Zintegrowana Strategia Rewitalizacji

1. PrzedmieścieOławskie
Zin t e r gr owa n a
s t r a t e g i a
r e w i t a l i z a c j i
01

3. Zleceniodawca
Miasto Wrocław
pl. Nowy Targ 1/8
50-138 Wrocław
www.wroclaw.pl
Wykonawca
Wrocławska Rewitalizacja
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
ul. Kuźnicza 56
50-138 Wrocław
www.w-r.com.pl
Zespół autorski
Grażyna Adamczyk-Arns
Karolina Wiatrzyk
Paweł Wojdylak
Wrocław, grudzień 2012
Zintegrowana strategia rewitalizacji
PrzedmieścieOławskie

4. 1. Zdjęcie lotnicze Przedmieścia Oławskiego (Źródło: http://maps.google.com)
02

5. Spis treści
s p i s t r e ś c i
Granice obszaru 04
Wprowadzenie 05
Kontekst ponadlokalny 06
Historia 08
ANALIZY
UWARUNKOWANIA-FORMALNO-PRAWNE
Uwarunkowania formalno-prawne 10
Ochrona zabytków 11
Plany miejscowe 14
ASPEKTY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE
Funkcje użytkowe 16
Komunikacja kołowa 18
Parkingi 19
Transport publiczny 20
Ścieżki rowerowe 21
Struktura własności 22
Układ urbanistyczny 24
Zieleń 26
ASPEKTY GOSPODARCZE
Aktywność gospodarcza obszaru 28
ASPEKTY SPOŁECZNE
Społeczność 30
Pomoc społeczna, bezrobocie 32
ASPEKTY ŚRODOWISKOWE
Stan środowiska 36
Aspekty środowiskowe 38
WIZERUNEK I TOŻSAMOŚĆ 39
PODSUMOWANIE ANALIZ: ANALIZA SWOT 42
CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE 44
SCENARIUSZE STRATEGICZNE 54
HARMONOGRAM 60
Źródła 62
03

6. g r a n i c e o b s z a r u
Przedmieście Oławskie położone jest w bezpośrednim są-
siedztwie ścisłego centrum Wrocławia, po jego wschodniej
stronie.
Na potrzeby niniejszego opracowania granice obszaru zdefi-
niowano w następujący sposób:
• od północy obszar ograniczony jest rzeką Odrą oraz bul-
warem Dunikowskiego,
• od północnego-wschodu przechodzi wzdłuż linii brze-
gowej rzeki Oławy,
• od wschodu granica przebiega przy wiadukcie będącym
skrzyżowaniem ulicy Krakowskiej oraz wzdłuż terenów
ogródków działkowych „Oławka”,
• od południa wyznaczają ją tereny kolejowe wraz z gma-
chem Głównego Dworca Kolejowego,
• od zachodu zaś granica przebiega wzdłuż ulic Janickie-
go, al. Juliusza Słowackiego, fragmentu ul. Podwale,
a następnie przechodzi w ul. Dworcową, Stawową, Bo-
rowską do skrzyżowania z ul. Suchą.
Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 365 ha. W tych gra-
nicach można wyodrębnić podrzędne obszary funkcjonalno
-przestrzenne, które scharakteryzowano w dalszej części
opracowania.
Krakowska
Traugutta
Kom
uny Paryskiej
Pułaskiego
Krasińskiego
Podwale
Hercena
Dworcowa
Hauke-Bosaka
Worcella
Miernicza
Piłsudskiego
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Oławska
Na Niskich Łąkach
Kościuszki
Komuny Paryskiej
Traugutta
Kniaziewicza
Pułaskiego
Dąbrowskiego
Traugutta
Zgodna
Mazowiecka
Dunikowskiego
Słowackiego
Plac
Powstańców
Warszawy
(Plac Społeczny)
Chudoby
Prądzyńskiego
Arm
ii Krajowej
Kościuszki
Walońska
Małachowskiego
most Oławski
most Grunwaldzki
mostPokoju
Żabia Ścieżka
most
Rakowiecki
Po prawej: Rysunek: Granice obszaru
04

7. Rozważając kierunki przy definiowaniu priorytetów procesu
rewitalizacji Wrocławia na najbliższe lata istotną rolę będzie
odgrywać wybór kolejnego obszaru wsparcia. Historia rewi-
talizacji Nadodrza jest niewątpliwie sukcesem, który wywo-
łał pozytywne impulsy nie tylko na samym Nadodrzu, ale
sprawił też, że o rewitalizacji rozmawia się dzisiaj inaczej niż
5 lat temu.
Przygotowanie i wdrażanie procesu rewitalizacji jest zada-
niem Miasta – to ono ponosi znaczny ciężar finansowy w
fazie realizacji. Niemniej jednak tworząc perspektywy na
najbliższe lata trzeba wziąć pod uwagę również politykę
Unii Europejskiej w dziedzinie rozwoju miast, która zostanie
przyjęta na okres programowania 2014-2020.
Nie ma jeszcze unijnych wytycznych definiujących priorytety,
lecz oczekuje się intensywnego wsparcia zintegrowanej po-
lityki miejskiej. W praktyce może to oznaczać, że najwyższe
wsparcie otrzymają działania o charakterze zintegrowanym,
tj. z inteligentnym, efektywnym montażem tematycznym.
Aby takie projekty tworzyć, konieczne jest możliwie szcze-
gółowe pozyskanie wiedzy o obszarze wsparcia.
Zanim podjęta zostanie decyzja, czy środki unijne powinny
być przede wszystkim inwestowane na dotychczasowym
obszarze wsparcia (Nadodrze, WUWA), czy też pożądanym
byłoby określenie nowego, terenowo spójnego obszaru,
słusznym jest stworzenie dla wybranych obszarów doku-
mentów, które – uwzględniając stosowane dotychczas pro-
cedury unijne – pozwolą na obiektywne nakreślenie obecnej
sytuacji i ocenę istniejących potencjałów: Zintegrowanych
Strategii Rewitalizacji.
Niniejsza Zintegrowana Strategii Rewitalizacji dla Przedmie-
ścia Oławskiego zawiera analizy najważniejszych aspektów
miejskich: przestrzenno-funkcjonalnych, społecznych, go-
spodarczych i środowiskowych. Jej celem jest wskazanie
możliwych scenariuszy postępowania w przyszłości (zde-
finiowanie granic obszaru wsparcia, celów operacyjnych,
priorytetów, wskaźników, harmonogramu działań itp.).
W Zintegrowanej Strategii Rewitalizacji rozpatrywany bę-
dzie celowo obszar znacznie większy niż potencjalny obszar
wsparcia, tak aby w możliwie szczegółowy sposób ująć ca-
łościowy kontekst. Strategia będzie podstawą do podjęcia
decyzji, czy obszar będący przedmiotem niniejszych rozwa-
żań może zostać zakwalifikowany jako obszar wsparcia i je-
śli tak – w jakich granicach.
W P R O W A D Z E N I E
Wprowadzenie
2. Historyczna zabudowa przy ulicy Mierniczej z widokiem na Angel Wings
05

8. Ogólne dane dotyczące położenia Przedmieścia
Oławskiego
Przedmieście Oławskie położone jest w środkowej części
Wrocławia, w bezpośrednim sąsiedztwie ścisłego centrum,
po jego południowo-wschodniej stronie.
Obejmuje ono obszar ograniczony od północy rzeką Odrą, a od
wschodu rzeką Oławą, natomiast od południowego wschodu
przechodzi płynnie w ulicę Krakowską łączącą obszar Przed-
mieścia z innymi wschodnimi i południowymi osiedlami Wro-
cławia. Granicę południową wyznaczają tereny kolejowe.
Sieć połączeń komunikacyjnych sprawia, że Przedmieście
Oławskie posiada dogodne połączenia zarówno w skali lo-
kalnej, łącząc je z innymi obszarami Wrocławia, jak również
ponadlokalnej, tworząc dogodne połączenia z trasami wylo-
towymi, a przez to również z innymi miastami.
Rysunek: Kontekst ponadlokalny – strefa Rynku z położonym tuż obok
Przedmieściem Oławskim i dwie ważne strefy aktywności w skali miasta
Strefa Hali Stulecia i Strefa Stadionu.
Rysunek: Schemat połączeń komunikacyjnych
kontekst ponadlokalny
Kontekst ponadlokalny
Rysunek: Kontekst ponadlokalny – Przedmieście Oławskie i ważne strefy
śródmiejskie
Połączenie Przedmieścia Oławskiego w kontekście
lokalnym
Przedmieście Oławskie znajduje się również w pobliżu waż-
nych węzłów komunikacyjnych, jakimi są rejony Placu Do-
minikańskiego, Placu Grunwaldzkiego i Placu Społecznego
(Placu Powstańców Warszawy).
Z północną częścią Wrocławia połączone jest za sprawą
dwóch ważnych mostów: Mostu Grunwaldzkiego i Mostu
Pokoju, prowadzących w kierunku na Warszawę. Z obsza-
rami ulokowanymi po wschodniej stronie miasta, tj. z ob-
szarem Na Grobli oraz osiedlem Rakowiec, skomunikowane
jest za sprawą Mostu Oławskiego, ul. Szybkiej, Żabiej Ścieżki
oraz mostu Rakowieckiego, z czego ul. Szybka i Żabia Ścież-
ka dostępne są jedynie dla pieszych i rowerzystów.
Lokalizacja Przedmieścia Oławskiego ze względu na
ważne obszary funkcjonalne
Przedmieście Oławskie położone jest w pobliżu ważnych
centrów struktury funkcjonalno-przestrzennej Wrocławia,
tj. Strefy Rynku i Strefy Placu Grunwaldzkiego, a także blisko
rejonu przemysłowo-usługowego ulokowanego wzdłuż ul.
Krakowskiej.
06

9. Kontekst ponadlokalny
Krakowska
Traugutta
Kom
uny Paryskiej
Krasińskiego
Podwale
Hercena
Dworcowa
Hauke-Bosaka
Worcella
Miernicza
Piłsudskiego
Prądzyńskiego
Świstackiego
Więckowskiego
Oławska
Na Niskich Łąkach
Kościuszki
Komuny Paryskiej
Traugutta
Kniaziewicza
Dąbrowskiego
Traugutta
Zgodna
Mazowiecka
Dunikowskiego
Słowackiego
Chudoby
Prądzyńskiego
Arm
ii Krajowej
Kościuszki
Walońska
Małachowskiego
most Oławski
most Grunwaldzki
mostPokoju
Żabia
Ścieżka
most
Rakowiecki
Dworzec autobusowy
ulicapułaskiego
podwale
plac
grunwaldzki
STREFA
rynKU
ołbin
pl.powstańców
warszawy (plac
społeczny)
galeria
dominikańska
ulica
krakowska
kampus
politechniki
wrocławskiej
urząd
wojewódzki
panorama
racławicka
asp
ulicatraugutta
ulica kościuszki
ulicakołłątaja
ulicaświdnicka
huby
dworzec
głowny
odra
oława
ostrów
tumski
powstańcówśląskich
centrum
miasta
hala
stulecia
Teren
Miejskich
Wodociągów
k o n t e k s t l o k a l n y
Przedmieście Oławskie często postrzegane jest jako obszar położony „na
uboczu”. Tymczasem – podobnie jak inne przedmieścia Wrocławia – jest ono
dzisiaj istotną strefą w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta.
świadczą o tym nie tylko prowadzące przez Przedmieście Oławskie
połączenia komunikacyjne, ale przede wszystkim bezpośrednie sąsiedztwo
funkcji istotnych w kontekście lokalnym i ponadlokalnym.
ZOO
WUWA
Rysunek: Położenie Przedmieścia Oławskiego w kontekście sąsiadujących
struktur
07

10. Przedmieście Oławskie przynależało do historycznych
przedmieść Wrocławia i obejmowało teren położony na
wschód od Bramy Oławskiej, znajdującej się niegdyś na
wysokości dzisiejszej Galerii Dominikańskiej. Swoją nazwę
zawdzięczało istotnemu szlakowi handlowemu prowadzą-
cemu w kierunku Oławy, a dalej w stronę Krakowa.
W okresie średniowiecza teren Przedmieścia Oławskiego
był najmniej zaludniony i zabudowany ze wszystkich wro-
cławskich przedmieść. W XII w. osiedlili się tutaj tkacze
walońscy z Arras we Francji, którzy prawdopodobnie wy-
budowali istniejący do dzisiaj kościół św. Maurycego. Naj-
wcześniejsze wzmianki na temat tego obiektu datowane
są na 1234 r. Dzięki nowym mieszkańcom Wrocław stał się
istotnym ośrodkiem produkcji i handlu cenionego w Europie
materiału.
Kolejny etap, który ożywił rozwój Przedmieścia Oławskiego,
nastąpił wraz z powstaniem w 1715 roku klasztoru Boni-
fratrów. W połowie XVIII wieku na Przedmieściu Oławskim,
nad brzegami Oławy, zaczęły powstawać pierwsze zakła-
dy przemysłowe: farbiarnie, drukarnie perkalu, suszarnie,
składy materiałów.
Rozwój ten osłabiło oblężenie Wrocławia w trakcie wojny
francusko-polskiej (1806-1807), które z jednej strony dopro-
wadziło do licznych zniszczeń, jednak równocześnie stało
się przyczyną rozebrania murów miejskich, a co za tym idzie
przyłączenia Przedmieścia Oławskiego wraz z innymi wro-
cławskimi przedmieściami do administracyjnego obszaru
miasta. Nie było to jednak wydarzenie jednorazowe, lecz
proces trwający od 1808 do 1839 roku. Obszar miasta po-
większył się wówczas niemal szesnastokrotnie.
Zmianę charakteru Przedmieścia Oławskiego, traktowane-
go dotychczas jako centrum rekreacyjne Wrocławia, przy-
niosły przemiany mające miejsce w II poł. XIX wieku.
W 1856 roku powstał pierwszy plan budowlany dla Wrocła-
wia, który regulował układy przedmieścia Mikołajskiego,
Świdnickiego i Oławskiego.
XIX wiek był okresem intensywnego rozwoju terenu pod
względem przestrzenno-funkcjonalnym. Wytyczano nowe
ulice i trakty, wybudowana została linia kolejowa wraz
z głównym dworcem towarowym, zasypano dolne koryto
Oławy tworząc w tym miejscu obszar zabudowy mieszka-
niowej dla coraz większej liczby mieszkańców.
Powstawało wiele zakładów przemysłowych oraz przed-
siębiorstw: drukarnie perkalu, odlewnie, fabryki maszyn,
przędzalnie bawełny, zakłady przewozowe, kowalskie, ślu-
sarskie, gorzelnie i wiele innych. Rozwój przemysłu nie po-
został bez związku z rozwojem architektury czynszowej.
3. Widok na Nowe Miasto (1923 r.) Źródło: http://fotopolska.eu/168794,foto.
html
4. Grundriss (Podkład geodezyjny) 1:5000 [fragment] z sierpnia 1932 r. na
podstawie materiałów Städtische Vermessungs-Amt 1:1000 z maja
1930 r., Arkusz 200 I. (Źródło: http://fotopolska.eu/137717,foto.html)
Źródła:
Zygmunt Antkowiak, Wrocław od A do Z, Ossolineum 1997
Encyklopedia Wrocławia, red. nauk. Jan Harasimowicz, Wydawnictwo
Dolnośląskie 2006
Rafał Eysymontt, Łukasz Krzywka, Przedmieście Oławskie – dzieje,
urbanistyka, architektura [w:] Rocznik wrocławski, nr 7, 2001
http://www.skarbykultury.pl/historia-kultura-sztuka/wroclaw/historia/864-
przedmiescie-olawskie-czyli-prawdziwe-oblicze-trojkata-bermudzkiego-i
http://www.skarbykultury.pl/historia-kultura-sztuka/wroclaw/historia/968-
przedmiescie-olawskie-ii
h i s t o r i a
Historia Przedmieścia Oławskiego08

11. 5. http://rakowiec.int.pan.wroc.pl/doku.php?id=mapy
6. http://rakowiec.int.pan.wroc.pl/doku.php?id=mapy
7. Plan Wrocławia na rysunku F. B. Wernera z Topographia oder rodromus
Delineati Silesiae Ducatus [...] (1750-1775) (Źródło: http://fotopolska.eu/
Wroclaw/b27841,Mapy_i_plany_Friedricha_Bernharda_Wernera.html
8. http://rakowiec.int.pan.wroc.pl/doku.php?id=mapy
9. http://rakowiec.int.pan.wroc.pl/doku.php?id=mapy
10. Ulica Komuny Paryskiej (zdjęcie historyczne) (Źródło: http://wroclaw.
hydral.com.pl/photo.action?view=&id=806356&idEntity=586459
11. Ul. Komuny Paryskiej,pocztówka wysłana w 1911 roku. (Żródło: http://
dolny-slask.org.pl/753497,foto.html)
12. Budynek z 1868 r. przy ul. Komuny Paryskiej 72 – siedziba zakładu
wychowawczego dla dziewcząt “Martha Stift”. (Źródło: http://fotopolska.
eu/Wroclaw/b10429,Komuny_Paryskiej_72.html)
Historia 09

12. Złożona problematyka Przedmieścia Oławskiego, związa-
na zarówno z jego strukturą przestrzenną jak i społeczną,
uwzględniona została w licznych opracowaniach programo-
wych, dokumentach strategicznych i planistycznych.
Z dokumentów uchwalonych przez Radę Miejską Wrocławia
najważniejszymi w kontekście rewitalizacji są:
• Lokalny Program Rewitalizacji Wrocławia na lata 2003-
2006 oraz 2007-2013, przyjęty Uchwałą Nr XLIV/2969/05
Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 grudnia 2005 roku,
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowa-
nia przestrzennego Wrocławia, przyjęte uchwałą Nr
LIV/3249/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lipca
2006 r.,
• Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
(tab. 2),
• „Strategia – Wrocław w perspektywie 2020 plus” przy-
jęta uchwałą Nr LIV/3250/06 Rady Miejskiej Wrocławia
z dnia 6 lipca 2006 r.,
• Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2010-
2013 przyjęty Uchwałą Nr L/1468/10 Rady Miejskiej
Wrocławia z dnia 20 maja 2010 r.,
• Program Ochrony Środowiska dla Miasta Wrocławia na
lata 2004-2015 przyjęty Uchwałą Nr XXIX/2220/04 Rady
Miejskiej Wrocławia z dnia 18 listopada 2004 r.
Ważnym dokumentem ukazującym wartość historyczną za-
równo całego zespołu jako założenia urbanistycznego, jak
również jego pojedynczych obiektów architektonicznych jest
„Wykaz zabytków Architektury i Budownictwa miasta Wro-
cławia” (stan na wrzesień 2012).
Wg danych z Wykazu (stan z września 2012 r.) w granicach
opracowania znajdują się wpisane do rejestru zabytków,
a tym samym objęte ścisłą ochroną konserwatorską, trzy-
dzieści trzy obiekty, sześć zespołów budynków oraz jeden
obszar urbanistyczny. Ten ostatni wyznaczają granice po-
prowadzone Promenadą Staromiejską, ul. Podwale i ul. Dy-
rekcyjną od zachodu, od północy rzeką Odrą, od wschodu
wzdłuż rzeki Oławy (aż do skrzyżowania ul. Traugutta i ul.
Kościuszki z ul. Krakowską), od południa wzdłuż terenów
kolejowych.
W granicach opracowania wg ww. Wykazu znajduje się po-
nadto 427 obiektów oraz trzy elewacje wpisane do ewidencji.
Ten bardzo wysoki wskaźnik doskonale obrazuje, jak dobrze
zostały zachowane pierzeje ulic utworzone przez kamienice
pochodzące z przełomu XIX/XX wieku. Szczególną uwagę
należy zwrócić na obszar ul. Mierniczej, która zachowała
się praktycznie w całości i stanowi sztandarowy przykład
zespołu budynków w większości wzniesionych w stylu se-
cesyjnym.
Uwarunkowania formalno-prawne
13. Zdjęcie: historyczna elewacja kamienicy przy ulicy Podwale
14. Panorama Wrocławia widziana z Przedmieścia Oławskiego.
Dolna część panoramy przedstawia zabudowę ulic: Worcella,
Krasińskiego, Hauke Bosaka oraz fragment Traugutta. (2010 r.)
(Źródło: http://fotopolska.eu/130027,foto.html)
uwarunkowania formalno-prawne
10

13. Granica wstępnego opracowania
Kamienice / Zabudowa
Rejestr zabytków:
Elewacje
Granice zespołów budynków
Układy urbanistyczne
Ewidencja zabytków:
Kamienice / Zabudowa
Granice zespołów budynków
Układy terenowe
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania:
Mosty stanowiące dziedzictwo kulturowe
Strefa ochrony konserwatorskiej (wg MPZP)
15. Historyczny detal na XIX-wiecznej elewacji
Ochrona zabytków
o c h r o n a z a b y t k ó w
Uwarunkowania formalno-prawne: Ochrona zabytków 11

14. Lp. dzielnica ulica nr określenie obiektu
kolejność
obiektów
w zespole
obiekt pierwotnie rodzaj obiektu nr rejestru data rejestru
1 Stare Miasto Purkyniego 11 zespół bud. „Panoramy Racławickiej” wraz z ot. zespół budynków „Panoramy Racławickiej” zespół A/2281/464/Wm 25.11.1991; 16.07.1998
2 Stare Miasto Powst. Warszawy pl 5 Budynek Muzeum Narodowego gmach zarządu prowincji publiczny A/5258/325/Wm 24.07.1976
3 Stare Miasto Polski pl. 3/4 budynek główny - Akademia Sztuk Pięknych 1 Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych publiczny A/2364/437/Wm 29.12.1986
4 Stare Miasto Bernardyńska 8 Muzeum Architektury 1 kościół klasztorny św. Bernardyna kościół A/1298/17 23.10.1961
5 Stare Miasto Bernardyńska 5-7 Muzeum Architektury oraz pom. biurowe 2 klasztor klasztor A/1299/17 23.10.1961
6 Stare Miasto Słowackiego al. Most Grunwaldzki most Grunwaldzki most A/1653/326/Wm 15.10.1976
7 Krzyki Na Grobli most Oławski most Oławski most A/2497/350/Wm 25.05.1977
8 Krzyki - Śródmieście Krasińskiego 2 poczta poczta publiczny A/2487/360/Wm 06.10.1977
9 Krzyki Traugutta 36 kościół św. Maurycego 1 kościół św. Maurycego kościół 426/86 06.02.1962
10 Krzyki Traugutta 34 plebania kościoła św. Maurycego 4 plebania kościoła św. Maurycego plebania A/2710/256 30.12.1970
11 Stare Miasto Podwale 73/74 zespół kamienic zespół kamienic bud. mieszkalny A/4016/345/Wm 15.04.1977
12 Stare Miasto Podwale 75 siedziba PAN 1 kamienica publiczny A/4016/345/Wm 15.04.1977
13 Stare Miasto Podwale 68 Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia 1 kamienica publiczny A/1486/571/Wm 04.12.1996
14 Stare Miasto Podwale 68 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/1486/571/Wm 04.12.1996
15 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 kamienica 1 kamienica bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
16 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 oficyna 2 oficyna bud. mieszkalny A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
17 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 przedogród 3 przedogród ogród/park/skwer A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
18 Krzyki-Śródmieście Hercena / Podwale 3-5 / 69 ogrodzenie 4 ogrodzenie ogrodzenie A/2106/589/Wm/1-3 22.03.2000
19 Krzyki-Śródmieście Hercena 11 urząd celny kamienica bud. mieszkalny A/2377/421/Wm 31.03.1983
20 Krzyki Dąbrowskiego 14/16 zbór kość. Adwentystów Dnia Siódmego Sala Zgromadzeń Kat. Wspólnoty w Chrystusie kościół A/1096 16.12.2008
21 Krzyki-Śródmieście Worcella 28a kaplica polskiego kość. ew.-metodyst. kaplica wolnego kość. ew.-metodyst. kaplica A/1021 24.08.2007
22 Krzyki-Śródmieście Worcella 5 kamienica kamienica bud. mieszkalny A/5444 06.11.2011
23 Krzyki-Śródmieście Piłsudskiego 105 budynek główny dworca 1 budynek główny dworca dworzec A/2782/248 21.06.1966
24 Krzyki-Śródmieście Piłsudskiego 105 wiaty peronowe w części wsch. 2 wiaty peronowe w części wsch. kolejowy A/2782/248 21.06.1966
25 Krzyki-Śródmieście Piłsudskiego 105 wiata peronów od Piłsudskiego 3 wiata peronów od Piłsudskiego olejowy A/2782/248 21.06.1966
26 Krzyki Krakowska 46 kościół par. św. Józefa Robotnika kościół par. św. Józefa Robotnika kościół A/1025 24.09.2007
27 Krzyki Traugutta 52 kościół św. Łazarza 1 kościół szpitalny kościół 425/75 06.02.1962
28 Krzyki Traugutta 54 dom pomocy społecznej Caritas 2 szpital publiczny 433/74 06.02.1962
29 Krzyki Traugutta 59 kościół św. Trójcy 1 kościół św. Trójcy kościół A/5351/20 23.10.1961
30 Krzyki Traugutta 57/59 klinika AM 2 klasztor i szpital klasztor A/5302/21 23.10.1961
31 Krzyki Traugutta 111/112 Muzeum Etnograficzne letni pałac biskupów pałac A/2793/182 15.02.1962
32 Krzyki Traugutta 1 zbór kościoła chrystusowego 1 kaplica ewang.-luterańska zakładu Bethanien kościół A/2357/435/Wm 30.12.1987
33 Krzyki Traugutta 1 budynek mieszkalny 2 zakład Bethanien budynek mieszkalny A/2357/435/Wm 30.12.1987
Uwarunkowania formalno-prawne
Tabela 1: Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków (Źródło: „Wykaz zabytków Architektury i Budownictwa miasta Wrocławia” (stan na wrzesień 2012 r.)
uwarunkowania formalno-prawne
12

15. o c h r o n a z a b y t k ó w
Uwarunkowania formalno-prawne: Ochrona zabytków
16. Kolumna po lewej: wiele wartościowych historycznych detali
architektonicznych uległo zniszczeniu, lecz ich rewaloryzacja
lub odtworzenie możliwe są w ramach odnowy elewacji budynków
17. Kolumna środkowa: na Przedmieściu Oławskim zlokalizowane są liczne
perełki architektury, na przykład dawna Fabryka Wódek Schirdewana,
kaplica polskiego kościoła Ewangelicko-Metodystycznego przy
ul. Worcella czy dawny kościół przyszpitalny przy Żabiej ścieżce.
18. Wiele budynków przetrwało tylko dzięki zabezpieczeniom konstrukcji.
Ich remont i modernizacja są pilnym zadaniem.
19. Na Przedmieściu Oławskim spotkać można też wartościowe obiekty
z XX wieku: stacja transformatorowa z 1930-31 roku przy ul. Pułaskiego.
13

16. Numer
planu
Nazwa hasłowa planu Nazwa miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Data
uchwalenia
Numer uchwały
51 Ostrów Tumski - Wyspy –
Ogród Botaniczny
m.p.z.p. obszaru Ostrów Tumski – Wyspy –Ogród Botaniczny we Wrocławiu 1999-10-21 XIII/442/99 (utrata
mocy w części)
386 Janickiego, Bernardyńska m.p.z.p. w rejonie ulic Klemensa Janickiego i Bernardyńskiej we Wrocławiu 2011-02-10 VI/77/11
372 Plac Społeczny m.p.z.p. dla fragmentu zespołu urbanistycznego Centrum w rejonie Placu
Społecznego we Wrocławiu
2010-01-21 XLV/1366/10 (utrata
mocy w części)
286 Traugutta m.p.z.p. w rejonie ul. gen. R. Traugutta we Wrocławiu 2007-11-15 XIV/337/07 (utrata
mocy w części)
429 Komuny Paryskiej,
Pułaskiego
m.p.z.p. w rejonie ulic Komuny Paryskiej i gen. K. Pułaskiego we Wrocławiu 2010-09-09 LIV/1606/10
85 Oławskie Przedmieście,
cz. płn. (B)
m.p.z.p. obszaru ograniczonego: ul. Walońska, pl. Walerego Wróblewskiego,
ul. Romualda Traugutta, ul. na Niskich Łąkach i nadbrzeżem rzeki Oława
we Wrocławiu
2002-07-04 L/1757/02 (utrata
mocy w części)
292 Na Grobli, cz. płd. m.p.z.p. południowej części obszaru Na Grobli we Wrocławiu 2008-10-16 XXV/918/08
189 lądowisko śmigłowców
sanitarnych
m.p.z.p. obszaru lądowiska śmigłowców sanitarnych dla Centrum
Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu
2003-09-18 XII/252/03
243 Krakowska Przemysłowa m.p.z.p. dla obszaru położonego w zespole urbanistycznym Krakowska
Przemysłowa we Wrocławiu
2008-10-16 XXV/916/08
86 Oławskie Przedmieście,
cz. zach. (A)
m.p.z.p. obszaru ograniczonego: ul. Romualda Traugutta, ul. Podwale, ul.
Dworcową, ul. Tadeusza Kościuszki i ul. Kazimierza Pułaskiego
2004-02-19 XX/578/04 (utrata
mocy w części)
16 Przedmieście Świdnickie m.p.z.p. rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu 2000-01-20 XVII/529/00 (utrata
mocy w części)
203 Oławskie Przedmieście,
cz. D
m.p.z.p. części “D” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2007-06-14 X/209/07
458 Krakowska, cz. płn.-zach. m.p.z.p. obszaru położonego w rejonie północno-zachodniego odcinka ulicy
Krakowskiej we Wrocławiu
2012-09-13 XXXI/702/12
214 trasa łącząca Obwodnicę
Śródmiejską z Wielką
Wyspą
m.p.z.p. trasy łączącej Obwodnicę Śródmiejską z Wielką Wyspą we
Wrocławiu
2008-06-12 XXII/713/08
202 Oławskie Przedmieście,
cz. C
m.p.z.p. części “C” obszaru Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu 2008-07-10 XXIII/738/08 (utrata
mocy w części)
Uwarunkowania formalno-prawne: Plany miejscowe
20. Zdjęcie lotnicze – widok na Plac Społeczny, który przewidziany jest do
reurbanizacji. (Źródło: maps.google.pl)
Tabela 2: Wykaz obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego w obszarze opracowania. (Źródło: System Informacji
Przestrzennej Wrocławia)
uwarunkowania formalno-prawne
14

17. Tereny objęte planem miejscowym
Tereny nie objęte planem miejscowym
Plan miejscowy w opracowaniu
Granica opracowania
Sytuacja planistyczna
Analiza wykazała, że w obrębie obszaru opracowania więk-
szość terenów objęta jest miejscowymi planami zagospo-
darowania przestrzennego. Obecnie (stan listopad 2012 r.)
powstaje miejscowy plan dla obszaru nadbrzeża Odry po-
między ulicami Na Grobli oraz Wybrzeżem Wyspiańskiego
oraz dla terenów pomiędzy nadbrzeżem Oławy i ulicą Na
Niskich Łąkach.
Tereny nie objęte planem miejscowy to obszar po zachodniej
stronie Placu Społecznego (rejon Bulwaru Dunikowskiego,
ul. Purkyniego) oraz tereny ogródków działkowych wzdłuż
ul. Żabia Ścieżka.
Nowe inwestycje powstające na terenie Przedmieścia
Oławskiego
W obrębie Przedmieścia Oławskiego powstaje wiele nowych
inwestycji, m.in.: rozbudowa ASP przy ulicy Traugutta, siedziba
Starostwa Powiatowego przy ulicy Kościuszki, nowe budynki
mieszkaniowe, np. Angel Wings przy ul. Walońskiej, przy ul.
Kościuszki, ul. Prądzyńskiego. U zbiegu ulic Kościuszki, Pu-
łaskiego i Komuny Paryskiej powstaje adaptacja i rozbudowa
Wrocławskich Zakładów Przemysłu Papierniczego na cele
mieszkalne (soft lofty).
Plany miejscowe
p l a n y m i e j s c o w e
Uwarunkowania formalno-prawne: Plany miejscowe
51
291
485
426
386
372
286
429
292
202
189
203
458 243
214
85
86
16
15

18. Przedmieście Oławskie to dzielnica o charakterze central-
nym oraz śródmiejskim, z występującymi obszarami usłu-
gowo-handlowymi, przemysłowymi oraz kolejowymi. W
obszarze zabudowy kwartałowej dominuje funkcja miesz-
kalna z usługami i handlem w parterach budynków.
Niektóre ulice w obrębie Przedmieścia Oławskiego można
określić jako ulice handlowe. Są to ulice Traugutta, Komuny
Paryskiej i Kościuszki. Skrzyżowanie ww. ulic z ul. Puła-
skiego oraz skrzyżowanie ul. Traugutta i Kościuszki to węzły
komunikacji zbiorowej. Ulice te koncentrują największą licz-
bę użytkowych parterów w budynkach.
W granicach opracowania występuje duża liczba obiektów
oświaty: 3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 2 licea ogólno-
kształcące, 1 liceum profilowane, siedziby szkół wyższych
oraz kilka przedszkoli.
Obszar charakteryzuje różnorodność obiektów użyteczno-
ści publicznej na czele z gmachem Dworca Głównego. Na
Przedmieściu Oławskim znajdują się ponadto: komisariat
policji, siedziba straży pożarnej, gmach Poczty Polskiej, sie-
dziba Starostwa Powiatowego oraz liczne obiekty związa-
ne z ochroną zdrowia (Wojewódzki Specjalistyczny Zespół
Opieki Zdrowotnej, Akademicki Szpital Kliniczny, Pogotowie
Ratunkowe).
Przy Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznym) po-
łożone są siedziby instytucji o charakterze wojewódzkim:
Kuratorium Oświaty, Dolnośląski Urząd Wojewódzki, Regio-
nalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Samorządowe Kole-
gium Odwoławcze.
Śródmieście czy centrum?
Centrum – kojarzone z jądrem usługowym miasta
Śródmieście – rozumiane jako wielofunkcyjna dzielnica miejska,
którego elementem stać się mogą centra usługowe, administracyjne,
komunikacyjne i in. oraz różnego rodzaju obszary specjalizujące się
w określonych rolach i funkcjach
Elementem spajającym strukturę śródmiejską jest system przestrzeni
publicznych, skojarzonych z rozwinięta siecią powiązań komunikacją
publiczną.
Źródło: Lorens P., “Urbanistyczne aspekty rewitalizacji centrów miast”
21. Dla śródmieścia typowa jest lokalizacja funkcji handlowo-usługowych
w parterach zabudowy i we wnętrzach kwartałowych
Na obszarze opracowana znajdują się 4 kościoły rzymsko-
katolickie (Kościół św. Łazarza nie jest czynny dla wiernych),
II zbór i kościół chrześcijan baptystów, zbór ewangelicko
-metodystyczny oraz zbór Adwentystów Dnia Siódmego.
Ponadto występują tu również liczne obiekty o funkcji kul-
turalnej: Muzeum Etnograficzne, Muzeum Akademii Sztuk
Pięknych, Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Panorama
Racławicka – Oddział Muzeum Narodowego, Muzeum Na-
rodowe we Wrocławiu, Teatr Piosenki oraz Narodowy Teatr
Edukacji im. Mickiewicza i inne.
Na całym obszarze można wyodrębnić również budynki biu-
rowe. W otoczeniu Dworca PKP (głownie przy ul. Piłsudskie-
go) znajdują się hotele oraz pensjonaty (hostele).
Zabudowa wzdłuż ulicy Krakowskiej koncentruje obiekty
o funkcji usługowo-handlowej, w tym obiekty wielkopo-
wierzchniowe oraz obiekty o funkcji przemysłowej (zakłady
PZ Cussons produkujące detergenty i kosmetyki).
Dużą cześć obszaru opracowania stanowią tereny kolejowe
i magazynowe.
22. Lokal handlowy w narożniku zabudowy kwartałowej
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Funkcje użytkowe
f u n k c j e u ż y t k o w e
16

19. Strefa usługowo-przemysłowa
Tereny kolejowe
Tereny zieleni i wód
Usługi edukacji
Śródmieście
Centrum
Budynki użyteczności publicznej
Obiekty kultury i kultu
Budynki usług i handlu
Budynki przemysłowe
Wybrane usługi determinujące strukturę użytkową:
Funkcje użytkowe (na podstawie Studium Uwarunkowań
i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego):
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Funkcje użytkowe
Strefy przestrzenno-funkcjonalne
1. Centrum: Obszar położony na zachód od ulic Pułaskiego, Trau-
gutta i Szybkiej, od północy ograniczony lewym brzegiem Oławy
i Odry, a od południa Dworcem PKP i ul. Piłsudskiego. Obszar ten
obejmuje teren Placu Społecznego, obecnie „słabo wykształcone-
go ośrodka z przewagą administracji i biur”1
, oraz tereny pomiędzy
Dworcem Głównym a ulicami Dworcową, Podwale, Traugutta i Pu-
łaskiego. Jest to jądro usługowe Przedmieścia Oławskiego.
2. Śródmieście: Obszar na wschód od ulic Pułaskiego, Traugut-
ta i Szybkiej, ograniczony lewym brzegiem Oławy i ul. Na Niskich
Łąkach, a od południa ul. Chudoby, Brzeską, Prądzyńskiego i Ko-
ściuszki. Jest to wielofunkcyjna dzielnica miejska z przewagą
kwartałowej zabudowy mieszkaniowej i funkcjami handlu deta-
licznego i usług, administracji i użyteczności publicznej.
3. Część handlowo-usługowa z terenami przemysłowymi –
obszar wzdłuż ul. Krakowskiej: Jest to obszar z przewagą usług
produkcyjnych i konsumpcyjnych oraz terenów produkcyjnych jak
i wielkopowierzchniowych lokali usługowo-handlowych.
4. Tereny kolejowe: Grunty zajęte pod obiekty, budowle i inne
urządzenia przeznaczone do wykonywania i obsługi ruchu kole-
jowego2
.
1 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Wrocławia, 2007, Tom 1, str. 83
2 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa
z dn. 21.03.2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków
f u n k c j e u ż y t k o w e
17

20. Wewnętrzny układ drogowy Przedmieścia Oławskiego opie-
ra się na głównej trasie przebiegającej w kierunku północ
-południe wzdłuż ul. Generała Kazimierza Pułaskiego (trasy
krajowe 8, 98, E67, trasa wojewódzka 362), aż do Placu Po-
wstańców Warszawy (Placu Społecznego), gdzie rozdziela
się na dwie drogi główne (nadrzędną i odciążającą), biegnące
jedna przez Most Grunwaldzki, a druga przez most Pokoju.
Uzupełniający układ drogowy jest poprowadzony poprzecz-
nie do przebiegu trasy głównej. Najważniejsze ulice zbiorcze
przebiegają wzdłuż ul. Traugutta, Komuny Paryskiej, Ko-
ściuszki, a u zbiegu tych ulic, na południowym wschodzie,
przechodzą w ulicę Krakowską.
Istnieje rozbudowana sieć ulic lokalnych oraz dojazdowych,
uzupełniających i ułatwiających komunikację z miejscami
zamieszkania oraz licznymi parterami usługowymi.
Wg mapy akustycznej Wrocławskiego Systemu Informa-
cji Przestrzennej największy problem z natężeniem hałasu
występuje na obszarach zlokalizowanych w pobliżu tras
głównych, którymi są Plac Powstańców Warszawy (Plac
Społeczny), mosty Pokoju i Grunwaldzki, ul. Pułaskiego oraz
w miejscach, gdzie zbiegają się trasy zbiorcze (ul. Krakow-
ska).
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Komunikacja kołowa
Drogi główne
Drogi zbiorcze
Drogi lokalne i dojazdowe
Drogi krajowe i wojewódzkie
Komunikacja kołowa
k o m u n i k a c j a k o ł o w a
18

21. Strefa uspokojonego ruchu (30 km/h)
Granica strefy płatnego parkowania
Parkingi zorganizowane i „dzikie” - duże powierzchnie
Parkowanie wzdłuż ulic
Granica opracowania
Parkowanie wzdłuż ulic
Przedmieście Oławskie (w obrębie granicy administracyj-
nej osiedla) charakteryzuje wysoki współczynnik motory-
zacyjny. Wynosi on 362 samochody na 1000 mieszkańców
Wrocławia (średnia dla Wrocławia to 315). Współczynnik
motoryzacyjny dla innych śródmiejskich dzielnic Wrocławia
jest znacznie niższy (237-309). Powyższa statystyka prze-
kłada się na przestrzenne aspekty związane z obecnością
samochodów w obszarze. W obrębie historycznego układu
zabudowy przeważa parkowanie wzdłuż ulic.
Ulica Krakowska
Inny charakter funkcjonalny tej części obszaru opracowania
powoduje, że parkowanie wzdłuż ulicy Krakowskiej nie wy-
stępuje, a przy wielkopowierzchniowych obiektach handlo-
wych zlokalizowane są duże parkingi.
Strefy uspokojonego ruchu
W obrębie obszaru opracowania znajdują się 2 strefy uspo-
kojonego ruchu.
• Strefa nr 92 - Mazowiecka-Słowackiego (lipiec 2002)
• Strefa nr 67 - Dworcowa (wrzesień 2000)
Obszar częściowo położony jest w strefie C płatnego parko-
wania, który ograniczony jest od wschodu ul. Pułaskiego.
Parkowanie
p a r k i n g i
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Parkingi 19

22. Przystanki autobusowe
Dworzec Główny PKP
Postoje taksówek
Węzły komunikacji zbiorowejPrzystanki tramwajowe
Linie tramwajowe
Granica opracowania
Przedmieście Oławskie jest dobrze obsługiwane poprzez
komunikację zbiorową, której węzły znajdują się przy skrzy-
żowaniach głównych ulic. Komunikacja rozprowadza ruch
w każdym znaczącym kierunku Wrocławia.
Linie tramwajowe biegną wzdłuż głównych ulic komunikacji
kołowej: ul. Piłsudskiego, Pułaskiego, Kościuszki, Traugut-
ta, Krakowska. Największym węzłem komunikacyjnym jest
obszar Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego)
– dla pasażerów znacznie uciążliwy ze względu na duże od-
ległości pomiędzy poszczególnymi przystankami w jego ob-
rębie. Opracowania planistyczne przewidują reurbanizację
terenów Placu Powstańców Warszawy (Placu Społeczne-
go), co skutkować będzie zmianą układu komunikacji w tej
części Przedmieścia Oławskiego. Ważnym ciągiem komuni-
kacji zbiorowej jest ul. Kołłątaja (znajdująca się poza granicą
opracowania), która zapewnia dostępność komunikacyjną
dla ulicy Dworcowej i przyległych kwartałów.
Przystanki autobusowe rozmieszczone są wzdłuż głównych
ulic, na ogół przy przystankach tramwajowych. Kursują tutaj
zarówno linie dzienne jak i nocne (w granicach opracowania
min. 6 linii komunikacji nocnej). Duża koncentracja przystan-
ków autobusowych występuje wzdłuż ul. Dworcowej.
Dworzec Główny PKP z przyległym Dworcem PKS zapew-
niają połączenia aglomeracyjne, krajowe i międzynarodowe.
W ich obrębie znajdują się istotne węzły przesiadkowe ko-
munikacji zbiorowej.
Postoje taksówek zlokalizowane są przy Dworcu Głównym,
przy Dworcu PKS, przy Galerii Dominikańskiej, na Placu
Społecznym (ul. Traugutta) oraz przy Placu Zgody.
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Transport publiczny
Transport publiczny
t r a n s p o r t p u b l i c z n y
20

23. Parkingi roweru miejskiegoSzlak Odry
Szlak EuroVelo9
Trasy rowerowe projektowane - rekreacyjne
Obecny system szlaków rowerowych ma charakter frag-
mentaryczny. Trasy rowerowe przebiegają w północnej
części Placu Powstańców Warszawy (Placu Społecznego),
wzdłuż ul. Krakowskiej i w centrum wzdłuż ul. Pułaskiego.
Trasy te nie są obecnie ze sobą połączone, ale wg opraco-
wania pn. „Koncepcja podstawowej sieci tras rowerowych
we Wrocławiu – układ docelowy. Trasy rowerowe w rejonie
Śródmieścia.” połączenie ich nastąpi poprzez stworzenie
następujących planowanych tras głównych:
• ul. Krakowska z ul. Pułaskiego wzdłuż ul. Kościuszki i ul.
Traugutta;
• brakujące fragmenty wzdłuż ul. Pułaskiego.
Projektowane są jednocześnie wzdłuż ulic trasy rowero-
we zbiorcze, uzupełniające główny układ komunikacyjny
(Piłsudskiego, przedłużenie Kościuszki, Komuny Paryskiej,
Oławska).
Przez Plac Społeczny przebiegają obecnie również dwa
szlaki rekreacyjno-turystyczne: Szlak Odry oraz Europejski
Szlak EuroVelo9, które wspiera Dolnośląska Fundacja Eko-
rozwoju. Również bulwar rzeki Odry oraz Oławy przystoso-
wany jest do rekreacyjnego ruchu rowerowego.
Trasy rowerowe projektowane - zbiorcze
Trasy rowerowe projektowane - główne
Elementy projektowane
Stojaki rowerowe
Szlaki rowerowe
Elementy istniejące
Ścieżki rowerowe
ś c i e ż k i r o w e r o w e
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Ścieżki rowerowe 21

24. Strukturę własności gruntów Przedmieścia Oławskiego
przedstawiono według kategorii własności: wskazano te-
reny należące do poszczególnych rodzajów podmiotów, np.
Skarbu Państwa, osób prywatnych czy Gminy Wrocław
(wraz z wyszczególnieniem rozporządzenia tymi terenami –
użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, etc.)
W obszarze opracowania przeważającą większość stano-
wią grunty będące własnością Gminy Wrocław oraz Skarbu
Państwa (tereny kolejowe, tereny tzw. Klepsydry).
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Struktura własności
Kategorie własności gruntów
GW – Gmina Wrocław
SP – Skarb Państwa
brak danych dot. własności
własność GW bez wieczystego użytkowania – pozostałe
współwłasność GW i SP
współwłasność GW
własność GW bez wieczystego użytk. – oddana w użytk.
własność GW bez wieczystego użytk. - w trwałym zarządzie
własność GW z wieczystym użytkowaniem
własność SP bez wieczystego użytk. – pozostałe
współwłasność SP
własność SP bez wieczystego użytk. – oddana w użytk.
własność SP bez wieczystego użytk. – w trwałym zarządzie
własność SP z wieczystym użytkowaniem
własność innych osób prawnych
współwłasność osób fizycznych i innych osób prawnych
własność osób fizycznych
własność nieustalona
s t r u k t u r a w ł a s n o ś c i
22

25. 23. Zdjęcie lotnicze - ulica Krakowska. Widok w kierunku terenów przemysłowych i kolejowych (Źródło: http://fotopolska.eu/foto/357/357114.jpg) 23

26. Powyżej:
Struktura zabudowy (schwarzplan): system kwartałów z wyłączeniem
kwartałów niezabudowanych oraz budynki wolnostojące kształtujące
strukturę przestrzenną.
Po prawej: układ urbanistyczny
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Układ urbanistyczny
System kwartałów
Tereny kolejowe
Strefa usługowo-przemysłowa wzdłuż ul. Krakowskiej
Układ urbanistyczny
u k ł a d u r b a n i s t y c z n y
24

27. Układ urbanistyczny Przedmieścia Oławskiego jest zwarty
i świadomie ukształtowany już w końcu XIX wieku. Zacho-
wany z niewielkimi zmianami do dziś, stanowi jednolitą
architektonicznie enklawę, świadczącą o rozwoju i obliczu
XIX-wiecznego Wrocławia.
W II połowie XIX wieku tkanka urbanistyczna otrzymała
geometryczną formę dzięki regularnej parcelacji gruntów.
W 1890 roku Przedmieście Oławskie było już całkowi-
cie zabudowane. Dominujący typ zabudowy to kamienice
czynszowe V – VI kondygnacyjne, które przy szerokościach
ulic wynoszących 15 m (co podyktowane było ówczesnymi
przepisami) tworzą zwartą strukturę urbanistyczną.
Po 1945 roku układ urbanistyczny ulegał częściowym prze-
kształceniom w ramach tzw. higienizacji zabudowy (np.
Lessingviertel – obecnie tereny Placu Społecznego) oraz
dalszym wyburzeniom będącym skutkiem powodzi w 1997 r.
(np. zachodnia pierzeja ulicy Pułaskiego na odcinku ul. Trau-
gutta i Kościuszki). W latach 80-tych i 90-tych powstały licz-
ne uzupełnienia w układzie.
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Układ urbanistyczny
Poniżej: Charakterystyczne pierzeje i proporcje wnętrz urbanistycznych na
Przedmieściu Oławskim:
u k ł a d u r b a n i s t y c z n y
24. Ulica Miernicza (widok w stronę ulicy Komuny Paryskiej). 25. Ulica Kościuszki - nowa siedziba Starostwa Powiatowego.
26. Ulica Komuny Paryskiej - widok w stronę ulicy Pułaskiego
27. Ulica Miernicza - widok w stronę ulicy Komuny Paryskiej.
28. Ulica Traugutta - widok w kierunku Placu Powstańców Warszawy.
25

28. Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Zieleń
Zieleń parkowa
Zieleń bulwarowa
Zieleń skwerowa
Zieleń nadbrzeżna
Zieleń towarzysząca
Zieleń przynależąca do obiektów
29. Przedmieście Oławskie - zdjęcie lotnicze (źródło fotografii: http://
fotopolska.eu/107044,foto.html)
30. Zieleń nadbrzeżna Oławy stanowi potencjał dla stworzenia nowych
miejsc rekreacji. Zdjęcie lotnicze (źródło fotografii: http://fotopolska.
eu/302119,foto.html)
Zieleń
z i e l e ń
26

29. W granicach opracowania występuje zieleń miejska o bar-
dzo różnorodnym charakterze.
W pobliżu rzek Odry i Oławy pojawiają się fragmenty zieleni
bulwarowej o funkcji rekreacyjnej (okolice Bulwaru Xawe-
rego Dunikowskiego przy Muzeum Narodowym i Dolno-
śląskim Urzędzie Wojewódzkim oraz kompleks mieszkalny
Angel Wings). Wzbogacone są one o atrakcje turystyczne ta-
kie jak mariny, przystanie statków wycieczkowych czy wy-
pożyczalnię kajaków. Na wschód od kompleksu Angel Wings
zieleń nadbrzeżna ma bardziej naturalny charakter i ciągnie
się wzdłuż rzeki Oławy aż do granicy opracowania niedaleko
Kładki Siedleckiej.
Ponadto występują również dwa obszary zieleni parkowej:
• Park Juliusza Słowackiego w pobliżu Muzeum Narodo-
wego, Panoramy Racławickiej i Muzeum Architektury,
ograniczony od południa al. Juliusza Słowackiego,
• Park przy ul. Podwale ograniczony zabudową mieszka-
niową od północy, a od wschodu i południa ul. Krasiń-
skiego i Komuny Paryskiej.
Węzeł komunikacyjny w centrum Placu Powstańców War-
szawy uzupełniony jest zielenią towarzyszącą w formie
trawników i zieleni niskiej. Zieleń towarzysząca występuje
również bardzo sporadycznie na całym terenie osiedla.
W zasięgu oddziaływania Urzędu Wojewódzkiego oraz nowo
wybudowanych budynków wielorodzinnych wzdłuż ulicy
Pułaskiego rozplanowano niewielkie obszary zieleni skwe-
rowej wyposażonej w ławki oraz siedziska, z uporządkowa-
ną zielenią średniowysoką.
Warto zwrócić uwagę na tereny zieleni półprywatnej, przy-
należące do budynków użyteczności publicznej takich jak
Konsulat Generalny Niemiec (ul. Podwale), Centrum Inno-
wacyjności ASP (ul. Oławska), Szpital Chirurgiczny (róg ul.
Pułaskiego i Traugutta), Centrum Terapii i Uzależnień (ul.
Traugutta).
Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Zieleń i wnętrza kwartałów
31. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na ujście Oławy i Odry
(źródło fotografii: fotopolska.eu)
32. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na Plac Społeczny (źródło
fotografii: maps.google.com)
33. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na „Trójkąt Bermudzki”
(źródło fotografii: fotopolska.eu)
34. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na Nadbrzeże Oławy (źródło
fotografii: maps.google.com)
35. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na zieleń w kwartałach
zabudowy. (źródło fotografii: maps.google.com)
36. Przedmieście Oławskie – widok z lotu ptaka na kwartały zabudowy
historycznej (źródło fotografii: maps.google.com)
z i e l e ń
27

30. Rysunek: Główne ulice handlowe w obszarze opracowania
37. Przykład narożnika kwartału zabudowy, w którego parterze znajduje się
lokal użytkowy.
Obszarem generującym znaczną aktywność gospodarczą
jest strefa ulicy Krakowskiej. Wzdłuż niej zlokalizowane są
wielkopowierzchniowe obiekty handlowo-usługowe (Sel-
gros Cash&Carry, Praktiker, Media Expert, Carrefour Market,
Galeria Sylwia, salon samochodowy) oraz budynki związane
z produkcją przemysłową (zakłady Cussons Polska, siedziba
Wydawnictwa Siedmioróg).
Na terenie objętym analizą znajduje się również wiele siedzib
instytucji publicznych, oświaty, ochrony zdrowia, które za-
pewniają wiele miejsc pracy, w tym: 3 szkoły podstawowe,
2 gimnazja, 2 licea ogólnokształcące, 1 liceum profilowane,
1 siedziba szkoły wyższej oraz kilka przedszkoli.
W rejonie Placu Powstańców Warszawy(Placu Społeczne-
go) znajdują się siedziby instytucji o charakterze wojewódz-
kim: Kuratorium Oświaty, Dolnośląski Urząd Wojewódzki,
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Samorządowe
Kolegium Odwoławcze. Oprócz ww. ważniejsi pracodawcy
na terenie Przedmieścia Oławskiego to Starostwo Powiato-
we, Straż Pożarna, Policja, Poczta Polska.
Miejsca pracy zapewniają także instytucje związane z ochro-
ną zdrowia, jak na przykład: Dolnośląski Szpital Specjali-
styczny im. Marciniaka, Pogotowie Ratunkowe, Akademicki
Szpital Kliniczny.
Bogata i zróżnicowana oferta handlowo usługowa jest po-
tencjałem dla rozwoju Przedmieścia Oławskiego. Dobra do-
stępność usług zarówno dla mieszkańców dzielnicy, jak od-
wiedzających, jest szansą w procesie rewitalizacji obszaru.
Sferę aktywności gospodarczej w obszarze opracowania
obrazuje analiza rozmieszczenia obiektów o następujących
funkcjach użytkowych:
• lokale usługowe lub handlowe w parterach budynków,
• obiekty usługowe lub handlowe (w tym także biurowe),
• obiekty użyteczności publicznej (budynki związane z
ochroną zdrowia, siedziby instytucji publicznych),
• obiekty związane z edukacją (generujące miejsca pracy);
• obiekty związane z przemysłem (zakłady przemysłowe,
produkcyjne).
Główne ulice w obszarze opracowania (tj. ul. Traugutta, ul.
Komuny Paryskiej, ul. Kościuszki oraz ul. Krakowska) po-
siadają znaczną koncentrację lokali handlowych lub usługo-
wych w parterach budynków. Ulice Traugutta, Krakowską
i Kościuszki są jednocześnie głównymi trasami komunikacji
zbiorowej, co zapewnia dobrą dostępność do ww. obiektów
nie tylko dla mieszkańców dzielnicy.
38. Ulica Krakowska koncentruje obiekty handlowo-usługowe oraz
przemysłowe. (Źródło: http://fotopolska.eu/223923,foto.html)
Aspekty gospodarcze
a s p e k t y g o s p o d a r c z e
ULICA
KRA
KOW
SKA
ULICA
TRA
UGUTTA
KOM
UNY
P
ARYSK
IEJ
U
LICA KOŚCIUSZKI
28

31. 1
2
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
1617
Budynki użyteczności publicznej
Usługi edukacji
Usługi przemysłu
Budynki usługowe/handlowe
Usługi w parterach
1. Zakłady chemiczne Cussons Polska
2. Selgros Cash & Carry
3. Praktiker + Media Expert
4. Projekt Delta s.c.
5. Wydawnictwo Siedmioróg
6. Biedronka + Galeria Sylwia
7. JM Auto Autoryzowany Dealer Subaru
8. Szpital Marciniaka
10. Klasztor Bonifratrów
11. Urząd Marszałkowski
12. Dolnośląski Urząd Wojewódzki
13. Urząd pocztowy
14. Hala Sportowa
15. Starostwo Powiatowe
16. Urząd Pocztowy
17. Dworzec Główny PKP
Ważniejsze podmioty gospodarcze
Aspekty gospodarcze: Aktywność gospodarcza obszaru
Aktywność gospodarcza
a k t y w n o ś ć g o s p o d a r c z a
29

32. Aspekty społeczne: Społeczność
Liczba mieszkańców Wrocławia
Liczba mieszkańców miasta Wrocław wyniosła w 2011 roku
631 235 (w tym 294 569 mężczyzn 336 666 kobiet).*
Struktura wieku mieszkańców Wrocławia
W 2011 roku liczba osób w wieku 0-18 lat wynosiła 103 864
(w tym 53 045 mężczyzn oraz 50 819 kobiet), a w wieku 19-
60 lat 379 311 (w tym 183 301 mężczyzn oraz 196 010 kobiet).
Liczba osób powyżej 60 roku życia liczyła 148 060 (58 223
mężczyzn, 89 837 kobiet).*
Dobór danych dla Przedmieścia Oławskiego
Dobór analizowanego zakresu danych dotyczącego sfery
ludności wiąże się z przyporządkowaniem administracyj-
nym obszaru, zdefiniowanym w Uchwale Rady Miejskiej
Wrocławia nr XX/110/91 z dnia 20. marca 1991 w sprawie
podziału Wrocławia na osiedla oraz w Uchwale Rady Miej-
skiej Wrocławia Nr XXXI/2280/04 z dnia 4 grudnia 2004 r.
w sprawie zmiany uchwały Nr XX/110/91 RM Wrocławia
z dnia 20 marca 1991 r. w sprawie podziału Wrocławia na
osiedla.
Według powyższych dokumentów obszar Przedmieścia
Oławskiego należy w rozumieniu ewidencyjno-wyborczym
do dzielnicy Krzyki, dlatego też dzielnica ta również została
wzięta pod uwagę w analizach porównawczych.
Liczba mieszkańców dzielnicy Krzyki
Całkowita liczba mieszkańców dzielnicy Krzyki wynosiła w
2011 roku 169 065 osób (w tym 784 16 mężczyzn oraz 906 49
kobiet).*
Liczba mieszkańców Przedmieścia Oławskiego
Dane dotyczące ludności Przedmieścia Oławskiego zosta-
ły wyselekcjonowane w sposób szczególny – w analizach
uwzględniono wyłącznie obszar położony w granicach
niniejszego opracowania i obejmujący następujące ulice:
Brzeska, Podwale nr 1-67, Krasińskiego, Pułaskiego, Dwor-
cowa, Małachowskiego, Gwarna, Pl. Konstytucji 3. Maja,
Dąbrowskiego, Kniaziewicza Hercena, Traugutta, Haukego-
Bosaka, Worcella, Komuny Paryskiej, Kościuszki nr 75- 181
(nieparzyste) oraz 72-198 (parzyste), Walońska, Szybka, Ża-
bia Ścieżka, Na Niskich Łąkach nr 1-11 (nieparzyste) oraz nr
2-12 (parzyste), Plac Zgody, Zgodna, Prądzyńskiego, Łuka-
sińskiego, Miernicza, Chudoby, Brzeska, Świstackiego oraz
Droga.
Liczba mieszkańców Przedmieścia Oławskiego wg danych
za listopad 2012 r. dla ww. ulic wynosi 22 289 mieszkańców
(w tym 10 392 mężczyzn oraz 11 897 kobiet).**
Struktura wieku mieszkańców Przedmieścia
Oławskiego
Liczba osób w wieku 0-18 lat wynosi 3 460 (w tym 1 750 męż-
czyzn oraz 1 710 kobiet), w wieku 19-60 lat 14 399 (w tym
6 982 mężczyzn oraz 7 417 kobiet). Liczba osób powyżej 60
roku życia liczyła 4 430 (1 660 mężczyzn, 2 770 kobiet).**
* źródło: Rocznik Demograficzny 2012, GUS
** źródło: Biuro Rozwoju Miasta Wrocławia, stan listopad 2012 r.
Krzyki
Inne dzielnice Wrocławia
Liczba ludności Wrocławia
z podziałem na Krzyki i inne dzielnice Wrocławia.
Źródło: Rocznik Demograficzny 2012, GUS
Liczba ludności Wrocławia
z podziałem na osiedle Przedmieście Oławskie i inne osiedla Wrocławia
Źródło: Biuro Rozwoju Miasta Wrocławia, stan listopad 2012 r.
Przedmieście Oławskie
Inne osiedla Wrocławia
Przedmieście Oławskie
Inne osiedla dzielnicy Krzyki
Liczba ludności dzielnicy Krzyki
z podziałem na osiedle Przedmieście Oławskie i inne dzielnice
Źródło: Biuro Rozwoju Miasta Wrocławia, stan listopad 2012 r.
a s p e k t y s p o ł e c z n e
30

33. Aspekty społeczne: Społeczność
Struktura wieku ludności
Wrocławia
Źródło: Rocznik Demograficzny
2012, GUS
Struktura wieku ludności
Przedmieścia Oławskiego
Źródło: Biuro Rozwoju Miasta
Wrocławia, stan listopad 2012 r.
Struktura ludności Przedmieścia
Oławskiego ze względu na płeć
Źródło: Biuro Rozwoju Miasta
Wrocławia, stan listopad 2012 r.
Struktura ludności Wrocławia
ze względu na płeć
Źródło: Rocznik Demograficzny
2012, GUS
Liczba kobiet na Przedmieściu
Oławskim
Liczba mężczyzn na Przedmieściu
Oławskim
Liczba kobiet we Wrocławiu
Liczba mężczyzn we Wrocławiu
Wiek 0-18
Wiek 19-60
Wiek powyżej 60
Wiek 0-18
Wiek 19-60
Wiek powyżej 60
s p o ł e c z n O ś ć
31

34. Podstawowe zadania pomocy społecznej
Celem pomocy społecznej jest ułatwienie przezwyciężania
trudnych sytuacji życiowych osobom, które nie są w stanie
poradzić sobie samodzielnie, wykorzystując własne upraw-
nienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna podtrzymuje
w dążeniu do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia
życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zadaniem pomocy społecznej jest także podejmowanie
działań zmierzających do usamodzielnienia osób i rodzin
oraz ich integracji ze środowiskiem.*
Pomoc społeczna w Polsce oraz w Gminie Wrocław
w ujęciu dynamicznym
Według dokumentu „Beneficjenci Środowiskowej Pomo-
cy Społecznej w 2011 r.” ze świadczeń pomocy społecznej
w Polsce skorzystało 1 174,4 tys. gospodarstw domowych,
co w porównaniu z rokiem 2010, kiedy zarejestrowano po-
nad 1 200 tys. przypadków, oznacza spadek o blisko 5 %.
Wskaźnik udziału osób objętych pomocą społeczną w liczbie
mieszkańców ogółem wyniósł 8,1% i był niższy w porówna-
niu do 2010 roku o 0,6%.** Według danych sprawozdawczych
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu za
rok 2011 szacuje się, iż 5 % mieszkańców Wrocławia w skali
roku obejmowanych jest pomocą społeczną – zalicza to sto-
licę Dolnego Śląska do gmin o najniższym wskaźniku osób
korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.***
Świadczenia MOPS we Wrocławiu
Według danych sprawozdawczych Miejskiego Ośrodka Po-
mocy Społecznej we Wrocławiu za rok 2011 można wydzie-
lić 6 przeważających tytułów świadczeń MOPS na terenie
gminy. Są to: ubóstwo 22% niepełnosprawność 20%, długo-
trwała bądź ciężka choroba 18%, bezrobocie 16%, bezrad-
ność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 13%, i inne
11% (m.in. bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domo-
wego,alkoholizm, narkomania).***
Świadczenia MOPS na Przedmieściu Oławskim
Na Przedmieściu Oławskim proporcje te układają się ina-
czej, obrazując pojawiające się tutaj problemy. Świadczeń
z tytułu bezrobocia przyznano 21% (5 punktów procento-
wych więcej niż we Wrocławiu), z tytułu niepełnosprawno-
ści 25% (5% więcej niż we Wrocławiu), z tytułu długotrwałej
bądź ciężkiej choroby 6% (12% mniej), z tytułu bezradności
w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 1% (aż 12%
mniej), z tytułu ubóstwa 35% (więcej o 13%), a z innych po-
wodów 11%.****
Aspekty społeczne: Pomoc społeczna
a s p e k t y s p o ł e c z n e
Liczba gmin z określonym udziałem procentowym beneficjentów pomocy
społecznej
Źródło: Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej w 2011 r. – GUS,
opracowania sygnalne
> 15%
10% – 14,9%
5,0% – 9,9%
< 5,0%
553
22%
239
10%
958
39%
729
29%
32

35. Aspekty społeczne
b e z r o b o c i e
21%
25%
6%
1%
35%
11%
Procentowy rozkład przyznanych świadczeń MOPS na Przedmieściu
Oławskim ze względu na przyczyny - stan na 2011 rok
bezrobocie
niepełnosprawność
długotrwała lub ciężka
choroba
bezradność w sprawach
opiekuńczo wychowawczych
ubóstwo
inne
16%
20%
18%
13%
22%
11%
Procentowy rozkład przyznanych świadczeń MOPS we Wrocławiu ze
względu na przyczyny - stan na 2011 rok
bezrobocie
niepełnosprawność
długotrwała lub ciężka
choroba
bezradność w sprawach
opiekuńczo
wychowawczych
ubóstwo
inne
Procentowy rozkład przyznanych świadczeń MOPS na Przedmieściu
Oławskim ze względu na przyczyny – stan na 2011 rok
Źródło: Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej w 2011 r. – GUS
opracowania sygnalne
Procentowy rozkład przyznanych świadczeń MOPS we Wrocławiu ze
względu na przyczyny – stan na 2011 rok
Źródło: Beneficjenci środowiskowej pomocy społecznej w 2011 r. – GUS
opracowania sygnalne
Bezrobocie
Niepełnosprawność
Długotrwała lub ciężka choroba
Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
Ubóstwo
Inne
Problemy społeczne na Przedmieściu Oławskim
Grupą szczególnie narażoną na potrzebę korzystania ze
wsparcia pomocy społecznej są osoby niepracujące. W roku
2010 stanowiły one ponad połowę wszystkich beneficjentów
pomocy społecznej, wśród nich 22,5% to osoby bezrobotne,
a 27% osoby bierne zawodowo. Osoby niepracujące w wieku
produkcyjnym korzystające z pomocy społecznej, w około
82% posiadają wykształcenie niższe niż średnie.
Pomimo małego zainteresowania staraniem się o świad-
czenia związane z zagadnieniami opiekuńczo-wychowaw-
czymi na Przedmieściu Oławskim zauważalne są problemy
związane z opieką i wychowaniem młodzieży.
Drugim zjawiskiem pojawiającym się w dużej skali na Przed-
mieściu Oławskim jest tak zwane „dziedziczenie” korzysta-
nia z pomocy społecznej z pokolenia na pokolenie. Świadczy
to o biernej postawie rodzin wobec stanu, w którym się znaj-
dują i akceptacji własnej niekorzystnej sytuacji.*****
źródło: http://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna
źródło: „Beneficjenci Środowiskowej Pomocy Społecznej w 2011 r.”, GUS
źródło: Sprawozdanie z pracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
we Wrocławiu za rok 2011
źródło: Dane sprawozdawcze ZTPS nr 6 we Wrocławiu za rok 2011
źródło: Wywiad ZTPS nr 6 we Wrocławiu za rok 2011
*
**
***
****
*****
33

36. Aspekty społeczne: Bezrobocie
b e z r o b o c i e
Bezrobocie
Ważnym elementem w rozpoznaniu problemów społecz-
nych jest analiza osób zarejestrowanych jako bezrobotne. W
Polsce w 2011 roku wg danych GUS stopa bezrobocia reje-
strowanego wyniosła 12,5%, w województwie dolnośląskim
12,4%, natomiast we Wrocławiu 5%.
Główną przyczyną nieposzukiwania pracy w przypadku ko-
biet jest poświęcenie czasu na obowiązki domowe, opiekę
nad dziećmi, nad starszymi oraz osobami niepełnosprawny-
mi, będącymi członkami gospodarstwa domowego. Grupa
ta stanowi ponad połowę bezrobotnych kobiet. W przypadku
mężczyzn nieposzukiwanie pracy związane jest głównie z
czasowym wycofaniem z rynku pracy spowodowanym bra-
kiem wiary w możliwość znalezienia pracy, stanem zdrowia,
zgodzeniem się na standard życia gwarantowany przez ni-
skie świadczenia społeczne. Mężczyźni dziesięć razy czę-
ściej niż kobiety przyznają, że „nie chce im się pracować”.
Takie osoby stanowią ok. 6% bezrobotnych.*
Na obszarze Przedmieścia Oławskiego przeprowadzono
analizę bezrobocia rejestrowanego dla mieszkańców po-
szczególnych ulic znajdujących się w granicach opracowania.
W analizie poza miejscem zameldowania wzięto pod uwagę
takie kryteria jak: wiek, płeć, data rejestracji, wykształcenie
oraz wykonywany przez zarejestrowaniem zawód.
Pod koniec 2012 roku na terenie Przedmieścia Oławskiego
stosunek liczby osób zarejestrowanych jako bezrobotne do
liczby mieszkańców danego obszaru wyniósł 22,3%. Był to
ponad czterokrotnie wyższy wynik niż dla obszaru całego
Wrocławia oraz prawie dwukrotnie wyższy niż da całej Pol-
ski. Bezrobotnych kobiet wg danych z Powiatowego Urzędu
Pracy we Wrocławiu było wtedy 492, a mężczyzn 464, co w
sumie dawało wynik 956 osób zarejestrowanych. Rozkład
wiekowy tej grupy kształtował się następująco: 24 lata i
mniej miało 85 osób, w wieku 25-34 lat zarejestrowane były
243 osoby, w wieku 35-44 lat 188 osób, w wieku 45-54 lat 193
osoby, natomiast w wieku powyżej 55 roku życia 256 osób. **
Wynika z tego, że największy problem ze znalezieniem pracy
mają osoby młode, dopiero wchodzące na rynek pracy, oraz
osoby w wieku przedemerytalnym.
* źródło: „Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków.”, GUS
**źródło: PUP Wrocław
34

37. Aspekty społeczne: Bezrobocie
p o m o c s p o ł e c z n a
Bezrobotni w Polsce – podział wg wykształcenia
Źródło: „Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków.”, GUS
Bezrobotni we Wrocławiu – podział wg wykształcenia
Źródło: „Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków.”, GUS
Bezrobotni na Przedmieściu Oławskim – podział wg wykształcenia
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu, dane z końca listopada 2012
Bezrobotni na Przedmieściu Oławskim – podział wg płci
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu, dane z końca listopada 2012
Wyższe
Średnie zawodowe
Średnie ogólnokształcące
Zasadnicze zawodowe
Gimnazjalne, podstawowe,
niepełne podstawowe
Kobiety
Mężczyźni
22%22%
20%
11%
25%
49%
51%
11%
28%
20%
11%
22%
16%
33%
22%
9%
20%
35

38. Warunki klimatyczne i bioklimatyczne w obszarze opra-
cowania są niezbyt korzystne. Teren ten jest słabo prze-
wietrzony – główne korytarze wietrzne przebiegają wzdłuż
ulic Pułaskiego i Traugutta. Występują źródła uciążliwości
różnego rodzaju: punktowe, obszarowe (jak indywidualne
systemy ogrzewania), liniowe (jak główne ciągi komunika-
cyjne) oraz inne (jak hałas).
Zanieczyszczenie powietrza
W wyniku działalności człowieka do atmosfery dostają się
produkty spalania paliw kopalnych oraz związki organicz-
ne ze źródeł naturalnych. Najbardziej uciążliwe i toksyczne
zanieczyszczenie powietrza generują pyły drobne (PM10,
PM2,5), tlenki węgla, tlenki azotu, niektóre metale i węglo-
wodory. Według prowadzonego monitoringu jakość powie-
trza we Wrocławiu jest na średnim poziomie.
Dwutlenek siarki
Stopień zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki jest
ściśle związany z emisją zanieczyszczeń ze stacjonarnych
źródeł spalania paliw: elektrowni, elektrociepłowni, kotłow-
ni i indywidualnych pieców grzewczych i kuchennych.
We Wrocławiu 24-godzinny poziom stężeń nie przekracza
60% wartości dopuszczalnych. Stężenie średnioroczne wy-
nosi 9 – 9,5 μg/m3
, przy czym stężenie dwutlenku siarki kil-
kakrotnie wzrasta w sezonie grzewczym. Nie obserwuje się
przekroczeń dopuszczalnych wartości stężeń średniodobo-
wych, natomiast stężenia jednogodzinne przekraczane są na
pl. Grunwaldzkim, ale w granicach dopuszczalnej tolerancji.
Dwutlenek azotu
Stężenie dwutlenku azotu w powietrzu jest zwiększone
wzdłuż głównych arterii komunikacyjnych miasta. Wartości
stężeń średniorocznych osiągają ok. 60 % wartości dopusz-
czalnych. W sąsiedztwie ulic o dużym natężeniu ruchu notuje
się przeciętnie o 45 % wyższe stężenia NO2
od stężeń mie-
rzonych w oddali od tras.
Pył zawieszony PM10
Jeden z największych problemów ochrony powietrza to
ponadnormatywne stężenia pyłu zawieszonego. Źródła-
mi emisji pyłów są procesy spalania paliw w instalacjach
grzewczych, z transportu samochodowego, procesów prze-
mysłowych oraz emisja wtórna.
Woda
Rzeka Odra z odnogami, kanałami, starorzeczami i rozlewi-
skami tworzy w obrębie miasta system rzeczny o długości
54,5 km. Dodatkowo na terenie Wrocławia do Odry wpadają
cztery inne znaczące rzeki (Oława, Ślęza, Bystrzyca, Wida-
wa) o zmiennych przepływach, uzależnionych od opadów
w rejonach górskich i przedgórskich. Położenie w dolinie
rzeki powoduje, że na obszarze miasta występuje specyficz-
ny mezoklimat charakteryzujący się częstymi warunkami
inwersyjnymi, zamgleniami i podwyższonymi wartościami
wilgotnościowymi.
W 2006 r. wody rzeki Odry na terenie Wrocławia miały III
klasę, tzn. były to wody o zadowalającej jakości. Głównym
źródłem zanieczyszczeń wody w obszarze opracowania są
zakłady „Cussons” Polska S.A. oraz wody opadowe (raport
WIOŚ 2006 r.)
Gleba
W obrębie opracowania nie występują gleby o naturalnym
profilu. Obszar ten jest od setek lat zabudowany i gleby
szczątkowe występują jedynie na terenach skwerów lub
w przestrzeni blokowej.
39. Plac Społeczny to uciążliwy węzeł komunikacyjny, który generuje
zanieczyszczenie środowiska. (zródło fotografii: maps.google.com)
40. Wzdłuż głównych ulic w obrębie Przedmieścia Oławskiego notowane
są okresowe przekroczenia norm jakości powietrza. (zródło fotografii:
maps.google.com)
41. Wzdłuż ulicy Krakowskiej położone są tereny przemysłowe
Aspekty środowiskowe
a s p e k t y ś r o d o w i s k o w e
36

39. Aspekty środowiskowe: Stan środowiska
Tereny i obiekty chronione istniejące
Pomniki przyrody
Obszary ograniczonego użytkowania
Obecny zasięg 1% wód powodziowych
Obszary o pogorszonych lub zdegradowanych warunkach
zamieszkiwania
Obszary o dość wysokim zanieczyszczeniu powietrza (lokalne
przekroczenia)
Tereny o przekroczonych standardach akustycznych lub zagrożona
hałasem komunikacyjnym
Główny Zbiornik Wód Podziemnych - Pradolina Odry
Zasoby przyrodnicze
Tereny zieleni miejskiej
Obszary wskazane do rekultywacji lub zagospodarowania
Gruzowiska - zadrzewione
Rysunek: Plan ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Wrocławia. Rysunek 4. Uwarunkowania – środowisko przyrodnicze
42. Zieleń przy Szkole Podstawowej nr 2 przy ul. Komuny Paryskiej (źródło:
http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=295040&page=55)
Środowisko przyrodnicze
ś r o d o w i s k o
37

40. Klimat akustyczny w obszarze Przedmieścia Oławskiego
kształtuje się następująco:
• hałas występujący w otoczeniu głównych ulic ( Pułaskie-
go) zalicza się do hałasu o dużej uciążliwości (70 –75 dB),
• hałas występujący wzdłuż ulic podrzędnych przekracza
wartości dopuszczalne o średnio 5 dB,
• hałas występujący we wnętrzach zabudowy kwartało-
wej mieści się w granicach wartości dopuszczalnych,
Jak wskazuje opracowanie „Stan zagrożenia hałasem ko-
munikacyjnym na terenie miasta Wrocławia w świetle po-
miarów przeprowadzonych w 1999 roku” istnieje poważne
zakłócenie klimatu akustycznego powodowane przez ko-
munikację drogową.
Aspekty środowiskowe
43. Fragment mapy akustycznej Wrocławia. (Źródło: System Informacji
Przestrzennej Wrocławia)
44. Hałas występujący wzdłuż głównych ulic – komunikacja publiczna oraz
ruch samochodowy.
Przedmieście Oławskie przecina kilka ulic o znacznym na-
tężeniu ruchu – trasy wylotowe w kierunku Oławy, Brzegu
i Opola oraz w kierunku Warszawy. Ulice w tym rejonie są
obecnie tak obciążone, że swoboda ruchu pojazdów w go-
dzinach szczytu komunikacyjnego jest bardzo ograniczona.
We wnętrzach zabudowy mieszkaniowej dominuje hałas
osiedlowy. Dla niektórych wnętrz podwórzowych najwięk-
szą uciążliwością akustyczną jest hałas pochodzący z tere-
nów szkolnych – podczas przerw lekcyjnych przekracza on
wartość dopuszczalną o 10-15 dB.
W 2008 r. Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu
Miejskiego Wrocławia przedstawił Mapę Akustyczną mia-
sta Wrocławia. Zawiera ona wyniki badań poziomu hałasów
dla Wrocławia. Opierając się na danych zamieszczonych
w powyższym opracowaniu można stwierdzić, że wzdłuż
wszystkich głównych ulic wartości hałasu mieszczą się
w przedziale 70 – 75 dB.
45. Ulica Traugutta – wymiana nawierzchni na początku 2012 roku jest
szansą na polepszenie komfortu akustycznego. Źródło: http://wroclaw.
naszemiasto.pl
46. Dla niektórych wnętrz osiedlowych największą uciążliwością akustyczną
jest hałas pochodzący z terenów szkolnych. (Źródło: maps.google.com)
h a ł a s
35 - 40 dB
40 - 45 dB
45 - 50 dB
50 - 55 dB
55 - 60 dB
60 -65 dB
65 - 70 dB
70 - 75 dB
75 - 80 dB
> 80 dB
38

41. Wizerunek i tożsamość
47. Struktura przestrzenno-funkcjonalna XIX-wiecznego Przedmieścia
Oławskiego to jeden z istotnych czynników budujących jego tożsamość
48. Substancja budowlana wielu obiektów na Przedmieściu Oławskim jest
w bardzo złym stanie
49. Również zaplecze usługowe odzwierciedla problemy mieszkańców:
liczne lokale to lombardy czy tzw. szmateksy.
w i z e r u n e k i t o ż s a m o ś ć
Wizerunek i tożsamość
Przedmieście Oławskie nie cieszy się we Wrocławiu dobrą
reputacją. Nie bez powodu kojarzone jest z określeniem
„Trójkąt Bermudzki”, choć obszar ten to zaledwie jeden frag-
ment dzielnicy. Wieloletnie zaniedbania w zakresie infra-
struktury i zabudowy spowodowały daleko idącą degradację
miejsca. Równocześnie spiętrzyły się problemy społeczne
i środowiskowe.
Tymczasem Przedmieście Oławskie jest obszarem boga-
tym w elementy budujące tożsamość miejsca. Przyczynia
się do tego nie tylko jego charakter XIX-wiecznej dzielnicy,
z kwartałową zabudową kamienicową, szerokimi ulicami
i wnętrzami podwórzowymi. Elewacje kamienic to nierzad-
ko unikalne przykłady XIX-wiecznej architektury. Ponadto
wymienić należy obiekty o wartościach historycznych, reli-
gijnych, estetycznych czy kulturowych, takie jak:
• fabryki i przedsiębiorstwa,
• pałac Biskupi (obecnie Muzeum Etnograficzne),
• kościół św. Maurycego,
• kościół św. Łazarza (zamknięty dla zwiedzających),
• kościół Bonifratrów pw. Trójcy Świętej z klasztorem,
• kościół przy Żabiej Ścieżce,
• dawna kaplica Adwentystów przy ulicy Hauke-Bosaka
(obecnie sala sportowa),
• kaplica polskiego kościoła Ewangelicko-Metodystycz-
nego przy ul. Worcella,
• fabryka wódek Schirdewana z kamienicą,
• zespół klasztorny Bethanien (dziś Szpital Marciniaka),
• mosty Oławski oraz Rakowiecki.
Wizerunek miejsca to nie tylko jego historia. Przedmieście
Oławskie jest obszarem o wyjątkowym potencjale rozwojo-
wym w skali Wrocławia:
• Ulica Krakowska jest jedną z głównych ulic dojazdo-
wych Wrocławia. Wzdłuż niej zlokalizowane są wielko-
powierzchniowe struktury handlowo-usługowe i prze-
mysłowe. Strefa ta wymagać będzie porządkowania
i zagospodarowania przestrzeni publicznych, przede
wszystkim w kontekście prestiżowej funkcji ulicy.
• Obszar Placu Społecznego będzie odgrywał decydują-
cą rolę w kontekście przyszłego rozwoju przestrzenno
-funkcjonalnego centrum, również jako miejsce aktyw-
ności gospodarczej;
• Dzisiejsze tereny kolejowe w dalekosiężnej perspektywie
prawdopodobnie zmienią funkcję, są więc rezerwami te-
renowymi w planach rozwoju miasta.
39

42. Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Wizerunek i tożsamość obszaru
wizerunekitożsamość
50. Elewacje kamienic charakteryzuje zróżnicowany detal architektoniczny. Znakiem czasu jest nowa stolarka okienna, ignorująca charakter historycznych
przeszkleń.
51. Reklama nowej inwestycji deweloperskiej zlokalizowanej na
Przedmieściu Oławskim w formie murala.
52. Ulica Traugutta – widok w kierunku Placu Powstańców Warszawy (Placu
Społecznego)
53. Ulica Komuny Paryskiej – widok w kierunku ulicy Pułaskiego 54. Zbieg ulic Kościuszki, Komuny Paryskiej i Zgodnej
40

43. Aspekty funkcjonalno-przestrzenne: Wizerunek i tożsamość obszaru
wizerunekitożsamość
55. Przedmieście Oławskie to nie tylko historyczna zabudowa.
W ostatnich latach powstaje tu coraz więcej nowych, istotnych inwestycji.
Jedną z nich jest zabudowa mieszkaniowa Angel Wings.
56. Elewacje kamienicy przy ulicy Podwale
57. Przestrzenie publiczne: często ich wyposażenie jest prowizoryczne i nie
odpowiadające randze w kontekście miasta (ul. Dworcowa)
58. Wizerunek osiedla to także aspekty społeczne. Przedmieście Oławskie
nadal ma we Wrocławiu złą reputację.
41

44. MOCNE STRONY SŁABE STRONY
• bardzo dobra lokalizacja w kontekście całego miasta
(skomunikowanie, dostęp do komunikacji miejskiej, itp.)
• stosunkowo dobrze zachowane historyczne struktury
przestrzenne / czytelność układu urbanistycznego
• zapewniony wachlarz regulacji prawnych dotyczących
inwestycji
• zainteresowanie ze strony władz miasta w celu
budowania nowego wizerunku osiedla
• kwartały zabudowy o niepowtarzalnym charakterze
i wartościach historyczno-kulturowych
• przestrzenie o dużym potencjale
• potencjalne tereny inwestycyjne
• dominująca funkcja mieszkaniowa
• lokalizacja dużych zakładów / pracodawców
• bliskość rzeki i terenów nabrzeżnych Oławy
• wizerunek dzielnicy jako miejsca niebezpiecznego,
zamieszkałego przez osoby dotknięte patologiami
społecznymi
• brak wielodyscyplinarnej skoordynowanej strategii
rozwoju obszaru
• przeciążenie komunikacyjne, niedostatek miejsc
parkingowych
• postępująca degradacja historycznej zabudowy
• brak wydarzeń o znaczeniu ponadlokalnym
• wysoki odsetek osób korzystających z pomocy
społecznej i z pomocy PUP
• wysoki poziom przestępczości
• niski poziom dochodów mieszkańców
• zły stan jakości powietrza atmosferycznego (niska
emisja związana z indywidualnymi źródłami ciepła
i dużym ruchem kołowym) i klimatu akustycznego
• niezadawalający stopień świadomości ekologicznej
mieszkańców
• mała liczba NGOsów
Podsumowanie analiz: Analiza SWOT
a n a l i z a s w o t
42

45. SZANSE ZAGROŻENIA
• wydarzenia o międzynarodowym znaczeniu (ESK 2016,
WG 2017)
• świadomie kreowana marka jako dzielnicy
o unikatowym charakterze
• bliskość centrum jako szansa na odbiór pozytywnych
impulsów
• stworzenie instrumentów ułatwiających realizację
postulatów programów i regulacji dla obszaru
• potencjał do tworzenia miejsc szczególnych
o znaczeniu ponadlokalnym
• stworzenie obszaru wsparcia i realizacja projektów
w kolejnym okresie programowania 2014-2020
• modernizacja komunikacji publicznej
• pozytywne impulsy wynikające z rozwoju terenów
sąsiednich
• lokowanie siedzib organizacji i innych działalności
służących mieszkańcom
• tworzenie nowych miejsc pracy, również
dostosowanych do zapotrzebowania i kwalifikacji
mieszkańców
• osiedlanie się nowych, innowacyjnych
i przyszłościowych działalności gospodarczych
• stworzenie programów wspierania handlu i rzemiosła,
rozsądna polityka czynszowa
• wdrażanie unijnych standardów w zakresie ochrony
środowiska
• wzrost świadomości ekologicznej w społeczeństwie
• rozwój i zastosowanie przyjaznych środowisku form
transportu i komunikacji
• zagrożenie autentyczności i specyfiki obszaru błędnymi
inwestycjami – wprowadzenie obcych elementów
funkcjonalno-przestrzennych ignorujących skalę
i charakter dzielnicy, również w obszarach sąsiadujących
• utrata zainteresowania ze strony władz miasta i instytucji
• utrata zainteresowania ze strony inwestorów
• niewydolność układu na skutek przeciążenia
komunikacyjnego, przede wszystkim tranzytowego
• brak rozwiązań problemu parkowania
• presja gospodarcza wypierająca działalność
gospodarczą sektora MśP
• zmiany społeczno-gospodarcze związane z procesem
suburbanizacji (odpływ osób najbardziej aktywnych
zawodowo na tereny podmiejskie)
• rozwarstwienie społeczne wskutek napływu nowego
kapitału
• gentryfikacja
• silna konkurencja ze strony innych osiedli skutkująca
odpływem mieszkańców i potencjalnych inwestorów
• niski poziom edukacji, zły klimat społeczny w szkołach
znajdujących się na obszarze
• zanik funkcji mieszkaniowej wskutek zajmowania lokali
na funkcje biurowe / gospodarcze
• wypieranie handlu detalicznego i rzemiosła przez banki
i instytucje finansowe
• skomplikowane procedury lokalizacji działalności
gospodarczej i pozyskiwania środków finansowych
• brak środków i zainteresowania rozbudową miejskiej
sieci ciepłowniczej, nieopłacalność takiej inicjatywy
a n a l i z a s w o t
43

46. cele operacyjne I STRATEGICZNE
44

47. Cel strategiczny
• Stworzenie warunków dla
przeprowadzenia procesu rewitalizacji
• Ochrona dziedzictwa kulturowego
• Poprawa jakości środowiska naturalnego
• Wzmocnienie lokalnej gospodarki,
tworzenie nowych miejsc pracy
• Stworzenie funkcjonalnego,
nowoczesnego systemu komunikacji
• Rewitalizacja i modernizacja przestrzeni
publicznych
• Usunięcie istotnych mankamentów
natury strukturalnej i funkcjonalnej
• Wykorzystanie istniejących potencjałów
osiedla
• Wzmocnienie funkcji mieszkaniowej
• Poprawa warunków dla rozwoju edukacji,
nauki i kultury
• Zapobieganie przestępczości i poprawa
bezpieczeństwa
• Poprawa infrastruktury socjalnej i oferty
spędzania czasu wolnego
• Tworzenie i wspieranie sieci społecznych
• Wspieranie aktywności i partycypacji
społeczności lokalnych
Cele strategiczne i operacyjne
cele operacyjne I STRATEGICZNE
Cele operacyjne:
Zapewnienie uwarunkowań do zrównoważonego, długotrwałego
rozwoju osiedla w sposób adekwatny do jego roli i znaczenia w
kontekście Wrocławia, a tym samym podniesienie jakości życia,
mieszkania i pracy na Przedmieściu Oławskim.
45

48. Cele strategiczne i operacyjne
Stworzenie warunków dla przeprowadzenia procesu
rewitalizacji
• zdefiniowanie obszaru, który poddany zostanie kompleksowemu procesowi
rewitalizacji
• opracowanie kompleksowej koncepcji służącej ukierunkowanemu rozwojowi
przedmiotowego obszaru
• stworzenie efektywnego systemu zarządzania w celu realizacji procesu
rewitalizacji
Ochrona dziedzictwa kulturowego
• koncepcje wszystkich działań rewitalizacyjnych muszą respektować historyczną
i kulturową wartość obiektów i zespołów
c e l e o p e r a c y j n ec e l e o p e r a c y j n e
46

49. 47
Poprawa jakości środowiska naturalnego
• zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i poprawa klimatu akustycznego
poprzez zredukowanie ruchu kołowego
• redukcja emisji zanieczyszczeń z systemów grzewczych dzięki eliminowaniu
ogrzewania węglowego
• poprawa efektywności energetycznej budynków
• poprawa świadomości ekologicznej mieszkańców i turystów poprzez celowe
działania informacyjne
• promowanie ekologicznych środków komunikacji
• zachowanie ciągłości korytarzy ekologicznych jako warunek niezbędny dla
poprawnego funkcjonowania systemu przyrodniczego miasta i zasilania jego
bioróżnorodności
• pielęgnacja i zagospodarowanie terenów zieleni miejskiej oraz zieleni wewnątrz
kwartałowej
c e l e o p e r a c y j n ec e l e o p e r a c y j n e
Cele operacyjne 47

50. 48 Cele strategiczne i operacyjne
Wzmocnienie lokalnej gospodarki,
tworzenie nowych miejsc pracy
• utrzymanie istniejących i tworzenie nowych miejsc pracy dzięki wspieraniu
działalności małych i średnich przedsiębiorstw
• poprawa warunków dla rozwoju turystyki, lokalnego handlu detalicznego
i gastronomii poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej
Stworzenie funkcjonalnego, nowoczesnego systemu
komunikacji
• wprowadzenie centralnego systemu sterowania indywidualnym ruchem kołowym,
miejskiej komunikacji publicznej, ruchem samochodów poszukujących miejsca
parkingowego oraz optymalnego wykorzystania publicznych parkingów poza
centrum
• uwzględnienie potrzeb pieszych, rowerzystów i osób niepełnosprawnych
• preferowanie i promocja ekologicznych środków komunikacji
c e l e o p e r a c y j n e
48

51. 49
Rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznych
• kompleksowa rewitalizacja i modernizacja przestrzeni publicznych w celu poprawy
uwarunkowań przestrzenno-funkcjonalnych, środowiskowych, gospodarczych
i społecznych, w sposób adekwatny do rangi obszaru w mieście oraz jego wartości
historyczno-kulturowych i funkcjonalno-przestrzennych
• uporządkowanie przestrzeni ulicznej pod kątem funkcjonalnym i estetycznym
w sposób adekwatny do rangi i funkcji poszczególnych ulic i placów w strukturze
obszaru
• modernizacja infrastruktury technicznej
c e l e o p e r a c y j n e
Usunięcie istotnych mankamentów natury
strukturalnej i funkcjonalnej
• przeniesienie szczególnie uciążliwych zakładów produkcyjnych
Cele operacyjne 49

52. Wzmocnienie funkcji mieszkaniowej
• zachowanie, rewaloryzacja i modernizacja substancji budowlanej, w szczególności
zabudowy o wartościach i znaczeniu historycznym, architektonicznym, artystycz-
nym lub przestrzenno-funkcjonalnym
• wspieranie zrównoważonego rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego i zgodnego
współistnienia funkcji użytkowych obszaru jako miejsca zamieszkania i pracy
• utrzymanie dotychczasowych i stworzenie nowych zasobów mieszkaniowych
• dostosowanie warunków mieszkaniowych do współczesnych standardów przy
zachowaniu społecznie akceptowalnej wysokości czynszu
• poprawa jakości otoczenia mieszkaniowego
c e l e o p e r a c y j n ec e l e o p e r a c y j n e
Cele operacyjne50

53. Poprawa warunków dla rozwoju edukacji, nauki
i kultury
• modernizacja i odnowa obiektów związanych z edukacją, nauką i kulturą, dopaso-
wanie ich wyposażenia do nowoczesnych standardów
• lokalizacja nowych ośrodków i inicjatyw związanych z edukacją, nauką i kulturą,
zarówno o zasięgu lokalnym, skierowanym głównie do mieszkańców, jak i po-
nadlokalnym
c e l e o p e r a c y j n ec e l e o p e r a c y j n e
Zapobieganie przestępczości i poprawa
bezpieczeństwa
• poprawa oświetlenia przestrzeni publicznej i poprawa wystroju miejsc leżących na
uboczu w celu zwiększenia bezpieczeństwa
• wprowadzenie systemu monitoringu w kluczowych miejscach
• promowanie wrażliwości mieszkańców na ich otoczenie, uświadamianie zagrożeń
i sposobu postępowania oraz potrzeby oddolnego dozoru,
• organizacja otwartych spotkań z Policją i Strażą Miejską, zajęć w przedszkolach
i szkołach
• poprawa warunków pracy Policji, Straży Miejskiej i Państwowej Straży Pożarnej
Cele operacyjne 51

54. Tworzenie i wspieranie sieci społecznych
• tworzenie warunków sprzyjających wzmocnieniu poczucia tożsamości lokalnej
mieszkańców
• wspieranie inicjatyw mających na celu wzmocnienie sieci społecznych
• przeciwdziałanie przejawom patologii społecznych i wykluczeniu społecznemu,
integracja mniejszości społecznych w ramach
• wsparcie i doradztwo dla grup i inicjatyw przejawiających zainteresowanie
koncepcją rewitalizacji
• tworzenie odpowiednich warunków sprzyjających wzmocnieniu poczucia
tożsamości lokalnej mieszkańców
c e l e o p e r a c y j n e
Cele operacyjne
Wspieranie aktywności i partycypacji społeczności
lokalnych
52

55. Poprawa infrastruktury socjalnej i oferty spędzania
czasu wolnego
• poprawa oferty spędzania czasu wolnego poprzez wspieranie inicjatyw dla dzieci,
młodzieży i seniorów
• wzmocnienie i poprawa oferty spędzania czasu wolnego dzięki budowie
i modernizacji obiektów i terenów sportowo-rekreacyjnych
• modernizacja i rozbudowa placówek socjalnych i obiektów użyteczności publicznej
(przedszkoli, szkół, punktów doradczo-konsultacyjnych, itd.)
c e l e o p e r a c y j n e
Cele operacyjne 53

56. Scenariusz ten zakłada objęcie możliwie dużego obszaru
programem, który będzie zawierał zarówno elementy rewi-
talizacji jak i urbanistycznego rozwoju.
W celu zobrazowania zasad omawianego scenariusza po-
dzielono przedmiotowy obszar na 4 podobszary o zróżnico-
wanym charakterze i wynikających z tego zadaniach:
• Plac Społeczny
• tereny XIX-wiecznej zabudowy kamienicowej
• tereny wzdłuż ulicy Krakowskiej
• tereny kolejowe
W ramach nadrzędnego programu dla każdego z tych ob-
szarów konieczne będzie stworzenie Masterplanu, a następ-
nie – w oparciu o wypracowane w jego ramach wytyczne
– odpowiednich dokumentów planistycznych, które obejmą
także aspekty przestrzenno-funkcjonalne, gospodarcze,
społeczne i środowiskowe.
W fazie przygotowania priorytetem będą tereny XIX-wiecznej
zabudowy kamienicowej oraz tereny wzdłuż ulicy Krakow-
skiej, ponieważ dla obszaru Placu Społecznego opracowa-
no już szczegółowe koncepcje przestrzenno-funkcjonalne,
a dzisiejsze obszary kolejowe są swoistymi rezerwami te-
renowymi dla przyszłego rozwoju. Należy się jednak spo-
dziewać, że wraz z postępem technicznym zapotrzebowanie
kolei na śródmiejskie tereny będzie malała i zostaną one
uwolnione na inne cele. Włączenie ich do sfery koncepcyjnej
już dzisiaj jest więc jak najbardziej wskazane.
Scenariusz nr 1
Objęcie programem rewitalizacji i rozwoju całego obszaru
będącego przedmiotem niniejszej strategii
Walorem przedmiotowego scenariusza jest fakt, iż daje on
Miastu absolutną kontrolę nad tworzeniem koncepcji przy-
szłego rozwoju całego obszaru bez konkretnej presji czaso-
wej spowodowanej koniecznością podjęcia decyzji o zasięgu
gospodarczym (jak np. w przypadku sprzedaży gruntu czy
opiniowania procesów zainicjowanych przez podmioty trze-
cie). Kluczowym zadaniem będzie pozyskanie partnerów
zainteresowanych podjęciem współpracy przy realizacji in-
westycji.
Konieczne działania:
• stworzenie zespołu ds. przygotowania i koordynacji
procesu rewitalizacji, zapewnienie środków
finansowych koniecznych do opracowania koncepcji
• opracowanie dla każdego z podobszarów Masterplanu
definiującego projekty i działania priorytetowe oraz
harmonogram rzeczowo-finansowy
• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej
w zakresie realizacji kluczowych projektów, pozyskanie
środków finansowych i realizacja wybranych projektów
• pozyskiwanie prywatnych właścicieli do aktywnego
udziału w procesie
• stworzenie sieci współpracy na poziomie lokalnym
i ponadlokalnym
SCENARIUSZE S T R AT E G I C Z N E
Cele operacyjne54

57. S C E N A R I U S Z n r 1
Podział na cztery podobszary o zróżnicowanym charakterze
i wynikających z tego zadaniach:
• Plac Społeczny (całkowita reurbanizacja obszaru,
zaawansowana koncepcja planistyczna, proces w fazie
przygotowania do realizacji)
• tereny XIX-wiecznej zabudowy kamienicowej (zabudowa
kwartałowa o dominującej funkcji mieszkalnej
i usługowo-handlowej w parterach budynków.
Koncentracja problemów społecznych i gospodarczych)
• tereny wzdłuż ulicy Krakowskiej (główny dojazd do
Wrocławia z kierunku Oławy, wielkopowierzchniowe
obiekty usługowe i produkcyjne blisko centrum)
• tereny kolejowe (w najbliższym czasie mało
prawdopodobne uwolnienie terenu na inne cele)
Plusy
• szansa na opracowanie spójnej, całościowej koncepcji,
której wszechstronność zapewni stabilne podstawy do
podejmowania dalszych decyzji
• realizacja procesu zgodnie z wytyczonym przez Miasto
harmonogramem
Minusy
• ryzyko zbyt dużej skali przedsięwzięcia
• bardzo wysoki nakład pracy Urzędu Miejskiego na
wszystkich etapach realizacji
• skomplikowane, długotrwałe procesy (związane np.
ze zmianami struktur własnościowych – uzależnienie
powodzenia realizacji procesu od możliwości przejęcia
nieruchomości)
• ryzyko niepowodzenia wskutek braku środków
finansowych i partnerów zainteresowanych współpracą
55

58. Scenariusz nr 2 wzoruje się na przykładzie Nadodrza, gdzie
w określonych granicach obszaru wsparcia zrealizowano 16
projektów flagowych o zróżnicowanych priorytetach:
• przestrzenie publiczne: parki i zieleńce,
• przestrzenie półpubliczne: podwórka,
• infrastruktura socjalna: Nadodrzańskie Centrum
Wsparcia, Centrum Rozwoju Zawodowego i szkoły.
Podstawą do zdefiniowania granic obszaru Nadodrza i cha-
rakteru działań były wytyczne RPO WD. Projekty flagowe
określono w oparciu o wiedzę merytoryczną jednostek miej-
skich i rekonesans zapotrzebowania przeprowadzony wśród
lokalnej społeczności.
Pojedyncze projekty flagowe posłużyły jako motor do dal-
szych inwestycji, realizowanych głównie przy merytorycz-
nym i finansowym wsparciu Miasta (np. w ramach specjal-
nych programów), ale też ze środków prywatnych.
Scenariusz nr 2 opiera się na podobnych zasadach: jako
obszar wsparcia zdefiniowano teren o największych man-
kamentach natury funkcjonalno-przestrzennej, społecznej,
gospodarczej i środowiskowej – jest to obszar XIX-wiecznej
zabudowy kwartałowej. Nie bez znaczenia jest fakt, że ze
względu na dominację funkcji mieszkaniowej szansa na da-
leko idące i trwałe efekty jest tu największa.
Scenariusz nr 2
Ograniczenie granic obszaru wsparcia do terenu XIX-wiecznej zabudowy,
w ramach których zdefiniowane i realizowane będą projekty flagowe
Następnym krokiem powinno być zdefiniowanie wachlarza
projektów dedykowanych wybranym zagadnieniom. Prio-
rytetem powinny być działania skutkujące poprawą jakości
życia mieszkańców.
Należy przy tym wziąć pod uwagę wysoki nakład kosztów
konieczny do realizacji projektów – na Nadodrzu impulsy te
możliwe były przede wszystkim dzięki zaangażowaniu środ-
ków unijnych.
Konieczne działania:
• stworzenie uwarunkowań organizacyjnych, formalno-
prawnych i finansowych do realizacji scenariusza
• przeprowadzenie szeroko zakrojonych konsultacji
społecznych w celu zdefiniowania kluczowych obszarów
interwencji
• zdefiniowanie projektów flagowych, opracowanie
harmonogramu rzeczowo-finansowego
• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej
w celu realizacji projektów, pozyskanie środków
finansowych i realizacja
• pozyskiwanie prywatnych właścicieli do aktywnego
udziału w procesie
• stworzenie sieci współpracy na poziomie lokalnym
i ponadlokalnym
SCENARIUSZE S T R AT E G I C Z N E
56

59. Zasady scenariusza:
• zdefiniowanie granic obszaru wsparcia – terenów
XIX-wiecznej zabudowy kamienicowej o dominującej
funkcji mieszkalnej i usługowo-handlowej w parterach
budynków
• zdefiniowanie projektów flagowych w granicach
obszaru wsparcia. Projekty powinny dotyczyć sfer
zidentyfikowanych jako najbardziej kryzysowe i mieć na
celu wywołanie impulsów dla kolejnych inwestycji
• określenie uzupełniających programów, które będą
wspierać realizację projektów flagowych
Plusy
• stosunkowo małe nakłady finansowo-rzeczowe na
opracowanie koncepcji strategicznych
• doświadczenie zdobyte w ramach przygotowania
i realizacji procesu rewitalizacji Nadodrza
Minusy
• brak obszarowej spójności projektów (działania
punktowe)
• powodzenie procesu zależy w znacznej mierze od
celnego doboru projektów flagowych i wysokich
nakładów na ich realizację
• ryzyko niepowodzenia wskutek braku środków
finansowych i partnerów zainteresowanych współpracą
S C E N A R I U S Z n r 1
57

60. Scenariusz nr 3 zakłada schemat postępowania w oparciu
o następujące elementy:
• dla obszaru XIX-wiecznej zabudowy opracowany zosta-
nie Masterplan odnoszący się do wszystkich istotnych
sfer, w których zidentyfikowano mankamenty
• na podstawie przeprowadzonych analiz oraz wiedzy jed-
nostek miejskich i społeczności lokalnej (mieszkańcy,
NGOsy, instytucje, przedsiębiorcy itd.) określone zostaną
główne pola interwencji (konkretne lokalizacje w obsza-
rze wsparcia i konkretne rodzaje interwencji)
• dla każdego z pól stworzony zostanie wachlarz pro-
jektów, których realizacja przyczyni się do likwidacji
mankamentów i wywoła pozytywne impulsy dla dal-
szego rozwoju. Podmiotami realizującymi projekty będą
zarówno instytucje publiczne, organizacje pozarządowe
jak i podmioty prywatne
• równolegle tworzone będą sieci współpracy i partner-
stwa lokalne, których wiedza i doświadczenie znajdą
zastosowanie przy realizacji działań
• istotnym elementem powinno być pozyskiwanie inwe-
storów prywatnych, nie tylko w celu realizacji inwestycji
własnych, ale również w kontekście aktywnego udziału
w przemianach obszaru
Zadaniem Miasta będzie pełnienie funkcji władczych – za-
rządzania procesem, tworzenia uwarunkowań prawnych,
administracyjnych i rzeczowych dla jego przeprowadzenia,
Scenariusz nr 3
Skoncentrowanie działań w granicach terenu XIX-wiecznej zabudowy,
realizacja spójnej koncepcji rewitalizacji i rozwoju obszaru w oparciu
o Masterplan i zdefiniowane główne pola interwencji
tworzenia sieci współpracy i partycypacji – oraz przeprowa-
dzenia inwestycji na terenach i obiektach będących własno-
ścią Miasta. Tym samym Miasto przejmie stworzenie uwa-
runkowań do szeroko zakrojonych inwestycji wszystkich
uczestników procesu, których partycypacja i intensywna
współpraca stanowią istotny element scenariusza.
Projektem ważnym powinno być też zagospodarowanie
przestrzeni publicznej wzdłuż ulicy Krakowskiej jako ważnej
osi dojazdowej.
Konieczne działania:
• stworzenie uwarunkowań organizacyjnych, formalno-
prawnych i finansowych do realizacji scenariusza
• szeroko zakrojone konsultacje społeczne w celu
zdefiniowania obszarów interwencji i projektów
flagowych, pozyskanie partnerów i opracowanie
harmonogramu rzeczowo-finansowego
• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej
dla projektów realizowanych przez Miasto, pozyskanie
środków finansowych i realizacja
• pozyskiwanie prywatnych właścicieli do aktywnego
udziału w procesie, również poprzez dedykowane
programy wsparcia
• stworzenie sieci współpracy na poziomie lokalnym
i ponadlokalnym
Scenariusze strategiczne
SCENARIUSZE S T R AT E G I C Z N E
58

61. Scenariusze strategiczne
Zasady scenariusza:
• zdefiniowanie granic obszaru wsparcia – terenów
XIX-wiecznej zabudowy kamienicowej o dominującej
funkcji mieszkalnej i usługowo-handlowej w parterach
budynków
• opracowanie dla obszaru wsparcia Masterplanu
odnoszącego się do sfer funkcjonalno-przestrzennej,
społecznej, gospodarczej i środowiskowej
• zdefiniowanie głównych obszarów interwencji
i stworzenie montażu konkretnych projektów. Projekty
powinny dotyczyć aspektów zidentyfikowanych jako
najbardziej kryzysowe i mieć na celu wywołanie
impulsów dla kolejnych inwestycji. Ich odpowiedni
montaż przyczyni się do silniejszych efektów synergii.
• określenie uzupełniających programów, które będą
wspierać realizację projektów
Plusy
• stosunkowo małe nakłady finansowo-rzeczowe na
opracowanie koncepcji strategicznych
• tworzenie sieci współpracy koniecznych do realizacji
powiązanych ze sobą działań
• pozyskanie doświadczenia przy realizacji
skomplikowanych procesów rewitalizacji (przy
zastosowaniu wniosków pozyskanych przy
opracowaniu i konsultacjach Masterplanu dla Nadodrza
oraz w ramach realizacji projektów rewitalizacji)
Minusy
• powodzenie procesu zależy w znacznej mierze od
celnego doboru głównych obszarów interwencji i
projektów oraz wysokich nakładów na ich realizację
• ryzyko niepowodzenia wskutek braku środków
finansowych i partnerów zainteresowanych współpracą
S C E N A R I U S Z n r 1
59

62. h a r m o n o g r a m
Rekomendowany scenariusz i harmonogram działań
Każdy z opisanych scenariuszy jest realną możliwością roz-
poczęcia i wdrożenia procesu rewitalizacji na Przedmieściu
Oławskim. Porównując je i analizując ich mocne i słabe stro-
ny należy stwierdzić, iż najkorzystniejszym wydaje się być
scenariusz nr 3, ponieważ:
• koncentruje się na jednolitym obszarze, gwarantującym
jednak wachlarz zróżnicowanych zadań
• efekty działań mają szansę dotrzeć do dużej liczby
odbiorców
• zakłada przeprowadzenie starannych, przemyślanych
analiz, a proponowane pola interwencji zdefiniowane
będą nie punktowo, a w kontekście całego obszaru
(Masterplan)
• proponowane działania będą ze sobą powiązane
(Masterplan)
• działania polegać będą na starannym montażu
projektów o zróżnicowanych charakterze, co pozwoli
oczekiwać większych efektów (np. łączenie projektów
tzw. twardych i miękkich lub tworzenie grup
projektowych i partnerstw z różnych środowisk)
• procesy decyzyjne odbywać się będą przy aktywnej
partycypacji wszystkich uczestników procesu
• powstaną sieci współpracy i partnerstwa lokalne, które
funkcjonować będą również po realizacji projektów
Kluczowe będzie przy tym zapewnienie sprawnego systemu
zarządzania procesem oraz pozyskanie środków finanso-
wych – w idealnym wypadku z możliwie różnorodnych źró-
deł, również prywatnych.
Kolejnym istotnym elementem będzie stworzenie solidnej
sieci współpracy między uczestnikami procesu. Przykład
Nadodrza pokazał, jak ważną rolę w procesie rewitalizacji
odgrywają lokalnie aktywne społeczności. Na Przedmieściu
Oławskim aktywność oddolna jest znacznie niższa niż na
Nadodrzu – tym więcej uwagi trzeba będzie temu aspektowi
poświęcić.
Im lepiej uda się zdiagnozować problemy i pozyskać do
współpracy inicjatywy lokalne, tym łatwiej będzie dobrać
właściwe projekty i stworzyć z nich pola działań, które przy-
niosą pomyślne efekty.
Harmonogram60

63. h a r m o n o g r a m
nazwa działania
1 rok projektu 2 rok projektu 3 rok projektu 4 rok projektu 5 rok projektu
I-II kw. III-IV kw. I-II kw. III-IV kw. I-II kw. III-IV kw. I-II kw. III-IV kw. I-II kw. III-IV kw.
Opracowanie Masterplanu
Zdefiniowanie pól ingerencji
Tworzenie i pielęgnowanie sieci współpracy
Pozyskanie potencjalnych partnerów
Zdefiniowanie projektów
Zapewnienie środków w Budżecie Miasta na realizację poszczególnych etapów
Rozeznanie w zakresie współfinansowania działań ze źródeł innych niż Budżet Miasta
Przygotowanie dokumentacji koniecznej do uzyskania pozwoleń
Przygotowanie dokumentacji i wniosków o współfinansowanie z innych źródeł
Przeprowadzenie działań porządkowych / przygotowujących teren do realizacji
Realizacja projektów finansowanych ze środków Miasta
Realizacja projektów finansowanych ze środków pochodzących z różnych źródeł
Doradztwo dla inwestorów i mieszkańców
Opracowanie i wdrożenie programów uzupełniających proces rewitalizacji
Bieżące prowadzenie analiz stanu technicznego obiektów
Przeprowadzenie procedur wyboru wykonawców prac budowlanych i usług
Bieżące konsultacje społeczne
Monitorowanie procesu i aktualizacja strategii postępowania
Bieżąca promocja projektu
Rozliczenie i zamknięcie realizowanych projektów
Opracowanie koncepcji dalszego postępowania
Harmonogram 61

64. Źródła
ź r ó d ł a
Mapy: opracowania własne na podstawie wizji lokalnej oraz źródeł:
Str. 11 Ochrona zabytków Rejestr Zabytków, Ewidencja Zabytków, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławia, 2007,
Str. 15 Plany Miejscowe Wykaz obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w obszarze opracowania. (Źródło: System Informacji Przestrzennej
Wrocławia)
Str. 17 Strefy przestrzenno-funkcjonalne Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławia, 2007,
Str. 18 Komunikacja kołowa Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławia, 2007,
Str. 19 Parkingi Strefy ruchu uspokojonego - Dane: Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta: http://www.zdium.wroc.pl/view/index/35; Strefy płatnego parkowania: Dane:
Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta: http://www.zdium.wroc.pl/view/index/25
Str. 20 Transport publiczny Dane: System Informacji Przestrzennej Miasta Wrocławia (http://geoportal.wroclaw.pl/www/sip.shtml)
Str. 21 Ścieżki rowerowe Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławia, 2007,
Str. 22 Struktura własności Dane: System Informacji Przestrzennej Miasta Wrocławia (http://geoportal.wroclaw.pl/www/sip.shtml)
Str. 37 Środowisko przyrodnicze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Wrocławia. Rysunek 4. Uwarunkowania – środowisko przyrodnicze
Str. 38 Mapa akustyczna Wrocławia Dane: System Informacji Przestrzennej Miasta Wrocławia (http://geoportal.wroclaw.pl/www/sip.shtml)
62