1. Нэр томъёо
2давхаргат; N-давхаргат; 2 tier; N-tier;
ADO.NET
API; Application Programming Interface
ASP.NET
C#; C Sharp;
Common Language Infrastructure; CLI
Component Object Model; COM
DLL; Dynamic Link Library
Document Object Model; DOM
ECMA; European Computer Manufacturers Association
GDI; Graphics Device Interface;
HTML тааг; HTML tag
HTTP;
Just-InTime орчуулагч; JIT
Marshall By Rreference; MBR
Marshall By Value; MBV
OCR
Portable Executable
Software Development ToolKit; SDK; Devkit;
Strong Name
UML, Unified Modeling Language
URI; Uniform Resource Locator
VS.NET; Visual Studio .NET
Win32
XML; eXtensible Markup Language
Апликэйшн; Application
Аргумент; Argument
Ассемблай; .NET ассемблай; Assembly
Асуулга; Query
Биелэх файл; EXE; Executable;
Битүүмжлэл; Encapsulation
Богино үнэлэлт; Short-Circuit
Бродкастинг; Broadcasting
Виртуал машин; Virtual Machine;
Виртуал метод; Virtual method
Вэб апликэйшн; Web application; Web app;
Вэб метод; Web method
Вэб үйлчилгээ; Web service
Вэб үйлчилгээ; Web service; Web API;
Галт хана; Firewall

2. Гарны үзэгдэл; Keyboard Event
Глобал Ассемблайн Кээш; Global Assembly Cache; GAC
Грид; Grid
Гишүүн; Member;
Дагуул ассемблай; Satellite Assembly;
Дан Баримтын Интерфэйс; Single Document Interface; SDI
Дебаг хийх; Debugging
Декодлолт; Decoding
Дот Нэт; .NET; Dot Net;
Дундын Рантайм Орчин; CLR
Дундын Төрлийн Систем; Common Type System; CTS
Дундын Хэлний Дүрэм; Common Language Specification; CLS
Дэсктоп апликэйшн; Desktop application
Женерик; Параметрт төрөл; Generic; Parameterized type
Заалт төрөл; Reference type;
Завсрын хэл; Intermediate Language; IL
Интероп; Interop
Интерфэйс; Үүд; Interface
Камель тэмдэглэгээ; Camel Notation
Класс; Class
Классын гишүүн; Class Member;
Классын төл; Төл; Instance;
Клиент; Client
Кодын халхлалт; Obfuscation
Командын мөр; Command Line
Консоль програм; Console Application
Контрол; Control; Widget;
Күүкий;Cookie
Лог; Log
Манифест; Ассемблайн Манифест; Manifest
Массив төрөл; Array type
Мета-өгөгдөл; Meta data;
Метод; Method

3. Методыг дарж тодорхойлох; Методыг өөрчлөн тодорхойлох;
Method Overriding
Методыг дахин тодорхойлох; Методын шинэ хувилбарыг
тодорхойлох; Method Overloading;
Методын толгой; Method Signature;
Методын хувилбар;
Модаль цонх; Модаль диалоги; Modal Dialog;
Мултикастинг; Multicasting
Натив код; Машины код; Машины хэл
Нэймспэйс; Namespace
Объект Хандлагат Програмчлал; ОХП; Object Oriented
Programming; OOP;
Олон Баримтын Интерфэйс; Multiple Document Interface; MDI;
Оролт/Гаралт; I/O
Өгөгдөл нийлүүлэгч; Data Provider
Өргөтгөх; Удамших; Өвлөх; Extend; Inherit;
Параметр; Parameter
Паскаль тэмдэглэгээ; Pascal Notation
Полиморф; Polymorph;
Програмыг байршуулах; Програмыг суулгах; Deployment;
Installation;
Програмын нөөц; Resource;
Проперти; Property;
Рантайм; Runtime
Растер зураг; Raster Image;
Регуляр илэрхийлэл; Regular Expression;
Сээшн; Session;
Тааб эрэмбэ; Tab order
Таймер; Timer
Тайпфэйс; Typeface
Талбар; Field
Төлөөлөгч; Delegate
Төрөл хувиргалт; Casting;
Трэд-аюулгүй; Thread-safe;

4. Трэд; Thread;
Урсгал; Stream
Уялдаат өгөгдлийн сангийн систем; Relational Database
Management System; RDBMS
Үзэгдэл боловсруулагч; Үзэгдэл баригч; Event handler
Үзэгдэл; Event
Үндсэн төрөл; Primitive Type;
ҮС; Үйлдлийн Систем; OS
Файлын зам; File path
Фокус авах; Get focus
Фокус алдах; Leave focus
Фонтын бүл; Font family
Форм; Form
Фрэймворкын Классын Сан; Framework Class Library; FCL
Функц; Function
Хайрцаглалт; Boxing
Хандалт хувиргагч; Access Modifier
Хийп санах ой; Heap memory
Хийсвэрлэл; Abstraction;
Хог Цэвэрлэгч; Garbage Collector; GC
Холбогч мөр; Connection String
Хөгжүүлэлтийн Цогц Орчин; Integrated Development
Environment; IDE;
Хувилбарлалт; Versioning
Хулганы үзэгдэл; Mouse Event
Хэрэглэгчийн График интерфэйс; GUI
Хэрэглэгчийн Интерфэйс; User Interface;
Хяналтгүй код; Unmanaged code
Хяналттай код; Managed code
Цорго; Sink
Цувилт; Serialization;
Чирээд-Унагах; Drag and Drop; DnD
Эгэл төрөл; Энгийн төрөл; Value Type;

5. Эксепшэн; Exception
Энкодлолт; Encoding
Эх код; Source code;
Юникастинг; Unicasting
Юникод; Unicode
Жава виртуаль машин; Java Virtual Machine

7. Утга
ADO нь Microsot компаниас гаргасан өгөгдөлтэй ажиллах програм хангамжийн компонентуудын
олонлог юм. Сүүлд энэ компонентууд нь .NET фрэймворкын классын санд багтаж ADO.NET
нэртэй болсон.
Аппликэйшн бүтээхэд зориулагдсан сан, класс, объект, өгөгдлийн бүтэц, функцүүдийн олонлог.
Динамик вэб сайт, вэб апликэйшн, вэб үйлчилгээ бүтээхэд зориулан Microsoft компаниас
гаргасан вэб фрэймворк. ASP.NET өмнөх хувилбар нь ADO гэж нэрлэгддэг.
.NET фрэймворктой хамт бүтээгдсэн олон талын зориулалттай програмчлалын хэл.Энэ хэл нь
ECMA-334 стандартаар батлагдсан.
Платформоос үл хамаарах, виртуал ажиллах орчныг тодорхойлсон стандарт баримт бичиг
Хэл, платформ, машинаас үл хамааран объектуудтай ажиллах, объектуудын харилцан
ажиллагааг дэмжих Microsoft компаниас гаргасан технологи.
Програмын ажиллаж байх үед холбон ашиглах боломжтой програмын кодын сан.
Европын Компьютер Үйлдвэрлэгчдийн холбоо. Мэдээлэл, холбооны стандартуудыг баталдаг,
ашгийн бус олон улсын байгууллага.
График объектуудыг дүрслэх, гаралтын төхөөрөмжүүд рүү хувиргах API.
HTML хэлний элемент. <> хашилтанд бичигдэнэ.
Рантайм үед програмын кодыг машины натив код руу хөрвүүлэгч.
32 эсвэл 64-бит Windows системүүд дээр ажиллах биелэх файл.
Тодорхой зориулалтын апликэйшн хөгжүүлэхэд зориулсан багаж, хэрэгслүүдийн цуглуулга.
Програм хангамжийн олон хувилбаруудын хоорондох зөрчилийг шийдвэрлэхэд ашигладаг арга.
Програм хангамжийн инженерчлэлийн салбарт ашиглагддаг ерөнхий зориулалттай
загварчлалын хэл. UML нь системийн загварыг график тэмдэглэгээнүүдээр дүрсэлдэг.
Microsoft компаниас гаргасан хөгжүүлэлтийн цогц хэрэгсэл (IDE). IDE нь хөгжүүлэлтэд
шаардлагатай бүхий л багажуудыг цогцоор нь өөртөө агуулсан байдаг.
32 битийн Windows API
Голдуу өгөгдлийг дүрслэх, зөөвөрлөхөд ашиглагддаг ерөнхий зориулалтын маркап хэл.
Хэрэглэгчийн үйл ажиллагааг хөнгөвчлөх, дэмжих зорилготой компьютерийн удирдлагаар
ажиллах програм хангамж.
IL код болон мета-өгөгдөл агуулах хагас хөрвүүлсэн (машины код биш) кодын сан. Ассемблай нь
DLL эсвэл EXE гэсэн хоёр хэлбэртэй байна.
DOS, OpenVMS, Microsoft Windows, ReactOS, OS/2 зэрэг үйлдлийн системээр ачаалан
ажиллуулах боломжтой файл (програм).
ОХП-д битүүмжлэл гэдэг нь “нуун далдлах” утгыг агуулна. Объектууд гадаад ертөнцөөс дотоод
бүтцээ нууна. Зөвхөн тодорхой үүдээр л гадаад ертөнцтэй мэдээлэл солилцоно. Объектыг
(түүнийг үүсгэгч классыг) ингэж аль болох "битүү" байхаар зохиомжлох нь түүний биеэ даасан
байдлыг дээшлүүлж сайн зохиомжтой төрөл байх үндэс нь болдог.
Компьютерийн платформ болон апликэйшн хооронд хиймэл орчинг бүрдүүлж, харилцан
ажиллах боломж олгодог системийн програм хангамж. Виртуал машин нь програмыг жинхэнэ
машин дээр ажиллаж байгаа мэтээр ажиллуулах чадвартай байдаг.
Классуудын удамшлын үед дэд класс дотор дарж тодорхойлж болох метод. Ийм метод нь
полиморфизмыг хэрэгжүүлэхэд чухал үүрэгтэй байдаг.
Вэб браузер ашиглан сүлжээгээр (Интернэт эсвэл Интранэт) хандаж ашиглах апликэйшн.
Сүлжээгээр хандан ашиглах API буюу үйлчилгээний олонлог. Клиентын хүсэлтийг алсын сервер
дээр гүйцэтгэнэ.

8. Компьютерийн гарны товчлуур дээр дарах үед үүсэх үзэгдэл. “Үзэгдэл” тодорхойлолтыг харна
уу.
Машины хүрээнд ашиглагдах дундын ассемблайнуудын байршил. Бүх програмуудад нээлттэй
ашиглагдах ассемблайнуудыг энд байрлуулдаг.
Ямар нэг объектын нэг хэсэг болж байгаа
Код-бус нөөцүүдийг агуулсан ассемблай. Ихэвчлэн локал соёлтой холбоотой өгөгдлүүдийг
дагуул ассемблайд байрлуулж хэрэглэдэг.
Хэрэглэгчийн интерфэйсийг биеэ даасан дан цонхнуудаар зохион байгуулах арга. Цэс,
хэрэгслийн самбарыг агуулсан нэг “эцэг цонх” байхгүй, харин цонх болгон өөрийн цэс,
хэрэгслийн самбартай байна.
Компьютерийн програм хангамж дэх доголдол буюу цоорхойг олж илрүүлэх процесс.
Энкодлолтын эсрэг үйлдэл. “Энкодлолт” тодорхойлолтыг харна уу.
Програм хангамжийг ажиллуулах болоод хөгжүүлэх цогц орчин.
Компьютерийн платформ болон хэрэглэгчийн програмын хооронд хиймэл орчинг бүрдүүлж,
харилцан ажиллах боломж олгодог системийн програм.
.NET платформ дээр ажиллах хэлүүдэд зориулсан өгөгдлийн суурь төрлүүдийн олонлог
CLR дээр ажиллах програмчлалын хэлнүүдийн мөрдвөл зохих хамгийн суурь дүрмүүд.
Бие даан интэрнэтээс салангид байдлаар ажиллах апликэйшн. “Апликэйшн” тодорхойлолтыг
харна уу
Хөрвүүлэгчээр бус рантайм үед тодорхойлогддог параметрт төрөл. Ө.х параметрээс хамаарч
бодит төрөл нь рантайм үед тодорхой болно.
Заалтаар ханддаг өгөгдлийн төрөл. Заалт төрлийн объектууд нь програмын кодоос “хол”
байрладаг бөгөөд тэдгээрт заалтаар дамжуулан хандана. Заалт төрлийн объектод зориулж
динамикаар санах ой хувиарлалт хийдэг.
Дундын Рантайм Орчинд ажиллах боломжтой тусгай код. Хөрвүүлэгч дээд түвшинд текстэн
хэлбэрээр бичигдсэн эх кодыг машины код руу хувиргахын өмнө илүү тохиромжтой завсрын хэл
дээр буулгадаг.
Micsrosot COM объектууд болон .NET объектууд хоорондоо харилцан ажиллахыг дэмжсэн
технологи.
Өргөн утгаараа ямар нэг зүйл өөрийгөө гадаад талд нээж өгөх үүдийг хэлнэ. Програмын хувьд
програмаас гадаад системүүдтэй (ихэвчлэн хүнтэй) харилцахад зориулсан хэсэг. Энэ нь
ихэвчлэн програмын дэлгэц, дэлгэцийн элементүүдийг илэрхийлдэг.
Объект Хандлагат хэлний хувьд Интерфэйс төрөл нь хэсэг класст заавал байх ёстой
методуудын олонлогыг тодорхойлсон "гэрээний" шинжтэй төрөл юм. Ө.х классууд ямар нэг
интерфэйсийг хэрэгжүүлнэ гэж "амласан" бол гэрээгээр хүлээсэн үүргээ заавал гүйцэтгэх ёстой
болно. "Гэрээ" нь нэгэнт тодорхой байхад програмын кодонд тэдгээр класс буюу төрлүүдийг
хэрхэн ашиглаж болох нь ойлгомжтой, тодорхой болно.
Камель тэмдэглэгээ нь нэрэнд орсон эхний үгийн эхний үсгийг жижгээр бичээд бусад үгийн эхний
үсгийг томоор бичдэг. Жишээ нь myClassAdder.
Объект үүсгэхэд “хэв” болж ашиглагддаг бүтэц. Энэ хэв нь түүгээр үүсгэгдэх бүх объектуудад
байх атрибут, методуудыг тодорхойлсон байдаг.
Класст харъяалагдах бүрэлдэхүүн элементүүд. Үүнд тогтмол, талбар, проперти, метод, үзэгдэл,
бусад төрлүүд байж болно.
Классаас үүссэн нэг объектыг хэлнэ.
Компьютерийн системийг ашиглаж буй өөр нэг програм хангамж, систем, апликэйшн эсвэл хүн
байж болно.
Програмын кодын утгыг тайлж уншихад төвөгтэй, ойлгогдохооргүй болгон нуун далдлах үйлдэл.
Командын мөрнөөс зөвхөн текстэн оролт, гаралт хийж ажиллах програм.
Хэрэглэгч харьцаж болох GUI-н элемент.
Ямар нэг үйлдлийн араас дагаж бичигдсэн түүхэн бичлэгүүд (ихэвчлэн он цагын дарааллаар
бичигдэнэ).
.NET ассемблайнуудын талаархи мэдээллийг агуулсан мета-өгөгдөл.
Санах ойд дараалан байрлах нэгэн төрлийн утгуудын цувааг илэрхийлэх төрөл. Цувааны аль нэг
гишүүнд хандахдаа байрлалын дугаар буюу индекс гэж нэрлэгдэх тоон дугаарыг ашиглана.
Өргөн утгаараа өөр өгөгдлийн тухай өгөгдлийг хэлнэ. .NET мета-өгөгдөл нь ассемблайд багтсан
классууд, тэдгээрийн гишүүдийн бүртгэл юм.
Класс (классын метод, статик метод) эсвэл объектод (объектын метод) харъяалалтай функц.

9. Суурь класст аль хэдийн тодорхойлогдсон методыг дэд класс өөрчлөн шинээр тодорхойлохыг
хэлнэ.
Байгаа методтой ижил нэртэй бөгөөд зөвхөн оролт, гаралтын параметрүүдээрээ ялгагдах
методыг давтан тодорхойлохыг хэлнэ.
Методын нэр, түүний хүлээн авах параметрүүдийн төрлүүд, тэдгээрийн тоо, буцаах утгыг
агуулсан хэсэг. Метод нь толгойгоороо бусад методоос ялгагддаг.
Методын дахин тодорхойлогдсон нэг хувилбар.
Үндсэн цонх руу буцахаас өмнө заавал хэрэглэгчийг үйлдэл хийхийг (хаах) шаарддаг хүү цонх.
Модаль цонхыг хаагаагүй тохиолдолд эцэг цонхтой харьцах боломжгүй.
Компьютерийн төв процессороор шууд удирдан ажиллуулах боломжтой програмын код.
Бусад зүйлсийг (нэрс, томъёо, ухагдахуун, үг) логик нэгэн нэрийн доор хамаатуулан нэрлэх
боломж олгодог хийсвэр ухагдахуун. Тухайлбал, ижил нэртэй зүйлсийг нэймспэйс ашиглан ялгах
боломжтой болдог.
Олон төрлийн баримтууд боловсруулахад зориулсан бөгөөд нэг эцэг цонхонд харъяалагдан
ажиллах цонхнууд бүхий хэрэглэгчийн график интерфэйс. Энэ нь бие биенээсээ тусдаа
ажилладаг дан баримтын интерфэйсийн (SDI) эсрэг хувилбар юм. Олон баримтын интерфэйс нь
одоо нэг их түгэхээ болисон байна. Тухайлбал, Microsoft Word програм анх SDI интерфэйстэй
байж байгаад MDI болсон, дараа нь буцаад SDI болсон байна.
Мэдээлэл боловсруулах систем болон гадаад ертөнцийн (хүн, өөр нэг систем гэх мэт) хоорондох
мэдээлэл солилцоог ойлгоно.
Өмнө нь байгаа төрлийг (эсвэл класс) өргөтгөн шинэ төрөл үүсгэхийг хэлнэ. Үүссэн шинэ төрлийг
дэд төрөл эсвэл удамшсан төрөл гэж нэрлэдэг. Өмнө нь байсан төрлийг суурь төрөл, супер
төрөл, эцэг төрөл гэх зэргээр нэрлэдэг.
Паскаль тэмдэглэгээ нь нэрэнд орсон үгүүдийн эхний үсгүүдийг томоор бичдэг. Жишээ нь,
MyClassAdder.
Полиморф гэдэг нь нэг төрлийн олон төрхтэй байх чадварыг хэлнэ. Жишээлбэл, нэг объект A
болон B төрлийн үзүүлдэг чадваруудыг харуулж байвал олон төрхтэй объект болно. Уг төрлийн
объектуудад нэгэн ижил үйлдэл үзүүлэхэд A,B төрлийн алиных нь ч шинж илэрч болно.
Програм хангамжийн системийг хэрэглэхэд бэлэн болгож суурилуулан тохируулах үйл
ажиллагаа.
Програмын кодонд ашиглагдах код-бус (зураг, текст, дуу авиа гэх мэт) өгөгдлүүд.
Талбар, метод хоёрын завсрын шинжтэй классын нэг тусгай гишүүн бөгөөд классын талбарууд
руу хандах хандалтыг удирдахад ашиглагддаг.
Програм ажиллаж эхлэхээс дуусах хүртэлх үеийг хэлнэ. Зарим тохиолдолд програмыг
ажиллуулах виртуал орчинг рантайм гэж нэрлэх нь бий.
Тэгш өнцөгт хүснэгтээр дүрслэгдэх цэгүүдийн олонлогоос тогтсон бинари зураг. Растер зургууд
нь дэлгэцийн цэгийн нягтралаас хамааралтай байдаг.
Текстэн өгөгдлөөс сонирхсон текстийн хэсэг, тэмдэгтүүдийн илэрц хайх, ялган авах,
засварлахад ашиглагддаг тусгай дүрэм бүхий илэрхийлэл. Регуляр илэрхийлэл нь дээрх
үйлдлүүдийг маш товчхон бичиглэлтэй бөгөөд уян хатан хийх боломжийг олгодог. Сүүлийн
үеийн бүх програмчлалын хэлэнд регуляр илэрхийллийг ойлгон гүйцэтгэх чадвартай эд анги
байдаг.
Тааб эрэмбэ нь хэрэглэгч компьюьерийн гар дээр Tab товч дараалан дарахад форм дээрх
контролууд ямар дарааллаар фокус авахыг тодорхойлно.
Тодорхой давтамжаар үзэгдэл эсвэл процессууд эхлүүлэхэд ашиглагддаг объект.
Нэг өгөгдлийг хэд хэдэн хэсгүүдэд хувааж хадгалах үед хуваалтын нэг хэсгийг нь талбар гэж
нэрлэнэ. Хүснэгтийн талбар; классын талбар гэх зэргээр нэрлэж хэрэглэнэ.
.NET-д ашиглагддаг функцийн заагчийг орлуулсан хэлбэр. Төлөөлөгч нь үзэгдэл болон түүнийг
боловсруулагч методыг “холбож” өгдөг. Ө.х тухайн үзэгдлийг барихаар захиалга өгсөн
методуудыг төлөөлдөг объект юм. Төлөөлөгчийг дуудахад түүнтэй холбогдсон методууд
дуудагддаг.
Нэг төрлийн өгөгдлийг өөр төрөл рүү хувиргахыг хэлнэ.
Олон трэдийн зэрэг хандалтын үед зөв ажиллах чадвартай кодын хэсгийг трэд-аюулгүй гэж
хэлнэ. Мөн объектын тохиолдолд трэд-аюулгүй объект гэсэн хэллэг бий.

10. Кодын хэсгийг бусад кодтой параллелиар ажиллуулах параллель програмчлалын нэг техник.
Ердийн програмын кодууд нь нэг үндсэн замын дагуу нэг нэгнийхээ араас гүйцэтгэгддэг. Трэд
ашигласнаар энэ үндсэн замтай параллель зам үүсгэж түүн дотроо кодыг зэрэгцүүлэн
ажиллуулах боломжтой болдог.
Өгөгдлийг файл руу гаргах, сүлжээгээр эсвэл интернэтээр дамжуулахад урсгал хэлбэрт
оруулдаг. Урсгал гэдэг нь усны урсгалтай адилхан нэг нэгнийхээ араас цувах багц өгөгдлүүд юм.
Урсгалын төгсгөлийн цэг нь хадгалах төхөөрөмж, сүлжээний төгсгөл цэг зэрэг байж болно.
Програмд ирсэн үзэгдлийг боловсруулах метод. “Үзэгдэл” тодорхойлолтыг харна уу.
Програмчлалд үзэгдэл гэдэг нь ихэвчлэн програмын хүрээнээс гадна явагддаг (хулгана, гар
зэрэг төхөөрөмжүүд дээр) бөгөөд програмаар боловсруулж хариу үйлчлэл үзүүлэх
шаардлагатай үйл явдал юм.
Програмчлалын хэлний суурь өгөгдлийн төрөл. Илүү нийлмэл төрлүүдийг суурь төрлүүд дээр
үндэслэн үүсгэдэг.
Компьютерийн уян болон хатуу эд ангийг удирдах суурь програм хангамж.
Файлын файл систем дээрх байрлалыг илэрхийлэх тэмдэгт мөр.
Компонент Хандлагат Програмчлалд өргөн хэрэглэгддэг Хэрэглэгчийн График Интерфэйс бүхий
цонх. Форм нь бусад контрол, компонентуудыг агуулж болно.
.NET фрэймворкын цөм классуудын олонлог.
Функц гэдэг нь оролт авч боловсруулалт хийгээд гаралт гаргах жижгэвтэр програмын кодыг
хэлнэ.
Эгэл төрлийг заалт төрөл рүү хувиргах үйлдэл.
Классын хандалт хувиргагч нь класс руу бусад ассемблай, ижил ассемблай, түүнээс удамшсан
классаас яаж хандаж болохыг заана. Мөн методын хандалт хувиргагч гэж бий.
Програм ажиллах үед хувьсагч болон объектуудыг байршуулахад зориулагдсан сул санах ойн
муж.
ОХП-н хийсвэрлэл бол системийн зорилгод нийцүүлэн сонирхож байгаа зүйлсээ сонгон, системд
хамаагүй зүйлсийг нарийвчлалын гадна орхих процесс юм. Жишээлбэл, нохойны бүртгэлийн
системд тэдгээрийн нэр, өндөр, жин, үсний өнгө, нүдний өнгө зэргийг онцлон сонгож болно.
Мэдээж бусад шинжүүд нохойд олон бий. Тэдгээр нь энэхүү бүртгэлийн системд төдийлөн ач
холбогдолгүй учраас системийн зохиомжоосоо гадуур орхих нь зүйтэй юм. Энэхүү “таарахыг” нь
үлдээгээд, үл таарахыг нь орхиж байгаа процессыг хийсвэрлэл гэнэ.
Санах ойг автоматаар цэвэрлэн зохицуулагч. Хог цэвэрлэгч нь хаягдал буюу програмын
объектуудын ашиглаад орхисон (заалт байхгүй болсон) санах ойн мужуудыг автоматаар
чөлөөлөх үүрэгтэй байдаг.
Програм хангамж хөгжүүлэх ажлыг ажлыг үлэмж хөнгөвчилсэн багаж, хэрэгслүүдийн цогц орчин.
Үүнд ихэвчлэн дебааг хийгч, хөрвүүлэгч, хөрвүүлэлтийг автоматжуулагч, эх код засварлагч зэрэг
багажууд багтдаг.
Компьютерийн програм хангамжид үл давхардах, нэгэн утгатай хувилбарын дугаар оноохыг
хэлнэ. Дугаар нь гол, туслах болон бусад хэд хэдэн хэсгээс бүтдэг.
Компьютерийн хулгана дээр дарах, хөдөлгөх үед үүсэх үзэгдэл. “Үзэгдэл” тодорхойлолтыг харна
уу.
График дүрслэл бүхий Хэрэглэгчийн интерфэйсийн нэг төрөл.
Хүн (хэрэглэгч) – Систем (машин, төхөөрөмж, програм) хоорондын харилцан ажиллагааг
дэмжсэн элементүүдийн нэгдэл. Компьютерийн ШУ-д энэ нь хэрэглэгчид зориулан үзүүлж
байгаа график, текст мэдээлэл, нөгөө талаас хэрэглэгч програмыг удирдахад ашиглах тодорхой
зохион байгуулалт бүхий удирдах элементүүдийн (гар, хулгана, контролууд гэх зэрэг) цуглуулгыг
хэлнэ.
“Натив код; Машины код;” тодорхойлолтыг харна уу.
Виртуал машины хяналтын доор ажилладаг програмын код.
Объектыг сүлжээгээр дамжуулах эсвэл санах ой, файл систем, өгөгдлийн санд хадгалахад
тохиромжтой болгон хувиргах процесс. Нөгөө талаас цувисан объектыг буцаан сэргээх арга зам
нь тодорхойлогдсон байх ёстой.
График интерфэйс бүхий програм дээр нэг объектыг хулганаар сонгоод өөр байрлал руу чирч
тавих үйлдэл.
Утга нь стект байрладаг өгөгдлийн төрөл. Ийм өгөгдлүүд програмын кодтой “ойр” байрлана.
Үндсэн төрлүүд нь бүгд эгэл төрөл байдаг. “Заалт төрөл” тодорхойлолтыг харна уу.

11. Програмд түүний хэвийн ажиллагааг алдагдуулах, тооцоолоогүй онцгой нөхцөл үүсэхийг хэлнэ.
Эксепшэн объект нь уг хэвийн бус нөхцөлийн тухай мэдээллийг агуулна.
Мэдээллийг нэг хэлбэрээс нөгөө хэлбэр рүү хувиргах процесс.
Компьютерийн програмчлалын ямар нэг хэл дээр бичигдсэн хүнд ойлгогдох заавар,
тодорхойлолтуудын олонлог. Эх кодыг компьютер шууд ойлгохгүй бөгөөд хөрвүүлэгч, орчуулагч
програмуудын тусламжтайгаар машины ойлгох код руу хувиргадаг.