oum nota

1. NotaRingkasHBHE3203 KebersihandanKeselamatanPersekitaran
TOPIK1
• RancanganKesihatanSekolah(RKS)telahdimulakansejaktahun1967.
• DalamtempohtigatahunRKS dijalankan,Malaysiasecarakhusustelahmengalami banyak
perubahandari aspekkesihatandantrendpenyakit.Olehitu,amatwajarRKSdikaji semula
untukmembentuksatujenterapelaksanaankesihatansekolahyanglebihkomprehensif.
• Padatahun 1996, KementerianKesihatanMalaysia(KKM) dengankerjasamaKementerian
PendidikanMalaysiatelahmelaksanakanprojekHealthPromotingSchool (HPS) di enam
buahnegeri iaituJohor,Kedah,Melaka,Sarawak,SelangordanTerengganu.
• Projek ini berdasarkankonsepHPSyangdiperkenalkanolehPertubuhanKesihatanSedunia
(WHO) berteraskanPiagamOttawa.
• PersidanganHPSyangtelahdiadakanpadabulanDisember1996, di antara Kementerian
KesihatanMalaysiadanKementerianPendidikanMalaysiayangtelahmencadangkansupaya
RKS yangsediaada diberi nafasbaru,denganmewujudkanProgramBersepaduSekolah
Sihat(PBSS).
• TujuanPBSSialahuntukmenyatupadukandanmenyelaraskansemuaaktiviti berkaitan
dengankesihatansekolah.
TOPIK2
• Tugas, tanggunggjawabsertaperanansekolahitupentingdalammewujudkanpersekitaran
yang ceriadi sekolahdi sampingdapatmemainkanperanandalammelatihmurid-murid
menyayangi danmemahami erti kebersihanyangsebenar.
• Denganadanyakesedaranini makaamalankebersihandi sekolahdapatberjalandengan
lancar dan sempurna.
• Kerjasamadaripadasemuapihakmerupakanelemenyangterpentingdalam
merealisasikanamalankebersihandi sesebuahsekolah.
TOPIK3
• Melalui programkesihatansekolahdiharapdapatmelahirkaninsanyangbukansahaja
cemerlangdalambidangakademikdanbersahsiahtinggi tetapidapatmelahirkanpelajar
yang dapatmenjadikanpenjagaanaspekkesihatansebagai sesuatuyangamatpenting
dalamkehidupanmereka.

2. • Pelbagai programberorientasikankesihatandapatmemperkasakanpelajarberkaitan
kepentinganpenjagaankesihatan.Iajugamendorongpelajarmengambillangkahsendiri
dalammemeliharatahapkesihatandiri sendiri.
• Warga sekolahyangsihatdiharapmampumenggerakkannegarake arahpembangunan
yang lebihpesat.Selainitu,masyarakatyangsihatpadahari ini dapat melahirkangenerasi
yang sihatpadamasa hadapan.
• PROSTARdanprogram pendidikanAIDSmembentukpelajaryangberpengetahuan,
bersikappositif sertamengelakkanamalanyangberisikomendedahkanmerekakepada
jangkitanHIV.
• ProgramDoktor Muda membentuksekumpulanDoktorMudaselakuPembimbingRakan
Sebayayangmembantupihaksekolahdalammenjayakanbeberapaaktiviti pencegahandan
pengawalanpenyakit.
• Pelaksanaanprogrammelibatkanusahasamapihaksekolah,ibubapa,NGOsertapelbagai
agensi awamyang berkaitan.
TOPIK4
• Konsepkeselamatandiri perludilihatberdasarkanaspekemosi danfizikal.Dalamaspek
emosi,keselamatandiri dipersepsisebagai seseorangituberasaselesadanmesraterhadap
gerakbalas dirinyaterhadaporanglainseperti keluarga,rakandanmasyarakatsekitarnya.
Aspekfizikal pulamelibatkanseseorangitubebasdaripadapenderitaanataukesakitanyang
berpuncadaripadakecederaan.
• Keselamatandiri bolehdidefinisikansebagai keupayaanseseoranguntukmelindungi
dirinyadaripadamendapatkemudaratansecarafizikal danmental,sebagaigerakbalas
terhadapperkara-perkarayangbolehmengancamdirinyasertadi sekelilingnya.
• Kemalangantidakmemilihmangsasekiranyaseseorangitutidakmengambil langkah-
langkahpencegahan.Konsepkeselamatanbergantungpadadi mana,bagaimanadankenapa
ia berlaku.
• Penggunaanalat-alatperlindungankeselamatanmerupakankaedahkawalanyangpenting
setelahlangkah-langkahkawalanyanglaindilakukan.Penggunaannyaberbezamengikut
bidangtugasdan persekitarankerja.
• Salahsatu puncautama keskecederaandankemalanganadalahkeranakecuaian.Ia
berpuncadaripadasikapsambil lewaatausikaptidakambil peduli.
• Prinsiputamaapabilaandaberhadapandengansebarangkeadaankecemasanialah
mempastikankeselamatanandaterjaminterlebihdahulusebelumandamembantuorang
lain.

3. TOPIK5
• Penjagaankeselamatanbukansetakatmenjadi hangathanyaapabilaberlakunyasesuatu
kemalangandi sekolahtetapi mestilahmenjadi salahsatuagendautamapengurusan
sekolah.
• Bertindaklahsebelumsesuatukemalanganberlakudanbukannyabertindakselepas
sesuatukemalanganberlaku.
• Infrastrukturbilikdarjahyangsesuai untukpengajarandanpembelajaranseseorang
pelajarbukansetakatbersihdanceriatetapi mestilahselamat.
• Penyelenggaraanalat-alatbantuanmengajarsentiasamenjadi salahsatukeutamaanpihak
sekolah.Peralatanyangtidakdiselenggarakansecaraberkaladansempurnaboleh
mengurangkanjangkahayatpenggunaanperalatantersebut.
• Prosedurkeselamatandalambilikdarjahdanmakmal haruslahsentiasadiingatkandan
dimaklumkankepadasemuawargasekolah.Prosedurkeselamatanmengutamakantiga
perkarayang palingutamaiaitutahu,fahamserta buat.
• Persekitaransekolahyangberteraskankepadaempatelemeniaitukecantikan,keindahan,
keselamatandankeselesaan(4K) amatlahbergunadalammembentukdanmenjamin
suasanayang kondusif untuktujuanpengajarandanpembelajaran.Kemalangandan
kecederaandi kawasanpersekitaransekolahdapatdikurangkandengankaedahmenilai dan
mengawal risiko.
• KonsepSAFEdapatmenerangkanberkaitanpenjagaankeselamatandi sekolah.
TOPIK6
• PendidikanKesihatanPersekitarandapatdilaksanakansecaraformal danjugatidakformal.
PendidikanKesihatanPersekitaranmenjaminwujudnyapersekitaransihatyangmembentuk
suasanasejahterabagi wargasekolah.
• PendidikanKesihatanPersekitaranbolehdijalankansecaraperkongsianbijakdengan
agensi-agensi lain. Agensi-agensi luar dapat memberi sokongan dalam bidang masing-masing.
• Usaha-usahaperluuntukmenambahbaikaktiviti-aktiviti yangdijalankandi sekolahuntuk
memperkemaskanPendidikanPersekitaran.
• MenjadikanmatapelajaranPendidikanKesihatansebagaikesepaduandenganmata
pelajaranakademikyanglain.Wargasekolahkhususparapelajarharusdiberi pendedahan
dalampembelajaranberdasarkanpengalamanbersamaagensi-agensiluar.
TOPIK7

4. • Airmerupakankeperluanutamamanusiadanperludikekalkantahapkebersihannya.
• Airterdiri daripadapelbagai jenisseperti airkerpasan,airpermukaandanairbumi.
• Pencemaranairberlakukeranaaktivitimanusiayanggagal mengurussisadansumber
yang menyebabkanairtercemar.
• Kaedahpembuangansampahperludilestarikanagarkitatidakakanditimpamusibah
akibatsistempelupusanyangtidakberkesan.
• Airyang bersihmenjaminkesihatan.
TOPIK8
• Pencemaranbukansetakatmendatangkankesanburukkepadamanusiamalahkepada
organismalainseperti haiwandantumbuh-tumbuhan.
• Pencemaranudaraatau atmosferaberlakuapabilabahanberacunatautoksidsama ada
dalambentukgas,asap atau habukdilepaskanke udara.
• Pencemaranairmelibatkansumberataupuncaair seperti tasik,sungai,lautdan airbawah
tanah yangdicemari olehbahancemaryang dikeluarkanmelalui aktiviti-aktivitimanusia
seperti perkilangan,pertanian,perumahan,penerokaantanahdansebagainya.
• Pencemarantanahberlakuapabilaterdapatnyabahancemaryangdibuangsecara sengaja
atau tidaksengajake atas permukaanatauke dalam tanah.Keadaanini mengganggu
keadaanasal atau semulajadi strukturtanah.
• Peraturanutamayang berkaitandengansemuaaktiviti persekitaranadalahtermaktubdi
dalamAkta Kualiti Persekitaran(EnvironmentQualityAct,1974),pindaantahun1985 dan
1996 (Azizi Ahmad,2007). Aktaini turutdisokongolehlain-lainaktayangmenjuruskepada
matlamatyang samaiaituuntukmempeliharadanmenjagaalamsekitar.
• Keperluandanperancanganuntukmembinakilangdanpembukaankawasanbaruuntuk
industri tertaklukkepadapanduanyangtedapatdi dalamAktaKualiti Persekitaran1974
yang menyediakanrangkakerjaberkaitandenganundang-undangdanperaturanalam
sekitardi Malaysia.
• Sanitasi persekitaranamatlahpentinguntukmenjaminsesebuahkawasanitubebas
daripadabahan cemaryang berpuncadaripadaairkumbahandari kawasanperumahan,
perindustrian,penternakandansebagainya.
• Pencegahanadalahlebihbaikdaripadarawatan.Ungkapanini membawakepadamakna
bahawalangkah-langkahpencegahanhendaklahdiambil beratterlebihdahuludalamaspek
perancangandan pelaksanaanapa-apaaktiviti yangberkaitandenganaspekpersekitaran.

5. • Promosi kesihatanbukansetakatmemberikankesedarankepadaorangramai atau
masyarakatawam berkaitanmaklumatkesihatan.Malah,ialebihkepadamenggerakkandan
memperkasakanmerekasupayasedarsertamengambiltindakanyangperluuntuk
melakukanlangkah-langkahpencegahanterhadapsesuatupenyakitataumasalahkesihatan.
• Diagnosisawal danrawatanawal amatlah pentingdalampengendaliansesuatupenyakit.
Denganmembuatpemeriksaanawal,pihakhospital atau klinikbolehmengenal pasti punca-
punca penyakitsertajenisrawatandanubatyangbolehdiberikankepadapesakit.
• Rehabilitasi ataupemulihanbukansetakatmemberikanubatbagi mengurangkanpenyakit
yang dihidapi tetapijugauntukmengurangkanketidakupayaansertamempertingkatkan
kualiti hidupseseorangpesakititu.
TOPIK9
• Bakteriaadalahmikroorganismabersaizkecildi antara0.3 ke 14 μm. Bakteriatidakboleh
dilihatdenganmatakasartetapi bolehdilihatdenganmenggunakanmikroskop.
• Virusadalahmikroorganismadanhanyadapat hidupdalamtisu-tisuhidupseperti dalam
darah atau bendalirdalambadanmanusiaatauhaiwan.
• Kulatatau dalamistilahperubatandisebutFungi.Kulatadalahmikroorganismasel
Eukaryotic.
• Protozoamerupakan mikroorganismayangmempunyai sel Eukaryotic.Protozoaadalahsel
tunggal yangpalingkecil danbersaizdi antara 5 hingga50 μm.
• Mekanisme pertahananmanusiaterbahagi kepadaduaiaitumekanisme pertahanan
luarandan dalaman.
• Lingkunganjangkitansesuatumikroorganismadapatditerangkandenganprinsiprangkaian
jangkitan(chainof infection).Terdapatenamelemenutamadalamrangkaianjangkitanyang
salingberkaitandalammenyebabkanberlakunyasesuatujangkitan.
• ApabilaPatogenmemasuki badanseseorangdanhidupdi dalamnya,seseorangitu
dikatakantelahdijangkiti.SekiranyaPatogenitumembiakdanmenyebabkanseseorangitu
sakit,diadikatakantelahmenghidappenyakitberjangkit.
• Sistempertahananatauimuniti badanadalahumpamabalatenterayangmengawal
sesebuahnegaradari dicerobohi olehmusuh.
• TeknikAseptikialahkaedahkhusussertaprosedurtertentuyangdigunakandalam
keadaanyangamat terkawal yangbertujuanmengelakdanmencegahpencemaranoleh
Patogenataulain-lainmikroorganismamerbahaya.
• Prinsipdalamkawalanjangkitanialahmencegahjangkitandengancaramemutuskandan
memusnahkanrangkaianjangkitansesuatupenyakit.Sebahagianorganismatidaksecara

6. serta-mertamenyebabkansesuatupenyakit.Iabergantungkepadatahapganas (virulence)
dan tahapmenakluki (invasiveness) sesuatuPatogenitu.
• Piawai pengawasanyangberkaitandenganpencegahandankawalanjangkitandapat
dilihatdalambeberapaperkarasepertipolisi danperaturan,kumpulanataujawatankuasa
pelaksanakawalanjangkitan,pendidikandanlatihan,kemudahandankelengkapanserta
persekitaranyangbersih.
TOPIK10
• Bunyi bisingbukansetakatmemberi kesankepadamasalahkesihatansecarafizikal malah
dalamaspekmental.KebisingandiukurdenganDesibel(dB).
• Terdapatbeberapapuncabunyi bising.Antaranyaialahpuncasecarasemulajadi dan
buatanmanusia.
• Tahap bunyi yangmenimbulkankeadaankacau-bilaudanhingar-bingarkepadaseseorang
sama ada di persekitarankerjaatausemasaberehatdi rumahbolehdianggap sebagai suatu
bentukkebisingan.Kebisinganinilahyangdimaksudkansebagai pencemaranbunyi.
• Kesanbunyi bisingkepadamanusiaterbahagi kepadaduaiaitukesankepadatelinga
(auditoryeffect)dankesandi luartelinga(non-auditoryeffect).
• UnitKawalanMutu Makanan (UKMM) berperanandalammerancang,melaksana,
memantausertamenilai programdanaktiviti yangberkaitandenganaspekkeselamatan,
kualiti sertakebersihanmakanan.
• Matlamat utamaUnit Rancangan KebersihanAlamSekitar(URKAS) adalahuntuk
mewujudkansuatupersekitaransihatdansesuai sertamampumendatangkankebaikan
kepadakesihatanfizikal danmental penghuni-penghuninya.
• UnitKesihatanAm(UKA) adalahsebuahunityangbertanggungjawabterhadapbidang-
bidangkesihatanamyangmenyokongunit-unitlaindi dalamsesebuahorganisasi pejabat
kesihatan.
• Simptom-simptomjangkitanyangberkaitandengantoksikbolehdilihatdari segi
pendedahanseseorangterhadapbahantersebut.Terdapatduajenispendedahaniaitu
pendedahanyangteruk (acute exposure) danpendedahanyangkronik(chronicexposure).
• Antarabahan toksidyangbolehmenyebabkanpenyakitkanserialahbahanyang
mengandungi Karsinogen.Debudanhabukyangberterbangandi udarabolehmemasuki
saluranpernafasandanmenyebabkanjangkitanpadaparu-paru.
• Kawalanterhadapbahan-bahantoksikmemerlukantahapteknologidankosyangtinggi.
Tetapi jikadilihatdari segi keuntunganjangkapanjangkepadaalamsekitardankesihatan
penduduk,sememangnyapengurusanyangcekapterhadap bahanatausisa toksikdari
industri merupakansatulangkahyangwajibdilakukanolehsemuapihak.

7. • Prinsiputamaapabilamenghadapipenyakitataumasalahkesihatanialahperlu
mendapatkanrawatandengansegera.