กฎหมายบุุคคล ปี1/56
- 2. กฎหมายแพ่ง
• กฎหมายแพ่ง เป็นกฎหมายเอกชนว่าด้วยเรื่องสิทธิ หน้าที่ และความสัมพันธ์
ระหว่างเอกชนต่อเอกชน ตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย มีสาระพอสังเขป ได้ดังนี้
• 1.1 บุคคล หมายถึง สิ่งซึ่งมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย มี 2 ประเภท คือ
บุคคลธรรมดา และนิติบุคคล
• 1.1.1 บุคคลธรรมดา หมายถึง มนุษย์ซึ่งมีสภาพบุคคล และสิ้นสภาพ
บุคคลโดยการตายตามธรรมชาติ หรือตายโดยการสาบสูญ (กรณีปกติ 5 ปี และ
กรณีไม่ปกติ 2 ปี คือ อยู่ในระหว่างการรบสงคราม ประสบภัยในการเดินทาง เหตุ
อันตรายต่อชีวิต)
• 1.1.2 นิติบุคคล หมายถึง สิ่งที่กฎหมายรับรองให้เป็นสภาพบุคคลสมมุติ
ให้มีสิทธิหน้าที่เหมือนบุคคลธรรมดา แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
- 4. กฎหมายพาณิชย์
กฎหมายพาณิชย์ คือ กฎหมายว่าด้วยสิทธิและหน้าที่ของบุคคล อันเป็น
กฎหมายที่เกี่ยวกับการเศรษฐกิจและการค้า โดยวางระเบียบเกี่ยวพันทาง
การค้าหรือธุรกิจระหว่างบุคคล เช่น การตั้งหุ้นส่วนบริษัท
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์แบ่งออกเป็น 6 บรรพ คือ
• บรรพ 1 ว่าด้วยหลักทั่วไป
• บรรพ 2 ว่าด้วยหนี้
• บรรพ 3 ว่าด้วยเอกเทศสัญญา
• บรรพ 4 ว่าด้วยทรัพย์สิน
• บรรพ 5 ว่าด้วยครอบครัว
• บรรพ 6 ว่าด้วยมรดก
- 5. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
เริ่มร่างครั้งแรกใน ร.ศ. 127 ตรงกับ พ.ศ. 2451 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จ
พระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายหลังการ
ประกาศใช้กฎหมายลักษณะอาญาเมื่อปีเดียวกัน เพื่อริเริ่มขอยกเลิกบรรดา
สนธิสัญญาที่ราชอาณาจักรสยามทาไว้กับต่างประเทศอันมีผลให้สยามต้อง
เสียเปรียบในด้านสิทธิสภาพนอกอาณาเขตและเอกราชทางการศาล
- 8. • บุคคล หมายถึง สิ่งที่กฎหมายรับรองให้มีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย
ซึ่งเรียกว่า “ผู้ทรงสิทธิ” เช่น มนุษย์บริษัท หรือพรรคการเมือง
กฎหมายรับรองให้เป็นบุคคลและให้มีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย
ส่วนพืชและสัตว์ไม่ถือเป็นบุคคลจึงไม่อาจมีสิทธิและหน้าที่ตาม
กฎหมายได้พืชและสัตว์เป็นได้เพียงทรัพย์เท่านั้น เช่น สุนัขไม่มีสิทธิ
เป็นเจ้าของปลอกคอ เพราะสุนัขไม่ใช่บุคคลจึงไม่สามารถมีสิทธิเป็น
เจ้าของทรัพย์ได้ ทั้งไดนี้ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์แบ่งบุคคล
ออกเป็น ๒ ประเภท คือ (๑) บุคคลธรรมดา และ (๒) นิติบุคคล
- 12. 1. บุคคลหายจากภูมิลาเนาโดยไม่ทราบข่าวคราว เป็นระยะเวลา 5 ปี
สาหรับกรณีทั่วไป หรือหายไปเป็นระยะเวลา 2 ปี สาหรับกรณีพิเศษ ได้แก่
หายไปในการรบสงคราม พาหนะที่บุคคลนั้นอับปาง ถูกทาลายหรือสูญหายไป
บุคคลนั้นตกอยู่ในอันตรายแก่ชีวิต เช่น คลื่นยักษ์ แผ่นดินไหว ตึกถล่ม
2. ผู้มีส่วนได้เสีย หรือพนักงานอัยการร้องขอต่อศาลให้บุคคลนั้นเป็น
บุคคลสาบสูญ
3. ศาลได้มีคาสั่งให้บุคคลดังกล่าวเป็นคนสาบสูญ ให้บุคคลนั้นถึงแก่
ความตายในวันที่ครบกาหนดตามระยะเวลาที่กาหนด แต่ไม่ได้ถือว่าบุคคลนั้นถึง
แก่ความตายในวันที่ศาลสั่งให้เป็นบุคคลสาบสูญ
- 13. 2. การนับอายุบุคคล
การนับอายุบุคคลมี 4 กรณี
1. กรณีรู้วัน เดือน ปีเกิด
ให้เริ่มนับตั้งแต่วันเกิด
2. กรณีรู้เดือน ปีเกิด แต่ไม่รู้วัน
กฎหมายให้ถือเอาวันที่ 1 ของเดือนนั้นเป็นวันเกิด
3. กรณีรู้ปีเกิด แต่ไม่รู่วันและเดือนเกิด
กฎหมายให้ถือเอาวันเริ่มต้นของปฏิทินของปีที่บุคคลนั้นเกิด นั้น
ก็คือวันที่ 1 มกราคม นั่นเอง
4. กรณีไม่รู้วัน เดือน ปีเกิดเลย
กรณีเช่นนี้ต้องพิจารณาจากรูปร่าง หน้าตา สัณฐานของบุคคลนั้น
ประกอบกับพยานแวดล้อม
- 19. นิติบุคคล
บุคคลที่กฎหมายสมมติขึ้นให้มีสิทธิและหน้าที่ นิติบุคคลแบ่งเป็น 2 ประเภท
1. นิติบุคคลเอกชน คือ นิติบุคคลที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายเอกชน การดาเนินการตั้งอยู่
พื้นฐานของการแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ระหว่างเอกชนด้วยกัน แบ่งเป็น 2 ประเภท
1.1 นิติบุคคลเอกชนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มี5 ประเภท
• 1. ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลหรือห้างหุ้นส่วนสามัญจดทะเบียน
• 2. ห้างหุ้นส่วนจากัด
• 3. บริษัทจากัด
• 4. สมาคม
• 5. มูลนิธิ
- 21. • ผู้แทนของนิติบุคคล คือ นิติบุคคลที่ไม่มีตัวตนในความเป็นจริง
ดังนั้นการกระทาของนิติบุคคลจึงต้องกระทาโดยบุคคลธรรมดาซึ่งมี
ฐานะเป็น ผู้แทนของนิติบุคคล
• ภูมิลาเนาของบุคคลธรรมดา คือ ถิ่นอันบุคคลนั้นมีสถานที่อยู่เป็น
แหล่งสาคัญ ซึ่งถิ่นที่จะเป็นภูมิลาเนาได้นั้นจะต้องประกอบด้วย
หลักเกณฑ์สาคัญ 2 ประการ
• 1. เป็นที่อยู่ของบุคคลตามข้อเท็จจริง
• 2. เป็นที่อยู่ซึ่งบุคคลนั้นถือเป็นแหล่งสาคัญ
- 23. ตัวอย่างข่าว
ศาลสั่งหมอชาลีจ่าย 7.4 ล้านคดีดูดไขมันเด็ก ม.5 ดับ
ศาลตัดสิน นายแพทย์ชาลี กาญจนรักษ์ จ่าย
ค่าเสียหาย 7.4 ล้านบาท คดีผ่าตัดดูดไขมันนักเรียนสาว
ม.5 เสียชีวิต หลังพ่อ-แม่ ยื่นฟ้ องเรียกค่าเสียหาย 12 ล้าน
บาท โดยก่อนหน้านี้ศาลอาญาตัดสินจาคุกไปแล้ว
นายแพทย์ชาลี กาญจนรักษ์ อายุ 48 ปี เจ้าของคลินิกศัลยกรรมความงาม ชา
ลีคลินิก ดูดไขมันเป็นเหตุให้นักเรียนชั้น ม.5 โรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัด
เชียงใหม่เสียชีวิตอยู่บนเตียงคนไข้ หลังจากบิดาและมารดาของผู้ตายเป็นโจทก์ยื่น
ฟ้องในคดีแพ่งเรียกค่าเสียหายจานวน 12,637,000 บาท
- 24. คดีนี้ก่อนหน้านี้ เมื่อวันที่ 31 มกราคม 56 ศาลฎีกาได้มีคาพิพากษา
ลงโทษจาคุกหมอชาลีเป็นเวลา 4 ปี 3 เดือน และในวันนี้ ได้มีคาตัดสินใน
คดีแพ่ง ซึ่งทางฝ่ายจาเลยทั้งนายแพทย์ชาลี และทนายความ ไม่มาฟังคา
พิพากษา ศาลจึงได้อ่านลับหลังและได้ตัดสินให้นายแพทย์ชาลีชดใช้เงิน
จานวน 7,435,000 บาท พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 7.5 ให้กับครอบครัว
ผู้เสียชีวิต ซึ่งเมื่อนายแพทย์ชาลีไม่มาฟังคาตัดสิน จะได้ส่งคาบังคับคดีให้
ปฏิบัติตามคาสั่งของศาลที่ถูกจองจาอยู่ที่เรือนจากลางจังหวัดลาปางได้
รับทราบต่อไป โดยนายแพทย์ชาลี มีสิทธิอุทธรณ์ได้ภายใน 30 วัน จากนี้
- 25. คาถาม
ข้อที่ 1 :
การกระทาใดเป็นความผิดทางกฎหมายแพ่ง
1. แก้วเช่าบ้านแล้วค้างค่าเช่าเป็นเวลานาน
2. ชาติเสพยาบ้า แล้วไม่ยอมทางานให้แก่
นายจ้าง
3. โต้งลักรถจักรยานยนต์ แล้วนาไปทิ้งน้า
4. สวยตบหน้าสาว เพราะสาวไปมี
ความสัมพันธ์ฉันชู้สาวกับแฟนตนเอง
ข้อที่ 2
ข้อใดคือความหมายของคาว่า "กฎหมาย
พาณิชย์" ที่ถูกต้องที่สุด
1. กฎหมายที่กาหนดสิทธิและหน้าที่และความ
รับผิดชอบระหว่างเอกชน
2. กฎหมายที่ยอมความกันได้
3. กฎหมายที่ยอมความไม่ได้
4. กฎหมายว่าด้วยสิทธิ หน้าที่ของบุคคล เป็น
กฎหมายเกี่ยวกับเศรษฐกิจและการค้า