglycemia ผู้ที่มี complication แล้ ว คือ ผู้ป่วยที่มี fpg<70 หรื อ เป็ น DR หรื อ เป็ น DN หรื อ มีภาวะ hypoglycemia หรื อ มีภาวะ
DKA หรื อ มีภาวะ HNHS หรื อ มีภาวะ hyperglycemia หรื อ อายุ65ขึ ้นไป หรื อ มีภาวะแทรกซ้ อนระบบประสาทส่วนปลาย มีอย่างใดอย่างหนึ่งก็เข้ ากลุมนี ้ 24
่

25. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
7,527
19,985
27,512
7
การมีระดับ LDL < 100 mg/dL
43.0%
44.7%
44.2%
8
การมีระดับความดันโลหิต ≤ 130/80 mmHg
67.4%
44.1%
50.4%
9
การได้รับยาแอสไพรินของผู้ป่วยเบาหวานที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป
50.8%
64.8%
61.0%
56.4%
55.9%
56.0%
31.4%
79.1%
66.7%
ลาดับ
10*
11
ตัวชี้วัด
มีการตรวจหาระดับ Microalbuminuria ประจาปี
อย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี
ผู้ป่วยเบาหวานมี Microalbuminuria แล้วได้รับยากลุ่ม ACE inhibitor
หรือ ARB
25

26. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
7,527
19,985
27,512
12
มีการตรวจจอประสาทตาประจาปี อย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี
54.0%
56.5%
55.8%
13
มีการตรวจสุขภาพช่องปากประจาปี อย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี
37.5%
38.3%
38.1%
14
มีการตรวจเท้าอย่างละเอียดประจาปี (ครบ 3 รายการ)
61.6%
62.7%
62.4%
15
การตรวจพบแผลที่เท้า
1.5%
1.9%
1.8%
16
การตัดนิ้วเท้า, เท้า หรือขา
0.3%
0.4%
0.4%
17
การสอนให้ตรวจและดูเท้าด้วยตนเองหรือสอนผู้ดูแลอย่างน้อย
1 ครั้งต่อปี
64.1%
64.6%
64.5%
18
มีการได้รับคาแนะนาปรึกษาให้เลิกสูบบุหรี่ ในผู้ยังสูบบุหรี่
47.4%
45.0%
45.9%
ตัวชี้วัด
ลาดับ
26

27. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
7,527
19,985
27,512
19
การได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น Diabetic retinopathy (DR)
5.5%
8.1%
7.4%
20
การได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น Diabetic nephropathy (DN)
11.3%
15.8%
14.5%
21
ภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดสมอง ในรอบ 12 เดือน
0.3%
0.6%
0.5%
• ภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดสมอง ที่พบทั้งหมด
1.2%
3.0%
2.5%
ภาวะแทรกซ้อนของหัวใจและหลอดเลือด ในรอบ 12 เดือน
0.4%
1.1%
0.9%
• ภาวะแทรกซ้อนของหัวใจและหลอดเลือด ที่พบทั้งหมด
2.3%
5.7%
4.8%
ภาวะแทรกซ้อนของระบบประสาทส่วนปลาย ในรอบ 12 เดือน
0.7%
0.8%
0.8%
•
1.2%
1.7%
1.6%
ลาดับ
22
23
ตัวชี้วัด
ภาวะแทรกซ้อนของระบบประสาทส่วนปลาย ที่พบทั้งหมด
27

28. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
DM
DM&HT
Total
จานวนผู้ป่วยโรคเบาหวาน
7,527
19,985
27,512
ภาวะแทรกซ้อนทางไต ในรอบ 12 เดือน
6.2%
9.0%
8.2%
•
ภาวะแทรกซ้อนทางไต ที่พบทั้งหมด
15.3%
23.8%
21.5%
ภาวะแทรกซ้อนทางตา ในรอบ 12 เดือน
2.8%
3.7%
3.5%
•
5.5%
8.1%
7.4%
ลาดับ
24
25
ตัวชี้วัด
ภาวะแทรกซ้อนทางตา ที่พบทั้งหมด
*ทั้งนี้ให้ระบุการวินิจฉัยว่ามีการบันทึกจากแพทย์ในเวชระเบียนว่าเป็น Diabetic Nephropathy; DN หรือจากผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
(ผลตรวจปัสสาวะ) เข้าได้กับ DN
28

29. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
ลาดับ
1
2*
ตัวชี้วัด
HT
HT&DM
Total
จานวนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
การมีระดับความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่ควบคุมได้
(HT<140/90 mmHg และ DM&HT≤130/80 mmHg)
34,144
19,695
53,839
67.5%
47.2%
60.0%
การได้รับการตรวจทางห้องปฏิบัติการประจาปี (มี 10 รายการ)
4.5%
2.4%
3.7%
2.1 ตรวจหาระดับ Fasting Plasma Glucose
80.5%
89.1%
83.6%
2.2 ตรวจไขมัน Lipid profile (ตรวจครบทั้ง 4 รายการ)
74.3%
77.2%
75.4%
2.3 การมีระดับ LDL < 100 mg/dL
33.5%
44.5%
37.6%
2.4 Serum Creatinine (ครีเอตินิน)
2.5 Serum Uric acid (กรดยูริก)
85.8%
32.3%
91.6%
25.8%
87.9%
29.9%
29

30. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
ลาดับ
ตัวชี้วัด
HT
HT&DM
Total
จานวนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
34,144
19,695
53,839
2.6 Serum Potassium (โพแทสเซียม)
45.9%
47.0%
46.3%
2.7 Estimated GFR
53.2%
61.5%
56.2%
- CKD Epi (คานวณให้ Sites)
85.7%
91.3%
87.9%
2.8 Hemoglobin (ฮีโมโกลบิน)
27.3%
26.5%
27.0%
2.9 Hematocrit (ฮีมาโตคริท)
33.1%
32.4%
32.9%
2.10 น้าปัสสาวะ (Urine analysis) ตรวจหา urine sediment
34.9%
30.4%
33.3%
2.11 คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiogram)
17.3%
15.3%
16.6%
30

31. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
ลาดับ
4
5
HT
HT&DM
Total
จานวนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
อัตราของผู้ป่วยรายใหม่ จากกลุ่มเสี่ยง Impaired fasting glucose
(100-125 mg/dL)
มีแนวโน้มเป็นโรคเบาหวาน (≥ 126 mg/dL)
34,144
19,695
53,839
42.2%
-
-
5.2%
-
-
การพบภาวะแทรกซ้อนของหัวใจและหลอดเลือด ในรอบ 12 เดือน
1.1%
1.2%
1.1%
• การพบภาวะแทรกซ้อนของหัวใจและหลอดเลือด ที่พบทั้งหมด
3
ตัวชี้วัด
6.9%
6.3%
6.7%
การพบภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดสมอง ในรอบ 12 เดือน
0.5%
0.6%
0.5%
• การพบภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดสมอง ที่พบทั้งหมด
4.0%
3.0%
3.6%
31

32. ผลการศึกษาตามตัวชี้วัดในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
ลาดับ
ตัวชี้วัด
HT&DM Total
7*
34,144
19,695
53,839
0.1%
0.8%
0.3%
0.1%
1.7%
0.7%
การพบภาวะแทรกซ้อนทางไต ในรอบ 12 เดือน
0%
9.5%
3.5%
• การพบภาวะแทรกซ้อนทางไต ที่พบทั้งหมด
6
จานวนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
การพบภาวะแทรกซ้อนของระบบประสาทส่วนปลาย ในรอบ 12
เดือน
• การพบภาวะแทรกซ้อนของระบบประสาทส่วนปลาย ที่พบ
ทั้งหมด
HT
0%
24.3%
8.9%
*ทั้งนี้ให้ระบุการวินิจฉัยว่ามีการบันทึกจากแพทย์ในเวชระเบียนว่าเป็น Diabetic Nephropathy; DN หรือจากผลการตรวจทาง
ห้องปฏิบัติการ (ผลตรวจปัสสาวะ) เข้าได้กับ DN
32

33. รายงานผลตามตัวชี้วัดเปรียบเทียบ
ระหว่างปี 2553-2556
33

34. ความสัมพันธ์ของดัชนีคุณภาพการให้บริการในกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวาน
2553 -2556
ปี 2553
ปี 2555
ปี 2556
ร้อย
ละ
P-value
17,302 73.8 19,465 74.0 22,618 79.0 21,734 79.0
<0.001
6,121
35.6
6,723
34.6
35.1
<0.001
7,964
42.9
9,333
42.8 10,701 43.6 10,596 44.2
0.130
11,954 51.2 14,277 54.6 14,831 51.8 13,773 50.4
0.411
จานวน
การตรวจหาระดับ HbA1C
ประจาปี อย่างน้อย 1 ครั้งต่อปี
ในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา
การมีระดับ HbA1C < 7%
การมีระดับ LDL ล่าสุด < 100
mg/dL ในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา
การมีระดับความดันโลหิตล่าสุด ≤
130/80 mmHg ในช่วง 12 เดือนที่
ผ่านมา
ปี 2554
ร้อย
ละ
จานวน
ร้อย
ละ
จานวน
7,549
ร้อย
ละ
33.4
จานวน
7,632
34

35. สัดส่วนของระดับ HbA1C จาแนกตามปี 2553 - 2556
100%
90%
80%
70%
60%
≥9.0%
8.0%-8.9%
7.0%-7.9%
<7%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2553
2554
2555
2556
35

36. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
ในผู้ป่วย Type 2 DM จาแนกตามเขต 2556
60
50
40
30
20
10
0
13 กทม 4 สบ
6 รย
5 รบ 11 สฎ 2 พล
3 นว
1 ชม 12 สข 9 นม 10 อบ 8 อด
7 ขก
36

37. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
ในผู้ป่วย Type 2 DM จาแนกตามเขต
60
50
ร้อยละ
40
30
20
10
0
40.5 45.3 48.1 39.1 40.8 43.4 39.2 35.8 40.7 36.1 37.1 38.7 35.2 38.5 38.2 37.2 36.2 37.3 39.6 35.0 36.4 38.4 33.7 35.2 31.1 35.1 35.0 37.7 30.6 32.4 25.0 23.4 28.0 28.8 26.7 25.8 26.2 22.5 22.2
13 กทม 4 สบ
6 รย
5 รบ 11 สฎ 2 พล
ปี 2554
3 นว
เขต
ปี 2555
1 ชม 12 สข 9 นม 10 อบ 8 อด
7 ขก
ปี 2556
37

38. ค่าเฉลี่ยของระดับ HbA1c จาแนกตามเขต สปสช.
2556
8.8
8.6
8.42
8.4
8.2
8.1
7.88
8
7.91
7.92
3 นว
1 ชม
5 รบ
2 พล
9 นม
12 สข 10 อบ
7.93
11 สฎ
8.11
7.73
7.8
7.6
7.89
8.51
8.61
7.48
7.6
7.4
7.2
7
6.8
13 กทม 4 สบ
6 รย
8 อด
7 ขก
38

39. ค่าเฉลี่ยของระดับ FPG ครั้งล่าสุด จาแนกตามเขต สปสช.
2556
165
160
158.59
153.34 153.68
155
155.57 156.28
151.17
150.12 150.89
150
145
159.56
160.87 161.35
145.37 145.54
140
135
1 ชม
5 รบ
2 พล
6 รย 13 กทม 3 นว 11 สฎ 4 สบ 10 อบ 12 สข 9 นม
7 ขก
8 อด
39

40. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
จาแนกตามสิทธิการรักษา
HbA1C < 7%
ปี 2555 (%)
N
ปี 2556
HbA1C < 7%
ปี 2556 (%)
ประกันสุขภาพถ้วนหน้า
4,435 (34.2%) 3,484 (31.5%) 5,412 (31.5%)
16,673
5,636 (33.8%)
กรมบัญชีกลาง
1,428 (41.6%) 1,367 (40.1%) 1,673 (40.7%)
3,836
1,565 (40.8%)
ประกันสังคม
197 (32.3%)
200 (31.0%)
327 (34.0%)
946
328 (34.7%)
P-value*
<0.001
<0.001
<0.001
สิทธิการรักษา
HbA1C < 7% HbA1C < 7%
ปี 2553 (%) ปี 2554 (%)
<0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, DM duration, Age, HT comorbid, and UC area
40

41. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
จาแนกตามประเภทของโรงพยาบาล
ประเภท
HbA1C < 7%
ปี 2553 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2554 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2555 (%)
N
ปี 2556
HbA1C < 7%
ปี 2556 (%)
โรงพยาบาลศูนย์
1,429 (39.3%) 1,130 (36.0%) 1,281 (37.5%)
3,652
1,444 (39.5%)
โรงพยาบาลทั่วไป
1,990 (34.4%) 1,478 (34.9%) 1,708 (35.5%)
4,806
1,645 (34.2%)
โรงพยาบาลชุมชน
2,054 (34.1%) 3,757 (33.6%) 3,930 (30.2%)
11,959
3,909 (32.7%)
P-value
0.001
0.10*
<0.001
<0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, DM duration, Age, HT comorbid, and UC area
41

42. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
จาแนกตามระยะเวลาการเป็นโรคเบาหวาน
ระยะเวลา
HbA1C < 7%
ปี 2554 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2555 (%)
N
ปี 2556
HbA1C < 7%
ปี 2556 (%)
< 3 ปี
432 (41.8%)
1,264 (40.6%)
2,890
1,206 (41.7%)
3 - 5 ปี
2,534 (40.3%) 2,562 (36.9%)
6,087
2,443 (40.1%)
6 - 8 ปี
1,774 (33.3%) 1,757 (31.9%)
5,502
1,834 (33.3%)
≥ 9 ปี
1,794 (28.8%) 1,671 (26.9%)
6,551
1,898 (29.0%)
P-value
<0.001
<0.001
<0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, DM duration, Age, HT comorbid, and UC area
42

43. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
จาแนกตามอายุ
อายุ
HbA1C < 7%
ปี 2553 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2554 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2555 (%)
N
ปี 2556
HbA1C < 7%
ปี 2556 (%)
< 50 ปี
668 (24.9%)
816 (25.0%)
959 (25.6%)
3,163
835 (26.4%)
50 - 54 ปี
648 (28.6%)
811 (29.7%)
821 (26.2%)
3,055
867 (28.4%
55 – 59 ปี
910 (33.1%)
1,149 (32.2%)
1,190 (29.9%)
3,693
1,144 (31.0%)
≥ 60 ปี
3,346 (42.1%)
3,947 (39.9%)
4,578 (39.0%)
11,815
4,784 (40.5%)
P-value
<0.001
<0.001
<0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, DM duration, Age, HT comorbid, and UC area
<0.001
43

44. ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
จาแนกตาม BMI
BMI
HbA1C < 7%
ปี 2553 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2554 (%)
HbA1C < 7%
ปี 2555 (%)
N
ปี 2556
HbA1C < 7%
ปี 2556 (%)
< 18.5
219 (44.0%)
233 (37.9%)
265 (37.3%)
682
285 (41.8%)
18.5 – 22.9
1,387 (37.6%)
1,703 (37.2%)
1,876 (35.6%)
5,277
1,991 (37.7%)
23.0 – 24.9
979 (33.9%)
1,321 (32.8%)
1,375 (32.5%)
4,176
1,470 (35.2%)
25.0 – 29.9
1,783 (34.2%)
2,193 (32.8%)
2,430 (31.4%)
7,626
2,522 (33.1%)
≥ 30.0
621 (31.0%)
819 (32.2%)
900 (30.6%)
3,030
970 (32.0%)
P-value
<0.001
<0.001
<0.001
<0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, DM duration, Age, HT comorbid, and UC area
44

45. 23 จังหวัดที่มี ร้อยละการมีการตรวจหาระดับ HbA1C ประจาปี อย่าง
น้อย 1 ครั้งต่อปี เพิ่มขึ้นทุกปี (2554-2556)
ขอนแก่น
ฉะเชิงเทรา
ชัยนาท
ชัยภูมิ
นครราชสีมา
พระนครศรีอยุธยา
พะเยา
พัทลุง
เพชรบูรณ์
แพร่
มหาสารคาม
ร้อยเอ็ด
ระยอง
ราชบุรี
สกลนคร
สมุทรสาคร
สระแก้ว
สิงห์บุรี
สุราษฎร์ธานี
หนองคาย
อ่างทอง
อานาจเจริญ
อุทัยธานี
45

46. 20 จังหวัด ที่มี ร้อยละของการมีระดับ HbA1C < 7%
ในผู้ป่วย Type 2 DM เพิ่มขึ้นทุกปี (2554-2556)
กรุงเทพฯ
ชลบุรี
ชัยภูมิ
นครศรีธรรมราช
นนทบุรี
บึงกาฬ
พระนครศรีอยุธยา
พังงา
พิษณุโลก
ภูเก็ต
มหาสารคาม
ยโสธร
ระยอง
สงขลา
สมุทรสงคราม
สมุทรสาคร
สุพรรณบุรี
สุราษฎร์ธานี
สุรินทร์
อุบลราชธานี
46

47. ปัจจัยที่มีผลต่อการมีระดับ HbA1C < 7%
N
HbA1C <7%
[N, (%)]
Adj.
Odds Ratio*
95% CI
• รพช.
11,726
3,909 (33.3%)
0.78
0.72 – 0.86
• รพท.
4,720
1,645 (34.9%)
0.80
0.72– 0.88
• รพศ.
3,578
1,444 (40.4%)
1
• ประกันสังคม
927
328 (35.4)
1.05
0.89 - 1.23
• กรมบัญชีกลาง
3,757
1,565 (41.7%)
1.30
1.20 - 1.41
• หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
16,353
5,636 (34.5%)
1
• <3
2,832
1,206 (42.6%)
1.51
• ≥3
17,793
6,175 (34.7%)
1
ปัจจัย
ประเภทของโรงพยาบาล
สิทธิการรักษา
ระยะเวลาการเป็นโรคเบาหวาน (ปี)
1.38 - 1.65
47

48. ปัจจัยที่มีผลต่อการมีระดับ HbA1C < 7%
N
HbA1C <7%
[N, (%)]
Adj.
Odds Ratio*
95% CI
• >=23
14,529
4,962 (34.2%)
0.80
0.75-0.86
• <18.5
676
285 (42.2%)
1.12
0.98-1.38
• 18.5 – 22.9
5,178
1,991 (38.5%)
1
• ≥ 50
18,216
6,795 (37.3%)
1.53
• <50
3,091
835 (27.0%)
1
• มี
15,587
5,891 (37.8%)
1.15
• ไม่มี
5,728
1,741 (30.4%)
1
• ชาย
6,688
2,696 (40.3%)
1.27
• หญิง
14,627
4,936 (33.7%)
1
ปัจจัย
BMI
อายุ (ปี)
1.39–1.68
การมีโรคความดันโลหิตร่วม
1.11-1.20
เพศ
1.19–1.36
48

49. ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมระดับ HbA1C
• ระดับของโรงพยาบาล มีผลต่อการควบคุมระดับ HbA1C
 รพศ. > รพท. > รพช.
• สิทธิการรักษา มีผลต่อการควบคุมระดับ HbA1C
 กรมบัญชีกลาง > ประกันสังคม = หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
• ผู้ป่วยอายุ 50 ปีขึ้นไป จะควบคุมระดับ HbA1C ได้ดีกว่าผู้ป่วยอายุน้อย
• ผู้ป่วยที่เพิ่งเป็นโรคเบาหวาน จะควบคุมระดับ HbA1C ได้ดีกว่าผู้ป่วยที่เป็นมานาน
• การมีโรคความดันโลหิตสูงร่วมด้วย มีผลต่อการควบคุมระดับ HbA1C ได้ดีกว่าผู้ป่วย
เบาหวานอย่างเดียว
• เพศชาย ควบคุมระดับ HbA1C ได้ดีกว่าเพศหญิง
• เขตพื้นที่บริการ สัมพันธ์กับการคุมระดับ HbA1C
49

50. ร้อยละ
ร้อยละของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ที่สามารถควบคุมความดันโลหิตอยู่
ในเกณฑ์ที่เหมาะสม จาแนกตามเขต สปสช. ปี2554 - 2556
80
70
60
50
40
30
20
10
0
67.7 67.1 68.7 63.2 65.7 66.0 68.3 70.9 65.7 66.9 64.9 63.9 63.0 65.3 63.1 61.4 60.7 60.4 56.7 56.7 60.1 54.2 54.5 58.5 58.0 58.6 58.0 56.8 56.0 57.7 55.0 53.5 53.5 50.4 51.3 52.9 45.6 44.8 47.8
1 ชม
2 พล 10 อบ 7 ขก
ปี 2554
ค่าเฉลี่ย ปี 2554 = 59.0%
9 นม
8 อด
6 รย
เขต
4 สบ
ปี 2555
ค่าเฉลี่ย ปี 2555 = 59.2%
5 รบ
3 นว 11 สฎ 12 สข 13 กทม
ปี 2556
ค่าเฉลี่ย ปี 2556 = 59.7%
50

51. ร้อยละของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ที่สามารถควบคุมความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่
เหมาะสม จาแนกตามสิทธิการรักษา
สิทธิการรักษา
ประกันสุขภาพถ้วนหน้า
ความดันโลหิตอยู่
ความดันโลหิตอยู่ใน
ความดันโลหิตอยู่ใน
ในเกณฑ์
N
N
เกณฑ์ที่เหมาะสม ปี
N
เกณฑ์ที่เหมาะสม ปี
ที่เหมาะสม ปี
ปี 2554
ปี 2555
2555
ปี 2556
2556
2554
(%)
(%)
(%)
37,450 22,342 (59.7%) 39,045
23,268 (59.6%)
40,197
24,207(60.2%)
กรมบัญชีกลาง
9,849
5,859 (59.5%) 10,586
6,371 (60.2%)
10,369
6,261(60.4%)
ประกันสังคม
1,642
938 (57.1%)
1,087 (54.5%)
2,218
1,248(56.3%)
P-value
0.475
1,996
< 0.001
* Adjusted for Level of hospital, BMI, Sex, HT duration, Age, DM comorbid, and UC area
0.305
51

52. ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
N
BP เหมาะสม
[N, (%)]
Adj.
Odds Ratio*
95% CI
• รพช.
30,553
19,340 (63.3%)
1.24
1.17 – 1.32
• รพท.
11,824
6,856 (58.0%)
1.04
0.97 - 1.11
• รพศ.
7,874
4,365 (55.4%)
1
• ประกันสังคม
2,218
1,248 (56.3%)
1.06
0.96-1.17
• กรมบัญชีกลาง
10,369
6,261 (60.4%)
1.03
0.98-1.09
• หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
40,197
24,207 (60.2%)
1
• <3
9,164
5,632 (61.5%)
1.03
• ≥3
41,998
25,148 (59.9%)
1
ปัจจัย
ประเภทของโรงพยาบาล
สิทธิการรักษา
ระยะเวลาการเป็นโรคความดันโลหิตสูง (ปี)
0.97 - 1.08
52

53. ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม (ต่อ)
N
BP เหมาะสม
[N, (%)]
Adj.
Odds Ratio*
95% CI
• >=23
34,118
19,663 (57.6%)
0.76
0.72 – 0.79
• <18.5
2,713
1,955 (72.1%)
1.20
1.09 - 1.32
• 18.5 – 22.9
13,418
8,813 (65.7%)
1
• ≥ 50
47,199
28,459 (60.3%)
1.08
• < 50
6,221
3,618 (58.2%)
1
• มี
19,566
9,238 (47.2%)
0.45
• ไม่มี
33,866
22,843 (67.5%)
1
• ชาย
18,977
11,340 (59.8%)
0.90
• หญิง
34,455
20,741 (60.2%)
1
ปัจจัย
BMI
อายุ (ปี)
1.01 – 1.14
การมีโรคเบาหวานร่วม
0.44-0.47
เพศ
0.87 – 0.94
53

54. ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
• ระดับของโรงพยาบาล  รพช. > รพท. > รพศ.
• สิทธิการรักษา  กรมบัญชีกลาง = หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า >
ประกันสังคม
• ระดับ BMI ที่ปกติ จะควบคุมความดันโลหิตอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมได้ดีกว่า
ระดับ BMI ที่สูงขึ้น
• เพศหญิงควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดีกว่าเพศชายเล็กน้อย
• ผู้ป่วยความดันโลหิตอย่างเดียว ควบคุมความดันโลหิตได้ดีกว่าผู้ป่วยความ
ดันโลหิตที่มีโรคเบาหวานร่วมด้วย
• ผู้ป่วยอายุมาก ควบคุมความดันโลหิต ได้ดีกว่าผู้ป่วยอายุน้อย
54

55. กิตติกรรมประกาศ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
กองทุนบริหารจัดการโรคเรื้อรัง สปสช.
โรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข กทม และ
เอกชน
พญ.วิไล พัววิไล เลขาธิการ สมาคมความดันโลหิตสูง
แห่งประเทศไทย
รศ.นพ.สมพงษ์ สุวรรณวลัยกร รองผู้อานวยการฝ่าย
บริการ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
ผศ.ดร.พญ.อติพร อิงค์สาธิต อายุรแพทย์โรคไต คณะ
แพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี
มูลนิธิส่งเสริมวิจัยทางการแพทย์
เครือข่ายวิจัยกลุ่มสถาบันแพทย์ฯ
สถานบริการทางการแพทย์ กสธ.
สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย
สมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย
สถาบันโรคไตภูมิราชนครินทร์
สมาคมผู้ให้ความรูเบาหวาน
้
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย
ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย
ชมรมพยาบาลโรคไตแห่งประเทศไทย
สมาคมพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอกฯ
ชมรมพยาบาลและบุคลการด้านจักษุไทย
สมาคมเภสัชกรรมชุมชน(ประเทศไทย)
สมาคมพยาบาลเวชปฏิบัติทางตาชุมชน
นักวิชาการ นักวิจัย
มูลนิธิเพื่อพัฒนาการบริบาลผู้ป่วยเบาหวาน

56. Why DM/HT year 4-5?
Monitor & assessment of Changes in quality
of concurrent interventions
before
Intervetnion
• NHSO programs
• MOPH
• CPO-CPG
• DM/HT Alliances
after

57. ผลของตัวชี้วัดที่สาคัญจาแนกตามเขต
57