1. Ο Δημιουργικός Προγραμματισμός
στη Μουσική Παιδαγωγική
Μαίη Κοκκίδου
Γιάννης Μυγδάνης
1ο Ετήσιο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών και Αρχείων
21 – 22 Απριλίου, 2017
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

2. ΠρογραμματισμόςΥπολογιστών
Διαδικασία οριοθέτησης και οργάνωσης μιας σειράς
διακριτών λειτουργιών με στόχο τη διεξαγωγή
υπολογιστικού προβλήματος.
(Hartee, 1950)
• Σειρά διακριτών λειτουργιών:
 Σχεδιασμός, Ανάπτυξη, Επαλήθευση, Αποσφαλμάτωση & Συντήρηση
πηγαίου κώδικα
Διασύνδεση της Πληροφορικής με το
γνωστικό αντικείμενο των Μαθηματικών και
ειδικότερα της Λογικής

3. Ανάπτυξη Κώδικα
• Πηγαίος Κώδικας (Source Code)
 Κείμενο με διαδοχικές εντολές, δηλώσεις &
αριθμητικές πράξεις
• Αλγόριθμοι:
 Αυτοματοποιημένη διαδικασία για επίτευξη
υπολογιστικού αποτελέσματος
• Γλώσσα Προγραμματισμού
 Αυστηρά δομημένη για επικοινωνία ανθρώπου-υπολογιστή
 Κάθε γλώσσα παρουσιάζει διαφορετικό συντακτικό και δομή
 Χρήση για ανάπτυξη και σχεδιασμό αλγορίθμων

4. Δημιουργικός Προγραμματισμός
• Διαδικασία προγραμματισμού προσανατολισμένη
στην παραγωγή εκφραστικού αποτελέσματος
 Ο υπολογιστής μετατρέπεται σε μέσο έκφρασης
 Αναπτύχθηκε για χρήση επί σκηνής (live coding performance)
 Σε όλα τα ψηφιακά μέσα (digital media)
• Μουσική, Χορός – Κίνηση, Εικόνα, Βίντεο
 Αλγοριθμική Μουσική

5. Ιστορική Προοπτική
• Αρχές του ΄60
 Πρώτες γλώσσες Δημιουργικού Προγραμματισμού
• 1985: Πρώτη μουσική εμφάνιση επί σκηνής
 Ron Kuivila στο Άμστερνταμ
• 1990: Διαδεδομένη χρήση στην Ιαπωνία
 Laptop Music Ron Kuivila – Parodicals
for Apple Computer & Moog
From the Album:
Tellus#9: Music with Memory
(1985)

6. Γλώσσες Δημιουργικού
Προγραμματισμού
• Csound
 BarryVercoe - 1985
 Bath Spa University - 2000
• SuperCollider
 James McCartney – 1996
• ChucK
 Stanford University - 2003
• EarSketch
 Georgia Institute ofTechnology – 2011
SuperCollider
ChucK

7. Sonic Pi
• University of Cambridge
 Εργαστήριο Πληροφορικής
 Dr. SamAaron – 2013
• Αναπτύχθηκε με προσανατολισμό τη Μουσική Παιδαγωγική

8. Προβληματική της Έρευνας
• Ένταξη του Δημιουργικού Προγραμματισμού στο
Πρόγραμμα Σπουδών Μουσικής
• Διδακτικές / Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις
• Παιδαγωγικές Δράσεις

9. Πρόγραμμα Σπουδών
• ΠΣ για το μάθημα της Μουσικής
 Σε πιλοτική ισχύ από το 2011 (επικαιροποίηση 2014)
 Ανοιχτό ως προς τον άξονα της ανοιχτότητας
 Ακολουθεί το Πραξιακό Μοντέλο (Praxial)
• Ενθαρρύνει τη χρήση ΜουσικήςΤεχνολογίας και Τ.Π.Ε.
• Υποστηρίζει Δεξιότητες του 21ου αιώνα

10. Γιατί Δημιουργικός Προγραμματισμός
στη Μουσική Εκπαίδευση;
• Τα παιδιά προτιμούν μαθησιακές δράσεις μεΤ.Π.Ε.
• Φτηνό και εύχρηστο και εύκολα προσβάσιμο εργαλείο
 Απαιτείται μόνο ένας Η/Υ
• Κατανόηση εννοιών και σύγχρονων μουσικών ειδών
 Δεν αναλύονται με τους κανόνες της Δυτικής Λόγιας Μουσικής

11. Γιατί Δημιουργικός Προγραμματισμός
στη Μουσική Εκπαίδευση;
• Βαθύτερη κατανόηση μουσικών εννοιών και πρακτικών
 Στοιχεία Ενορχήστρωσης,Αρμονίας
• Βαθύτερη κατανόηση εννοιών μέσω των αναλογιών
 Χρόνος (Time),ΤονικόΎψος (Pitch), Συγχορδίες (Chords)
• Δεν απαιτείται τεχνική επάρκεια σε μουσικό όργανο

12. Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις
• Διαθεματικότητα
 Διασύνδεση με: Πληροφορική, Μαθηματικά & Φυσική
• Μαθητοκεντρικός Χαρακτήρας
• Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία
• Ενεργητική Μουσική Ακρόαση

13. Δεξιότητες 21ου αιώνα
• Ανάπτυξη Δημιουργικότητας
 Μέσω σύνθεσης και αυτοσχεδιασμού
• Ανάπτυξη Κριτικής Ικανότητας
• Επίλυση Προβλημάτων

14. Sonic Pi
• University of Cambridge
 Εργαστήριο Πληροφορικής
 Dr. SamAaron – 2013
• Αναπτύχθηκε με στόχο τη Μουσική Παιδαγωγική
• Διανέμεται δωρεάν
• Λειτουργικά Συστήματα: Windows, Linux, Mac Os

15. Sonic Pi
• Συμβατή με το Raspberry Pi
• Μικροϋπολογιστής
 Πολλές υπολογιστικές δυνατότητες
• Χαμηλό κόστος
 Περί τα 50$

16. Γραφικό Περιβάλλον της Sonic Pi
Tutorial
Scope
Coding Area Play, Stop, Rec Buttons
Buffers
Log

17. Παιδαγωγικές Δράσεις
Με τη χρήση Δημιουργικού Προγραμματισμού

18. Μαθαίνοντας το Ostinato
• Στόχοι: Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, Ηχητική εξερεύνηση,
Ενεργητική ακρόαση, Ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας,
Οικειοποίηση νέου λεξιλογίου
• Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις: Διάλεξη, Ιδεοθύελλα,
Ενεργητική μάθηση, Πειραματισμός
Ο διδάσκων εξηγεί στα παιδιά τι είναι το Ostinato. Στη
συνέχεια, τα χωρίζει σε ομάδες και τα προτρέπει να
κατασκευάσουν σε γλώσσα Δημιουργικού Προγραμματισμού δικά
τους Ostinati. Κάθε μία αναλαμβάνει για ένα ξεχωριστό μουσικό
όργανο. Στο τέλος, ενώνονται τα τμήματα του κώδικα και
ακούγεται το ηχητικό αποτέλεσμα.

19. Πρακτική Εφαρμογή
• Ομάδα 1 – Synthesizer
• Ομάδα 2 – Electric Piano
• Ομάδα 3 – Guitar
• Ομάδα 4 – Bass
• Ομάδα 5 – Drums

20. Πρακτική Εφαρμογή
• Ομάδα 1 – Synthesizer
• Ομάδα 2 – Electric Piano
1
2
3
4
5
6
live_loop :synth do
use_synth :dsaw
notes = (scale :e3, :minor_pentatonic).shuffle
play notes.tick, release: 0.25,
sleep eight / 2
end
1
2
3
4
live_loop :electric_piano do
use_synth :fm
play_pattern_timed scale("e4", "minor", num_octaves: 2), 0.25, release: 0.9
end

21. Πρακτική Εφαρμογή
• Ομάδα 3 – Guitar
• Ομάδα 4 – Bass
1
2
3
4
5
6
7
live_loop :guitar do
use_synth :pluck
play chord(:E3, :minor), amp: 1.7
sleep quarter + eight
play chord(:E3, :minor), amp: 1.7
sleep eight + half
end
1
2
3
4
5
live_loop :bass do
use_synth :prophet
play :e2, release: 2, amp: 0.3, cutoff: 70
sleep eight / 2
end

22. Πρακτική Εφαρμογή
• Ομάδα 5 – Drums
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
live_loop :drums do
sample :drum_bass_soft, amp: 0.5
sample :drum_cymbal_open, amp: 0.3
sleep eight
sample :drum_bass_soft, amp: 0.5
sleep eight
sample :drum_snare_soft, amp: 0.5
sample :drum_cymbal_pedal, amp: 0.5
sleep eight
sample :drum_bass_soft, amp: 0.5
sample :drum_cymbal_pedal, amp: 0.5
sleep eight
end

23. Πρακτική Εφαρμογή

24. Πώς ακούγονται οι κλίμακες;
• Στόχοι: Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, Ενεργητική ακρόαση,
Ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας
• Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις: Ενεργητική Μουσική
Ακρόαση, Παιχνίδι, Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία
Ο διδάσκων, προτρέπει τα παιδιά να σχεδιάσουν κώδικα σε
γλώσσα Δημιουργικού Προγραμματισμού, ο οποίος να εκτελεί
κλίμακες με τυχαία σειρά και τυχαίο ηχόχρωμα. Στη συνέχεια,
μοιράζει φυλλάδιο και χωρίζει τα παιδιά σε ομάδες. Εκτελεί τον
κώδικα και τα προτρέπει να το συμπληρώσουν. Νικήτρια
ανακηρύσσεται η ομάδα με τις περισσότερες σωστές απαντήσεις.

25. Πρακτική Εφαρμογή
• Παράδειγμα κώδικα δημιουργικού προγραμματισμού
που αναμένεται να σχεδιαστεί:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
5.times do
synth = ["piano", "saw", "pluck"].choose
sc = ["minor", "major"].choose
t = ["a2","b2","c3","d3","e3","f3","g3"].choose
#main program
use_synth synth
play chord(t, sc), sustain: 0.8, release: 0.9
sleep 1
play_pattern_timed scale(t, sc, num_octaves: 2), 0.25, release: 0.9
sleep 2
end

26. Πρακτική Εφαρμογή
ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Sonic Pi
Η κλίμακα που ακούγεται είναι: Το μουσικό όργανο που ακούγεται είναι:
1. Μείζονα □ Ελάσσονα □ Πιάνο □ Συνθεσάιζερ □ Κιθάρα □
2. Μείζονα □ Ελάσσονα □ Πιάνο □ Συνθεσάιζερ □ Κιθάρα □
3. Μείζονα □ Ελάσσονα □ Πιάνο □ Συνθεσάιζερ □ Κιθάρα □
4. Μείζονα □ Ελάσσονα □ Πιάνο □ Συνθεσάιζερ □ Κιθάρα □
5. Μείζονα □ Ελάσσονα □ Πιάνο □ Συνθεσάιζερ □ Κιθάρα □

27. Ο Δημιουργικός Προγραμματισμός
στην τάξη της μουσικής:
Πλεονεκτήματα και Προβληματισμοί
• Η χρήση νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση ακολουθεί το
κονστρουβιστικό μοντέλο μάθησης
 Κάθε μαθητής προχωρεί με το δικό του ρυθμό
 Δεν είναι απαραίτητο ένα κοινό μουσικό υπόβαθρο
• Τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες
• Ζητήματα δημοκρατικότητας στην πρόσβαση στην τεχνολογία
 Ισότητα μεταξύ των μαθητών
• Ζητήματα κοινωνικής-οικονομικής ανισότητας

28. Σημερινή Πραγματικότητα
• Χαμηλές εκπαιδευτικές δαπάνες
• Στοιχειώδης Εξοπλισμός
• Ακατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές
• Ελλιπής κατάρτιση εκπαιδευτικών
«Η ελληνική πραγματικότητα ακυρώνει τις
προσπάθειες των εκπαιδευτικών»

29. Ευχαριστούμε!
Μαίη Κοκκίδου
ugenius@otenet.gr
Γιάννης Μυγδάνης
yannis.mygdanis@icloud.com