education bed

2. • નેશનલ ટ્રસ્ટ્ અધિધનયમ, 1999
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્ (રાષ્ટ્રીય ધિન્યાસ) એ ભારત
સરકારના સામાધિક ન્યાય અને અધિકારીતા
મંત્રાલયની એક િૈિાધનક સંસ્થા છે, િે “ઓટ્ીઝમ,
સેરેબ્રલ પાલ્સી, માનધસક ધિકલાંગતા અને
બહુ ધિિ ધિકલાંગતા િરાિતાં વ્યધિઓના
કલ્યાણ માટ્ે નેશનલ ટ્રસ્ટ્’ અધિધનયમ (1999ના
અધિધનયમ 44) હેઠળ સ્થપાયેલી છે.

3. • નેશનલ ટ્રસ્ટ્નું ધિઝન
• એક સમાિેશી સમાિ કે િે માનિની ધિધિિતાનું
મૂલ્ય સમિે છે. તે ધિકલાંગતા િરાિતા વ્યધિઓની
સંપૂણણ ભાગીદારીને ગૌરિ, સમાન અધિકાર અને તકો
સાથે સ્િતંત્ર રીતે જીિિા માટ્ે સક્ષમ અને સમથણ
બનાિે છે.
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્નું ધિઝન સ્ટ્ેટ્મેન્ટ્ તમામ ભારતીયો માટ્ે
ખૂબ બદલાયેલ ભારતને પ્રધતધબંધબત કરે છે અને તે
માનિ અધિકારો, એટ્લે કે UNCRPDના અધભગમ પર
આિાધરત છે.

4. • ધિઝન સ્ટ્ેટ્મેન્ટ્ એ નેશનલ ટ્રસ્ટ્ને ભારતમાં
ધિકલાંગતાના ક્ષેત્રમાં અગ્રણી હોિાનું ધ્યાન
કેધન્િત કરે છે. ધિકલાંગ વ્યધિઓ પર ધ્યાન
કેધન્િત કરતા કાયદા બદલાતા હોિાથી, કેધન્િત
નૈતૃત્િ સ્થાધપત થિું િરૂરી છે. સ્થાધનક અને
પ્રાદેધશક રધિસ્ટ્ર્ણ સંગઠનો અનેસ્થાધનક કક્ષાની
સધમધતઓ દ્વારા નેશનલ ટ્રસ્ટ્ે દેશભરમાં તેનું
ધિઝન સ્પષ્ટ્ કરિું અને તેના ઉપર ધ્યાન કેધન્િત
કરિું આિશ્યક છે.

5. • નેશનલ ટ્રસ્ટ્નું ધમશન
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્ ધિકલાંગ વ્યધિઓ અને તેમના
પધરિારોના ક્ષમતાના ધિકાસની તકો પ્રદાન કરિા,
તેમના અધિકારોની પૂધતણ માટ્ે, સક્ષમ િાતાિરણ અને
સમાિેશી સમાિના ધનમાણણની સુધિિા અને
પ્રોત્સાહન આપિાની ધદશામાં કાયણ કરે છે.
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્નું ધમશન અથિા મૂળ ઉદ્દેશ્ય એક
સક્ષમ િાતાિરણ બનાિિાનું છે, એટ્લે કે સિણગ્રાહી
સપોટ્ણ ધસસ્ટ્મ્સ દ્વારા ધિકલાંગ વ્યધિઓને તકો પૂરી
પાર્િી, િે અન્ય મંત્રાલયો, િગેરે સાથે સહયોગ કરીને
પણ થઈ શકે છે, િે સમાિેશી સમાિના ધિકાસ તરફ
દોરી િશે .

6. • નેશનલ ટ્રસ્ટ્નાં મુખ્ય ઉદ્દેશો નીચે મુિબ છે:
• ધિકલાંગ વ્યધિઓને તેમના સમુદાયની અંદર અને શક્ય
તેટ્લું સ્િતંત્ર અને શક્ય તેટ્લું પૂણણ રીતે જીિિા માટ્ે
સક્ષમ અને સશિ બનાિિું.
• સમાનતકોની અનુભૂધત, અધિકારનું રક્ષણ અને અપંગ
વ્યધિની સંપૂણણભાગીદારીની સુધિિા આપિી.
• િરૂધરયાત આિાધરત સેિાઓ પ્રદાન કરિા માટ્ે તેની
નોંિણી કરેલી સંસ્થાઓનેટ્ેકો આપિો.
• ધિકલાંગ વ્યધિઓ માટ્ે િાલીઓ અને ટ્રસ્ટ્ીઓની
ધનમણૂક માટ્ેની કાયણિાહી ધિકધસત કરિી.
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્નાં ઉદ્દેશો

7. નેશનલ ટ્રસ્ટ્ અંતર્ગત વિકલ ંર્ત ઓ
• નેશનલ ટ્રસ્ટ્ નીચેના ચાર પ્રકારના ધિકલાંગ
વ્યધિઓનાં કલ્યાણ માટ્ે કાયણ કરે છે
• 1. સ્િલીનતા (Autism)
• 2. મગિનો લકિો (Cerebral Palsy)
• ૩. માનધસક મંદતા કે મંદબુધિ (Merital
Retardation)
• 4. બહુ ધિિ ધિકલાંગતાઓ (Multiple Disabilities)

8. • નેશનલ ટ્રસ્ટ્ની યોજન ઓ
• 1. વિશ (શીઘ્ર હસ્તક્ષેપ અને શ ળ તૈય રી
યોજન ):
• આ નેશનલ ટ્રસ્ટ્ અધિધનયમ હેઠળના ચાર
ધિકલાંગતા િરાિતા 0-10 િર્ણની િય િૂથનાં બાળકો
માટ્ેની શીઘ્ર હસ્તક્ષેપ અને શાળા તૈયારી માટ્ેની
યોિના છે અને ધદશા કેન્િો સ્થાપિાનો હેતુ થેરાપી,
પ્રધશક્ષણ અને પધરિારના સભ્યોને ટ્ેકો પૂરો પાર્ીને
ધિકલાંગ વ્યધિઓને શીઘ્ર હસ્તક્ષેપ કરિાનો છે.

9. • રજીસ્ટ્ર્ણ સંસ્થાઓએ ધિકલાંગ વ્યધિઓને
તેઓની િય અનુરૂપ પ્રિૃધિઓ સાથે ધદિસમાં
ઓછામાં ઓછા 4 કલાક (સિારે 8 થી સાંિના 6
િાગ્યા સુિી) ર્ે-કેર સુધિિાઓ આપિી િોઈએ.
કેન્િમાં કેરીિર અને આયાની સાથે ધિશેર્ ધશક્ષક
અથિા શક હસ્તક્ષેપ ધચધકત્સક,
ધફધઝયોથેરાધપસ્ટ્ અથિા ઓક્યુપેશનલ થેરેધપસ્ટ્
અને ધિકલાંગ વ્યધિઓ માટ્ેના સલાહકાર હોિા
િોઈએ.

10. 2. ધિકાસ (ર્ે-કેર):
• આ ર્ે-કેર યોિના છે, િે મુખ્યત્િે ધિકલાંગ
વ્યધિને આંતવ્યધિત્િ અને વ્યિસાધયક
કુશળતા િિારિા માટ્ે ઉપલબ્િ તકોની શ્રેણીને
ધિસ્તૃત કરિા માટ્ે કાયણ કરે છે. કારણ કે તે ઉચ્ચ
િય િૂથોમાં સમાધિષ્ટ્ થઈ શકે. ધિકલાંગ વ્યધિ
િયારે ધિકાસ સેન્ટ્રમાં હોય તે દરધમયાન આ કેન્િ
ધિકલાંગ વ્યધિને કેરધગધિંગ સપોટ્ણ પણ આપશે.

11. • આ ઉપરાંત કેન્િ અન્ય િિાબદારીઓ ધનભાિિા
માટ્ે ધદિસે દરધમયાન થોર્ો સમય મેળિિા માટ્ે
નેશનલ ટ્રસ્ટ્ અધિધનયન હેઠળ આિતાં ધિકલાંગ
વ્યધિના પધરિારના સભ્યોને પણ સહાય કરિામાં
મદદ કરે છે. રજીસ્ટ્ર્ણ સંસ્થાઓએ ધિકલાંગ
વ્યધિઓને ધદિસની ઓછામાં ઓછી 6 કલાક
(સિારે 8થી સાંિના 6 િાગ્યા સુિી) િય અનુરૂપ
પ્રિૃધિઓ સાથે ર્ે-કેર સુધિિાઓ આપિી િોઈએ.
મધહનામાં ઓછામાં ઓછા 21 ધદિસ માટ્ે 3 કેર કેન્િ
ખુલ્લું રાખિું િોઈએ.

12. 3. ઘર ંિ (પુખ્તિયની વ્યવિઓ મ ટ્ે
ગ્રુપ હોમ)ઃ
• ઘરૌંદા યોિનાનો હેતુ એ છે કે ઓટ્ીઝમ, મગિનો
લકિો, માનધસક મંદતા અને બહુ ધિિ ધિકલાંગતા
િરિતા વ્યધિઓને તેમના જીિનકાળ દરધમયાન
ઘરની ખાતરી અને ઓછામાં ઓછી ગુણિિાની
સંભાળની સેિાઓ પ્રદાન કરિી તે છે.

13. • વ્યાિસાધયક ર્ોકટ્રો દ્વારા મૂળભૂત તબીબી
સંભાળની િોગિાઈ સધહતના સ્િીકાયણ જીિન
િોરણો સાથે પયાણપ્ત અને ગુણિિાની સંભાળની
સેિા આ યોિના દ્વારા ધિકલાંગ વ્યધિઓને
અપાય છે. ઘરૌંદા કેન્િ દ્વારા વ્યિસાધયક
પ્રિૃધિઓ, પૂિણ વ્યિસાધયક પ્રિૃધિઓ અને િિુ
તાલીમ માટ્ે સહાય પૂરી પાર્િી િોઈએ.

14. 4. વનર મય (આરોગ્ય િીમ યોજન )ઃ
• ધનરામય યોિનાનો ઉદ્દેશ ઓટ્ીઝમ (સ્િલીનતા),
સેરેબ્રલ પલ્લી (મગિનો લકિો), માનધસક
ધિકલાંગતા અને બહુ ધિિ ધિકલાંગ વ્યધિઓને
પોસાય તેિા આરોગ્ય િીમા પૂરા પાર્િાનો છે.
તમામ નોંિાયેલા લાભાથીઓને દિાઓ.
પેથોલોજી, રોગ ધનદાન ધિશેના પરીક્ષણો, િગરે
સહીત ઓપીર્ી ટ્રીટ્મેન્ટ્ ચાટ્ણની યાદી મુિબ
રૂધપયા એક લાખ સુિીનો આરોગ્ય િીમો અપાય
છે.

15. • ધબમારી િગરના ધિકલાંગો માટ્ે ધનયધમત તબીબી
ચકાસણી, દંત ધચધકત્સા, ધિકલાંગતાને રોકિા
માટ્ે સિણરી, ધબન-સધિણકલ હોધસ્પટ્લાઇઝેશન,
િન્મજાત ધિકલાંગતા સધહતની હાલની
ધિકલાંગતા માટ્ેની સુિારણાત્મક સિણરી,
ધિકલાંગત' અને ધિકલાંગતા સંબંધિત ગૂંચિણોના
પ્રભાિને ઘટ્ાર્િા માટ્ે થેરાપી, િૈકધલ્પક દિા અને
પધરિહન ખચણ િગેરેને આ યોિનામાં સામેલ કરી
છે.

16. 5.જ્ઞ નપ્રભ (શૈક્ષવિક સહ ય):
• જ્ઞાનપ્રભા યોિનાનો હેતુ ઓધટ્ઝમ, સેરેબ્રલ
પાલ્સી, માનધસક ધિકલાંગતા અને બહુ ધિિ
ધિકલાંગતા િરાિતા વ્યધિઓને ગ્રેજ્યુએશન
કોર્ણ, વ્યાિસાધયક અભ્યાસક્રમો અને વ્યિસાધયક
પ્રધશક્ષણ િેિા રોિગાર અથિા સ્િરોિગાર તરફ
દોરી િિા માટ્ે પ્રોત્સાધહત કરિાનું છે. નેશનલ
ટ્રસ્ટ્ ધિકલાંગ વ્યધિઓને માટ્ે કોસણ દીઠ એક
ધિધશષ્ટ્ રકમ પ્રદાન કરશે, િેમાં સામાન્ય રીતે ફી,
પધરિહન, પુસ્તકો, ધખસ્સાખચણ િગેરેનો સમાિેશ
થશે.

17. 6. સંભિ (સ ધનો અને સહ યક
ઉપકરિો)ઃ
• આ યોિના િિારાના સંસાિન કેન્િો સ્થાપિાની છે,
િે દેશના 5 ધમધલયનથી િિુ િસ્તી (2011 ની િસ્તી
ગણતરી મુિબ) િરાિતાં પ્રત્યેક શહેરમાં સ્થપાય જ્યાં
ધિકલાંગ વ્યધિઓ માટ્ેના સાિનો, સોફ્ટ્િેર અને
સહાયક ઉપકરણોનો સંગ્રહ કરીને ઉપકરણોનું
પ્રદશણન અને ધનદશણન કરિામાં આિતું હોય. સંભિના
કેન્િો નેશનલ ટ્રસ્ટ્ હેઠળની ધિકલાંગ વ્યધિઓની
સુિારણા અને સશધિકરણ માટ્ે સાિનો, ઉપકરણો,
સોફ્ટ્િેર િગેરેની માધહતી અને સરળ રીતે પ્રાપ્ત કરી
શકે તે લક્ષ્ય િરાિે છે.

18. 7. બઢતે કિમ (જાર્રૂકત અને
સમુિ ય આંતરવિય ):
• આ યોિના નેશનલ ટ્રસ્ટ્ની રધિસ્ટ્ર્ણ સંસ્થાઓને ટ્ેકો
આપશે િે પ્રિૃધિઓ કરિા માટ્ે નેશનલ ટ્રસ્ટ્
હેઠળના ધિકલાંગ વ્યધિઓની જાગૃધત િિારિા પર
ધ્યાન કેધન્િત કરશે. આ યોિનાના હેતુઓ સમુદાય
જાગરૂકતા, સંિેદના, સામાધિક એકીકરણ અને
ધિકલાંગ વ્યધિઓને મુખ્ય સમાિમાં િોર્િાના છે.
નેશનલ ટ્રસ્ટ્ દર િર્ે દરેક રધિસ્ટ્ર્ણ સંસ્થાઓ માટ્ે
મહિમ 4 પ્રિૃધિઓને પ્રાયોધિત કરશે . દરેક
રધિસ્ટ્ર્ણ સંસ્થાએ એક િર્ણમાં ઓછામાં ઓછી 1
પ્રિૃધિ (કાં તો સમુદાય, શૈક્ષધણક સંસ્થાઓ અથિા
તબીબી સંસ્થાઓ માટ્ે) યોિશે.