cung cầu

1. Andriy Ginta
Đầu tiên là Chương Cung – cầu nhé.
Bài viết không nhắm mục đích giải thích toàn bộ bài học mà chỉ nói đến những phần kiến thức
quan trọng.
1. Phân biệt CẦU - LƯỢNG CẦU, DI CHUYỂN - DỊCH CHUYỂN
Như các bạn đã biết , lượng cầu là một con số cụ thể ( chỉ có ý nghĩa trong mối quan hệ với
một mức giá ). Còn CẦU không phải là con số cụ thể, là toàn bộ mối quan hệ giữa
lượng cầu và giá cả của hàng hóa đó.
Nghĩa là khi giá thay đổi, làm cho lượng cầu thay đổi nhưng đường cầu không đổi.
Lượng cầu thay đổi do giá = Di chuyển trên đường cầu (Movement along the demand
curve)
P1 A
P0 B
P2 C
[ Hình vẽ : giá thay đổi từ P0 thành P1 và P2 làm cho lượng cầu thay đổi, dịch chuyển từ điểm B
tới A và C. ]
Còn khi các yếu tố khác (thu nhập, giá hàng hóa liên quan…) tác động, cầu thay đổi. Cả đường
cầu dịch chuyển tịnh tiến sang trái ( cầu giảm ) hoặc sang phải (cầu tăng ).
Cầu thay đổi = Dịch chuyển đường cầu (Shift of demand curve)
cầu giảm cầu tăng
A B C
P0
[ Hình vẽ : Các yếu tố ngoài giá tác dộng làm đường cầu dịch chuyển sang trái hoặc phải ]
Cần phân biệt rõ 2 trường hợp này trong các câu hỏi trắc nghiệm
Ví dụ:
Tương tự bạn có thể phân biệt CUNG và LƯỢNG CUNG, DI CHUYỂN và DỊCH CHUYỂN với đường
cung.
http://ftu-forum.net

2. Andriy Ginta
2. Các biện pháp can thiệp của Chính Phủ :
Giá trần
Tức là quy định giá hàng hóa phải nhỏ hơn giá Pt do Chính Phủ quy định.
Như vậy để giá trần có hiệu quả thì P t < P0 ( giá thị trường khi chưa có giá trần )
Lúc này, giá cân bằng của thị trường sẽ chính là Pt.
Với mức giá này thì lượng cung giảm xuống thành QS , lượng cầu tăng lên thành QD à cầu
vượt cung.
Như vậy, phần Q D – Q S là phàn thiếu hụt.
Nếu Chính Phủ không cung cấp phần thiếu hụt này (nhập khẩu, hạ thuế , trợ cấp sản xuất ) thì
trên thị trường trao đổi với sản lượng là Q S.
Ngược lại, Chính Phủ cung phần thiếu hụt thì sản lượng trao đổi là Q D. ( Còn giá luôn là Pmax )
Khi đặt giá trần, người tiêu dùng được lợi.
P0
Pt
Q S Q D
* Tính thặng dư :
CS : thặng dư tiêu dùng – màu đen
PS : thặng dư sản xuất – màu đỏ
[ Chưa có giá trần ]
http://ftu-forum.net

3. Andriy Ginta
[ Không bù phần thiếu hụt ] [ Có bù phần thiếu hụt ]
Giá sàn
Tức là quy định giá hàng hóa phải lớn hơn giá PS do Chính Phủ quy định.
Như vậy để giá sàn có hiệu quả thì P S > P0 ( giá thị trường khi chưa có giá sàn )
Lúc này, giá cân bằng của thị trường sẽ chính là PS.
Với mức giá này thì lượng cầu giảm xuống thành QD , lượng cung tăng lên thành QS à cung
vượt cầu.
Như vậy, phần Q S – Q D là phần dư thừa.
Nếu Chính Phủ không thu mua phần dư thừa này thì trên thị trường trao đổi với sản lượng là QD
Ngược lại, Chính Phủ thu mua phần dư thừa thì sản lượng trao đổi là Q S. ( Còn giá luôn là PS )
Khi đặt giá sàn, người sản xuất được lợi.
PS
P0
Q D Q S
* Tính thặng dư :
CS : thặng dư tiêu dùng – màu đen
PS : thặng dư sản xuất – màu đỏ
http://ftu-forum.net

4. Andriy Ginta
[ Không thu mua phần dư thừa ] [ Thu mua phần dư thừa ]
Thuế
Nhà nước đánh Thuế t vào người tiêu dùng hoặc nhà sản xuất
Thuế đánh vào người tiêu dùng :
- Làm cho đường cầu dịch chuyển sang trái 1 đoạn đúng bằng t
-à Phương trình đường cầu ban đầu : P = a – b.Q
Phương trình đường cầu mới : P = ( a+t ) – b.Q
Điều này làm cho sản lượng giảm và giá giảm
Thuế đánh vào người sản xuất :
- Làm cho đường cung dịch chuyển sang trái 1 đoạn đúng bằng t
-à Phương trình đường cung ban đầu : P = b.Q +a
Phương trình đường cung mới : P = b.Q +a + t
Điều này làm cho sản lượng giảm và giá tăng
Nhưng dù đánh thuế vào ai thì cả 2 bên đều phải chịu 1 phần thuế, sự khác biệt chỉ ở chỗ ai là
người nộp thuế và giá trên thị trường thay đổi thế nào.
Phân chia gành nặng thuế
Vậy mỗi bên phải chịu bao nhiêu trong phần đóng Thuế t ?
Do 2 bên đều chịumootj phần thuế nên ta không cần vẽ đường cung cầu mới. Thuế chỉ chỉ như
một cái nêm chèn vòa giữ giá mua và giá bán, tức là người sản xuất bán giá P thì người tới tay
người tiêu dùng giá là P + t
t chính là đoạn AC
Phần người tiêu dùng chịu là AB, nhà sản xuất chịu là BC.
Vì đáng lẽ ra giá sản phẩm là P0 nhưng NTD phải mua với giá là P1 nên NTD đã phải chịu phần
AB = P1 – P0
Phần còn lại BC do nhà sản xuất chịu.
http://ftu-forum.net

5. Andriy Ginta
P1 A
P0 B
P2
C
Một câu hỏi được đặt ra :
Ai chịu phần lớn hơn ?
Tức là so sánh đoạn AB và BC, điều đó tương đương với so sánh độ dốc của đường cung và
đường cầu.
Đường nào dốc hơn thì bên đó phải chịu phần thuế lớn hơn.
Như ta đã biết đường càng dốc thì hệ số co giãn càng nhỏ.
Như vậy, nếu cung co giãn với giá ít hơn cầu thì nhà sản xuất phải chịu phần thuế lớn hơn và
ngược lại.
Nôm na là ai ít nhạy cảm với sự thay đổi giá sẽ bị thiệt nhiều hơn.
Hạn ngạch
Khi mà giá cả của thế giới thấp hơn giá cả hàng hóa trong nước, tất yếu hàng hóa sẽ được nhập
vào. Chính Phủ có biện pháp hạn ngạch nhằm khống chế số lượng hàng nhập vào trong nước.
Trường hợp này khá giống với giá trần.
P0
Pw+t
Pw
QS QD
http://ftu-forum.net

6. Andriy Ginta
Ban đầu thị trường trong nước cân bằng ở mức giá P0
Nhưng giá trên thế giới là Pw < P0
Nếu CP không áp dụng hạn ngạch. Thì hàng được nhập khẩu, giá thị trường giảm xuồng bằng
với giá thế giới Pw -à lượng cung trong nước giảm xuống và lượng cầu tăng lên.
CP áp dụng hạn ngạch chỉ cho nhập 1 số hàng Q nhất định
Điều đó đẩy giá bán thành Pw + t < P0
Với mức giá này thì lượng cung trong nước là QS , lượng cầu trong nước là QD.
Phần QD – QS = Q là hạn ngạch nhập khẩu.
Tính toán thặng dư trong trường hợp này giống như trong trường hợp giá trần.
Và cũng giống như trường hợp đánh thuế nhập khẩu t.
http://ftu-forum.net