1. Pagina: 1 van 4
Vitale partnerschappen in veiligheid: Netwerk Vitale veiligheid NH
Stel, een aantal gemeenten in uw regio zit sinds vanochtend zonder drinkwater. Het lijkt erop dat deze situatie nog
even gaat aanhouden en er is besloten tot GRIP 4. Ook de crisisorganisatie van het drinkwaterbedrijf is volledig opge-
schaald. Dat er in zo'n geval nauw samengewerkt moet tussen veiligheidsregio, politie en het drinkwaterbedrijf spreekt
voor zich. Maar zijn daar eigenlijk wel samenwerkingsafspraken over gemaakt? Wie verzorgt bijvoorbeeld de commu-
nicatie richting de getroffen burgers? En zou een liaison van het drinkwaterbedrijf in het RBT of ROT niet handig zijn?
Met het Netwerk Vitale veiligheid Noord-Holland werken de veiligheidsregio's, politie en vitale bedrijven in
Noord-Holland samen bij het maken en onderhouden van afspraken.
Wat is vitale infrastructuur?
Vitale infrastructuur zijn de bedrijven en delen van de overheid die producten en diensten leveren die van es-
sentieel belang zijn voor het dagelijkse leven van de meeste mensen in Nederland. De vitale infrastructuur is
ingedeeld in 12 vitale sectoren met in totaal 31 onmisbare producten of diensten1.
Concreet gaat het bij vitale infrastructuur om bijvoorbeeld drinkwaterproductielocaties, schakelstations en
dijken. Daarnaast zijn er objecten die weliswaar niet onder het landelijke begrip van vitale infrastructuur val-
len, maar waarbij uitval regionaal tot grote ontwrichting kan leiden. Denk hierbij aan kwetsbare objecten als
ziekenhuizen en brandweerkazernes, tunnels, bruggen en wegen.
Wat is de rol van de veiligheidsregio en de politie bij vitale infrastructuur?
De veiligheidsregio's zijn verantwoordelijk voor het maken van afspraken met de beheerders van de vitale ob-
jecten, over de samenwerking ter voorbereiding op en bestrijding van een incident of ramp. In de Wet veilig-
heidsregio's is opgenomen dat het bestuur van de veiligheidsregio met haar crisispartners, zoals energie- en
drinkwaterbedrijven, afspraken maakt over samenwerking en deze vastlegt in haar crisisplan.
De politie heeft taken en verantwoordelijkheden rondom de bewaking en beveiliging van vitale infrastructuur.
Hierover maakt de politie afspraken met de beheerders van vitale objecten. Op basis van het Alerteringssys-
teem Terrorismebestrijding (ATb) worden vanuit zowel de politie als vanuit de beheerder veiligheidsmaatre-
gelen genomen.
Daarnaast is de politie verantwoordelijk voor een aantal processen in de rampenbestrijding en crisisbeheer-
sing, zoals verkeerscirculatie, ontruimen en evacueren, afzetten en beschermen en handhaving van de openba-
re orde. Bij een incident of ramp rondom een vitaal of kwetsbaar object neemt de politie dan ook deze "nor-
male" rampenbestrijdingstaken op zich.
Convenanten Vitale Partnerschappen in Veiligheid
Om tot daadwerkelijke samenwerking te komen in de voorbereiding op en bestrijding van rampen en crises,
is het afsluiten van een convenant een geschikt instrument. In een convenant kunnen afspraken worden opge-
nomen over onder andere alarmering en samen oefenen. Om de veiligheidsregio's, politie en vitale sectoren
te ondersteunen bij het afsluiten van convenanten, is het Veiligheidsberaad in 2009 het project Vitale Partner-
schappen in Veiligheid gestart.
Dit project, dat het Veiligheidsberaad in opdracht van het ministerie van BZK (nu V&J) heeft uitgevoerd, had
als doel om de veiligheids- en politieregio’s en vitale sectoren te ondersteunen bij het maken van samenwer-
kingsafspraken2. Hiervoor ontwikkelde het Veiligheidsberaad, in overleg met alle betrokkenen, landelijke con-
venanten voor de sectoren drinkwater, energie (gas en elektriciteit), waterbeheer en het spoor.
In de convenanten worden afspraken gemaakt over onder andere:
- De wijze waarop de betrokken crisisfunctionarissen een duurzame relatie opbouwen;
- Specifieke afspraken die in de plannen van de veiligheidsregio's moeten worden opgenomen;
- Specifieke afspraken die de sectoren in hun continuïteitsplannen of crisisplannen moeten opnemen;
- De wijze waarop de gezamenlijke afspraken worden beoefend;
- Afspraken over alarmering, opschaling, inzet, afschaling en evaluatie.
Om zoveel mogelijk congruentie in de regionale uitwerking van de afspraken te bewerkstelligen, wordt naast
het convenant tevens een format-actielijst opgesteld. In de actielijst worden de samenwerkingsafspraken uit
het convenant regiospecifiek uitgewerkt.
1
Bron: NCTV, zie bijlage, deze is voornemens de indeling te herzien
2
Het project is in 2012 afgesloten. Opvolging zal onderdeel zijn van het nieuwe project Continuïteit van de samenleving als uitvoe-
ring van de strategische agenda van het Veiligheidsberaad
2. Pagina: 2 van 4
De landelijke convenanten en de format-actielijsten worden bestuurlijk vastgesteld door het Veiligheidsberaad
en door de vitale sectoren zelf. De convenanten, inclusief uitgewerkte actielijsten, worden vervolgens op re-
gionaal niveau door de voorzitter van het veiligheidsbestuur, vertegenwoordiging van de nationale politie en
de directeur van het betreffende vitale bedrijf ondertekend. Hierna start het implementatietraject waarbij de
gemaakte afspraken binnen de organisaties belegd en uitgevoerd worden.
Netwerk Vitale veiligheid Noord-Holland
Eind 2013 heeft het Veiligheidsbureau van de Veiligheidsregio Kennemerland contact
gezocht met de collega’s van de veiligheidsregio’s Noord-Holland Noord en Zaan-
streek-Waterland. Zij kwamen tot de conclusie dat interregionale afstemming van de
convenanten en actielijsten efficiënt en meer doeltreffend is. Begin 2014 hebben zij
een startbijeenkomst georganiseerd met vertegenwoordiging van de nieuwe eenheid
Noord-Holland van de politie en de vitale bedrijven waarmee convenanten waren
gesloten.
Het belang om interregionaal en ook integraal met elkaar af te stemmen werd al snel
door iedereen van harte bevestigd. Afgesproken werd om samen een interregionaal
netwerk te vormen. Er kwamen drie “statements” uit de brainstormdiscussies:
1. De bestaande samenwerking wordt als goed ervaren, er wordt veel waarde gehecht aan centrale
contactpersonen per organisatie en dat vooral voortzetten. In die zin is dit netwerk niet nieuw.
2. De convenanten moeten leiden tot iets extra’s daarop, niet op een bureaucratische verantwoording
voor bijv. bestuurders.
3. Laten we het netwerk vooral gebruiken tot gezamenlijke strategische / beleidsmatige prioritering,
niet verzanden in gedetailleerde operationele acties.
Om dit netwerk te laten slagen is het van belang om het doel van dit netwerk gezamenlijk te bepalen. De vol-
gende punten kunnen hieraan bijdragen:
- Informatie delen
- Uniformering (actielijsten) / afspraken (incl. maatwerk)
- Efficiënter maken van uitvoering convenanten
- Elkaar leren kennen & onderhouden
- Samenwerking verstevigen
Met als motto: ‘Uniform waar het kan, maatwerk waar het moet’
Als voorbeeld kan gedacht worden aan de afstemming van oefeningen, door de vitale bedrijven te laten “rou-
leren” tussen de betrokken veiligheidsregio’s en/of slimme combinaties zoals het betrekken van één of meer-
dere vitale bedrijven als deelnemer en andere(n) als tegenspeler in een responscel of als waarnemer.
Het doel van het netwerk kan dan als volgt worden geformuleerd: “Het Netwerk Vitale veiligheid Noord-
Holland heeft als doel het maken en uitvoeren van gezamenlijke afspraken tussen de veiligheidsregio’s in
Noord-Holland en de vitale bedrijven in hun werkgebied met betrekking tot de voorbereiding en uitvoering
van crisisbeheersing.” Concrete resultaten zijn dan op elkaar afgestemde convenanten en actielijsten.
De thema’s van de convenanten/actielijsten worden als volgt gelijk getrokken:
Operationeel Beheersmatig
Melding en alarmering
Leiding en coördinatie
Informatiemanagement
Resourcemanagement
Crisiscommunicatie
Afstemming beheer
Risico-inventarisatie
Risicocommunicatie
Planvorming
Opleiden, trainen en oefenen
Herstel
Hoe de thema’s en actiepunten met elkaar in relatie zijn en binnen elke organisatie uitgevoerd kan worden, is
te zien in het (voorbeeld)schema in de bijlage.
Het netwerkoverleg zal 1x per 8 weken plaatsvinden en zal 1–1,5 uur duren. Elk netwerkoverleg start met
een presentatie van een partner. Tijdens dit netwerkoverleg zal dan een aantal acties van de actielijsten wor-
den besproken. De volgende thema’s krijgen vooralsnog de prioriteit:
1. Melding & Alarmering
2. Crisiscommunicatie
3. Opleiden, trainen en oefenen
Aanwezigheid bij het netwerkoverleg is vrijwillig, maar niet vrijblijvend! Voor een goede samenwerking is
commitment op niet alleen het ambtelijk niveau nodig, maar ook het tactische en strategisch/bestuurlijke.
Voor meer informatie over het Netwerk Vitale veiligheid Noord-Holland kunt u contact opnemen met:
Simon Stenneberg, T 0622689473, E sstenneberg@vrk.nl
3. Pagina: 3 van 4
Bijlage: indeling vitale sectoren
Sector Omschrijving Partners Noord-Holland3 Convenant?
energie elektriciteit, aardgas en olie Liander
Gasunie
Tennet
Stedin
Ja
Ja
Ja
Ja
telecommunicatie
en ICT
vaste en mobiele telefonie, radio,
omroep en internet
RTV Noord-Holland
DARES (noodcommunicatie)
Ja4
Ja5
drinkwater het leveren van drinkwater PWN
Waternet
Ja
Ja
voedsel voedselvoorziening (onder andere
supermarkten) en voedselveiligheid
gezondheid spoedeisende hulp en andere zieken-
huiszorg, geneesmiddelen en vaccins
financiële sector betalingen en financiële overdracht
overheid
beheer oppervlak-
tewater
waterkwaliteit en waterkwantiteit
(‘keren en beheren’)
Rijkswaterstaat (water)
Hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier
Hoogheemraadschap Rijnland
Ja
Ja
Ja
Ja
openbare orde en
veiligheid
VR Noord-Holland Noord
VR Zaanstreek-Waterland
VR Kennemerland
Politie eenheid Noord-Holland
Ja
Ja
Ja
Ja
rechtsorde rechtspraak en detentie, rechtshand-
having
Openbaar Ministerie NH
openbaar bestuur diplomatie, informatieverstrekking
overheid, krijgsmacht en besluitvor-
ming
Gemeenten
Defensie
Provincie NH
Ja6
transport vliegveld Schiphol, haven Rotterdam,
hoofdwegen en hoofdvaarwegennet
en spoor
ProRail (incl. HSL)
Rijkswaterstaat (weg/tunnel)
Provincie NH (weg/tunnel)
Amsterdam Airport Schiphol
Luchtverkeersleiding NL
Den Helder Airport
Port of Amsterdam
TESO (veerdienst)
Kustwacht
Ja
Ja7
chemische en nucle-
aire industrie
vervoer, opslag, productie en ver-
werking van stoffen
NAM (Den Helder)
ECN (Petten)
Taqa Energy (Bergen)
Tata Steel (IJmuiden)
Linde Gas Benelux (Velsen)
AirProducts (Haarlemmerliede)
KLM E&M (Schiphol)
Aircraft Fuel Supply (Schiphol)
3
Niet limitatief
4
NB: convenant rampenzender
5
NB: gericht op bijstand voor noodcommunicatie, alleen VR NHN
6
NB: convenant gericht op bijstand
7
NB: convenant Search And Rescue
4. Pagina: 4 van 4
Bijlage: relatieschema actiepunten (voorbeeld)