Нээлттэй засаг, ухаалаг төрийг байгуулах суурь материал болох нээлттэй өгөгдлийг дэлхийн олон орон эрчимтэй үүсгэж эхэллээ. Энэ судалгаагаар Монгол улсад төрийн нээлттэй өгөгдлийг үүсгэх боломжийг өгөгдлийн ил тод байдал ба бүртгэлжүүлэлт, хууль эрх зүйн чадамж, технологийн боломж зэрэг гурван талаас авч үзсэн. Судалгааны үр дүнд нээлттэй өгөгдөл хангалтгүй, хуульд тусгагдаагүй хэдий ч нээлттэй өгөгдлийг үүсгэхэд мэдээллийн технологийн орчин бүрдсэн зэргийг харуулав. Мөн энэ ажлаар санал болгож буй зөвлөмжүүдийг шуурхай хэрэгжүүлж төрийн нээлттэй өгөгдлийг үүсгэх боломжтой юм.

1. МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ
Хэрэглээний шинжлэх ухаан
инженерчлэлийн сургууль
Төрийн нээлттэй өгөгдлийг
Монгол улсад үүсгэх боломж
Г. Амарсанаа1, З. Цолмон2, Ч. Алтангэрэл3, Б. Мягмарнаран
Хэрэглээний шинжлэх ухаан, инженерчлэлийн сургууль
Монгол Улсын Их Сургууль
{amarsanaag1, tsolmonz2, altangerel3}@num.edu.mn
Мэдээллийн технологи, шуудан, харилцаа холбооны газар
myagmarnaran@itpta.gov.mn
ММТ 2014
2014-05-09

2. Агуулга
 Нээлттэй өгөгдөл
 Томьёолол
 Төрийн нээлттэй өгөгдөл
 Монгол улсын нээлттэй өгөгдөл
 Багц өгөгдөл, бүртгэл
 Ашиглах зөвшөөрөл, хууль эрх зүй
 Хөгжүүлэх орчин
 Дүгнэлт
 Зөвлөмж
2

3. Нээлттэй өгөгдөл
“хэн ч чөлөөтэй ашиглаж, үндсэн зорилгоос өөрөөр
хэрэглэж, цааш нь түгээж болдог, сэдэвчилсэн, ихэвчлэн
зохиогчийн нэрийг заавал дурдах, ижил нөхцөлөөр түгээх
лицензтэй өгөгдөл” Нээлттэй Мэдлэгийн Сан (okfn.org)
3
Нээлттэй =
 ашигла
 дахин ашигла
 цааш нь түгээ
 ашиг ол
 үүсмэл ажил хий
магадгүй:
 зохиогчийн нэрийг
дурдах
 ижил лицензээр
түгээх

4. Төрийн нээлттэй өгөгдөл
4
Via Flickr by justgrimes

5. Өгөгдөл ба мэдээлэл
5
Нээлттэй
өгөгдөл
Мэдээлэл
2
Мэдээлэл 1

6. Төрийн нээлттэй өгөгдөл [2]
6
Тунгалаг, оролцоотой, хариуцлагатай, ухаалаг
төрийг байгуулахад дэмжлэг болно
Инноваци ба эдийн засгийг хөгжүүлнэ
Тэгш боломж, хуулийн хэрэгжилтийг дэмжинэ
A
B
C

7. Монгол улсад Нээлттэй Өгөгдөл
7
Багц өгөгдөл ба бүртгэл | Хууль эрх зүй | Хөгжүүлэх орчин
Багц өгөгдөл 1 Багц өгөгдөл 2 Багц өгөгдөл N
CSV XML RDF
Каталог 1
WWW inventor Sir Tim-Berners Lee
 5 одны схем (http://5stardata.info)
 Хаалттай биш формат (CSV, XML, JSON г.м)

8. Монгол улсад Нээлттэй Өгөгдөл
Мэдээллийн ил тод байдал ба
мэдээллэл авах эрхийн тухай
хуульд дараах мэдээлэл
нээлттэй
 Үйл ажиллагаа
 Хүний нөөц
 Төсөв, санхүү
 Бараа, үйлчилгээ худалдан авалт
8
Багц өгөгдөл ба бүртгэл | Хууль эрх зүй | Хөгжүүлэх орчин
Мэдээллийн ил тод байдлыг
хангах нийтлэг журамд
нэмэлтээр дараах мэдээлэл
 Худалдан авалтын төлөвлөгөө
 Хөрөнгө оруулалт
 Зээл, татаас
 Халамжийн зардал
 Дотоод аудитын үнэлгээ г.м.
+
мэдээллийн сан – нэгдсэн арга зүй, стандартаар ижилсүүлэх баримт бичгийг
цуглуулж хадгалсан мэдээлэл, өгөгдлийн бүрдэл
Нээлттэй өгөгдлийн зөв томьёолол
Ашиглах зөвшөөрөл (лиценз)
тусгах шаардлагатай

9. Монгол улсад Нээлттэй Өгөгдөл
Алхамууд
 Багц өгөгдлийг сонгох
 Нээлттэй ашиглах эрхийг зааж өгөх
 Өгөгдөлд хандах боломжийг олгох
 Өгөгдлийг хайж олоход хялбар болгох
9
Багц өгөгдөл ба бүртгэл | Хууль эрх зүй | Хөгжүүлэх орчин
ВЭБ ПОРТАЛ

10. Монгол улсад Нээлттэй Өгөгдөл
10
Багц өгөгдөл ба бүртгэл | Хууль эрх зүй | Хөгжүүлэх орчин
Вэб портал
Хэрэглэгч Бэлтгэгч
1. Цуглуулах
2. Нийтлэх
3. Хайх
4. Авах
б) Дам түгээлт
Вэб портал
Хэрэглэгч Бэлтгэгч
1. Цуглуулах
3. Хайх
4. Авах
2. Нийтлэх
a) Шууд түгээлт
Зураг 2. Нээлттэй өгөгдлийг түгээх загвар

11. Дүгнэлт, зөвлөмж
 Төрийн нээлттэй өгөгдлийг үүсгэж эхлэхэд
шаардлагатай зөвлөмж
11
 Эрх зүйн орчинг илүү нарийн боловсронгуй болгох шаардлагатай
бөгөөд нээлттэй өгөгдлийг зөв томьёолж нэмж оруулах хэрэгтэй
 Иргэдэд нээлттэй өгөгдөл, түүний давуу талыг таниулан сурталчлах
шаардлагатай
 Төрийн байгууллагуудын нээлттэй өгөгдлийн дэмжих стандарт,
дүрэм журам боловсруулах шаардлагатай
 Хамгийн чухал шаардлагатай, энгийн, цомхон өгөгдлийн багцыг
нээлттэй болгож турших, хөгжүүлж эхлэх хэрэгтэй

12. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа
Асуулт?
12