лекц 9

1. Ойжуулалтын бүртгэл тооллого
Лекц 9

2. Дээж талбай байгуулах
• Тооллогыг сорьц талбай, мөр эгнээ гарган
явуулна. Òîîëëîãûí ¿åä òàðèìëûí ºñºëò áà
àìüäðàëòûã òîäîðõîéëîõûí òóëä
• 3 ãà õ¿ðòýë îéæóóëñàí òàëáàéí 5%,
• 4-5 ãà áîë 4%,
• 6-10 ãà áîë 3%,
• 10 ãà-ààñ èõ áîë 2%-èéã õàìàðñàí òîîëëîãûí
ýãíýý ýñâýë äýýæ òàëáàé áàéãóóëæ
òîîëëîãî õèéíý.

3. Загийн тооллого
Загийн сорьц талбай 0.01—0.1 га байж
болно. Сорьц талбайн нийлбэр нь
• 100 га-д 1,
• 100—1000 га-д 0,5,
• 100 аас дээш га-д 3,0% байх дээж
талбай байгуулна.
1 га-д 1100-аас доошгүй заг амьдарсан
бол түүнийг 100%-ийн амьдралттай гэж
үзнэ.

4. Тооллогыг хийхдээ
1. Аìüäðàëòûí ¿å øàòàíä èõýíõäýý 100-ààñ
áàãàã¿é óðãàìàë á¿õèé òàðèëò,
ñóóëãàëòûí õóâèëáàð á¿ðýýð òîîöно
2. 2-îîñ äýýø æèë áîëñîí òàðèìàëä äýýæ
òàëáàé áàéãóóëæ íýëýíõ¿éä íü òîîëíî.
3. ªñâºð ìîäíû äýýæ òàëáàéä 400-ñ
áàãàã¿é модтой байна.
4. òîì ºñâºð ìîäíû òàëáàéä 200-ñ áàãàã¿é
ìîä áàéõ ¸ñòîé.

5. Ойжуулалтын бүртгэл тооллогоор
дараах зүйлсийг шалгана.
Үзлэгийг байгууллагын даргын тушаалаар томилогдсон комиссын
бүрэлдэхүүнтэй гүйцэтгэх ба үзлэгээр
• Ойжуулсан талбайг сонгосон
• Зураг төсөл бичиг баримтыг бүрдүүлсэн
• Үндсэн туслах үүлдрийн моддыг сонгосон
• Ойжуулалтын техиологи хэрэглэсэн
• Модны шигүүрэл
• Байршил тогтоосон
• Мод сөөг суулгасан
• Хилийн шон дээр бичлэг хийсэн байдлыг газар дээр нь шалгаж,
зөв бурууг тогтоож акт үйлдэнэ.
• Тэрчлэн талбай тусгаарлах үеэр үйлдсэн зураг, газар дээр нь
сорьц талбай гаргаж хэмжилт хийсэн материал зэргийг ашиглан
ойжуулалт явуулсан талбайн бодит хэмжээг тогтооно.

7. Зөвөлгөө өгнө
• Хэрэв ойжуулалтын ажлын аль нэг
дамжлагад буруу зөрүү хийсэн зүйл байвал
түүнийг засаж залруулах тодорхой хугацаа
зааж өгнө.
• Илэрсэн алдаа дутагдлыг засаж хүлээлгэж
өгөхөөс нааш тэр жилийн ойжуулалтын
төлөвлөгөөт ажлыг биелсэн гэж үзэхгүй.

11. • Ургамлын өсөлт зогсмогц намрын үзлэг,
тооллого явуулна. Түүнийг ойжуулалт
хййгээд 1—2 жил болж буй талбайд явуулж,
ойжуулалтын ажлын чанар, ургамлын
амьдралтыг тогтооно. Цаашид таримлыг
ойн санд шилжүүлэх хүртэл тэдгээрийн
амьдрамжийг (сохранность) тодорхойлох
юм.

12. Дээж талбай дээрх хэмжилт
тооллого
• Уðãàìëûí òºëºâ áàéäàë
• Модны тоог тогтооно.
• Сүүлийн жилийн ºñºëòийг хэмжинэ.
• Өндөр зэргийг хэмжинэ.

13. Ойжуулалтын үнэлгээ
• Тàðèìëûí àìüäðàëòûí õóâü
• Таримлын амьдрамжын хувь
• Бүтээмж зэрэг үзүүлэлтийг тооцож
гаргана.

14. Ойжуулалтын ажлын үнэлгээний
хуваарь
Үнэлгээ Ойжуулалтын амьдралт %
Сайн 81-100
Хангалттай 51-80
Хангалтгүй 26-50
Муу 25 доош

15. Амьдралтыг тооцохдоо
Ойжуулалтын амьдралтын хувийг тооцохдоо
анх суулгасан тарьцны тоог амьдарч байгаа
модны тоонд харьцуулсан хувиар
илэрхийлнэ.
амьдралт =Анх суулгасан суулгац/1-2
жилийн дараахи суулгац*100

16. Ойжуулалтын бүтээмж
Ойжуулалтын чанарыг илэрхийлэх нөгөө нэг
үзүүлэлт нь бүтээмж юм. Үүнийг
коэффициентээр илэрхийлнэ. Энэ бүтээмж
хэдийчинээ өндөр байх тутам бүтээмж сайн
байна.
Rn=hn
Rn- ойжуулалтын чанар
h- тарьцын дундаж өндөр
n амьдралтын хувь,%

17. • Таримал нь усны үер, ган, зуд, шуурга, газар
хөдлөлт зэргээс гэмтэж сүйдвэл тухайн үед
нь акт хийж, ойжуулсан талбайн сангаас
хасна.

18. Ойжуулалтыг хүлээн авахдаа
• Ñàëáàð êîìèññûí ãèø¿¿äèéí ãàðûí ¿ñýã çóðñàí àêòûã àæèë
õýðãèéí õàâòñàíä õèéæ õàäãàëíà. Õ¿ëýýí àâñàí àêòûí
¿íäñýí äýýð îéæóóëàëòûí àæëûã õ¿ëýýí àâñàí æàãñààëòûã
2% ¿éëäýíý. Ýõíèéõèéã 7 õîíîãèéí õóãàöààíä ÎÀÀ-í êîìèññò
èëãýýõ áà 2-äàõü õóâèéã õ¿ëýýí àâñàí àêòòàé õàìò îéí
àíãèä õàäãàëíà.
• ÎÀÀ-í êîìèññ ñàëáàð êîìèññûí ìàòåðèàëûí ÷àíàð, ¿íýìøëèéã
íèéò àæëûí 5-ñ áàãàã¿é õóâüä øàëãàæ ä¿ãíýëò ãàðãàíà.
Øàëãàëòûí êîìèññûí øèéäâýðýýð ãàðãàñàí ïðîòîêîëûã òóõàéí
áàéãóóëëàãûí çàõèðàë áàòàëæ äàðàà íü ÎÀÀ-í îéæóóëàëòûí
àæëûã õ¿ëýýí àâñàí áàðèìòàíä õàâñàðãàíà. Õ¿ëýýí àâàëòûí
ä¿íãýýð ãàðãàñàí æàãñààëòûã äýýä áàéãóóëëàãàä èëãýýíý.