මෙම අධ්‍යයන සැකසුම ඇමරිකානු ජාතික මනෝවිද්‍යාඥයකු වූ හොවාර්ඩ් ගාඩ්නර් විසින් ඉදිරිපත් කළ 'බහුවිධ බුද්ධි න්‍යාය' පිළිබඳ කෙටි හැඳින්වීමකි.

1. බහුවිධ බුද්ධි නයාය
Multiple Intelligence Theory
එම්.වි.සි.විජේසිරි
ජාතික අධයාඳන ඩිප්ජ ෝභා(අධයයන)
හාපිටිගම් ජාතික අධයාඳන විදයාපීඨය
මීරිගභ

2. බුද්ධිය යනු?
පුද්ග යාජේ ක්‍රියාවන් හා චර්යාවන්
ජකජෙහි උඳකාරී වන්නා ව෕, ඒවා
සවිඥාණිකව හදුනාගන්නා ව෕ විජ ේෂිත
හැකියාව බුද්ධිය ජ ස සෙ ව අර්ථ
දැක්විය හැකිය.
බුද්ධිය පිළිඵ඲ භජනෝ විදයාඥයන් විවිධ
අදහස් දක්වා තිජේ.
ඒ අතුරින් ප්‍රං ජාතික භජනෝ විදයාඥයකු
වන ඇල්ෆ්‍රඩ් බීජන් (Alfred Binet)
(1898) විග්‍රහ කෙන ආකාෙයට,
මිනිසාජේ බුද්ධිය අං තුනකින්
සභන්විත ජේ. එනම්, තර්කනය; විනි ්චය
හා අවජඵෝධයයි. ජභභ ත්‍රිවිධ අං ජේ
භනා සංක නජයන් විදහා දැක්ජවන
චර්යාවන් බුද්ධිය ජ ස බීජන් අර්ථ
දක්වයි.

3. හශොලාර්ඩ් ගාඩ්නර්හේ බහුවිධ බුද්ධි නයාය
Howard Gardner’s Multiple Intelligence Theory
බුද්ධිය එක් සාධකයක් භත ජගොඩනැගුනක් ද නැතජහොත් සාධක කිහිඳයක් භත ජගොඩනැගුනක් ද යන
විදයාත්භක ප්‍ර ්නය භත ඳදනම්ව භජනෝ විදයාඥජයෝ විවිධ භත ඉදිරිඳත් කෙනු ැබ෕හ. ඒ අතුරින් (1984)
ඇභරිකානු භජනෝ විදයාඥයකු වන ජහොවාර්ඩ් ගාඩ්නර් (Howard Gardner) ඵහුවිධ බුද්ධි නයාය (Multiple
Intelligence Theory) ඉදිරිඳත් කෙන දී. ජභභ නයාය භගින් බුද්ධි වර්ග 8ක් විග්‍රහ කෙයි.
1. වාචසික බාෂාභය බුද්ධිය (Verbal Linguistic Intelligence)
2. සංගීත රිද්භයානුක෕ බුද්ධිය (Musical Rhythmic intelligence)
3. තාර්කික ගණිතභය බුද්ධිය (Logical Mathematical Intelligence)
4. දෘ ය අවකා භය බුද්ධිය (Visual Spatial Intelligence)
5. කායික සංච නභය බුද්ධිය (Bodily Kinesthetic Intelligence)
6. අන්තර් පුද්ග බුද්ධිය (Interpersonal Intelligence)
7. පුද්ග ඇතුළාන්ත බුද්ධිය (Intrapersonal Intelligence)
8. ස්වබාවධර්භ බුද්ධිය (Naturalistic Intelligence)

4. ලාචසික භා඿ාමය බුද්ධිය (Verbal Linguistic Intelligence)
බාෂාවක් කියවීභට, ලිවීභට ඇති හැකියාව ජනොජහොත් වාචසිකව ජහෝ ලිඛිතව වචන
ප දායිව බාවිතා කිරීභ වාචසික බාෂාභය බුද්ධිය (Verbal Linguistic Intelligence)
නම් ජේ. ජභභ බුද්ධිභය කුස තාවජයන් පිරිපුන් තැනැත්තා කියවීභට, ලිවීභට
කැභැත්තක් දක්වන අතෙ හෙස්ඳද ප්‍රජහේළිකා, බාෂාභය පුවරු ආශ්‍රිතව ක්‍රීඩා කිරීභට
උනන්දුවක් දක්වයි. ජද් ඳා ඥයන්, කථිකයන්, නීතීඥවරුන්, ගුරුවරුන්,
නිජේදකයන් වාචික අං ජයන් සන්නද්ධ ව෕වන් වන අතෙ ගීත ෙචකයන්, පුවත්ඳත්
ක ාජේදීන්, ප්‍රඵන්ධ ජල්ඛකයන්, නාටය ෙචකයන් ලිඛිත බාෂාභය අං ජයන්
සන්නද්ධ ව෕වන් ස඲හා නිදසුන් ජේ.

5. වංගීත රිද්මයානුකූ඼ බුද්ධිය (Musical Rhythmic intelligence)
සංගීතභය ෙටාවන් අන්තර්ගත ව෕ පුද්ග හැකියාව ජභහිදී ඉස්භතු ජේ. සංගීත
රිද්භයානුක෕ බුද්ධිභය කුස තාවය සහිත ව෕වන් ගායනය, වාදනය, ච නය, නාද
රිද්භ ෙටා නිර්භාණය, ස්වෙ ෙචනය හා සංගීත ශ්‍රවණය ස඲හා කැභැත්තක් දක්වනු
ඵයි. සංගීත ෙසිකයන්, සංගීත අධයක්ෂකවරුන්, ගායකයින්, වාදකයින්, සංගීත
ස්වෙ ෙචකයින් හා සංගීත විචාෙකයින් සංගීත රිද්භයානුක෕ බුද්ධිභතුන් ගණයට
අයත් ජේ.

6. තාර්කික ගණිතමය බුද්ධිය (Logical Mathematical Intelligence)
තාර්කික ජ ස ගණිතභය සංකල්ඳ විසදීභ ජභයින් අදහස් කෙයි. ජභහිදී
නිෙන්තෙජයන්භ විදයාත්භක චින්තනය බාවිතා කෙයි. තාර්කික ගණිතභය
බුද්ධිභතුන් තර්කානුක෕ ව ගැටළු විස඲නු ඵන අතෙ සංඛයා, සාධක සභඟ කටයුතු
කිරීභට කැභැත්තක් දක්වයි. ගණිතඥයන්, විදයාඥයන්, සංඛයා ජල්ඛනඥයින්, තාෙකා
විදයාඥයින්, ගණකාධිකාරීවරුන් හා ඳරිගණක වැඩසටහන් සැ සුම්කරුවන් තාර්කික
ගණිතභය බුද්ධිභතුන් ජේ. විශිෂ්ඨ තාර්කික ගණිතභය බුද්ධිභතකු ජ ස ඇල්ඵට්
අයින්ස්ටයින් (Albert Einstein) ජඳන්වාදිය හැකිය.

7. දෘ඾ය අලකා඾මය බුද්ධිය (Visual Spatial Intelligence)
වස්ත෕න්ජේ ස්වර෕ඳය නිවැෙදිව ප්‍රජානනය කෙ ඒවා ඳරිකල්ඳනය කෙමින් හා භනසින්
ඒවා ජවනස් කෙමින් නිසිජ ස හසුරුවා ගැනීජම් හැකියාව දෘ ය අවකා භය බුද්ධිය
(Visual Spatial Intelligence) ජ ස හදුන්වයි. ජභභ හැකියාවට අදාළ ඉන්ද්‍රීය
ප්‍රජද් ය මිනිසාජේ දකුණු ජභොළජේ පිටුඳසට ආසනනජේ පිහිටා ඇතැයි සැ ජක්.
දෘ ය අවකා භය බුද්ධිභතුන් නව චින්තනය, නව නිර්භානකෙණයට වඩාත්
නැඹුරුතාවයක් දක්වයි. තවද පින්ත෕ෙ, වීඩිජයෝඳට, ඡායාර෕ඳ නැෙඹීභට ද වගු ප්‍රස්තාෙ
තුළින් කරුණු ඉදිරිඳත් කිරීභටද කැභැත්තක් දක්වයි. ඵා දක්ෂයින්, සිතියම්
අධයයනය කෙන්නන්, හා චිත්‍ර ශිල්පීන් විසින් ස්වකීය කාර්යයන් ස඲හා දෘ ය
අවකා භය බුද්ධිය උඳජයෝගී කෙගනී.

8. කායික වංච඼නමය බුද්ධිය (Bodily Kinesthetic Intelligence)
අදහස් ප්‍රකා කිරීභට, හැගීම් හා බාවභය ප්‍රකා යන් ඉදිරිඳත් කිරීභට ජභන්භ යම් යම්
නිෂ්ඳාදනයන් හා නිර්භාණයන් කිරීභට බාෂාවක් ජ ස සභස්ත රීෙය ජහෝ රීෙජේ
ජකොටසක් ජයොදා ගැනීභ කායික සංච නභය බුද්ධිය (Bodily Kinesthetic
Intelligence) ජ ස හදුන්වයි. නර්තන හා අභිර෕ඳන ශිල්පීන්, ය වවදයවරුන්,
නළු නිළියන් හා ක්‍රීඩකයින් ජහොවාර්ඩ් ගාඩ්නර්ජේ නයායට අනුව කායික සංච නභය
බුද්ධිභතුන් ස඲හා නිදසුන් කිහිඳයකි.

9. අන්තර් පුද්ග඼ බුද්ධිය (Interpersonal Intelligence)
සභාජ සංජේදීතාවජයන්, සහානුභූතිජයන්, හා භානව බක්තිවන්තතාවජයන් යුක්තව
අනයයන්ජේ හැගීම්, අෙමුණු, ඉරියවු, ඉඟි හා ගැටළු ආදිය ජත්රුම් ගැනීභට ඇති
හැකියාව අන්තර් පුද්ග බුද්ධිය (Interpersonal Intelligence) ජ ස හදුන්වයි. ජසසු
පුද්ග යන් අතෙ සහජීවනය ජගොඩනඟා ගැනීභට ජභභ හැකියාව උඳකාරී ජේ. ජභභ
බුද්ධිභය කුස තාව වර්ධනය කෙගත් පුද්ග යින් සභාජජේ ජඳොදු යහඳත ප්‍රිය කෙයි.
සභාජ ජසේවකයින්, භානව විදයාඥයින්, ආගමික නායකයින් හා ප්‍රජා සංවර්ධකයින්,
අන්තර් පුද්ග බුද්ධිය දියුණු කෙගත් පුද්ග යින් ස඲හා නිදසුන් කිහිඳයකි. භහත්භා
ගාන්ධි තුභාජේ චරිතය අන්තර් පුද්ග බුද්ධිභතකු සදහා කදිභ නිදසුනක් සඳයයි.

10. පුද්ග඼ ඇතුෂාන්ත බුද්ධිය (Intrapersonal Intelligence)
පුද්ග ඇතුළාන්ත බුද්ධිය (Intrapersonal Intelligence) යනු, ස්වයං අවජඵෝධය
ජ ස සෙ ව දැක්විය හැකිය. ස්ව හැගීම්, ආජේගයන්, රුචි අරුචිකම් හා අභිප්‍රායන්,
තභා විසින්භ හදුනා ගැනීජම් හැකියාවක් ජභභ බුද්ධිය දියුණු කෙගත් පුද්ග යින් තුළ
අන්තර්ගතය. ජභභ බුද්ධිය දියුණු කළ පුද්ග යින් නිදහස හා ස්වාධීනත්වය අගය
කෙනු ඵන පිරිසක් වන අතෙ ජභොවුන් තභන් පිළිඵ඲ව නිවැෙදි තක්ජසේරුවකින්
යුක්ත ජේ. දාර් නිකයින්, බාවනාජයෝගීන් හා චින්තකයින් පුද්ග ඇතුළාන්ත බුද්ධිය
දියුණු කෙගත් පුද්ග යින් ස඲හා නිදසුන් සඳයයි.

11. ව්ලභාලධර්ම බුද්ධිය (Naturalistic Intelligence)
නිෙතුරුවභ මිනිසා සහ ඳරිසෙය අත්වැල් ඵැඳී ඳවතී. ඳරිසෙජයන් ජතොෙ මිනිසාද,
මිනිසාජගන් ජතොෙ ඳරිසෙජේ ද ඳැවැත්භක් ජනොභැති තෙම්ය. ඳාරිසරික වස්ත෕න්ජේ
සභාන අසභානතා, අනයයන් ජනොදකින සුවිජ ේෂිතා ක්ෂණිකව අවජඵෝධ කෙ ගැනීභ
ස්වබාවධර්භ බුද්ධිය දියුණු ව෕ පුද්ග යින් සතු හැකියාවන් ජේ. නිෙතුරුවභ අවට
ඳරිසෙය පිළිඵ඲ව උනන්දුජවන් කටයුතු කෙන ජභොවුන් ඳරිසෙයට සාර්ථකව මුහුණ
ජදනු ඵයි. ඳරිසෙජේදීන්, ආයුර්ජේද වවදයවරුන්, ජගෝත්‍රිකයන් හා ආදිවාසීන්
ස්වබාවධර්භ බුද්ධිය දියුණු කළ පුද්ග යින් ස඲හා නිදසුන් කිහිඳයක් ජේ.
ඳරිණාභවාදය ඉදිරිඳත් කළ චාල්ස් ඩාවින් ස්වබාවධර්භ බුද්ධිභතකු ස඲හා විශිෂ්ඨ
නිදසුනකි.

12. සාොං ය
ඵහුවිධ බුද්ධිය පිළිඵ඲ සිද්ධාන්තය ඉදිරිඳත් කළ ඇභරිකානු භජනෝවිදයාඥ ජහොවාර්ඩ්
ගාඩ්නර් තභ ජසොයා ගැනීභ පිළිඵ඲ ජභජසේ ස඲හන් කෙයි. “මනු඿ය බුද්ධිය අති඾යින්ම
පුළුල් වූ හබොහශෝ හවේ හ ොදුහේ ැතිර ගිය නිපුනතා වමූශයකින් වමන්විතය.දැනට
ඉන් 8ක් මම ගණනය කහෂමි. තල හබොහශෝ තිබිය ශැකිය.”ඔහු විසින් ඉදිරිඳත් කළ
නිපුණතා 8 වන්ජන් ඉහත සාකච්ඡා කළ ඳරිදි වාචසික බාෂාභය බුද්ධිය, සංගීත
රිද්භයානුක෕ බුද්ධිය, තාර්කික ගණිතභය බුද්ධිය, දෘ ය අවකා භය බුද්ධිය, කායික
සංච නභය බුද්ධිය, අන්තර් පුද්ග බුද්ධිය, පුද්ග ඇතුළාන්ත බුද්ධි හා ස්වබාවධර්භ
බුද්ධිය යි. භජනෝවිදයාඥ ජහොවාර්ඩ් ගාඩ්නර්ජේ ඉහත දැක්ව෕ ප්‍රකා යට අනුව ඳැහැදිළි
වන කරුණ නම්, බුද්ධිය යනුජවන් අදහස් වන්ජන් හුජදක් ඉහත ස඲හන් කළ
නයායන් 8 භත ඳදනම් ව෕වක් ජනොවන ඵවයි. සෑභ පුද්ග ජයක් තුළභ ජභභ බුද්ධි
වර්ග 8 අඩු වැඩි ව ජයන් ඳැවතිය හැක.

13. ම෕ ාශ්‍ර නාභාවලිය
• ක්ෂාණි, ලිහිණි පි.ජක්, ඵහුවිධ බුද්ධි නයාය අනුව ජඳෙ ඳාසල් දරුවන්ජේ
බුද්ධිභය දක්ෂතා හදුනාගත හැකිද?, දකුණු ආසියාතික අන්තර් ජාතික උසස්
අධයාඳන ආයතනය
• ද සිල්වා, පුනයා චාන්දනී. සම්ප්‍රදායික අධයාඳනජේ භළ සීනුව හැඬ ව෕ ජහොවාර්ඩ්
ගාඩ්නර්ජේ ඵහුවිධ බුද්ධි නයාය, (ජහොවාර්ඩ් ගාඩ්නර්ජේ ඵහුවිධ බුද්ධි නයාය
පිළිඵ඲ව භාක් ස්මිත් විසින් www.inted.org ජවේ අඩවිජේ ඳළකෙ තිබු ලිපිජේ
සිංහ ඳරිවර්තනය), දිවයින ඵදාදා අතිජර්කය, (2014.10.29)
• අතුජකෝෙළ, දයා ජෙෝහණ ; අතුජකෝෙළ, ජහේළි නිභළා, අධයාඳන භජනෝ විදයාව
හා ගුරුවෙයා, ශික්ෂා භන්දිෙ ප්‍රකා න,(2015)
• ඡායාර෕ඳ: අන්තර්ජා ජයනි