tailieuthamkhao

1. Sự phát triển não bộ trong bậc thang tiến hóa
Sự tiến hóa của bộ não con người đã trải qua nhiều thời kỳ. Sự tiến hóa mà chúng ta
nghiên cứu từ khoa học là sự tiến hóa của hình thức cơ thể trong thế giới vật chất.
Paul D. Maclean là một nhà khoa học chuyên nghiên cứu về sự tiến hoá của bộ não tại
trường đại học ở Washington D.C…Ông đã thừa nhận sự phát triển bộ não con người trải
qua 3 thời kỳ tiến hóa khác biệt:
1. Tiểu não: Từ thời kỳ tiền sử, bộ não căn bản của loài động vật bò sát trải qua nhiều
thời kỳ mới được chuyển hóa từ những dây thần kinh gắn liền với bộ phận khứu giác và
thị giác của một loài cá thành, đó là hình thức của bộ não con rùa, cá sấu, thằn lằn, rắn,…
Trong não bộ con người ngày nay, bộ não loài bò sát này là phần tiểu não, được nắm ở vị
trí phía trên của hành não, hoạt động của loài bò sát là do tính chất của bộ não không biết
ý thức, cho nên loài vật bò sát chỉ biết đói thì ăn, săn đuổi và chiến đấu để bảo vệ quyền
lợi, sợ hãi hay tức giận, …Tất cả các bản ngã trong con người tập trung từ chức năng của
tiểu não.
2. Trung não: Sau nhiều thời kỳ, bộ não loài bò sát dần dần phát triển thêm nhiều đơn vị
khác, đồi não, thị giác, thính giác và khứu giác được hoạt động tương quan nhau; hạch
hạnh nhân và hồi hải mã xuất hiện để làm sự ghi nhớ một cách đơn giản; đồi não dưới
được cấu tạo làm công việc phản xạ tự nhiên để đáp ứng nhu cầu kích thích trong cơ thể.
Đây là các phần của bộ não thứ nhì là bộ não loài động vật có vú như: kangaroo, ngựa,
cọp,…

2. Phần não này là phần Trung não, tức hệ thống bản tính trong não bộ của loài người. Bộ
não thứ nhì có nhiều những cấu trúc của các tuyến nội tiết điều khiển tâm sinh lý trong
con người và đồi não dưới điều khiển hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh tự động cho
cơ thể. Đây là phần não có khả năng phát triển cảm tính trong con người từ những tiểu ái
cá nhân, tình yêu thương giữa nam nữ, gia đình, thân thuộc.
3. Đại não: Trải qua cách đây 300 triệu năm, bộ não loài động vật có vú dần dần đã phát
triển theo hình dạng với một cách thô sơ mà kích thước của nó chỉ bằng một phần ba bộ
não con người hiện tại.
Cách đây 1 triệu rưỡi năm, bộ não này có hình dạng của bộ não con người bằng sự
chuyển hoá của xương sọ lồi ra phía trước và phần đại não lớn ra, lồi về phía trán, tạo
một vòng cong trên đỉnh phân biệt não bộ loài người và não bộ đơn sơ của loài động vật.
Những vị trí mở rộng ra phần đại não là phận sự của sự suy nghĩ, kế hoạch, tổ chức và
liên lạc thông tin. Sự phát triển về ngôn ngữ là một bước tiến cho sự tiến bộ của những
người khởi thủy. Nó giúp cho não bộ của người tiền nhân chúng ta gia tăng sự hoạt động
của chất xám trong bộ não, đó là phần não ở trán được tăng trưởng thêm, xương sọ ở trán
và đỉnh đầu có hình dạng nở ra như bộ não hiện đại.
Phần đại não tức bộ não chính của loài người là sự kết hợp của hai bán não đối xứng
nhau, mỗi bán não như một tấm gương phản chiếu các chức năng của nhau. Cho nên nếu
một bán não này bị hư hỏng thì bán não còn lại sẽ đảm nhận thêm vai trò của bán não
kia… Nhưng các hoạt động của hai bán não chỉ có thể tính khoảng 5%, đều là phục vụ
cho nhu cầu tiểu ái và bản ngã của hai bán não phụ kia. Còn lại rất nhiều lĩnh vực trên đại
não chưa được kích hoạt đúng mức.
Vùng vỏ não
Vỏ não có thể được chia thành bốn phần, có tên tương ứng với tên của các xương bao bọc
hộp sọ:
 Thùy trán (não)
 Thùy thái dương
 Thùy đỉnh
 Thùy chẩm
Với các đặc điểm của cấu trúc lớp (phân lớp), vỏ não được chia thành tân vỏ não và vỏ
não:
 Não tân - một phần của vỏ não trưởng thành với sáu lớp tế bào. Tân vỏ não được
chia thành hai loại: vùng vỏ não đồng vị và vỏ não

3.  Vỏ não - một phần của vỏ não có ít hơn sáu lớp tế bào, cũng được chia thành hai
phần: vỏ não cổ với ba lớp, vỏ não cũ từ bốn đến năm lớp, và màng ngoài vỏ não
liền kề với chúng.
Vỏ não của chúng ta, một lớp tế bào thần kinh, các kết nối và mạch, bao gồm các vùng
“cổ xưa” như vùng hải mã và các vùng “mới” như “vỏ não mới” sáu lớp, chỉ được tìm
thấy ở động vật có vú và nổi bật nhất là ở con người.
Nhưng trong quá trình tiến hóa, các thành phần của vỏ não phát sinh từ khi nào và chúng
tiến hóa như thế nào?
Các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu não Max Planck ở Frankfurt am Main đã nghiên
cứu biểu hiện gen trong tế bào thần kinh vỏ não của rùa và thằn lằn, và tìm thấy những
điểm tương đồng và khác biệt bất ngờ với vỏ não của động vật có vú. Những kết quả này
là một cột mốc quan trọng tái tạo lại sự tiến hóa của não động vật có xương sống.
Các mạch của vỏ não có tác dụng định hình nhận thức của chúng ta về thế giới, lưu trữ
ký ức và lên kế hoạch cho hành vi của chúng ta. Vỏ não, với tổ chức phân lớp điển hình,
chỉ được tìm thấy ở các loài động vật có vú, bao gồm cả con người và các loài bò sát như
thằn lằn và rùa. Động vật có vú, bò sát và chim có nguồn gốc từ một tổ tiên chung sống
cách đây khoảng 320 triệu năm. Các nhà thần kinh học tin rằng tổ tiên này có vỏ não nhỏ
với ba lớp, bởi vì cấu trúc tương tự ngày nay được tìm thấy ở vùng hải mã của động vật
có vú và trong tất cả các vỏ não của loài bò sát hiện đại: những vỏ não ba lớp này có thể
tương ứng với vỏ não tổ tiên chung của chúng
Bằng cách so sánh vỏ não của các loài bò sát ngày nay với vỏ não cũ và mới của động
vật có vú ngày nay (chẳng hạn như hồi hải mã và vỏ não mới), chúng ta có thể tìm kiếm
những điểm tương đồng, đặc điểm tổ tiên tiềm năng và sự khác biệt - xuất phát từ quá
trình tiến hóa độc lập của chúng - và từ đó tái tạo lại cấu trúc chính. đặc điểm của sự tiến
hóa vỏ não. Cho đến nay, việc so sánh vẫn dựa trên các đặc điểm phát triển và giải phẫu.
Nghiên cứu mới này, dựa trên đặc tính phân tử của từng tế bào thần kinh bò sát, cung cấp
dữ liệu chưa từng có để giúp tái tạo lại quá trình tiến hóa vỏ não.
Tài liệu tham khảo:
Sự phát triển của não bộ trong bậc thang tiến hóa:
https://tuhieuminh.blogspot.com/2013/10/su-tien-hoa-cua-nao-bo-va-con-nguoi.html
Vùng vỏ não: https://kerchtt.ru/vi/osnovnye-zony-kory-funkcii-i-stroenie-kory-
golovnogo-mozga/
Võ não mới, vỏ não cũ, vỏ não cổ: https://www.mpg.de/12027342/molecular-atlas-
reptile-brain