1. Boletín do Equipo de Normalización Lingüística do CEIP de Randufe
Nº 12 novembro de 2007
VIII
[…]Viñeron xentes de fóra,
xentes de dentro marcharon,
e a lingua da nosa xente
nos escritos esqueceron.
Galicia foi sometida
polo xugo de Castela,
e os que mandan en Galicia
non falan na lingua dela.
Pero as xentes desta terra,
columna do noso pobo,
non deixan de ser galegos
nin falan idioma novo.
Artesáns e mariñeiros
e burgueses e labregos
levan no peito Galicia
e nos labios o galego.
Darío Xoán Cabana
Humor

2. COIDAMOS DA SAÚDE
Agora neste tempo en que se aproxima o inverno resulta moi fácil arrefriarse e coller unha FARINXITE. Mais o
frío non só afecta ao APARELLO respiratorio, se non nos abrigamos ben canda as baixas temperaturas, pode-
mos enfermar de CISTITE. Tamén cómpre non esquecer que cando o frío é moito poden aparecer FRIEIRAS, ou
incluso LAÑAS nas mans ou nos BEIZOS, iso sábeno ben os que practican esquí, polo que sempre levan luvas.
Porén o maior risco que teñen os deportes de neve son as fracturas de ÓSOS consecuencia das caídas, que
nalgúns casos non se poden amañar sen unha operación CIRÚRXICA.
Nestas datas tamén hai que ter moito coidado coa GRIPE ou INFLUENZA. A FEBRE alta pode ser un ACENO,
un SINAL ou SÍNTOMA desa enfermidade, e tamén a DOR nas articulacións, que por iso esta enfermidade ta-
mén se chama TRANCAZO. Todos os anos lémbrannos que os grupos de risco deben VACINARSE.
A aplicación da VACINA da gripe consiste nunha INXECCIÓN que os enfermeiros e enfermeiras poñen no bra-
zo cunha pequena XIRINGA. Unha sinxela PICADELA é tamén a única molestia que padecemos cando nos tiran
un pouco de SANGUE para facer unha ANÁLISE, claro que non todas as ANÁLISES son de sangue, dentro das
máis habituais están tamén as de OURIÑOS. As análises de sangue adóitanse facer en XAXÚN.
Lembra que nos centros de saúde
e nos hospitais, no trato co persoal
sanitario e da administración, po-
demos falar galego e recibir toda a
asistencia na nosa lingua.
frieira s.f. Inflamación na pel, acompañada de
proído e dor, producida polo frío, especialmente nos
dedos, dedas e orellas.
laña s.f. 1. Greta na pel, nas mucosas ou nos la-
bios, especialmente a causa do frío.
xaxún s.m. 1. Abstención total ou parcial de co-
mer e de beber. 2. Estado de quen non comeu dende
o día anterior.
É habitual a terminación en
e para unha morea de nomes
de enfermidades. Así en gale-
go debemos dicir: apendicite,
artrite, artrose, cirrose, diabe-
te, fibrose, etc. En xeral co-
rresponde cos termos que en
castelán rematan en is.
Esta rapaza
é moi afouta
e non ten me-
do ás inxec-
cións.
A pediatra pal-
pa o abdome do
naipelo por se
t i v e r u n h a
apendicite.
A cirurxiá la-
va as mans
antes de en-
trar no quiró-
fano