παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4

ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:
ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
(Εμπορικό Δίκαιο I)
Διδάσκουσα: Χριστίνα Ι. Ταρνανίδου
Λέκτορας Εμπορικού Δικαίου & Χρηματοπιστωτικού Δικαίου
Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
(ακαδ.έτος 2012-2013)
1

Θεματικές
1. Εισαγωγή
2. Οι εμπορικές πράξεις
3. Οι έμποροι
4. Βασικές εμπορικές πράξεις
5. Συναλλαγές με αξιόγραφα
6. Βιομηχανική ιδιοκτησία
7. Ανταγωνισμός
8. Δίκαιο του ηλεκτρονικού εμπορίου
9. Επίλυση εμπορικών διαφορών
2

1. Εισαγωγή
ΙΙ. Εμπορικό δίκαιο και δίκαιο γενικά
1. ΕμπΔ & ΑστΔ
2. ΕμπΔ & ΕργΔ
3. ΕμπΔ & Δίκαιο προστασίας καταναλωτή
4. ΕμπΔ & ΔημΔ
5. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εμπορικού δικαίου
ΙΙΙ. Ιστορική εξέλιξη
IV Πηγές του ΕμπΔ
1. Γενικά
2. Ο ΕμπΝ
3. Λοιποί εμπορικοί νόμοι
4. Άλλες πηγές
5. Ενοποίηση του εμπορικού δικαίου
6. Εμπορικές συνήθειες – ΓΟΣ
7. Νομολογία – επιστήμη
V. Διαιρέσεις του ΕμπΔ
3

1. Εισαγωγή
Ι. Βασικές έννοιες
1. Έννοια ΕμπΔ
• Τμήμα του ιδιωτικού δικαίου (ΑΚ)
• Βασικά στοιχεία ΕμπΔ:
– Έμποροι & Εμπορικές πράξεις
• Εμπορική νομοθεσία:
– Ρυθμίσεις οικονομικών συναλλαγών ως εμπορικών
πράξεων &
– Ρυθμίσεις προσωπικής κατάστασης των φορέων τους
ως εμπόρων
• Εμπόριο: Οικονομική δραστηριότητα που είτε
γίνεται από εμπόρους είτε έχει χαρακτήρα
εμπορικό, είτε και τα δύο.
4

1. Εισαγωγή
1. Εμπορικό δίκαιο (ΕμπΔ) και εμπόριο
• Δίκαιο του εμπορίου
• Αντικείμενο ΕμπΔ
– Κάθε οικονομικό αγαθό, ενσώματο ή ασώματο, που
είναι δεκτικό κυκλοφορίας
– Η κυκλοφορία οικονομικών αγαθών
– Δεν απαιτείται τα αγαθά αυτά να είναι απαραίτητα
εμπόρευμα
(παράδειγμα μεταφοράς αυτοκινήτου ως εμπορικής πράξης, βλ. Ι.Ρόκα,
Εμπορικό Δίκαιο, σελ. 2)
• Υποκείμενο ΕμπΔ
– Οποιοσδήποτε -και μη έμπορος- μπορεί να προβεί σε
εμπορικές πράξεις (παραδείγματα, Ρόκα)
5

1. Εισαγωγή
2. Οικονομικές συναλλαγές και εμπορικό δίκαιο
• Η εμπορική επιχείρηση ως επίκεντρο της οικονομίας
• ΕμπΔ ως τρόπος εφαρμογής από την Πολιτεία της
οικονομικής πολιτικής
• Οι οικονομικές συναλλαγές ρυθμίζονται και από άλλα
δίκαια (διοικητικό δίκαιο, ποινικό δίκαιο κλπ)
• Οι οικονομικές συναλλαγές δεν είναι πάντα εμπορικές
(αγοραπωλησίες ακινήτων, γεωργικές και εξορυκτικές δραστηριότητες,
ελευθέρια επαγγέλματα)
• Διάρθρωση ΕμπΔ:
– Βασικοί θεσμοί &
– Ειδικοί κλάδοι οικονομίας (ρύθμιση με κανονιστική νομοθεσία)
• Πχ. δίκαιο κεφαλαιαγοράς (διατάξεις για το χρηματιστήριο, για τις οργανωμένες αγορές,
για την προστασία των συναλλαγών από πράξεις χειραγώγησης κλπ),
• τραπεζικό δίκαιο,
• δίκαιο ασφαλιστικής επιχείρησης κλπ.
6

1. Εισαγωγή
3. ΕμπΔ και οικονομικά φαινόμενα
• ΕμπΔ ως «μοχλός» δημιουργίας φαινομένων οικονομικής συναλλαγής
(το παράδειγμα των ΕΠΕΥ ως δημιούργημα της investment services directive (ISD) και της Markets in Financial
Instruments Directive)
• Διεπιστημονική προσέγγιση οικονομικής και νομικής επιστήμης
– Για νομική ερμηνεία κανόνων, συνδρομή στην εμπειρία και στα διδάγματα
της οικονομικής επιστήμης (Παράδειγμα ερμηνείας όρου, οργανωμένη αγορά,
χειραγώγηση αγοράς, καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης κλπ)
• Αλληλοσυσχέτιση οικονομίας και ΕμπΔ
– Στάθμιση ατομικού – κοινωνικού συμφέροντος
– Δόμηση οικονομίας με κανόνες ΕμπΔ (Πχ. «άκαμπτοι»/«ελαστικοί» οργανωτικοί τύποι
επιχειρήσεων)
– ΕμπΔ και κατανομή κινδύνων
• Περιορισμός κινδύνου
– Πχ. ο περιορισμός της ευθύνης της επιχείρησης με τον εταιρικό τύπο - μετάθεση ευθύνης στο
δανειστή
– Πχ. στις χρηματιστηριακές συναλλαγές μετάθεση ευθύνης στον εκκαθαριστικό φορέα
• Καταμερισμός κινδύνου - Πχ. επιχειρήσεις:
– Χωρίς περιορισμό κινδύνου (ατομικές επιχειρήσεις, ομόρρυθμες εταιρίες)
– Με περιορισμό του κινδύνου για ορισμένους εταίρους (ετερόρρυθμες εταιρίες)
– Με περιορισμό του κινδύνου για όλους τους εταίρους (εταιρία περιορισμένης ευθύνης,
ανώνυμη εταιρία)
7

1. Εισαγωγή
– Τα οικονομικά φαινόμενα ως αντικείμενο έρευνας του ΕμπΔ
• Γνώση οικονομικοπολιτικών κριτηρίων για ερμηνεία, εφαρμογή κανόνων
εμπορικού δικαίου Πχ. για να αποφαίνεται ο δικαστής επί διαφορών
χρηματιστηριακού δικαίου θα πρέπει να γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας
του χρηματιστηρίου και των αγορών του (παρεχόμενες υπηρεσίες και
προϊόντα)
– Οικονομική ανάλυση του δικαίου (οικονομική σκοπιμότητα
κανόνων δικαίου)
• πχ. δίκαιο δικαιοπραξιών (αποκατάσταση ζημίας, χρηματική
ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης)
• ο δικαστής λαμβάνει υπόψη τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς για να μη
τη στρεβλώνει με τους κανόνες δικαίου που θέτει ή εφαρμόζει
• Επαναφορά οικονομικής δικαιοσύνης (πχ εάν επιτρέπεται βάσει νόμου η
οικονομική επιχορήγηση μιας οικονομικής ομάδας, η οικονομική
ανάλυση του δικαίου εξετάζει αν αυτή η επιχορήγηση δικαιολογείται από
την άποψη της συνολικής οικονομίας).
8

1. Εισαγωγή
1. Έννοια
IV Πηγές του ΕΜπΔ
1. Γενικά
2. Ο ΕμπΝ
9

1. Εισαγωγή
• ΕμπΔ – ΑστΔ (ιδιωτικό δίκαιο, κανόνες γενικής χρήσης): Σχέση ειδικού προς γενικό
• ΑστΔ = Γενικές αρχές, Ειδικό ενοχικό δίκαιο, Εμπράγματο δίκαιο κλπ
• ΕμπΔ: Ιδιωτικό Δίκαιο με εφαρμογή όμως μόνο στις εμπορικές βιοτικές σχέσεις, στις οποίες
το ΑστΔ εφαρμόζεται μόνο συμπληρωματικά
• Η ειδική ρύθμιση του ΕμπΔ ως αναγκαιότητα των ραγδαίων εξελίξεων των συναλλαγών
• Εμπορικός Νόμος (ΕμπΝ) 1835
• Ο Αστικός Κώδικας (ΑΚ) του 1945 ρυθμίζει «επώνυμες» συμβάσεις (σύμβαση έργου, εργασίας, μίσθωση
πράγματος, μεσιτεία, εντολή, εταιρία, δάνειο, εγγύηση, ανώνυμα χρεώγραφα, ενέχυρο, υποθήκη κλπ).
• Κάποιες εμπορικές σχέσεις ρυθμίζονται απευθείας και όχι συμπληρωματικά από τον ΑΚ:
όπως το «εταιρικό συνάλλαγμα», δηλ. η σύμβαση για την εταιρία που αφορά ομόρρυθμες
εταιρίες.
• Και στις ανώνυμες συμβάσεις (πχ χρηματιστηριακές συμβάσεις, κοινή σύμβαση
προμήθειας) ανατρέχουμε στον ΑΚ που έχει συμπληρωματική εφαρμογή
• Εμπορικοποίηση του ΑστΔ (πχ. ευθύνη νέου ιδιοκτήτη επιχείρησης για τα χρέη που είχε ο
παλιός απέναντι στους δανειστές).
• Το ΕμπΔ ως δίκαιο γενικής εφαρμογής με τη διεύρυνση των συναλλαγών, οπότε λειτουργεί
σήμερα, σε μεγάλη έκταση, ως «συνέχεια» του ΑστΔ και όχι ως ειδικό δίκαιο απέναντι στο
ΑστΔ
• Η «ταχύτητας των εμπορικών συναλλαγών & η «υποχρέωση πίστης» ως λόγοι για την
ύπαρξη μεγαλύτερου βαθμού προστασίας των συναλλασσομένων στο ΕμπΔ σε σχέση με το
ΑστΔ.
• Χαλάρωση στενού δεσμού ΕμπΔ με ορισμένους κλάδους του, λόγω του ειδικού χαρακτήρα
τους, (πχ δίκαιο κεφαλαιαγοράς, τραπεζικό δίκαιο).
10

1. Εισαγωγή
• Το «αντάλλαγμα»
• Εμπορική δραστηριότητα:
– Κίνδυνος κατά την άσκησή της με την έννοια της
«κερδοσκοπικής διαμεσολάβησης»
– Κέρδος (αντάλλαγμα) ή ζημία;
• Εξαρτημένη εργασία
– Πχ υπάλληλος, στέλεχος σε εταιρία
– Το αντάλλαγμα δεν είναι αβέβαιο, καθώς δεν έχει τη μορφή
του κέρδους, αλλά της προκαθορισμένης εργασιακής αμοιβής
– Το ΕργΔ έχει πυρήνα την προστασία του ανταλλάγματος – του
μισθού
• Όμως, τα όρια μεταξύ «εταιρικής σχέσης» και «εργασιακής
σχέσης» μπορεί να είναι συγκεχυμένα,
– πχ. όταν το αντάλλαγμα σε μια εταιρική-εργασιακή σχέση
ορίζεται ως ποσοστό επί των κερδών
11

1. Εισαγωγή
3. ΕμπΔ & Δίκαιο προστασίας του καταναλωτή
• Καταναλωτής: πρόσωπο για το οποίο
προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που
προσφέρονται στην αγορά και το οποίο κάνει
χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών αυτών
ως «τελικός αποδέκτης» τους.
• Καταναλωτής και έμπορος
– Ο καταναλωτής ως αντισυμβαλλόμενος του εμπόρου
• Δίκαιο προστασίας του καταναλωτή
– Η «παροχή» της εμπορικής επιχείρησης ρυθμίζεται
από το Δίκαιο αυτό για την προστασία του
καταναλωτή ως αποδέκτη της «παροχής»
12

1. Εισαγωγή
4. ΕμπΔ & ΔημΔ : Γενικά
• Αν και ιδιωτικό δίκαιο, το ΕμπΔ περιλαμβάνει και
ρυθμίσεις του ΔημΔ
• Εκδηλώσεις εμπορίου ως δημοσίου
συμφέροντος (Πολιτεία) και άρα υπό
«διοικητικό-δικαστικό έλεγχο»
• Διατάξεις ΕμπΔ -ΔημΔ = Αναγκαστικού δικαίου
– Πχ ο τρόπος λειτουργίας των παρόχων επενδυτικών,
τραπεζικών υπηρεσιών, δηλ. των ΕΠΕΥ και των
τραπεζών, η λειτουργία της αε, η πτώχευση ως
θεσμός προστασίας/δίκαιης ικανοποίησης των
δανειστών του εμπόρου κλπ
13

1. Εισαγωγή
4. ΕμπΔ & ΔημΔ: ΕμπΔ & ΣυνταγμΔ -
Δημοσιοποίηση του ΕμπΔ – Οικονομικό δίκαιο
• ΣυνταγμΔ: Η βάση για την προστασία της ιδιοκτησίας, της ελευθερίας του
συνεταιρίζεσθαι, της οικονομικής ελευθερίας
• Δημοσιοποίηση του ΕμπΔ – Δημόσιο ΕμπΔ:
– Πλέγμα ρυθμίσεων που η Πολιτεία θέτει για την εκτέλεση της οικονομικής πολιτικής
– Πχ. Διατάξεις αναπτυξιακών νόμων, εξαγωγικού εμπορίου, επαγγελματικών οργανώσεων,
κρατικών αδειών για άσκηση εμπορικών επαγγελμάτων
• 3 κατηγορίες δημοσιοποίησης:
– Κρατική εποπτεία αγοράς – οικονομίας
– Ειδικοί κανόνες για την οργάνωση των εμπορικών επαγγελμάτων
– Οικονομικό δίκαιο (κανονιστικά διατάγματα):
• κρατική παρέμβαση στον φιλελευθερισμό
• όμως η σύγχρονη τάση είναι ο περιορισμός της παρέμβασης, «deregulation» και η «απελευθέρωση» των
αγορών (η οικονομική κρίση όμως δημιούργησε νέα δεδομένα..)
• Παραδείγματα από το Ευρωπαϊκό δίκαιο (internal market)
– Εδώ εντάσσεται και η θεσμοθετημένη εποπτεία (πχ. δικαστική στην πτώχευση, διοικητική στην
αε (πχ. ανάκληση άδειας αν η περιουσία κατήλθε σημαντικά κάτω από το κεφάλαιο))
• Ειδικές κατηγορίες Δημοσίου ΕμπΔ
– Δίκαιο κεφαλαιαγοράς
– Δίκαιο διεθνούς εμπορίου
– Αγορανομικό δίκαιο
14

1. Εισαγωγή
4. ΕμπΔ & ΔημΔ: ΕμπΔ & Δίκαιο κρατικής εποπτείας επί των
επιχειρήσεων
• Αναγκαστικό δίκαιο σχετικά με τη λειτουργία της επιχείρησης (άδεια)
– πχ άδεια λειτουργίας σε ειδικές αε (ΕΠΕΥ, τράπεζες), χορήγηση διπλώματος για ευρεσιτεχνία, σήμα κλπ.
• Αρμόδια αρχή (νπδδ, ή δικαστική αρχή) για έλεγχο νομιμότητας ή σκοπιμότητας
– Πχ η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ελέγχει τη νομιμότητα του Κανονισμού του ΧΑ και όχι τη σκοπιμότητα
• Δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη: διοικητική διαφορά και όχι πολιτική – ιδιωτικού
δικαίου
– Πχ. αρθ.25ν.3371/05: Οι εν γένει αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς προσβάλλονται δικαστικώς ως
εξής: α) Οι αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς με τις οποίες επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο
προσβάλλονται με προσφυγή ουσίας ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, το οποίο δικάζει σε
πρώτο και τελευταίο βαθμό, μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών από την κοινοποίησή τους. β) Ολες οι
υπόλοιπες αποφάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που εκδίδονται ως εκτελεστές ατομικές διοικητικές
πράξεις, προσβάλλονται με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, μέσα σε
προθεσμία εξήντα ημερών από την κοινοποίησή τους. Κατά των αποφάσεων του Διοικητικού Εφετείου
επιτρέπεται έφεση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
• Έλεγχος από τα διοικητικά δικαστήρια της Αρχής για: τήρηση του νόμου κατά την άσκηση
εποπτείας, πλάνη ως προς τα πραγματικά περιστατικά, τήρηση αρχών χρηστής διοίκησης
(κατάχρηση δικαιώματος)
• Προληπτικός έλεγχος νομιμότητας από την Αρχή (πχ. αδειοδότηση) (πχ. Κανονισμός αγοράς
με τεκμήριο νομιμότητας λόγω έγκρισης του από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, όμως με
δυνατότητα ακυρότητας εάν όροι του είναι παράνομοι)
• Έλεγχος από τη Δικαστική αρχή (πχ. πτώχευση)
• Άσκηση εμπορίου από τη Δημόσιο, ως περίπτωση λειτουργίας του εμπορίου από το
Δημόσιο – δημοσιοϋπαλληλικής δραστηριότητας (σύστημα κατευθυνόμενης οικονομίας) και
όχι μόνο εποπτείας του
15

1. Εισαγωγή
5. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΕμπΔ: Γενικά
• Ταχύτητα
• Πίστη
• Χαρακτηριστικό γνώρισμα εμπορίου:
– κερδοσκοπική μεσολάβηση στην κυκλοφορία
των οικονομικών αγαθών
16

1. Εισαγωγή
5. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΕμπΔ: Δίκαιο
μεσολάβησης στην κυκλοφορία των αγαθών
• «Κατά κυριολεξία εμπόριο» είναι η διαμεσολαβητική λειτουργία
του εμπορίου (αλυσίδα διανομής προς κατανάλωση)
– Πχ. μεσολάβηση από τον ένα παραγωγό στον άλλο (πχ αλυσίδα
παραγωγών για τη βιομηχανική επεξεργασία εμπορεύματος)
– Πχ. μεσολάβηση από τον παραγωγό στον χονδρέμπορα (πχ
αντιπροσωπεία ειδών διατροφής)
– Πχ. μεσολάβηση από άλλους μεσολαβητές ή παραγωγούς στον τελικό
λήπτη-καταναλωτή (πχ. πώληση ειδών διατροφής)
– Πχ. μεσολάβηση από τον παρέχοντα υπηρεσίες στον τελικό
καταναλωτή (πχ. πώληση ασφαλίσεων ζωής, παροχή επενδυτικών
υπηρεσιών κλπ).
• «Μη κατά κυριολεξία εμπόριο» είναι το σε ευρεία έννοια εμπόριο
που δεν στηρίζεται σε διαμεσολαβητική λειτουργία , όπως πχ. η
βιομηχανία – βιοτεχνία.
– Υπάρχει διαμεσολάβηση, όμως όχι ως κύρια απασχόληση
(παραγωγή), αλλά ως μέσο για την επίτευξη του σκοπού της κύριας
δραστηριότητας (πχ. μεσολάβηση στην αγορά πρώτων υλών).
17

1. Εισαγωγή
5. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΕμπΔ: Δίκαιο
μεσολάβησης στην κυκλοφορία των αγαθών
• ΕμπΔ: δίκαιο της διαμεσολάβησης (άμεσης ή έμμεσης)
στην κυκλοφορία των αγαθών με σκοπό το κέρδος.
• Αγαθό δεκτικό διαμεσολάβησης: ενσώματο πράγμα,
άυλα αγαθά (πχ. σήμα), απαιτήσεις, δικαιώματα,
ηλεκτρικό ρεύμα, υπηρεσίες κλπ (όχι ακίνητα).
• Κυκλοφορία: Μεταβίβαση δικαιώματος κυριότητας,
χρήση, διάθεση (δεν εννοείται κατ’ ανάγκη μεταφορά
από τόπο σε τόπο).
• Δεν είναι όμως το αντικείμενο του ΕμπΔ μόνο οι
μεσολαβητικές ενέργειες: Περιλαμβάνονται σε αυτό
και άλλες ρυθμίσεις αναγκαίες για την αποστολή του
εμπορίου (πχ πτώχευση).
18

1. Εισαγωγή
5. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΕμπΔ:
Εκδηλώσεις διαμεσολάβησης
• Μετατόπιση από τόπο σε τόπο:
– Μεταφορά (πραγμάτων ή προσώπων)
– Παραγγελία μεταφοράς
• Αλλαγή ιδιοκτησίας:
– πχ. αγορά με σκοπό τη μεταπώληση
• Κυκλοφορία υπηρεσιών:
– Πχ πράκτορας, factoring, επενδυτικές υπηρεσίες
19

1. Εισαγωγή
• Διαμεσολάβηση (εκδηλώσεις/κατηγορίες) στην:
– Παραγωγή προϊόντος
– Διανομή προϊόντος
– Παραγωγή (παροχή) υπηρεσιών
– Διανομή (διαμεσολάβηση στην παροχή) υπηρεσιών
• Το στοιχείο της «κερδοσκοπίας» (έκθεση στον
κίνδυνο με σκοπό το κέρδος) στη μεσολαβητική
δραστηριότητα (διαφορά από την
επικινδυνότητα)
– Πιστωτικός κίνδυνος και αγορές
20

1. Εισαγωγή
• Στοιχεία που συνθέτουν την εμπορικότητα:
– Διαμεσολάβηση (παραγωγή ή διανομή προϊόντων
ή υπηρεσιών)
– Ανάληψη κινδύνου
– Επιδίωξη κέρδους
– Δράση σε αγορά (συνάντηση προσφοράς και
ζήτησης)
21

1. Εισαγωγή
5α. Γενικά για την έννοια του εμπόρου
• Έμποροι [ορισμός]: Όσοι μετέρχονται πράξεις εμπορικές και κύριον (σύνηθες)
επάγγελμα έχουν την εμπορία (αρθ.1ΕμπΝ)
– Εξαίρεση η περίπτωση πχ αε (έμπορος με το τυπικό κριτήριο)
– Σύνηθες επάγγελμα: η με πρόθεση βιοπορισμού συνήθης και όχι περιστασιακή
απασχόληση
• Παλαιότερη νομολογία: Η άσκηση εμπορικών πράξεων για να προσδώσει την
ιδιότητα του εμπόρου πρέπει να λαμβάνει χώρα στα πλαίσια οργανωμένης
επιχείρησης στοιχείο της οποίας αποτελεί η απασχόληση προσωπικού (ΑΠ
521/88)
• Νεώτερη νομολογία: Όταν πρόκειται για αντικειμενικά εμπορικές πράξεις
(πράξεις δηλ. που απαριθμεί ως τέτοιες ο ΕμπΝ) δεν είναι απαραίτητη η
συστηματική οργάνωση της συναφούς δραστηριότητας (εγκατάσταση, διάθεση
οικονομικών μέσων για εξοπλισμό, χρησιμοποίηση τρίτων πχ εργαζομένων,
λογιστική παρακολούθηση της δραστηριότητας) για να χαρακτηριστεί η πράξη
εμπορική (ΑΠ1209/94).
– Έμπορος είναι και ο ασκών εμπορική δραστηριότητα σε μικρή κλίμακα
(καταστηματάρχης μικρού καταστήματος σε χωριό)
– Δεν αποκτά την εμπορική ιδιότητα ο μικρέμπορος (δηλ το άτομο που ασκεί
εμπορικές πράξεις αλλά το κύριο στοιχείο της δραστηριότητάς του είναι η σωματική
εργασία του και το κέρδος που αποκομίζει αποτελεί περισσότερο αμοιβή της
σωματικής του καταπόνησης και όχι κερδοσκοπικών συνδυασμών) 22

1. Εισαγωγή
Παράδειγμα 1ο – θέμα προς συζήτηση:
1. Είναι πράξη εμπορική η άσκηση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων;
[Είναι, ΑΠ33/69, Εφ. Θεσσαλ. 1701/1992)]
2. Είναι πράξη εμπορική η εκμίσθωση επιπλωμένων διαμερισμάτων σε παραθεριστές;
[Είναι υπό προϋποθέσεις, ΝΣΚ 200/2010 ]
Η εκμετάλλευση τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών, στις οποίες, μάλιστα,
παρέχεται και φροντίδα περιποίησης, όπως καθαριότητα δωματίων, παροχή και
αλλαγή λευκών ειδών κ.λπ., αποτελεί, ανεξάρτητα από τη χρησιμοποίηση ή μη
προσωπικού, πράξη εμπορική, η οποία ασκούμενη κατά σύνηθες επάγγελμα
προσδίδει στο διενεργούν αυτήν υποκείμενο εμπορική ιδιότητα. Κατ`
ακολουθία των ανωτέρω στην προκειμένη περίπτωση, ενόψει του συγκεκριμένου
πραγματικού, η εκ μέρους της αιτούσας, δημοσίας υπαλλήλου, εκμετάλλευση
δύο τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών, στις οποίες θα παρέχονται υπηρεσίες
καθαριότητας και αλλαγής ιματισμού δύο φορές εβδομαδιαίως, αποτελεί πράξη
εμπορική, η οποία θα ασκείται από αυτήν κατά σύνηθες επάγγελμα, δεδομένου
ότι, μετά την έναρξη εργασιών στην εφορία και την εγγραφή της στο
Επαγγελματικό Τμήμα του οικείου Επιμελητηρίου, θα ασκείται συστηματικά,
με πρόθεση βιοπορισμού, με αβεβαιότητα αλλά και με ελπίδα κέρδους, στο
οποίο η αιτούσα αποβλέπει.
23

1. Εισαγωγή
Παράδειγμα – θέμα προς συζήτηση:
• Αποκτά την εμπορική ιδιότητα μέτοχος ανώνυμης
εταιρείας που είναι παράλληλα και εταιρείας ΕΠΕ και
κατέχει σχεδόν το σύνολο των μετοχών και των
εταιρικών μεριδίων σε αυτές αντίστοιχα και ασκεί τη
συμμετοχή του στις εταιρείες κατ` επάγγελμα. Η κατ`
επάγγελμα παροχή εγγυήσεων συνιστά εμπορική
πράξη και ο εγγυητής είναι έμπορος και μπορεί να
πτωχεύσει. Η μίσθωση αυτοκινήτου από ανώνυμη
εταιρεία είναι πράξη εμπορική (ΠΠρΑθ646/2005)
24

1. Εισαγωγή
1. Έννοια
1. Γενικά
2. Ο ΕμπΝ
25

1. Εισαγωγή
• «Καταγωγή»: Μεσαίωνας – Ιταλία,
– Δίκαιο των «επαγγελματικών σωματείων» , δίκαιο εμπόρων και όχι εμπορικών
συναλλαγών
– Δίκαιο άγραφο, εθιμικό 16ο – κωδικοποιήσεις γαλλικού χερσαίου και θαλάσσιου
εμπορικού δικαίου
• 1807 – έκδοση γαλλικού εμπορικού κώδικα με τον οποίο το ΕμπΔ έγινε πλέον
το δίκαιο του εμπορίου και όχι των εμπόρων
– Κατάργηση συντεχνιών
– Καθιέρωση ελευθερίας του εμπορίου
– [!] Μεταστροφή εμπορικού δικαίου από το «υποκειμενικό σύστημα» στο
«αντικειμενικό σύστημα»
– Φιλελευθεροποίηση εμπορίου – ανάγκη ρύθμισης εμπορικών πράξεων με ενιαίο
τρόπο ανεξάρτητα από τα πρόσωπα που τις διενεργούν (ανεξάρτητα από την
εμπορική ή μη εμπορική ιδιότητα)
• Η Ελλάδα εισήγαγε αυτούσιο τον γαλλικό Εμπορικό Κώδικα (1821) με
απόφαση της Νομικής Διάταξης της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος
• Άλλοι εμπορικοί κώδικες: ιταλικός Αστικός Κώδικας του 1942 που
αντικατέστησε τον Εμπορικό Κώδικα του 1882, ο γερμανικός εμπορικός νόμος
του 1897 (υποκειμενικό σύστημα) ο ελβετικός του 1981, ο Ενιαίος Εμπορικός
Κώδικας των ΗΠΑ (Uniform Commercial Code) και άλλοι. 26

1. Εισαγωγή
1. Έννοια
IV Πηγές του ΕμπΔ
1. Γενικά
2. Ο ΕμπΝ
27

1. Εισαγωγή
ΙV. Πηγές του ΕμπΔ
• Εμπορικός Νόμος:
– Δ της 19.4/1.5.1835 «Περί του Εμπορικού Νόμου»
• Έμποροι – εμπορική ιδιότητα (αρθ.1)
• Εμπορικά βιβλία (αρθ.8-17) (βλ. όμως ΚΒΣ ΚΠολΔ)
• Εμπορικές εταιρίες (αρθ.18-64, μόνο συμπληρωματικά εφαρμόζονται καθώς υπάρχουν νεώτεροι νόμο, πχ.
2190/1920 για αε)
• Χωρισμός υπαρχόντων μεταξύ συζύγων ένας εκ των οποιών είναι έμπορος (αρθ.65-69)
• Χρηματιστήρια (αρθ.70-89), κατ’ ουσίαν έχει αντικατασταθεί από τους νεώτερους νόμους περί κεφαλαιαγοράς
• Παραγγελιοδόχοι , χερσαίες μεταφορές (αρθ.90-107)
• Απόδειξη εμπορικών δραστηριοτήτων (αρθ.108) (ήδη ρυθμίζονται από τον ΚΠολΔ)
• Συναλ/κη – γραμμάτια εις διαταγή ((109-188) (καταργήθηκαν και ρυθμίζονται με νεώτερο νόμο)
• Ασφλαιστική σύμβαση (αρθ.109-225) (κατάργηση, νέος ν. 2496/1997)
• Θαλάσσια εμπορία (αρθ.226-524) (κατάργηση, ΚΙΝΔ-1958)
• Πτώχευση – χρεωκοπία (αρθ.525-707) (κατάργηση, νέος ν. 3588/2007).
• Λοιποί εμπορικοί νόμοι (ενδεικτικά):
– Ν. 2190/20 αε
– Ν. 3190/55 επε
– Ν. 5325/32 συναλ/κη – γραμμάτια εις διαταγή
– Ν. 5960/33 τραπεζική επιταγή
– Ν. 146/14 αθέμιτος ανταγωνισμός
– Ν. 3959/2011 ελεύθερος ανταγωνισμός
– Ν. 3606/2007 οργανωμένες αγορές (Χρηματιστήρια)
28

1. Εισαγωγή
ΙV. Πηγές του ΕμπΔ
• Εμπορικά έθιμα:
– κανόνας που διαμορφώνεται με τη μακρά και ομοιόμορφη άσκηση που
γίνεται με συνείδηση δικαίου
• Ενοποίηση ΕμπΔ:
– Διεθνείς συμβάσεις – κυρωτικοί νόμοι με αυξημένη τυπική ισχύ
– Ενωσιακό δίκαιο (ΕΕ): ενιαία αγορά
• Εμπορικές συνήθειες – Γενικοί Όροι Συναλλαγών ΓΟΣ)
– συναλλακτική πρακτική – μακρά και ομοιόμορφη συνήθεια που γίνεται
χωρίς συνείδηση δικαίου
– Δεν αποτελούν πηγή δικαίου αλλά βοηθούν στην ερμηνεία του
– ΓΟΣ μαζικοποίηση & τυποποίηση των συναλλαγών
• προσχώρηση συναλλασσόμενου
• Λόγω έλλειψης δυνατότητας διαπραγμάτευσης – ερμηνεία υπέρ του προσχωρούντα
(γνώση, υπογραφή, ενημέρωση)
• Μέτρο προστασίας καταναλωτή (περιπτώσεις καταχρηστικών όρων, ν. 2251/94)
• Έλεγχος κύρους ΓΟΣ: καλή πίστη
• Παραδείγματα: γερμανικοί όροι για θαλάσσια ασφάλιση, ISDA για επενδυτικές
συναλλαγές (OTC)
• Νομολογία (ιδίως αποφάσεις ΑΠ) – επιστήμη (έγκριτα νομικά έργα)
29

1. Εισαγωγή
1. Έννοια
1. Γενικά
2. Ο ΕμπΝ
30

1. Εισαγωγή
V. Διαιρέσεις ΕμπΔ
• Γενικό μέρος
– Γενικό Μέρος (εισαγωγή, εμπορικές πράξεις, έμποροι)
– Εμπορικές ενοχές (πώς ρυθμίζονται οι εμπορικές πράξεις)
– Δίκαιο αξιογράφων
– Βιομηχανική ιδιοκτησία
– Πτωχευτικό δίκαιο
• Ειδικό Μέρος
– Δίκαιο εμπορικών εταιριών
– Ναυτικό δίκαιο
– Δίκαιο μεταφορών
– Χρηματοπιστωτικό δίκαιο
• Δίκαιο Κεφαλαιαγοράς
• Τραπεζικό Δίκαιο
• Ασφαλιστικό Δίκαιο
31

Ι. Γενικά
1. Αντικειμενικό σύστημα – υποκειμενικό σύστημα – σύστημα οργανωμένης
επιχείρησης
2. Αμφιμερώς & ετερομερώς εμπορικές πράξεις
3. Πρωτότυπα & Παράγωγα εμπορικές πράξεις
4. Αρχή παρεπομένου (ή παρακολουθήματος)
5. Συναλλαγές που εξαιρούνται της εμπορικότητας
6. Τα αδικήματα
ΙΙ. Πρωτότυπα εμπορικές πράξεις
1. Αρθ.2 δ/τος περί αρμοδιότητας των εμποροδικείων
3. Νεώτεροι νόμοι
4. Αντικειμενικά εμπορικές πράξεις
5. Σχέσεις μεταξύ εμπορικής πράξης και εμπορικότητας της ενοχής
ΙΙΙ. Παράγωγα εμπορικές πράξεις
1. Παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορικές πράξεις
2. Παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορικές πράξεις
3. Τεκμήριο εμπορικότητας
ΙV. Συνέπειες της εμπορικότητας μιας πράξης 32

I. Γενικά
1) Αντικειμενικό σύστημα – υποκειμενικό σύστημα – σύστημα
οργανωμένης επιχείρησης
33
Πρακτική αξία διάκρισης:
Απαντά στο ερώτημα «Με ποιο τρόπο χαρακτηρίζεται
ορισμένη πράξη ως εμπορική;»

I. Γενικά
1) Αντικειμενικό σύστημα – υποκειμενικό σύστημα – σύστημα
οργανωμένης επιχείρησης
Εμπορική πράξη Έμπορος Εφαρμογή
Αντικειμενικό
σύστημα
Η πράξη χαρακτηρίζεται ως
εμπορική ανεξάρτητα από το αν
αυτός που τη διενεργεί είναι
έμπορος
Προσδιορίζονται οι εμπορικές
πράξεις από το νόμο ή με ερμηνεία
και εφόσον πρόσωπο τις διενεργεί
κατ’ επάγγελμα γίνεται «έμπορος»
__
Γαλλία &
Ελλάδα
(κατά κανόνα)
Υποκειμενικό
σύστημα
__
Η πράξη χαρακτηρίζεται ως εμπορική, ακόμη και
αν από τη φύση της δεν είναι τέτοια, εφόσον
αυτός που τη διενεργεί είναι έμπορος
Έμποροι κατά το σύστημα αυτό είναι εκείνοι που
έχουν εγγραφεί στο εμπορικό μητρώο (ν.
3419/05)
Γερμανία
Σύστημα
οργανωμένης
__
Η πράξη χαρακτηρίζεται ως εμπορική, ακόμη και
αν από τη φύση της δεν είναι τέτοια, εφόσον
αυτός που τη διενεργεί είναι έμπορος /
οργανωμένη επιχείρηση στην παραγωγή και
διανομή προϊόντων ή υπηρεσιών
Ιταλία
34

Πρακτικό 1o
35
Σύμφωνα με το αντικειμενικό σύστημα, μία πράξη
χαρακτηρίζεται ως εμπορική εφόσον:
α) διενεργείται από έμπορο
β) διενεργείται από οργανωμένη επιχείρηση
γ) ορίζεται ως εμπορική με βάση το νόμο
δ) α) + β) + γ)

I. Γενικά
2) Αμφιμερώς και ετερομερώς εμπορικές πράξεις
36
Απαντά στο ερώτημα «Για ποιον από τους
συμβαλλόμενους είναι η πράξη εμπορική; Και
για τους 2 ή μόνο για τον ένα;»

I. Γενικά
2) Αμφιμερώς και ετερομερώς εμπορικές πράξεις
Αμφιμερώς
εμπορική
πράξη
Όταν είναι εμπορική και για τα 2 συμβαλλόμενα μέρη
Πχ. ο Α από τον Β αγοράζει εμπορεύματα με σκοπό τη μεταπώλησή τους. Για τον Α
είναι εξ αντικειμένου εμπορική πράξη (αρθ.2 δ/τος περί αρμοδιότητας των
εμποροδικείων). Για τον Β θα είναι εμπορική εάν πρόκειται για πώληση που διενεργεί
χάριν της εμπορίας του (παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορική πράξη)
Μπορεί μια πράξη να είναι «αμφιμερώς αστική», παρότι και οι 2 συμβαλλόμενοι
είναι έμποροι: όταν η πράξη δεν έχει σχέση με την εμπορία τους (πχ ενοικίαση
κατοικίας προς διαμονή μεταξύ 2 εμπόρων).
Αγορά πλοίου: είναι από το νόμο εμπορική πράξη ακόμη και αν δε γίνεται από τον
αγοραστή/πωλητή χάριν εμπορίας, και μάλιστα αμφιμερώς εμπορική.
Ετερομερώς
εμπορική
Όταν είναι εμπορική μόνο για τον 1 από τους 2 συμβαλλόμενους
Στο παραπάνω παράδειγμα αυτό ισχύει, εάν για τον Β δεν είναι η πράξη εμπορική
37

I. Γενικά
3) Πρωτότυπα και παράγωγα εμπορικές πράξεις
4) Αρχή παρεπομένου ή παρακολουθήματος
38
Απαντά στο ερώτημα «Ποιες αστικές πράξεις
εμπορικοποιούνται, γίνονται δηλ. εμπορικές;»

I. Γενικά
Πρωτότυπα ή
αντικειμενικά
εμπορική
πράξη
Όταν βάσει του νόμου (κατάλογος-απαρίθμηση) ή με ερμηνεία ορίζονται
ως εμπορικές (πχ. αγορά προς μεταπώληση, επιχείρηση προμήθειας κλπ)
Παράγωγα
εμπορική
πράξη
Όταν μια αστική πράξη γίνεται εμπορική:
1) είτε γιατί γίνεται χάριν εμπορίας άλλης αντικειμενικά εμπορικής
πράξης (παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορική πράξη) (αρχή
παρεπομένου ή παρακολουθήματος)
• Ισχύει και το αντίστροφο, δηλ. μια αντικειμενικά εμπορική πράξη
γίνεται αστική, αν η επόμενη κύρια είναι αστική και η εμπορική
γίνεται χάριν αυτής (πχ. αγορά χρυσού με σκοπό την κατασκευή
καλλιτεχνήματος)
2) είτε γιατί γίνεται από έμπορο χάριν της εμπορίας του (παράγωγα εξ
υποκειμένου εμπορική πράξη) (οι μεταξύ των εμπόρων υποχρεώσεις
και συναλλαγές θεωρούνται εμπορικές)
39

I. Γενικά
40
Παραδείγματα παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορικών πράξεων:
• Η εγγύηση (αστική πράξη) που παρέχεται σε σχέση με δάνειο που χορηγεί
τράπεζα (πρωτότυπα εμπορική πράξη)
• Το δάνειο (αστική πράξη) μεταξύ ιδιωτών το οποίο πρόκειται να
χρησιμοποιηθεί για την αγορά πλοίου (πρωτότυπα εμπορική πράξη)
• Βιομήχανος παιδικών τροφών αγοράζει ποσότητα παιδικών μπρελόκ για να τα
τοποθετήσει εντός παιδικών τροφών ως δώρο
– Αγορά μπρελόκ: αστική πράξη-δωρεά αποτελεί παράγωγα εξ αντικειμένου
εμπορική πράξη γιατί γίνεται για χάρη προώθησης των προϊόντων του.
Παράδειγμα παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορικής πράξης:
• Η σύσταση ενεχύρου από έμπορο
• Η ανάληψη χρέους από έμπορο
• Στο παραπάνω τελευταίο παράδειγμα η πράξη της δωρεάς αποτελεί και
παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορική πράξη γιατί γίνεται για χάρη της εμπορίας του
βιομηχάνου.

Πρακτικό 2o
41
Παράγωγα εμπορική πράξη είναι:
α) κάθε πράξη που διενεργείται από έμπορο ακόμη και αν
δεν τη διενεργεί χάριν της εμπορίας του
β) μία εμπορική πράξη η οποία γίνεται αστική διότι
εξυπηρετεί μία κύρια αστική πράξη την οποία διενεργεί
έμπορος
γ) μία εμπορική πράξη η οποία είναι παρεπόμενη κάποιας
άλλης εμπορικής πράξης που ασκεί ο έμπορος στο πλαίσιο
της εμπορίας του
δ) μία αστική πράξη η οποία γίνεται εμπορική γιατί τελείται
χάριν εμπορίας άλλης αντικειμενικά εμπορικής πράξης ή γιατί
τελείται από έμπορο χάριν της εμπορίας του

I. Γενικά
5) Συναλλαγές που εξαιρούνται της εμπορικότητας
42
Ποιες πράξεις δεν είναι εμπορικές:
• Αυτές που αφορούν ακίνητα (αντιθ.νομολ.
ΔΠρΘεσ2904/68)
– Αγορά προς μεταπώληση, πώληση, αγορά προς μίσθωση
• Γεωργικές εργασίες (πώληση προϊόντων γης),
κτηνοτροφικές, αλιευτικές, εξορυκτικές και
υλοτομικές εργασίες.
– Εδώ λείπει το στοιχείο της αγοράς και η κτήση γίνεται
πρωτότυπα
• Καλλιτεχνική – πνευματική εργασία (όταν παρέχεται
αυτοπρόσωπα) (είναι εμπορική, αν υπάρχει
μεσολάβηση τρίτου μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού).

I. Γενικά
5) Συναλλαγές που εξαιρούνται της εμπορικότητας
43
ΔΕΝ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: Πράξεις από οργανωμένη επιχείρηση:
• Η νομολογία έχει χαρακτηρίσει, ως πρωτότυπα εμπορικές, αστικές
πράξεις όταν ασκούνται από οργανωμένη επιχείρηση
• Περιλαμβάνονται:
– Γεωργικές δραστηριότητες
– Εξορυκτικές δραστηριότητες
– Εργολαβία
– Εμπορία ακινήτων και
– Δραστηριότητες ελευθέρων επαγγελματιών
• Κριτήρια οργανωμένης επιχείρησης:
– Απασχόληση προσωπικού (διαμεσολάβηση στην παροχή εργασίας) ή
λειτουργία με αξιοποίηση σημαντικής επένδυσης κεφαλαίου (χρημάτων,
μηχανημάτων κλπ).

I. Γενικά
6) Τα αδικήματα
44
• Μια εμπορική πράξη που είναι αθέμιτη ή παράνομη δεν χάνει τον
εμπορικό της χαρακτήρα (πχ. αγορά προς μεταπώληση λαθραίων
εμπορευμάτων, ναρκωτικών κλπ).
• Αστικές αξιώσεις από αδίκημα που διαπράττει εργοδότης-
έμπορος (πχ τραυματισμός υπαλλήλου) αποτελούν απαιτήσεις
από εμπορική αιτία (αρχή παρεπομένου)
• «Ειδική αδικοπρακτική ευθύνη εμπορικού δικαίου»- απαιτήσεις
αποζημίωσης από εμπορική αιτία,
– πχ. ευθύνη για προϊόντα (ελαττωματική ανασφάλεια) λόγω ζημίας
στην περιουσία ή υγεία του χρήστη ή τρίτου
– Πχ. βλάβη φήμης εμπόρου από αθέμιτα ανταγωνιστικές πράξεις
καταναλωτή

Πρακτικό 3o
45
Μία πράξη μπορεί να είναι εμπορική:
• Μόνο εφόσον διενεργείται κατά τρόπο νόμιμο
• Μόνο εφόσον το πρόσωπο που τη διενεργεί έχει
αποκτήσει από πριν την εμπορική ιδιότητα
• Ακόμη και αν η πράξη είναι παράνομη
• Ακόμη και εάν η πράξη είναι παράνομη με την
προϋπόθεση ότι η παρανομία της δεν είναι
γνωστή στους τρίτους

Ι. Γενικά
1. Αντικειμενικό σύστημα – υποκειμενικό σύστημα – σύστημα οργανωμένης
2. Αμφιμερώς & ετερομερώς εμπορικές πράξεις
3. Πρωτότυπα & Παράγωγα εμπορικές πράξεις
4. Αρχή παρεπομένου (ή παρακολουθήματος)
5. Συναλλαγές που εξαιρούνται της εμπορικότητας
6. Τα αδικήματα
3. Νεώτεροι νόμοι
4. Αντικειμενικά εμπορικές πράξεις
5. Σχέσεις μεταξύ εμπορικής πράξης και εμπορικότητας της ενοχής
ΙΙΙ. Παράγωγα εμπορικές πράξεις
1. Παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορικές πράξεις
2. Παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορικές πράξεις
3. Τεκμήριο εμπορικότητας
ΙV. Συνέπειες της εμπορικότητας μιας πράξης 46

1. Αρθ.2 δ/τος περί αρμοδιότητας των
εμποροδικείων
• Αγορά με σκοπό τη μεταπώληση
• Επιχείρηση προμήθειας
• Επιχείρηση παραγγελίας
• Επιχείρηση χειροτεχνίας
• Επιχείρηση πρακτορείας
• Επιχείρηση μετακόμισης (μεταφορά)
• Επιχείρηση πλειστηρίασης
• Επιχείρηση δημοσίων θεαμάτων
• Κολλυβιστικές εργασίες
• Τραπεζικές εργασίες
• Αποστολές χρημάτων από τόπο σε τόπο
• Πράξεις επί συναλλαγματικών
• Επιχείρηση μεσιτείας
• Συναλλαγές μεταξύ εμπόρων 47

α) Αγορά με σκοπό τη μεταπώληση
48
Ορισμός
Στοιχεία ορισμού
(α) Αγορά (β) Πρόθεση μεταπώλησης (γ) Προϊόν γης ή τέχνης
Κάθε (α)
αγορά, (γ)
προϊόντων γης
ή τέχνης που
γίνεται (β) με
σκοπό είτε την
μεταπώλησή
τους ως έχουν,
ακατέργαστα,
ή μετά από
κατεργασία,
είτε με σκοπό
να τα
εκμισθώσει
(δηλ. να
μεταβιβάσει
απλά τη χρήση
τους).
1) Όχι πρωτότυπη
κτήση (πχ. αλίευση),
2) Κτήση κυριότητας ή
και χρήσης (πχ.
ενοικίαση με σκοπό
την υπενοικίαση),
3) Με αντάλλαγμα,
άρα από επαχθή
αιτία και όχι από
χαριστική αιτία (πχ
κληρονομική
διαδοχή)
4) Η αγορά δεν είναι
ανάγκη να
προηγείται της
μεταπώλησης (πχ
προμηθευτική
πώληση)
1) Πρέπει να υπάρχει κατά την
αγορά, διαφορετικά δεν
υπάρχει το στοιχείο της
«κυκλοφορίας του αγαθού».
Δεν αρκεί εάν η πρόθεση
υπήρχε μετά την αγορά.
2) Πρόθεση κέρδους. Επιδίωξη
κέρδους από τη μεταπώληση.
Αρκεί και έμμεσο κέρδος (δηλ.
να μην αποβλέπει σε κέρδος ο
αγοραστής από την
συγκεκριμένη πράξη αλλά από
την εμπορία του γενικά ή από
μια άλλη εμπορική πράξη (πχ
αγορά μπρελόκ ως δώρο από
τον έμπορο για τη διάθεσή
τους μαζί με προϊόντα του
παιδικών τροφών).
1) Κινητά και ασώματα
(ερμηνεία) πχ
προϊόντα βιομ/κής
ιδιοκτησίας,
απαιτήσεις,
χρηματοοικονομικά
παράγωγα κλπ.
2) Αγορά ακινήτων όχι.
Μπορεί παράγωγα εξ
υποκειμένου εμπορική
πράξη ή αντικειμενικά
εμπορική πράξη πχ
στην περίπτωση
κατασκευής
οικοδομών (στοιχείο
διαμεσολάβησης
κατασκευαστή μεταξύ
προσωπικού,
υπεργολάβων κλπ).

α) Αγορά με σκοπό τη μεταπώληση
• Διάκριση από εμπορική πώληση(εμπ.π.)
– Η εμπ.π. είναι πώληση του ΑΚ με εμπορικό χαρακτήρα
(1 ή και οι 2 συμβαλλόμενοι έμποροι)
– Δεν προϋποθέτει η πώληση από τον Π (Πωλητή) να
έπεται κάποιας αγοράς ούτε η αγορά από τον Α
(Αγοραστή) να γίνεται με σκοπό την μεταπώληση
– πχ. αγορά του Α εμπόρου από τον Π έμπορο
μηχανημάτων για το εργοστάσιό του
49

Πρακτικό 4ο
Για να υπάρχει η πρωτότυπα εμπορική πράξη της αγοράς
προς μεταπώληση θα πρέπει:
α) κατά το χρόνο της μεταπώλησης ο έμπορος-πωλητής να
διαθέτει, να έχει δηλ. ήδη αγοράσει, το προς μεταπώληση
προϊόν
β) κατά το χρόνο της αγοράς ο έμπορος να έχει συνάψει-
κλείσει τις συμφωνίες μεταπώλησης του προϊόντος
γ) κατά το χρόνο της αγοράς ο έμπορος να έχει πρόθεση
μεταπώλησης των προϊόντων και στη συνέχεια να τα
μεταπωλήσει
δ) κατά το χρόνο της αγοράς ο έμπορος να έχει πρόθεση
μεταπώλησης των προϊόντων, ακόμη και αν στη συνέχεια η
μεταπώληση δεν έλαβε χώρα (πχ. ο έμπορος κράτησε μέρος
των προϊόντων για τον εαυτό του). 50

Η Α διατηρεί φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας.
Ερωτάται:
Είναι η δραστηριότητά της εμπορική; Ασκεί η Α
μέσω της επιχείρησης φαρμακείου κάποια εμπορική
πράξη;
51

Ο Α είναι πωλητής σε λαϊκές αγορές
οπωροκηπευτικών προϊόντων, που παράγει ο ίδιος.
Ο Β πωλεί και αυτός παρόμοια προϊόντα τα οποία
όμως δεν παράγει ο ίδιος αλλά τα αγοράζει από τον
Χ. Ερωτάται:
Είναι οι παραπάνω πράξεις των Α και Β εμπορικές;
52

β) Επιχείρηση προμήθειας
53
Ορισμός
(α) γνώση
προμηθευόμενου για
μη κατοχή πράγματος
(β) εκ των
υστέρων κτήση
από τον
προμηθευτή του
πράγματος
(γ) γνώση από τον
προμηθευόμενο του
τρόπου κτήσης από τον
προμηθευτή του πράγματος
Ανάληψη
υποχρέωσης από τον
προμηθευτή στον
προμηθευόμενο να
του προμηθεύσει
έναντι
ανταλλάγματος
(προμήθεια) κινητό
πράγμα το οποίο δεν
έχει κατά τη στιγμή
της πώλησης αλλά
θα το αποκτήσει
μελλοντικά από
επαχθή αιτία.
Θα πρέπει να έχει τη
γνώση αυτή ο
προμηθευόμενος
Προμήθεια:
- Το προϊόν
- Η αμοιβή (ασφάλιστρο
στην ασφάλιση,
ναύλος στη ναύλωση )
Προμήθεια ως προϊόν:
ενσώματο ή ασώματο, όχι
παροχή υπηρεσιών.
Μπορεί να αφορά
εφάπαξ ή περιοδική
παροχή
Δεν απαιτείται ο
προμηθευτής να
βρίσκεται στην
κατοχή της
προμήθειας κατά τη
στιγμή της πώλησης
– διαφορά από
«αγορά προς
μεταπώληση».
Δεν είναι όμως ανάγκη η πράξη
της κτήσης του αγαθού να είναι
εμπορική πράξη. Πχ. για τον
ελληνικό στρατό που συνάπτει
συμβάσεις προμήθειας δεν είναι
εμπορική πράξη. Πχ. δεν είναι
για το γεωργό εμπορική η
πώληση της σοδειάς λαχανικών
του στον προμηθευτή αφού τα
αποκτά με πρωτότυπο τρόπο και
όχι συμβατικά (με αγορά)

β) Επιχείρηση προμήθειας
Παραδείγματα:
- Προμήθεια κινηματογραφικών ταινιών από εταιρία
διανομής τους σε κινηματογράφους
- Προμήθεια ξυλείας σε ξυλουργό που ο έμπορος την
εισάγει από το εξωτερικό
- Προμήθεια αναλωσίμων ηλεκτρονικών υπολογιστών
σε επιχειρήσεις σε τακτή (πχ μηνιαία βάση)
- Παραδείγματα συμβάσεων προμήθειας με το δημόσιο
(προμήθεια ειδών τροφοδοσίας για ανάγκες σίτισης
κρατουμένων, προμήθειας προϊόντων νοσοκομειακής
χρήσης (αναλώσιμα κλπ)). 54

γ) Επιχείρηση παραγγελίας
55
Ορισμός
(α) υπόσχεση
διενέργειας
εμπορικής πράξης
έναντι
(β) «στο όνομα» του
παραγγελιοδόχου
(γ) μετάβαση οικονομικού
αποτελέσματος πράξης
στον παραγγελέα
Ανάληψη έναντι
υποχρέωσης από τον
παραγελιοδόχο στον
παραγγελέα να
διενεργήσει μία
εμπορική πράξη στο
όνομά του μεν για
λογαριασμό όμως
του παραγγελέα
Πράξη εμπορική, πχ.
διενέργεια
χρηματιστηριακής
συναλλαγής
Την εμπορική συναλλαγή
ο έμπορος –
παραγγελιοδόχος τη
διενεργεί στο όνομά του
οπότε έναντι του τρίτου
– αντισυμβαλλομένου
του συμβάλλεται ο
παραγγελιοδόχος και όχι
ο παραγγελέας δηλ. ο
πελάτης του εμπόρου.
Ευθύνη del credere
(εγγυητική ευθύνη του
παραγγελιοδόχου).
Ειδική υποχρέωση του
παραγγελιοδόχου να
μεταφέρει στον παραγγελέα τα
αποτελέσματα της
παραγγελίας πχ. πωλητής
αναλαμβάνει για λογαριασμό
εταιρίας να πωλήσει τα
ιατρικά της μηχανήματα σε
νοσοκομεία εμφανιζόμενος ότι
έχει ιδιοκτησία επί των
μηχανημάτων

Παράδειγμα - Σύμβαση παραγγελίας χρηματιστηριακής
αγοραπωλησίας (χρηματιστηριακή παραγγελία):
• Ανάληψη από χρηματιστή της υποχρέωσης να
εκτελέσει, με την κατάρτιση κύριας χρηματιστηριακής
σύμβασης, την παραγγελία (εντολή) του πελάτη για
αγορά ή πώληση χρεογράφων (χρηματιστηριακών
πραγμάτων) και αντίστοιχα ανάληψη από τον πελάτη
της υποχρέωσης να καταβάλει στο χρηματιστή τη
συμφωνηθείσα αμοιβή (προμήθεια) για την εκτέλεση
της χρηματιστηριακής συναλλαγής, καθώς και το
τίμημα των χρεογράφων που αποτέλεσαν το
αντικείμενο της συναλλαγής.
• Εμπορική πράξη: χρηματιστηριακή συναλλαγή δηλ.
αγοραπωλησία που καταρτίζεται σύμφωνα με τη
νομοθεσία περί χρηματιστηρίων. 56

Παράδειγμα - Σύμβαση παραγγελίας χρηματιστηριακής αγοραπωλησίας
(χρηματιστηριακή παραγγελία):
Σήμερα ο ν. 3606/2007 (αρθ.48Α) προβλέπει:
• Κάθε μέλος οργανωμένης αγοράς ευθύνεται αφ` ενός έναντι του εντολέα
του για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αντισυμβαλλόμενου μέλους
και αφ` ετέρου έναντι του αντισυμβαλλόμενου μέλους για την εκπλήρωση
των υποχρεώσεων του εντολέα του. Κάθε αντίθετη συμφωνία είναι άκυρη.
• Το μέλος δεν επιτρέπεται να αντιτάξει κατά του εντολέα του ενστάσεις που
απορρέουν από τη σύμβαση με το άλλο μέλος και οι οποίες προβάλλονται
από το αντισυμβαλλόμενο μέλος για λόγους απαλλαγής από την ευθύνη του,
ούτε και κατά του αντισυμβαλλόμενου μέλους ενστάσεις που απορρέουν από
τη σύμβαση με τον εντολέα του.
• Ακυρότητα ή ελάττωμα της σύμβασης παραγγελίας μεταξύ του μέλους και
του εντολέα του δεν θίγει το κύρος των συμβάσεων που συνάπτονται, σε
εκτέλεση της σύμβασης παραγγελίας, στην οργανωμένη αγορά ούτε και
επηρεάζει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μελών,
σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον Κανονισμό της οργανωμένης αγοράς.
57

Η εταιρία εμπορίας μεταχειρισμένων αυτοκινήτων
«Χ ΑΕ» συμφωνεί με τον Ψ να αγοράσει ο Ψ για
λογαριασμό της μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από
τρίτους. Επίσης, συμφωνούν ότι στις συναλλαγές
που θα κάνει ο Ψ θα εμφανίζεται ως αγοραστής.
Ερωτάται:
Είναι οι παραπάνω πράξεις της Χ ΑΕ και του Ψ
εμπορικές και τι είδους;
58

δ) Επιχείρηση χειροτεχνίας
59
Ορισμός
(α) επεξεργασία (β) ξένη ύλη
Η έναντι αμοιβής
επεξεργασία ξένης
πρώτης ύλης
(μετάπλαση,
μετατροπή,
μεταποίηση).
Αν δεν υπάρχει επεξεργασία, δε στοιχειοθετείται
η πράξη επιχείρησης χειροτεχνίας.
Λόγω του στοιχείου της «επεξεργασίας» η
διαμεσολάβηση εδώ δεν είναι άμεση.
Υπάγονται εδώ η βιομηχανία και η βιοτεχνία.
Δεν είναι απαραίτητη η ριζική μεταβολή της ύλης,
υπάγονται εδώ και: η συσκευασία, η ψύξη, ο
καθαρισμός, η θέρμανση.
Χειροτεχνία σε ακίνητα, γεωργικές εργασίες,
επίσης γίνονται δεκτές, υπό τον όρο της
μεσολάβησης στην αγορά εργασίας (πχ.
εργολάβος οικοδομών, θερμοκήπια,
πτηνοτροφείο).
Δεν είναι εμπορική η χειροτεχνία όταν προέχει ο
καλλιτεχνικός ή επιστημονικός χαρακτήρας της.
Η ύλη δεν πρέπει να ανήκει
στον χειροτέχνη.
Υπάρχει όμως χειροτεχνία,
ακόμη και αν η ύλη ανήκει στο
χειροτέχνη, όταν ο χειροτέχνης
απασχολεί για την επεξεργασία
εργάτες, οπότε και έχουμε
διαμεσολάβηση στην αγορά
εργασίας.

δ) Επιχείρηση χειροτεχνίας
Παραδείγματα
– Καθαρισμός ενδυμάτων
– Τυπογραφικές ή βιβλιοδετικές ή φωτοτυπικές
εργασίες
– Κατασκευή ή επισκευή υποδημάτων
– Επισκευή επίπλων
– Βαφή – καθαρισμός και επισκευή αυτοκινήτου
60

Ο Α είναι σχεδιαστής μόδας και συγκεκριμένα
κατασκευάζει με υλικά που αγοράζει από προμηθευτές
(υφάσματα, κουμπιά, στρας) ενδύματα τα οποία και
μεταπωλεί.
Ο Β, επίσης σχεδιαστής μόδας, σχεδιάζει γυναικεία
ενδύματα σε υφάσματα που του παρέχουν οι πελάτες
του.
Είναι εμπορικές οι παραπάνω πράξεις και αν ναι τι
είδους;
61

Ο οίκος νυφικών ΑΣΛΑΝΗΣ παρέχει τις παρακάτω
υπηρεσίες σε πελάτες του:
α) πωλήσεις νυφικών που προμηθεύεται από αγορές
του εξωτερικού
β) ενοικίασεις νυφικών που κατασκευάζει ο ίδιος.
Χαρακτηρίστε τις παραπάνω πράξεις από πλευράς
εμπορικότητας.
62

ε) Επιχείρηση πρακτορείας
63
Ορισμός
(α) παροχή ιδιωτικών υπηρεσιών (β) στο κοινό
Η με
αντάλλαγμα
ανάληψη
υποχρέωσης
παροχής στο
κοινό κάθε
φύσης
ιδιωτικών
υπηρεσιών
• Ευρεία έννοια πρακτορείας, μη περιορισμός μόνο σε
πρακτορεία ταξιδίων, εφημερίδων, ειδήσεων, τυχερών
παιχνιδιών κλπ. Περιλαμβάνονται επίσης φοροτεχνικά
γραφεία, ελεγκτικές υπηρεσίες, γραφεία παροχής
οικονομικών πληροφοριών κ.ά.
• Προϋπόθεση: να πρόκειται για επιμέλεια ιδιωτικών
υποθέσεων τρίτων.
• Εάν μια πράξη πρακτορείας χαρακτηρίζεται ειδικά από το
νόμο, πχ. παραγγελία, μεσιτεία, τότε δεν υπάγεται στον
εμπορικό τύπο της πρακτορείας αλλά στον ειδικό τύπο του
νόμου (βλ. παρακ. παραδ.).
• Διαφορά από παραγγελία: Ο έμπορος-πράκτορας δεν έχει
εδώ ποτέ del credere ευθύνη.
• Δεν είναι πρακτορεία, δραστηριότητες στις οποίες προέχει
το καλλιτεχνικό, επιστημονικό στοιχείο ή το στοιχείο του
δημοσίου λειτουργού (πχ. ιατρικές, δικηγορικές,
συμβολαιογραφικές κλπ).
• Οι πράξεις –συμβάσεις μεταξύ πράκτορα ή τρίτου μπορεί να
είναι αστικές ή εμπορικές.
Ευρύ κοινό, κύκλο
προσώπων, συνθήκες
αγοράς. Διαφορετικά δεν
είναι πρακτορεία.
Υπάρχει ακόμη και αν ο
πράκτορας απευθύνεται
σε περιορισμένο κύκλο
προσώπων λόγω της
φύσης των σχετικών
υπηρεσιών, αρκεί να
διατηρεί την
ανεξαρτησία του σε
σχέση με τους πελάτες
του (πχ. προσφορά
υπηρεσιών δορυφορικών
επικοινωνιών, όπου
πελάτες μόνο οι εταιρίες
τηλεπικοινωνιών).

ε) Επιχείρηση πρακτορείας
Παραδείγματα - πρωτότυπα εμπορική πράξη
πρακτορείας:
• -Σύμβαση ξενοδόχου (πρακτορευόμενου) με αυτόν
που εκμεταλλεύεται το ταξιδιωτικό γραφείο
(πράκτορα). Σύμβαση πράκτορα με πελάτη μπορεί να
είναι εμπορική ή αστική
• γραφεία διαχείρισης υποθέσεων, εμπορικών
πληροφοριών, μετάφρασης εγγράφων,
δακτυλογραφήσεων, διαφημιστικά κ.ά.
• Εργασίες λογιστικές, φοροτεχνικές, εργολαβίες
καθαριότητας, κέντρα αισθητικής αδυνατίσματος,
παροχή συνδέσεων στο διαδίκτυο κλπ. 64

• Ο Α διατηρεί ψυγεία κρεάτων και άλλων ειδών τα
οποία παρέχει σε εμπόρους έναντι ανταλλάγματος
προς φύλαξη των εμπορευμάτων τους (κρεάτων,
πουλερικών κλπ.).
Ερωτάται:
Τι είδους εμπορικές πράξεις διενεργεί ο Α με την
άσκηση των παραπάνω δραστηριοτήτων του;
65

• Ο Β διατηρεί γραφείο δακτυλογράφησης και παρέχει
σε τρίτους έναντι ανταλλάγματος δακτυλογράφηση
κειμένων. Αξιολογήστε από πλευράς εμπορικότητας τη
δραστηριότητα του Α.
66

στ) Επιχείρηση μετακόμισης
67
Ορισμός
(α) μεταφορά προσώπων ή
πραγμάτων
(β) μέσω ξηράς ή εσωτερικών
υδάτων
Κάθε μεταφορά
προσώπων ή
πραγμάτων μέσω
ξηράς ή μέσω
εσωτερικών υδάτων
(ποτάμια λίμνες) που
διενεργείται έναντι
ανταλλάγματος.
Μεταφορά με οποιοδήποτε
μεταφορικό μέσο, πχ. σιδηρόδρομο,
αυτοκίνητο βάρκα, ιδιόκτητο ή ακόμη
και μισθωμένο.
Μεταφορά και χωρίς μεταφορικό μέσο
(πχ. μεταφορά αποσκευών από
αχθοφόρο).
Χερσαία μεταφορά. Οι θαλάσσιες,
αεροπορικές, διαστημικές
μεταφορές δεν ανήκουν στην
επιχείρηση μετακόμισης.

στ) Επιχείρηση μετακόμισης
Παραδείγματα:
– Μεταφορά ζώων με πλοιάριο εντός των υδάτων
λίμνης
– Μεταφορά φυσικού αερίου μέσω αγωγού
– Ταχυδρομικές υπηρεσίες
– Μεταφορά αυτοκινήτου με γερανό
– Μεταφορά προσώπων με λεωφορεία (πχ. εκδρομικά)
68

ζ) Επιχείρηση πλειστηρίασης
69
Ορισμός
(α) ιδιωτικός πλειστηριασμός (β) ξένου κινητού
πράγματος
Η με αντάλλαγμα
πώληση με ιδιωτικό
πλειστηριασμό ξένων
κινητών πραγμάτων
Η πράξη δεν σχετίζεται με αναγκαστικό
πλειστηριασμό που είναι μέσω αναγκαστικής
εκτέλεσης και όχι εμπορική πράξη.
Είναι εμπορική η σύμβαση - επιχείρηση
πλειστηρίασης μεταξύ του «πωλητή» και του
επιχειρούντα την πλειστηρίαση. Μεταξύ του
«πωλητή» και του αγοραστή μπορεί να είναι είτε
αστική είτε εμπορική.
Κινητό πράγμα (πχ.
παλαιά βιβλία, έργα
τέχνης κλπ).

ζ) Επιχείρηση πλειστηρίασης
– Το case του πλειστηριασμού – δημοπράτηση των
«δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων» στο Χρηματιστήριο
Αθηνών. http://www.helex.gr/EUAs
70

η) Επιχείρηση δημοσίων θεαμάτων
71
Ορισμός
(α) παροχή ψυχαγωγίας (β) στο κοινό
Η παροχή στο κοινό
κάθε μορφής
ψυχαγωγία έναντι
Μεσολάβηση μεταξύ εκείνων που εκτελούν το
πρόγραμμα ψυχαγωγίας ή μόρφωσης (πχ.
ηθοποιών, καλλιτεχνών κλπ) και του κοινού.
Και με τη μορφή πχ. ενοικίασης
κινηματογραφικής ταινίας από κινηματογραφική
επιχείρηση.
Αντικειμενικά εμπορική είναι η ιδιότητα του
θιασάρχη.
Η κινηματογραφική επιχείρηση είναι
αντικειμενικά εμπορική πράξη όταν είναι
δημόσια επιχείρηση.
Δημόσιο θέαμα

η) Επιχείρηση δημοσίων θεαμάτων
- Κάθε εκδήλωση, πχ. ψυχαγωγική, μορφωτική,
αθλητική, ενημερωτική, που απευθύνεται σε θεατές ή
ακροατές.
- Δεν είναι εμπορική πράξη όταν τη σχετική εκδήλωση
τη διενεργεί ο ίδιος ο δημιουργός διότι τότε λείπει το
στοιχείο της διαμεσολάβησης μεταξύ δημιουργού και
κοινού.
- Παραδείγματα:
- Τσίρκο, θέατρο, αθλητικοί αγώνες, ιπποδρομίες, διοργάνωση
επιστημονικών διαλέξεων κλπ.
72

– Ο Α εκμεταλλεύεται αίθουσα τέχνης με τους
παρακάτω τρόπους:
α) εκθέτει προς πώληση έργα τέχνης τα οποία
ανήκουν σε καλλιτέχνες
β) εκθέτει προς πώληση έργα τέχνης τα οποία έχει
αγοράσει από τρίτους
γ) διοργανώνει εκθέσεις έργων τέχνης διάσημων
ζωγράφων:
(i) σε «φίλους του καλλιτεχνικού χώρου» για
καθαρά ψυχαγωγικούς σκοπούς (δωρεάν/με
αντάλλαγμα)
(ii) σε τρίτους (δωρεάν/με αντάλλαγμα).
73

θ) Κολλυβιστικές εργασίες
74
Ορισμός Στοιχεία ορισμού
Η ανταλλαγή
νομισμάτων έναντι
Ανταλλακτήρια συναλλάγματος (αε), ν. 2515.97
Διαφορά από επενδυτικά προϊόντα «συμβάσεις χρηματοοικονομικών
ανταλλαγών επί συναλλάγματος» (swaps) τα οποία παρέχονται από ΕΠΕΥ
(επιχειρήσεις επενδύσεων και πιστωτικά ιδρύματα).

ι) Τραπεζικές εργασίες
75
Ορισμός Τραπεζικές δραστηριότητες του ν. 3601/2007
Οι εργασίες
που
διενεργούνται
από τράπεζες,
όπως
ορίζονται στο
νόμο.
- αποδοχή καταθέσεων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων
- χορήγηση δανείων ή λοιπών πιστώσεων συμπεριλαμβανομένων και των πράξεων πρακτορείας
επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring, ν. 1905/1990)
- χρηματοδοτική μίσθωση (leasing)
- υπηρεσίες πληρωμών, περιλαμβανομένης της μεταφοράς κεφαλαίων
- έκδοση-διαχείριση άλλων μέσων πληρωμής (ταξιδιωτικών-τραπεζικών επιταγών),
- εγγυήσεις και αναλήψεις υποχρεώσεων
- συναλλαγές για λογαριασμό του ίδιου του ιδρύματος ή της πελατείας του, που αφορούν:
- μέσα χρηματαγοράς (αξιόγραφα, πιστοποιητικά καταθέσεων κ.λπ.)
- Συνάλλαγμα
- προθεσμιακά συμβόλαια χρηματοπιστωτικών τίτλων ή χρηματοπιστωτικά δικαιώματα
- συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων και συναλλάγματος
- κινητές αξίες
- συμμετοχές σε εκδόσεις τίτλων και παροχή συναφών υπηρεσιών περιλαμβανομένων ειδικότερα και των
υπηρεσιών αναδόχου εκδόσεων τίτλων
- παροχή συμβουλών σε επιχειρήσεις όσον αφορά τη διάρθρωση του κεφαλαίου, τη βιομηχανική
στρατηγική και συναφή θέματα παροχής συμβουλών, καθώς και υπηρεσιών στον τομέα της συγχώνευσης
και της εξαγοράς επιχειρήσεων
- διαμεσολάβηση στις διατραπεζικές αγορές
- διαχείριση χαρτοφυλακίου ή παροχή συμβουλών για τη διαχείριση χαρτοφυλακίου
- φύλαξη και διαχείριση κινητών αξιών
- συλλογή και επεξεργασία εμπορικών πληροφοριών, περιλαμβανομένων και των υπηρεσιών αξιολόγησης
πιστοληπτικής ικανότητας πελατών
- εκμίσθωση θυρίδων
- έκδοση ηλεκτρονικού χρήματος
- Επενδυτικές υπηρεσίες και παρεπόμενες υπηρεσίες (ν. 3606/2007)

ι) Τραπεζικές εργασίες
• Διάκριση – κατηγοριοποίηση
– Παθητικές – αποδοχή πίστης (πχ. αποδοχή καταθέσεων)
– Ενεργητικές – χορήγηση πίστης (πχ. χορήγηση πιστώσεων)
– Παροχή υπηρεσιών (πχ. παροχή συμβουλών, Investment banking).
• Οι τραπεζικές εργασίες ασκούνται υποχρεωτικά από
τράπεζες. Εξαίρεση: επενδυτικές υπηρεσίες παρέχονται από
ΕΠΕΥ (άλλες εξαιρέσεις, ασφαλιστικές επιχειρήσεις κλπ).
• Βάση οι σχετικές συμβάσεις του τραπεζικού –
χρηματιστηριακού δικαίου (σύμβαση ανοιχτού λογαριασμού,
τραπεζικού δανείου, η σύμβαση ανταλλαγής χρημάτων κλπ.).
• Αντικειμενικά εμπορική πράξη για την τράπεζα, για τον
συναλλασσόμενο με την τράπεζα μπορεί αστική ή εμπορική.
76

ια) Αποστολές χρημάτων από τόπο σε τόπο
ιβ) Πράξεις επί συναλλαγματικών
ια) Αποστολές χρημάτων από τόπο σε τόπο
(διατόπια μεταφορά)
• Όταν δε μεσολαβεί τράπεζα και δε γίνεται μέσω
τραπεζικών λογαριασμών
– Πχ. μέσω τραχυδρομείου με ταχυδρομική επιταγή
Ιβ) Πράξεις επί συναλλαγματικών
• Κάθε πράξη, όπως έκδοση, αποδοχή,
οπισθογράφηση, τριτεγγύηση
• Δεν ενδιαφέρει εάν η αιτία της είναι εμπορική
συναλλαγή.
77

ιγ) Μεσιτικές εργασίες
78
Ορισμός
(α) μεσολάβηση ή υπόδειξη ευκαιρίας (β) για σύναψη
σύμβασης
Η με αντάλλαγμα
μεσολάβηση μεταξύ 2
υποψηφίων
συμβαλλομένων ή η
υπόδειξη ευκαιρίας για
σύναψη σύμβασης
Προϋποθέτει τη μη συμμετοχή του μεσίτη στη
σύναψη της σύμβασης (διαφορετικά, θα
πρόκειται πχ. για παραγγελία).
Νομική βάση είναι η σύμβαση του μεσίτη με
τους εκατέρωθεν υποψήφιους
συμβαλλομένους.
Όταν ο μεσίτης προσφέρει άλλου είδους
υπηρεσίες (εκτίμηση, διαφήμιση, παροχή
συμβουλών κλπ.), τότε πρόκειται για πρακτορεία
και όχι για μεσιτεία.
Ο μεσίτης δικαιούται αμοιβής μόνο αν έχει
καταρτιστεί η σύμβαση για την οποία
μεσολάβησε.
Αντικείμενο της
σύμβασης μπορεί να
είναι οποιαδήποτε
εμπορική ή αστική
δραστηριότητα.
Η μεσιτεία είναι
εμπορική πράξη όταν
ασκείται επί ακινήτων.

– O A διατηρεί γραφείο συνοικεσίων στην Ομόνοια
– Ο Β διατηρεί γραφείο ευρέσεως εργασίας (carriers
office, head hunders) στην Ελλάδα και στο
εξωτερικό
– Η Ανώνυμη Εταιρία Επενδυτικής Διαμεσολάβησης Ψ
προωθεί εντολές πελατείας της σε εντεταλμένες
Χρηματιστηριακές Εταιρίες προς διενέργεια
συναλλαγών σε εισηγμένες στο ΧΑ μετοχές
Χαρακτηρίστε τις πράξεις των Α, Β και Ψ.
79

ιδ) Συναλλαγές μεταξύ εμπόρων
80
Ορισμός Στοιχεία ορισμού
Οι συναλλαγές μεταξύ
εμπόρων είναι
εμπορικές πράξεις
ακόμη και αν δεν
υπάγονται σε κάποια
«αντικειμενικά
εμπορική πράξη».
Εάν δεν είναι αντικειμενικά εμπορικές πράξεις οι εν λόγω
συναλλαγές (είναι δηλ. αστικές) γίνονται εμπορικές ως «παράγωγα
εξ υποκειμένου εμπορικές πράξεις».
Παράδειγμα αγοραπωλησίας μεταξύ εμπόρων.

Πρωτότυπα εμπορικές πράξεις θαλάσσιου εμπορίου
81
Πράξη Ορισμός / στοιχεία πράξης
1. Επιχείρηση
κατασκευής πλοίου
Η με αντάλλαγμα ανάληψη υποχρέωσης κατασκευής, επισκευής, μετασκευής πλοίου ή
πλωτού ναυπηγήματος . Είναι εμπορική ακόμη και αν το πλοίο δεν προορίζεται για εμπορική
εκμετάλλευση (πχ. ιδιωτικό πλοίο αναψυχής)
2. Αγορά πλοίου Κάθε αγορά πλοίου (αντιθ. αγορά προς μεταπώληση )
3. Πώληση πλοίου Κάθε πώληση πλοίου ακόμη και αν αποκτήθηκε από χαριστική αιτία
4. Μεταπώληση πλοίου Κάθε μεταπώληση ακόμη και αν δεν υπήρχε πρόθεση μεταπώλησης τη στιγμή της αγοράς
5. Θαλάσσιες
αποστολές
Οποιαδήποτε αποστολή χωρίς να ενδιαφέρει το είδος του πλοίου ή η ιδιότητα του αποστολέα
6. Αγοραπωλησία
εξαρτημένων πλοίου &
τροφοεφοδίων
Κάθε αγοραπωλησία συστατικών και παραρτημάτων του πλοίου και τροφοδοσίας
7. Ναύλωση Η μίσθωση μέρους ή όλου του πλοίου (ναύλωση σε στενή έννοια – θαλάσσια μεταφορά
προσώπων ή πραγμάτων)
8. Ασφάλιση Ασφάλιση, πλοίου ή επιβαινόντων ή πραγμάτων που μεταφέρονται, από θαλάσσιους
κινδύνους - ναυτασφαλιστική σύμβαση
9. Σύμβαση
νηολόγησης
Μίσθωση εργασίας πληρώματος
10. Συναλλαγές
ναυτικής εμπορίας
Ναυτικές εργασίες που γίνονται στο πλαίσιο άσκησης ναυτικής εμπορίας.

παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4

παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4

Similar to παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4 (8)

παραδοσεις εμπ δικ 2012 2013 4