έρευνα συμμετοχικής έκθεσης party project

1. 2021
ΕΡΕΥΝΑ
project
Κωστούλα Μάκη
Φοίβος Σοφικίτης

2. Εικαστική επιμέλεια έντυπου - Design:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Τον Μάρτιο του 2021 και ύστερα από πρόσκληση των διοργανωτών, δημιουργήθηκε
μια ομάδα εργασίας, η οποία ξεκίνησε την εμπλοκή της στο project με θέμα το
«Πάρτι την εποχή της πανδημίας». Ένας από τους προβληματισμούς της ομάδας
συνδέονταν με το πώς συγκεντρωνόμαστε στον δημόσιο χώρο μετά από τη
δεύτερη καραντίνα, στο πλαίσιο ενός πάρτι καθώς και των νοηματοδοτήσεων
που προκύπτουν σε μια τέτοια «εορταστική» τελετουργία. Οι στόχοι της ομάδας
και των διοργανωτών ήταν η συνομιλία μεταξύ μας για όλα τα θέματα που
κινητοποιούνται γύρω από τη θεματική και η υλοποίηση εικαστικών παρεμβάσεων
με θέμα το πάρτι. Παράλληλα με τη διεξαγωγή των εικαστικών παρεμβάσεων στόχος
της ομάδας είναι η διοργάνωση ενός εν εξελίξει πάρτι με όσους θα επισκεφτούν
τον χώρο της εκδήλωσης.
Μετά το αρχικό κάλεσμα και τη συγκρότηση της ομάδας εργασίας του πρότζεκτ,
προτάθηκε και έγινε αποδεκτό να χρησιμοποιηθούν και ερευνητικά εργαλεία
συλλογής, επεξεργασίας και ποιοτικής ανάλυσης, βιωματικών και κοινωνικών
δεδομένων, με στόχο την συλλογική ζύμωση στην κατεύθυνση ενίσχυσης του
αισθήματος του «ανήκειν», αλλά και ως πρώτη ύλη για την καλλιτεχνική πρόταση,
ατομικά και συλλογικά. Σε αυτό το πλαίσιο, πέραν των οργανωτικών συναντήσεων,
επιλέχθηκαν οι τεχνικές της Ομάδας Εστίασης και της Συμμετοχικής παρατήρησης.
Πριν γίνει η συνάντηση δημιουργήθηκε με ανοιχτή συμμετοχή της ομάδας ένας
θεματικός οδηγός, με τρία βασικά θέματα: (α) Συνθήκες εγκλεισμού, συναισθήματα
και πεποιθήσεις, καθημερινότητα και κοινωνία, (β) Πάρτι, αναμνήσεις, κοινωνία,
πολιτική, και (γ) Τέχνη και πάρτι. Ζητήθηκε επίσης, από τα μέλη της ομάδας να
υπογράψουν μια φόρμα που θα δήλωναν τη συγκατάθεσή τους στη βιντεοσκόπηση
της συνάντησης και τη χρήση του υλικού για ερευνητικούς σκοπούς, τηρώντας την
ανωνυμία των μελών (βλ. επισυναπτόμενο αρχείο). Είχε ήδη διευκρινιστεί ότι οι
θεματικές είναι αφορμές για συζήτηση και δεν χρειάζεται να απαντηθούν όλες. Το
σκεπτικό στηριζόταν στην αλληλεπίδραση και τη διερεύνηση στο «εδώ και τώρα»
Ερευνητική
προσέγγιση
του project
Κωστούλα Μάκη, Φοίβος Σοφικίτης

3. των διαλόγων που θα προέκυπταν στη συνομιλία μας. Το θεωρητικό υπόβαθρο από
όπου εκκίνησε η διαδικασία αντλούσε από τη θεωρία των κεφαλαίων (κοινωνικό-
πολιτισμικό κεφάλαιο, Bourdieu, Coleman, Putman, Chtouris), τις σχεσιακές
καλλιτεχνικές πρακτικές (Bourriaud), τις θεωρίες των δικτύων και του νομαδικού
υποκειμένου (ριζώματα Deleuze & Guattari), και τον κοινωνικό κονστρουξιονισμό
(Gergen).
Η Εστιασμένη ομάδα έλαβε χώρα σε δύο συναντήσεις, την περίοδο του εγκλεισμού
μέσω της πλατφόρμας τηλεδιασκέψεων zoom. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε το
Σάββατο 10/4/2021 και είχε διάρκεια δύο περίπου ώρες. Συμμετείχαν σε αυτή 11
άτομα. Προς το τέλος της συνομιλίας συμφωνήθηκε να διακοπεί και να συνεχιστεί
σε μια δεύτερη συνάντηση, που υλοποιήθηκε την Παρασκευή 16/4/2021 και είχε
διάρκεια δύο περίπου ώρες και 10 συμμετέχοντες/ουσες. Το ιδιαίτερο στοιχείο
στη συγκέντρωση του υλικού ήταν ότι εξαιτίας της πανδημίας η συνάντηση
πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, χωρίς τη δυνατότητα να συναντηθεί η ομάδα δια
ζώσης. Ακολουθήθηκε ένα πειραματικό μοντέλο αυτό-εθνογραφικής προσέγγισης,
με οριζόντιους ρόλους ανάμεσα σε διοργανωτές, ερευνητές και συμμετέχοντες,
μιας και δύο από τους συμμετέχοντες στην ομάδα κατείχαν από την αρχή μια
διπλή θέση υποκειμένου, ως συμμετέχοντες και αναλυτές του υλικού. Στο πρώτο
μέρος της συζήτησης, η ομάδα επικεντρώθηκε στο πώς η πανδημία επέδρασε
πολυεπίπεδα στις ταυτότητές μας, στις σχέσεις μας με τους άλλους, στον δημόσιο
και ιδιωτικό χώρο, αλλά και σε όλα τα κοινωνικοπολιτικά πεδία, ενώ στο δεύτερο
μέρος της συζήτησης η ομάδα διερεύνησε διαφορετικές προσωπικές, πολιτικές, και
κοινωνικές νοηματοδοτήσεις του πάρτι.
Οι τεχνικές δυσκολίες συνδεσιμότητας, λειτούργησαν οργανικά μέσα στο πλαίσιο
της διάδρασης, αναδεικνύοντας έμπρακτα τις αδυναμίες των τεχνολογικών μέσων.
Κατά την διάρκεια των συναντήσεων, αναδύθηκαν ποικίλα και αντιθετικά δεδομένα
θέσεων, στάσεων και πεποιθήσεων, σε σχέση με τις θεματικές που διερευνήθηκαν.
Παρά το γεγονός των ξεκάθαρων αντιθέσεων, η διαδικασία κύλησε ομαλά και
ισότιμα, με λιγοστές παρεμβολές λόγου.
Μετά το πέρας των συναντήσεων της Ομάδας Εστίασης, χρησιμοποιήθηκαν δύο
παράλληλες ποιοτικές μέθοδοι ανάλυσης του υλικού, η θεματική ανάλυση με
θεματικά δίκτυα και η ανάλυση του λόγου μέσα από την λογοκοινωνιοψυχολογική
προσέγγιση, αντλώντας από τα επιστημολογικά πεδία του Εμπειρικού Διαλεκτικού
Ρεαλισμού (Chtouris, 2019) και του Κοινωνικού Κονστρουξιονισμού (Gergen) .
Παρότι η διαδικασία συλλογής και ανάλυσης υλικού δεν έχει ολοκληρωθεί κατά
την παρούσα φάση, καθώς η διαδικασία ολοκλήρωσης του πρότζεκτ βρίσκεται
σε εξέλιξη και θα αναρτηθεί στο blog του πρότζεκτ εν ευθέτω χρόνο, είναι
πολύ ενδιαφέροντα τα αρχικά συμπεράσματα από το ήδη αναλυθέν υλικό, που
παρουσιάζονται παρακάτω.
ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ
ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ
ΑΝΑΛΥΣΗΣ –
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ
ΔΙΚΤΥΩΝ
1.
Για την θεματική ανάλυση του υλικού σε αυτή τη φάση, με αφετηρία το θεωρητικό
υπόβαθρο έγινε κωδικοποίηση των δεδομένων ανά θεματική ως εξής:
(α) συναισθήματα, (β) υλικότητα – σώμα, (γ) χώρος – τόπος, (δ) χρόνος, (ε)
κοινωνική λειτουργία, (στ) εργασία – οικονομία – ανθρώπινο κεφάλαιο, (ζ) δράση –
εσωτερίκευση, (η) δράση – εξωτερίκευση, (θ) τέχνη.
Εντός των κωδικών, καταχωρίστηκαν τα μοτίβα επαναλήψεων και αντιθέσεων που
εντοπίστηκαν στις αφηγήσεις και παρουσιάζονται παρακάτω. Στη συνέχεια και
κατά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υλοποίησης του «πάρτι», θα συνδεθούν
σε θεματικά δίκτυα και θα γίνει προσπάθεια να συνθέσουν τις αρχικές θεωρητικές
παραδοχές σε νέα θεωρία.

4. Κ Ω Δ Ι Κ Ο Ι Δ Ε Δ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Α Ν Α Θ Ε Μ Α
Β.1. Συνθήκες εγκλεισμού Ατομικά συναισθήματα και πεποιθήσεις
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
Στάδια απώλειας – θλίψη – ενοχή
ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ – ΣΩΜΑ:
ατομικότητα – αυτοθεραπεία – Απώλεια ταυτότητας
ΧΩΡΟΣ – ΤΟΠΟΣ:
εγκλωβισμός – διχασμένος χώρος – σπηλιά
ΧΡΟΝΟΣ:
χαμένος χρόνος – παύση – μέρα της Μαρμότας
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:
φαινόμενα ανθρωποφαγίας – όρια επιβολής κράτους – συνεχίσαμε
να ζούμε
ΕΡΓΑΣΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:
υπερεργασία – χρήση ΤΠΕ – σταμάτησε η παραγωγή
ΔΡΑΣΗ – ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ:
μικροουτοπία – απουσία υλικότητας – κλειστή κατάσταση
Β.2. Καθημερινότητα - μοντέλο θεραπείας – κοινωνία
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
δικαίωμα βούλησης – επιθυμία – δημιουργία νέων συναισθημάτων
– συνθήκες ανασφάλειας
ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ – ΣΩΜΑ:
ατομική ευθύνη – διάφανο σώμα – Φουκωικές στερήσεις – απομόνωση
– πολίτης κατοικίδιο
ΧΩΡΟΣ – ΤΟΠΟΣ:
δημόσιο/ιδιωτικό – διάφανο σπίτι – αλλαγή τόπου – χαμένο νησί –
επιστροφή στο σπίτι – επιστροφή σπίτι – σπίτι ασφάλεια – αστική
φωλιά
ΧΡΟΝΟΣ:
χρονικές παύσεις
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:
συγκρότηση πολιτικού/ατομικού – βιοπολιτική – θυσία νέων –
συνάντηση
ΕΡΓΑΣΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:
ευάλωτοι εργαζόμενοι – σύγχρονοι είλωτες – δεν φοβάμαι την
τεχνολογία – υπερχρήση τεχνολογίας
ΔΡΑΣΗ – ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ:
βιοπολιτική – θανατοπολιτική – κλιμακούμενη εξαίρεση – έμφυλα
ρεπερτόρια – πατριαρχικό μοντέλο – κανονικότητα – κυρίαρχος
λόγος
ΔΡΑΣΗ – ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ:
δυστοπία – φόβος εξόδου – παύση/διακοπή – ανοχή – υστερική
κατάσταση – βίαια ορμή – κενά σύνδεσης
ΤΕΧΝΗ:
καλλιτεχνικά φίλτρα θέασης
Γ. Πάρτι – ανάμνηση – τέχνη – κοινωνία – πολιτική
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
αισιοδοξία – ορμή – προσδοκία – χαρά - οικειότητα – αυθορμητισμός
– ανεξαρτησία – επιθυμία –έκπληξη
ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ – ΣΩΜΑ:
απόλαυση σώματος – ζευγάρωμα
ΧΩΡΟΣ – ΤΟΠΟΣ - ΧΡΟΝΟΣ:
άλλος τόπος – τυχαίο – αχαρτογράφητο
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ:
ελπίδα νέας γενιάς - στενός κύκλος – κοινή ταυτότητα – ιδιωτικό/
μεταβατικό σημείο
ΕΡΓΑΣΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:
ελπίδα τεχνολογίας
ΔΡΑΣΗ – ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ:
μικροουτοπία – ελευθερία – συμβάν – ορμή – έλλειψη ελέγχου –
συνάντηση – απώλεια σοβαροφάνειας – χειροποίητο – έλλειψη
ορίων – πολιτική πράξη – βιώματα - συμμετοχή – τυχαίο – δράση
– διαδικασία – αυθεντικότητα
ΤΕΧΝΗ:
συμβολικό αντικείμενο – παιχνίδια καλλιτεχνικής δράσης –
τελετουργικό – διαδικασία –επιθυμητικές μηχανές

5. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ
ΤΟΥ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ
ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΙΑΣ
ΛΟΓΟΚΟΙΝΩΝΙΟ-
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
2.
Μια από τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις του υλικού είναι η ανάλυση λόγου και
ειδικότερα η λογοκοινωνιοψυχολογική προσέγγιση η οποία θα δώσει έμφαση στη
συμπλοκή των ερμηνευτικών ρεπερτορίων που θα προκύψουν από την ανάλυση
του υλικού, τα ιδεολογικά και άλλου τύπου διλήμματα που θα προκύψουν από τη
λογοδοσία των συμμετεχόντων, και τις θέσεις υποκειμένων που εκφράζονται στη
λογοδοσία τους.
Η λογοκοινωνιοψυχολογία διαφοροποιείται από την ανάλυση περιεχομένου,
γιατί εξετάζει με λεπτομέρεια τους τρόπους με τους οποίους κατασκευάζεται
η λογοδοσία των ομιλητών σε ένα διαλογικό πλαίσιο. Η μεθοδολογία αυτή
χρησιμοποιεί τις θεωρίες του κοινωνικού κονστρουξιονισμού με επιδράσεις από την
ανάλυση συνομιλίας, την κοινωνική ανθρωπολογία και την κοινωνιογλωσσολογία.
Στην ανάλυση του υλικού που θα πραγματοποιηθεί μελλοντικά θα χρησιμοποιηθεί
και το μοντέλο λογοδράσης των Potter και Edwards (1992).
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΑ
Πιθανά ρεπερτόρια:
το πάρτι ως βίωμα, το πάρτι ως διαδικασία, το πάρτι ως πολιτική πράξη.
Το πάρτι ως:
Μνήμη
Κάτι νέο
Αισιοδοξία/χαρά/ελπίδα
Ουτοπία
Επιθυμία/ορμή/ανάγκη/προσδοκία
Γέφυρα παλιού – νέου
Τελετουργία γιορτή
Απελευθέρωση από τα όρια
Μεταμόρφωση
Απροσδόκητο/τυχαιότητα
Κάτι απαγορευμένο
Τόπος και χώρος
Βίωμα/συμβάν
Επαφή/αμεσότητα/μοίρασμα
Δικαίωμα
Πρόσκληση
Διαδικασία/κατασκευή/τέχνη

6. Διλήμματα σχετικά με το πάρτι:
Επιθυμία vs. έλεγχος
Συλλογικό vs. ατομικό
Ξεσαλώνω vs. παρτάρω
Τυχαίο vs. οργάνωση
Νοσταλγία vs. ενεργή μνήμη
Ιδιωτικό vs. δημόσιο
Θεωρία vs. πράξη/βίωμα
Κανονικό vs. μη κανονικό
Ερμηνευτικά ρεπερτόρια εγκλεισμού και ιού
Ο ιός και η πανδημία ως απειλή/εχθρός/αρρώστια
Ο εγκλεισμός ως συναίσθημα: φόβος, λύπη, θυμός, αλλαγή ταυτότητας, ευκαιρία για
αλλαγή
Ο εγκλεισμός ως συνθήκη: χρόνος, χώρος, φύλο, σώματα, πολιτική διασάλευση
Ο εγκλεισμός ως κειμενική αναφορά
Διλήμματα ιού και εγκλεισμού
σχετικά με την τεχνολογία και το
εικονικό
Υλικό vs. εικονικό
Προστασία vs. ρίσκο
Διλήμματα ταυτότητας
Διλήμματα χρόνου/χώρου
Διλήμματα για τα όρια της επιθυμίας
Παραγωγικότητα vs. μη παραγωγικότητα
Διλήμματα τάξης και φύλου
Αλήθεια vs. ψέμμα
Υποκειμενικό vs. αντικειμενικό
Ορατότητα vs. Αορατότητα
Θετικό vs. αρνητικό
Προσωπικό vs. συλλογικό/πολιτικό
Καλό vs. κακό
Πολίτης vs. Κράτος
Δικαιώματα vs. υποχρεώσεις
Η ποιοτική έρευνα είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, η οποία δεν μπορεί
να τεκμηριωθεί σε ένα σύντομο κείμενο, κυρίως γιατί είναι απαραίτητη η
παράθεση πολλών συνομιλιακών αποσπασμάτων, στα οποία καταγράφεται η
λογοδοσία των ομιλητών και ο προσανατολισμός τους ως προς το θέμα και
τους ταυτοτικούς προσδιορισμούς στον λόγο τους.
Καθώς ωστόσο, γίνεται η επεξεργασία και ανάλυση του υλικού στο πλαίσιο μιας
αμφίδρομης σχέσης μεταξύ εμπειρικών δεδομένων και θεωρητικών εννοιών (Ch-
touris, 2019) και λαμβάνοντας υπόψη την παράλληλη μεθοδολογική ανάλυση
κατασκευής του λόγου και θεματικών δικτύων, έχει ιδιαίτερο ερευνητικό
ενδιαφέρον οι τρόποι όπου από την αρχή διαπιστώνονται «κοινοί τόποι»
μέσα από τη χρήση διαφορετικών μεθοδολογικών επιλογών. Οι κοινοί αυτοί
τόποι αφορούν στη λογοδοσία των συμμετεχόντων η οποία δεν περιορίζεται
απλώς στον εντοπισμό κοινών θεματικών μοτίβων. Αντίθετα, προσανατολίζεται
στην ανάδειξη των γλωσσικών πόρων των ομιλητών και στην ανάδειξη των
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΗΣ ΦΑΣΗΣ
ΑΝΑΛΥΣΗΣ
Ουτοπία vs. Δυστοπία
Ζωή vs. θάνατος
Δημόσιος vs. ιδιωτικός χώρος
Ατομικό vs. συλλογικό
Έλεγχος/ευθύνη vs. Ελευθερία
Θέσεις υποκειμένου: άντρας, γυναίκα,
εργαζόμενος/η, μέλος ομάδας, πολίτης,
καλλιτέχνης, θεωρητικός, συγγενής,
διανοούμενος-πολιτικά σκεπτόμενο
υποκείμενο, προνομιούχος/α.
3.

7. διλημμάτων που προκύπτουν στην επιχειρηματολογία τους καθώς και στις θέσεις
υποκειμένων που αξιοποιούν καθώς συνομιλούν για την πανδημία και τη θεματική
του πάρτι.
Για παράδειγμα η θεματική του πάρτι «πυροδοτεί» ζητήματα επιθυμίας και μνήμης,
τα οποία συνδέονται με την επανεπένδυση των συμμετεχόντων στον δημόσιο και
ιδιωτικό χώρο. Έτσι το πάρτι έχει διάφορες τελετουργικές εκδοχές που συνδέονται
με την ελπίδα, την ουτοπία, τη γιορτή, το τυχαίο και την υλικότητα των κοινωνικών
συνευρέσεων. Τα στοιχεία αυτά είναι αντικείμενο σύζευξης του προσωπικού και του
κοινωνικού. Η νοηματοδότηση των ρεπερτορίων του πάρτι συνθέτουν παράλληλα
και τον προσανατολισμό των συμμετεχόντων να σχεδιαστεί ένας «χάρτης»
πολιτικού προβληματισμού και αντίστασης απέναντι στις πολλαπλές πρακτικές
της βιοπολιτικής. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η τέχνη, η επιθυμία και η συλλογικότητα
της ομάδας αποκτά υλικά χαρακτηριστικά, τα οποία ορίζονται από την επιθυμία
δημιουργίας «νέων συμβάντων του πραγματικού» που θα ξεφεύγουν από τις
θεωρητικές «συμπλεύσεις» των συμμετεχόντων. Οι διάφορες κατασκευές για το
πάρτι αρθρώνονται αντιστικτικά στα συναισθήματα εγκλεισμού, λύπης, θυμού,
απώλειας ταυτότητας τα οποία προκάλεσαν οι βιοπολιτικές πρακτικές στο πλαίσιο
της πανδημίας. Η διασάλευση του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου γίνεται επιθυμία
πολιτικής αλλαγής σε όλα τα προσωπικά και κοινωνικά πεδία καθώς επίσης και
ανάγκη να μετασχηματιστούν όλα αυτά καλλιτεχνικά.
Στην πολυεπίπεδη λογοδοσία των συμμετεχόντων προκύπτουν διάφορα προσωπικά
και ιδεολογικά διλήμματα ως προς τη διάσταση θεωρίας και πράξης, τα όρια
συλλογικού και προσωπικού, τις σχέσεις επιθυμίας, ευθύνης και των πολύπλοκων
μηχανισμών συμμόρφωσης. Απέναντι στους κατασταλτικούς μηχανισμούς ελέγχου
των σωμάτων που έχουν, σύμφωνα με τους συνομιλητές, πάντα και έμφυλη διάσταση,
διατυπώνονται διλήμματα σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας, ζητήματα
παραγωγικότητας, θέματα σχετικά με τη διεκδίκηση της υλικότητας των σωμάτων
στον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο (ορατότητα-αορατότητα), προβληματισμοί
σχετικά με τις σχέσεις πολίτη και κράτους. Όλα αυτά τα διλήμματα εκκινούν και
περιλαμβάνουν διλήμματα ως προς το δίπολο ελευθερία-καταστολή.
Παρατηρείται λοιπόν, μια προφανής συμπίεση του κοινωνικού και του
πολιτισμικού κεφαλαίου στην περίοδο του εγκλεισμού, ενώ αντίθετα το ανθρώπινο
κεφάλαιο εμφανίζεται ενισχυμένο, κυρίως ως προς τις δεξιότητες επικοινωνίας
και αλληλεπίδρασης μέσα από τα τεχνολογικά μέσα και το οικονομικό κεφάλαιο
παραμένει (ακόμα) ουδέτερο. Παρατηρείται επίσης μια αμφίθυμη ευελιξία
και προσαρμοστικότητα ανάμεσα στους συμμετέχοντες, που αφενός παράγει
πρόσκαιρη ικανοποίηση στο οικογενειακό (ψευδαισθησιακή ασφάλεια οικείας) και
εργασιακό βίο (φαινομενική και «ακοινώνητη» παραγωγικότητα), και αφετέρου
αφήνει υπαρξιακά και συναισθηματικά κενά, που δεν μπορούν να καλυφθούν από
τον ανεξάντλητο προσωπικό χρόνο. Εν κατακλείδι, το κοινωνικό περιβάλλον της
καραντίνας όπως συγκροτείται μέσα από τις λεκτικές αφηγήσεις, ευνοεί και οδηγεί
σε κοινωνικές, ταξικές και έμφυλες διακρίσεις, ενώ παράλληλα με τις ασκούμενες
βιοπολιτικές, οδηγεί σε κατακερματισμό του κοινωνικού εαυτού, σε τρεις
διαστάσεις, την υλική, την υπαρξιακή και την λανθάνουσα κοινωνική-πολιτική.
Όταν η συζήτηση επικεντρώνεται στο πάρτι και την τέχνη, παρατηρείται μια
αντιστροφή συναισθημάτων και στάσης, αναδεικνύεται μια προσδοκία υλικής
σχέσης και συνάντησης, ενώ αποκαθίσταται η υπαρξιακή ανάγκη απώλειας του
ελέγχου της πραγματικότητας. Παράλληλα, παρουσιάζεται μια αντιστροφή της
δράσης, από μέσα προς τα έξω, που συνδέεται άρρηκτα με τη συγκρότηση του
κοινωνικού και του πολιτικού εαυτού. Η τέχνη και η απρόσμενη διασκέδαση,
φαίνεται να λειτουργούν σχεσιακά, να καλύπτουν το κοινωνικό και πολιτικό
φαντασιακό και να λειτουργούν θεραπευτικά στο υπάρχον και εν εξελίξει κοινωνικά
τραυματικό υπόβαθρο. Ο τόπος εμφανίζεται ως σημείο μετάβασης σε μια άχρονη
προσδοκώμενη πραγματικότητα, αντίστροφη από αυτή που περιγράφεται ως
σύγχρονη δυστοπία.
Απέναντι σε όλα αυτά ενδιαφέρον στην ολοκλήρωση της ανάλυσης θα έχει η
σύγκριση των διαφορετικών μεθοδολογιών ανάλυσης ως προς τις διαφορετικές
θέσεις υποκειμένων που υποστηρίζουν στη λογοδοσία τους οι συμμετέχοντες καθώς
συνομιλούν μεταξύ τους. Και σε αυτήν την περίπτωση, σε αυτή τη φάση ανάλυσης
εντοπίζονται κοινά ευρήματα που συνδέονται με αυτούς τους ταυτοτικούς
προσδιορισμούς.

8. project
ΘΕΣΕΙΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ
άντρας - γυναίκα
εργαζόμενος/η
μέλος της ομάδας του συγκεκριμένου
project
πολίτης
καλλιτέχνης
ρόλοι που συνδέονται με τα
οικογενειακά συστήματα
πολιτικά σκεπτόμενο υποκείμενο
μέλος μιας προνομιούχας τάξης
συγκριτικά με διάφορα ταξικά κριτήρια
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
έμφυλες κοινωνικές διακρίσεις
ψευδαίσθηση εργασιακής αυτοπραγμάτωσης
προσδοκία συγκρότησης συλλογικού
φαντασιακού
ματαίωση και αποκοπή
αίσθηση ελευθερίας και κινητικότητα
κοινωνικές αναπαραστάσεις βιοπολιτικής
συγκρότηση πολιτικού φαντασιακού
διάχυτες ταξικές διακρίσεις
Όπως έχει ήδη ειπωθεί επανειλημμένα, μένει να αναλυθεί διεξοδικά το υλικό και
να αναδειχθούν με λεπτομέρεια οι «κοινοί τόποι» που κατασκευάζονται καθώς οι
διαφορετικές μεθοδολογίες συνομιλούν και αυτές μεταξύ τους.
Συνοπτικά σημειώνονται οι παρακάτω θέσεις υποκειμένων που εναλλάσσονται στη
λογοδοσία των συμμετεχόντων, με μια πρώτη αντιστοιχία των κοινωνικών φαινομένων
που τις ακολουθούν:

9. project
2-3-4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2021