1. Tymczasowe środki stosowane wobec
nieletnich: pogotowie opiekuńcze,
policyjna izba dziecka, schronisko dla
nieletnich
Agnieszka Świderska

2. Słowem wstępu
• podstawowe pojęcia
ustawowe
• środki zapobiegania
i zwalczania
demoralizacji oraz
przestępczości
nieletnich

3. Pogotowie opiekuńcze
→ Pogotowie opiekuńcze jako instytucja
Zajmuje się wychowaniem i opieką młodzieży.
Trafiają do niej dzieci znajdowane na ulicy,
uciekające z domów lub innych placówek
wychowawczo-opiekuńczych, niepełnoletnie ofiary
przemocy domowej lub małoletni przestępcy,
przebywając w tej placówce w czasie trwania
procesu sądowego, formalnie maksymalnym okresem
jest 6 miesięcy.

4. → Zadania pogotowia opiekuńczego
• zapewnienie doraźnej i okresowej opieki dzieciom
opuszczonym i osieroconym bądź wymagającym
odizolowania od dotychczasowego środowiska,
•organizowanie odpowiedniej działalności
kompensacyjno-terapeutycznej i resocjalizacyjnej,
• zapewnienie każdemu dziecku warunków do
wypełniania obowiązku szkolnego, aby w miarę
możliwości mogło kontynuować naukę,
• opracowanie diagnozy pedagogicznej i lekarskiej oraz
wskazań wychowawczych i dydaktycznych,
• kwalifikowanie dzieci do rodzin zastępczych i
adopcyjnych oraz do odpowiednich placówek
wychowawczo-opiekuńczych.
→ Struktura organizacyjna

5. Policyjna Izba Dziecka
Izby dziecka zapewniają doraźną opiekę nieletnim, którzy
weszli w konflikt z prawem lub samowolnie przebywają
poza schroniskiem dla nieletnich lub zakładem poprawczym.
Ramy funkcjonowania izb oraz zakres zadań przez nie
realizowanych określają: Rozporządzenie Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2002 r. w
sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych
izbach dziecka, Decyzja nr 346 Komendanta Głównego
Policji z dnia 9 sierpnia 2004 r. w sprawie pełnienia służby
przez policjantów w policyjnych izbach dziecka oraz
regulaminy opracowane przez poszczególne ogniwa
organizacyjne Policji, przy których izby są powołane.

6. → Organizacja i wyposażenie policyjnej izby dziecka
Policyjna izba dziecka stanowi ogniwo organizacyjne
wydziału prewencji komendy wojewódzkiej,
powiatowej czy miejskiej Policji. Izba dziecka
powinna składać się z następujących pomieszczeń:
• pomieszczenia dyżurnego,
•pomieszczenia przeznaczonego do przyjęć nieletniego,
• co najmniej dwóch pomieszczeń dla nieletnich
(sypialnie),
• pomieszczenia izolacyjnego,
• pomieszczenia przystosowanego do udzielania
pomocy lekarskiej ,
• świetlicy do prowadzenia zajęć z nieletnimi,

7. • jadalni,
• pokoju biurowego dla wychowawców,
• pokoju biurowego dla kierownika izby,
• pomieszczenia dostosowanego do odwiedzin
nieletnich,
• przebieralni,
• pomieszczenia magazynów do przechowywania
rzeczy przekazanych do depozytu, czystej bielizny
pościelowej i odzieży, brudnej bielizny pościelowej i
odzieży oraz innego niezbędnego podręcznego
magazynu w miarę potrzeb,
• węzła sanitarnego

8. → Zatrzymanie nieletniego
Okoliczności upoważniające do ujęcia nieletniego, co do
którego istnieje podejrzenie, że popełnił czyn karalny
to:
•uzasadniona obawa, że nieletni może się ukrywać,
• uzasadniona obawa, że nieletni będzie próbował
zacierać ślady czynu, którego się dopuścił,
• niemożność ustalenia tożsamości tego nieletniego.
Do izby dziecka nie przyjmuje się nieletnich, którzy:
• zdradzają objawy choroby,
• zdradzają objawy zaburzeń psychicznych,
• są po spożyciu alkoholu, innych środków
odurzających lub psychotropowych,
• znajdują się w takim stanie, że nie można się z nimi
porozumieć

9. → Pobyt nieletniego w policyjnej izbie dziecka:
• przyjęcie nieletniego do izby
• pobyt nieletniego
• zwolnienie nieletniego z izby

10. Schronisko dla nieletnich
→ Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z
dnia 19 maja 1997 r. w sprawie rodzajów i
organizacji schronisk dla nieletnich oraz zasad
pobytu w nich nieletnich, schronisko dla nieletnich:
• zapewnia pozostawanie nieletniego do dyspozycji
organu, który wydał postanowienie o umieszczeniu,
• zapobiega działaniom, które mogłyby utrudniać
postępowanie prowadzone w sprawie nieletniego
przez sąd lub inny organ do tego upoważniony,

11. • opracowuje diagnozę nieletniego i jego sytuacji
oraz inicjuje proces jego resocjalizacji,
współdziałając w tym zakresie z rodziną
nieletniego, organizacjami społecznymi, ośrodkami
pomocy społecznej, właściwymi organami
administracji rządowej i samorządu terytorialnego
oraz innymi osobami.

12. → Rodzaje schronisk dla nieletnich
• zwykłe
• interwencyjne
→ Przyjmowanie, przenoszenie, zwalnianie
nieletniego

13. → Podstawowe zadania statutowe schroniska dla
nieletnich:
• opracowanie opinii psychologiczno-pedagogicznej
dla potrzeb toczącego się w sądzie postępowania,
• prowadzenie oddziaływań wychowawczych
ukierunkowanych na rozpoczęcie procesu
resocjalizacji,
• udzielanie nieletniemu pomocy w nawiązaniu
kontaktów z rodzicami (opiekunami) i
informowanie ich o zachowaniu nieletniego

14. → Szczegółowe zadania schroniska wobec
nieletnich:
• zapewnienie możliwości indywidualnego
oddziaływania odpowiednio do osobowości i
potrzeb wychowawczych,
• zapewnienie nauczania ogólnokształcącego i
zawodowego,
• prowadzenie działalności mającej na celu
rozwijanie aktywności społecznej nieletnich i
wdrażanie ich do pracy społecznie użytecznej,
• zapewnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych,

15. • prowadzenie oddziaływań wychowawczych
ukierunkowanych na rozpoczęcie procesu
resocjalizacji,
• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w ramach prowadzonego procesu resocjalizacji,
• pomoc w nawiązaniu kontaktów z rodzicami,
• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej
rodzinie nieletniego w ramach prowadzonego
procesu resocjalizacji,
• diagnoza i opracowanie opinii psychologiczno-
pedagogicznej.

16. → Organizacja pracy diagnostycznej
Diagnozę nieletniego i jego sytuacji opracowuje
zespół diagnostyczny schroniska i obejmuje ona:
1) ocenę stanu fizycznego i psychicznego,
2) określenie poziomu rozwoju intelektualnego,
3) zakres wiadomości szkolnych,
4)charakterystykę, z uwzględnieniem więzi
emocjonalnych,
5) uzdolnienia, zainteresowania i predyspozycje
zawodowe,

17. 6) dane o rozwoju psychofizycznym, z
uwzględnieniem uwarunkowań psychospołecznych,
7) analizę procesu nieprzystosowania społecznego, z
uwzględnieniem stopnia demoralizacji,
8) ocenę aktualnej sytuacji rodzinnej i
wychowawczej,
9) wnioski określające kierunek oddziaływań
resocjalizacyjnych.

18. → W skład schroniska wchodzą:
• internat,
• zespół diagnostyczny,
• szkoła (szkoły),
• warsztaty szkolne (gospodarstwa pomocnicze),
• inne działy zapewniające realizację zadań
schroniska.
Dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań
schronisko powinno posiadać:
1)Pomieszczenia mieszkalne oraz higienicznosanitarne,
2) Pracownie diagnostyczne ,
3) Sale lekcyjne (pracownie przedmiotowe) z zapleczem
na środki dydaktyczne,

19. 4) Salę gimnastyczną,
5) Bibliotekę z czytelnią,
6) Pomieszczenia warsztatowe odpowiednie do
kierunków kształcenia zawodowego lub
przysposobienia do pracy zawodowej,
7) Gabinet lekarski i dentystyczny oraz izbę
chorych,
8) Inne pomieszczenia, w tym pracownie
terapeutyczne, kół zainteresowań,
9) Zespół urządzeń sportowych i rekreacyjnych,
10) Izby przejściowe,
11) Izby izolacyjne.

20. → Prawa i obowiązki nieletniego przebywającego
w schronisku

21. BIBLIOGRAFIA
1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu
w sprawach nieletnich;
2. Cz. Czapów, Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki
i diagnostyki, PWN, Warszawa 1978;
3. www.encyklopedia.pwn.pl, 13.01.2013 r., godz. 11:35;
4. W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984;
5. A. Sochacki, Postępowanie w sprawach
nieletnich, Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku, Słupsk
2008;
6. A. Sochacki, Funkcjonowanie Policyjnej Izby
Dziecka, Wydawnictwo Szkoły Policji w Śłupsku, Słupsk 2008;
7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19
października 2007 roku w sprawie placówek opiekuńczo –
wychowawczych;
8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r.
w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobu
użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego ;
9. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 maja 1997
roku w sprawie rodzajów i organizacji schronisk dla nieletnich
oraz zasad pobytu w nich nieletnich .