Literature and Innovation in Preschool Education. A multidynamic programm of Cultural Issues, Enviromental Education and Health Education.

1. «Τα παιδιϊ πϊντα παύζουν.
Τα παιχνύδια των παιδιών ςτο χτεσ και το ςόμερα».

2. Πυρόνασ των προγραμμϊτων εύναι το λογοτεχνικό βιβλύο
τησ Πηνελόπησ Δϋλτα, Σρελαντώνησ, το οπούο διαβϊςαμε
ςτην τϊξη ςε ςυνϋχειεσ, διαδοχικϋσ αναγνώςεισ.
Δημιουργόςαμε ςτην τϊξη ϋνα λογοτεχνικό εργαςτόρι και
ςυνοδεύςαμε την ανϊγνωςη με ποικύλεσ δραςτηριότητεσ
και προγραμματιςμϋνεσ εκπαιδευτικϋσ επιςκϋψεισ.

3. Περιβϊλλοντα δρϊςησ:
μετακινόςεισ των
προςώπων ςτο χώρο.
Μακϋτα βιβλύου.
Διακειμενικϋσ
αναφορϋσ και
διαςυνδϋςεισ
με ϊλλα
βιβλύα, ϋργα
τϋχνησ, κτλ.
Συνθόκεσ ζωόσ:
τεχνολογύα, ςυνόθειεσ,
κοινωνικόσ κώδικασ, κτλ.
Π.Σ. Δϋλτα,
Σρελαντώνησ
Σο βιβλύο
αντικεύμενο.
Επύκαιρα θϋματα που
διατρϋχουν το
κεύμενο: παιχνύδι,
παιδαγωγικϋσ
αντιλόψεισ, κ.α.
Συςχϋτιςη με το παρόν
του αναγνώςτη.
Κεντρικϊ γεγονότα που
προωθούν την ανϊπτυξη
τησ ιςτορύασ και
ςυνθϋτουν την πλοκό.
Ιςτορικϊ ςτοιχεύα –
Καςτϋλα, 1897,
ευρύτερη οικογϋνεια
Μπενϊκη κι ϊλλεσ
ονομαςτϋσ
οικογϋνειεσ τησ
εποχόσ.
Δομό του κειμϋνου:
Κεφϊλαια.
Ο όρωασ και τα
λοιπϊ πρόςωπα
τησ δρϊςησ.
Η προςωπικότητα
του Σρελαντώνη

22. Καβαλύκευε ςτην κουπαςτό τησ
ςκϊλασ και κατϋβαινε
γλιςτρώντασ ωσ κϊτω...
Έκανε πηδώντασ με το ϋνα πόδι,
τρεισ φορϋσ το γύρο τησ αυλόσ
του ςπιτιού, χωρύσ ν' αγγύξει τον
τούχο...

33.  Να το ποτύςω.
 Να το αγκαλιϊςω.
 Να το ϋχω ςτον όλιο, το φωσ για να μεγαλώςει και να μην ξεραθεύ .
 Να χτύςω ϋνα ςπύτι (δεντρόςπιτο) και να μεύνουμε μαζύ.
 Να του δώςω ϋνα φιλύ.
 Να του τραγουδόςω ϋνα τραγούδι.
 Να παύξω μαζύ του: να κρεμιϋμαι απ’ τα κλαδιϊ του, να ςκαρφαλώννω
ςτον κορμό του, να χοροπηδϊω να φτϊςω ςτο κλαδύ του, να δϋςω μια
κούνια ςτο γερό κλαδύ του και να κουνιϋμαι, να παύξω μαζύ του κρυφτό
…
 Να το ςτολύςω με κορδϋλεσ, κουδουνϊκια, φωτϊκια, ξύλινα
παιχνιδϊκια, κϊρτεσ, ζωγραφιϋσ, μπιςκότα, ςημειώματα καρδιϋσ «ς’
αγαπϊω δϋντρο», γιρλϊντεσ, χαρταετούσ, βιβλύα, ρούχα, ςκουφϊκια…
 Να του φτιϊξω φωλιϋσ ςε ςχόμα καρδιϊσ. Να πϊει ο Πουλόσ με μια
φιλενϊδα να τησ κϊνει το δεύπνο.
 Να κϊνουμε πολλϋσ φωλιϋσ, ϋνα ξενοδοχεύο πουλιών με κενϊ δοχεύα .

54. Ένα δϋντρο ςτην τϊξη, ςτη γωνιϊ τησ βιβλιοθόκησ, από
ϊχρηςτο υλικό και φανταςύα.

69. Κϊθε μϋρα ο Αντώνησ και τ’ αδϋρφια του πόγαιναν περύπατο με την Εγγλϋζα
τουσ δαςκϊλα, και περνούςαν εμπρόσ ςτο μεγϊλο ςπύτι όπου κϊθουνταν ο
Βαςιλϋασ, που εύχε μεγϊλα ςκυλιϊ του κυνηγιού. ΣΡ’ ϊκουε ο Αντώνησ που
γϊβγιζαν και τραβούςαν τισ αλυςύδεσ τουσ, κλειςμϋνα ςτην αυλό τουσ την
περιςτοιχιςμϋνη, και κϊθε φορϊ ο κρότοσ αυτόσ και τα γαβγύςματα όταν
μεγϊλοσ πειραςμόσ.
Και τα τϋςςερα αδϋρφια γνώριζαν καλϊ τα ςκυλιϊ αυτϊ, και ιδιαύτερα ϋνα,
τον Ντον. Σα ϋβλεπαν ςυχνϊ με το Βαςιλϋα, που τα ϋπαιρνε μαζύ του, λυτϊ,
ελεύθερα, κϊθε φορϊ που ϋβγαινε περύπατο μονϊχοσ.
Ήταν μεγϊλοσ πειραςμόσ για τον Αντώνη τα ςκυλιϊ αυτϊ· και, κϊθε φορϊ που
περνούςε μπροσ ςτο ςπύτι του Βαςιλϋα με την Εγγλϋζα δαςκϊλα του, ϋμενε
πύςω, ϋκανε ελιγμούσ, ϋβριςκε διϊφορεσ προφϊςεισ, για να πληςιϊςει την
πόρτα τησ αυλόσ, μόπωσ και τύχει να εύναι μιςϊνοιχτη ό μόπωσ και βρει καμιϊ
χαραματιϊ, που να τον αφόςει να δει τον Ντον, το μεγϊλο κανελύ ςκυλύ με τα
παρϊταιρα μϊτια, το ϋνα γαλϊζιο και το ϊλλο πρϊςινο.

70. -΢ςςτ!... με δϊγκαςε ο Ντον! … ΢το ςτόμα! εύπε ο Αντώνησ κι ϋδειξε το
πϊνω του χεύλι, που μϊτωνε από δυο τρύπεσ που εύχαν αφόςει τα
δόντια του Ντον. Ο ϋνοχοσ κϊθουνταν παρϊ κϊτω και μαςούλιζε ϋνα
κόκαλο. Η Αφροδύτη φαύνουνταν πολύ τρομαγμϋνη. Πληςύαςε τον
Ντον να τον εξετϊςει και, καθώσ, την εύδε αυτόσ, πετϊχθηκε απϊνω
και ϊρχιςε να πηδϊ γύρω τησ και να τησ κϊνει χύλιεσ χαρϋσ. Η
Αφροδύτη όμωσ ϋμοιαζε ςκουτουρεμϋνη.
-Η ουρϊ του εύναι ψηλϊ, δε μοιϊζει ϊρρωςτοσ, εύπε γυρύζοντασ κοντϊ
ςτ’ αδϋρφια. Σι του ϋκανεσ και ςε δϊγκαςε, Σρελαντώνη;
-Σου πόρα το κόκαλο! Εύπε ντροπιαςμϋνοσ ο Αντώνησ. (…)
Ο Βαςιλϋασ διϋταξε να δϋςουν τον Ντον και να τον παραφυλϊγουν!
(…) να τον εξετϊςουν.
- Αυτόσ εύναι από καλό ρϊτςα, εύπε με βεβαιότητα η Αλεξϊνδρα. Ενώ
αν όταν κανϋνασ αγριόςκυλοσ, θα τον εύχε φϊγει ολόκληρο τον
Αντώνη. (…) Ο δικόσ μασ ο Κϋρβεροσ, ςτην Αλεξϊνδρεια, δεν εύναι
ςκύλοσ του Βαςιλϋα, και όμωσ δεν ϋφαγε ποτϋ κανϋνα μασ… ούτε μασ
δϊγκαςε ποτϋ, εύπε ςυλλογιςμϋνοσ.(…).

71. Γαβγύςματα, φυςύγματα, φωνϋσ και ςτριγλιϋσ γϋμιςαν τον αϋρα. Η
γϊτα εύχε ξεφύγει από τα χϋρια τησ Πουλουδιϊσ και εύχε
ςκαρφαλώςει ςτο ςβϋρκο τησ, με τισ τρύχεσ ολόρθεσ, φτύνοντασ και
φυςώντασ, ξετρελαμϋνη, ενώ ο Ντον και τ’ ϊλλα ςκυλιϊ, όρθια,
τραβούςαν τισ αλυςύδεσ τουσ, ςα να όθελαν να τισ ςπϊςουν και ν’
αρπϊξουν τον εχθρό.
-----------------------------------Σρεχϊτοσ, με πλατεύσ πόδουσ, κατϋφθαςε ϋνασ μεγϊλοσ ςκύλοσ,
πόδηξε πϊνω ςτον Αντώνη και του ϋβαλε τα πόδια ςτουσ ώμουσ
κουνώντασ χαρούμενα την ουρϊ του. (…)
-Μη φοβϊςαι, παιδύ μου, αυτϊ εύναι χϊδια που ςου κϊνει!
Μα ο Ντον δεν εννοούςε ν’ αφόςει τον παλιό του φύλο, μιασ και τον
ξαναβρόκε. ΢ηκώθηκε ο Βαςιλϋασ ξαναςφύριξε ςτον Ντον και
φώναξε:
-Ελϊτε δω, παιδιϊ, και θα ‘ρθει κι εκεύνοσ!

72.  Κατϊ την οργϊνωςη τ ησ τελετόσ λόξησ που ολοκληρώνουν τα





προγρϊμματα τα παιδιϊ αναρωτιούνται για το ποιοσ θα αναλϊβει το
ρόλο του Ντον, του ςκύλου του Βαςιλϋα.
Εξηγούμε ότι ο ςκύλοσ δε μιλϊει ςτο βιβλύο, απλϊ ςυμπεριφϋρεται
όπωσ πραγματικϊ εύναι, ωσ ζώο. Γαβγύζει, τραβϊει την αλυςύδα τουσ
δαγκώνει, αγριεύει όταν βλϋπει γϊτα, κουνϊει χαρούμενα την ουρϊ του,
πηδϊ γύρω από ϋνα αγαπημϋνο πρόςωπο … .
‘Ομιλούντα ζώα’ : ζώα με ανθρώπινη ςυμπεριφορϊ.
Αναφορϊ ςτον Μϊγκα και παρουςύαςη του βιβλύου. Σύγκριςη παλιϊσ
και νεότερησ ϋκδοςησ.
Επύμονη πρόταςη των παιδιών να τουσ το διαβϊςω κι αυτό.
Προτεύνουμε το βιβλύο ςτουσ γονεύσ για ανϊγνωςη ςτισ διακοπϋσ.

75. Κατά τθν ανάγνωςθ του βιβλίου του Τρελαντώνη ςε
ςυνζχειεσ είχαμε τθν ευκαιρία να μιλιςουμε για το ιςτορικό
ςκθνικό του βιβλίου, το αςτικό και φυςικό περιβάλλον ςτισ
αρχζσ του 20ου αιώνα, τα παιδικά χρόνια του Αντώνθ
Μπενάκθ, τθσ Πθνελόπθσ Δζλτα, των αδερφιών τουσ και των
υπόλοιπων παιδιών τθσ εποχισ τουσ.
Αποδελτιώςαμε τισ ςχετικζσ πλθροφορίεσ για το λόφο τθσ
Καςτζλασ, τθ ςυνοικία Τςίλερ, τθ διαμόρφωςθ των δρόμων
(χωματόδρομοι), τα μζςα μεταφοράσ και κυκλοφορίασ
(ςοφςτεσ, γαϊδοφρια, τρζνο, καράβια), τα μζςα που
χρθςιμοποιοφςαν για το φωτιςμό (κεριά, λάμπεσ
πετρελαίου) και τθν φδρευςθ των ςπιτιών (ςτάμνεσ,
ςτζρνεσ), τα είδθ ρουχιςμοφ και υπόδθςθσ, κ.ά.

76. Διαμορφώςαμε μια ςυνολικι εικόνα του τρόπου ηωισ τθσ
εποχισ και ςυςχετίςαμε το περιβάλλον εκείνθσ τθσ εποχισ
με το ςθμερινό. Συηθτιςαμε για τθν αλλαγι που ζχει
επζλκει ςτισ ςυγκεκριμζνεσ περιοχζσ, Κθφιςιά, Πειραιάσ,
και Ακινα/Ζάππειο, οι οποίεσ περιγράφονται ςτο βιβλίο, θ
Κθφιςιά ωσ εξοχικι περιοχι απομακρυςμζνθ από τισ
κατοικίεσ κφριασ διαμονισ των κατοίκων τθσ Ακινασ και ο
Πειραιάσ ωσ παρακεριςτικι περιοχι όπου ςτθν παραλία τθσ
απολάμβαναν τον περίπατό τουσ και, κυρίωσ, τα μπάνια
τουσ οι κάτοικοι των γφρω περιοχών. Η Καςτζλα
αποτελοφςε κερινό κζρετρο για τουσ μόνιμουσ κάτοικουσ τθσ
Ακινασ και, μάλιςτα, για τουσ πλζον ευκατάςτατουσ.

77. Αναηθτιςαμε ςτο διαδίκτυο παλιζσ εικόνεσ (καρτ-ποςτάλ)
των περιοχών που αναφζρονται ςτον Τρελαντώνη
(Πειραιάσ, Καςτζλα, Κθφιςιά, οδόσ Ερμοφ, Ζάππειο) και τισ
ςυγκρίναμε με ςφγχρονεσ φωτογραφίεσ .
Συηθτιςαμε για το πλικοσ των αλλαγών μεταξφ των δφο
εποχών, όχι μόνο ςτθν αςτικι ανάπτυξθ και τθν επζκταςθ
των παλιών ‘γειτονιών’ και ςυνοικιών, τθν μόλυνςθ των
νερών του Σαρωνικοφ και τθν ακαταλλθλότθτα των
παραλιών για κολφμπι, αλλά και τισ κοινωνικζσ (ζνδυςθ,
παιχνίδια, εκπαιδευτικό ςφςτθμα, κ.ά), πολιτικζσ
(πολίτευμα) και τεχνολογικζσ αλλαγζσ (θλεκτρικό ρεφμα,
υδροδότθςθ οικιών, μζςα ςυγκοινωνίασ).

80. Συνοικύα Τςύλερ.
Φωτογραφύα εποχόσ.
Συνοικύα Τςύλερ.
Έργο του Γιϊννη Τςαρούχη.