Q-koortspatiënt wil dat geitenboer uit Ransdaal strafrechtelijk wordt vervolgd

1. © Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Dinsdag, 18 oktober 2016
Hetstrafrecht
versusprotocollen
Q-KOORTS
NUJE CARIS
DOOR
SERGE SEKHUIS
John Lipsch (75) uit Arensgenhout wil dat justitie een
strafrechtelijk onderzoek instelt naar de gang van zaken
op geitenboerderij Nuje Caris in Ransdaal. Daar brak in
maart 2009 Q-koorts uit. Eigenaar Ron Grooten zou de
besmetting drie weken hebben verzwegen. Zo raakten
onnodig veel mensen besmet, onder wie Lipsch zelf.
T
ARENSGENHOUT
T
ientallen Q-koortspati-
enten kwamen gisteren
naar de rechtbank in
Den Haag. Daar begon
de zaak die de stichting
Q-uestionnamensdriehonderdvan
hen aanspande tegen de Staat. De
patiënten stellen de overheid aan-
sprakelijk voor hun ziekte, die niet
zeldenhuntoekomstdromenindui-
gen liet vallen. Ze claimen dat ze na
de eerste Q-koortsuitbraak in 2007
onvoldoende zijn geïnformeerd, ge-
waarschuwd en beschermd.
John Lipsch was er niet bij in Den
Haag. Hij voert zijn eigen gevecht.
De Arensgenhoutenaar heeft justi-
tie gevraagd een strafrechtelijk on-
derzoektestartennaarwaterinhet
voorjaar van 2009 is gebeurd op de
melkgeitenboerderij Nuje Caris
van Ron Grooten, indertijd geves-
tigd aan de Karstraat in Ransdaal.
Voor de tweede keer overigens. In
juni2011klopteLipschookalaanbij
het Openbaar Ministerie (OM). Na
een correspondentie van bijna een
jaar kreeg hij te horen dat was be-
sloten om, na onderzoek door de
etzo
aris
sloten om, na onderzoek door de
Nederlandse Voedsel en Warenau-
toriteit(NVWA),geenvervolgingin
te stellen. „Omdat ze drie jaar na
dato niet genoeg bewijs meer kon-
denvinden.”Datligtsindsderecen-
te uitzending van het tv-program-
ma Zembla totaal anders, is Lipsch’
stelligste overtuiging.
In de uitzending kwam Jesse Kuij-
pers aan het woord, een begeleider
vandegroepverstandelijkgehandi-
captendieviadestichtingRadarals
hulpboeren op Nuje Caris werkten.
VolgensKuijperswistGrootenalop
4 maart dat zijn bedrijf besmet was
metQ-koorts,maarvreesdehijvoor
de toekomst van zijn onderneming
endroeghijdaaromiedereenopom
NUJE CARIS
het stil te houden. De eigenaar zou
de uitbraak pas bijna drie weken la-
ter hebben gemeld bij de NVWA en
de GGD Zuid-Limburg.
„AldietijdwaaidendeQ-koortsbac-
teriën hier vrij rond en raakten er
mensenbesmet”,aldusLipsch.We-
kenlang ook bleef Grooten gewoon
bezoek ontvangen op zijn besmette
bedrijf, zag de Arensgenhoutenaar
bijZembla.EenschoolklasuitHeer-
leneneengroepjekinderendattus-
sen de pas geboren geitjes een ver-
jaardag vierde. „Hij had kunnen af-
bellen, maar deed dat niet.”
Grove nalatigheidGrove nalatigheid
‘Hetisduidelijkdathierweldegelijk
ernstige strafbare feiten plaatsge-
vonden hebben’, schrijft Lipsch in
zijnbriefaanjustitie.‘Ookiserspra-
ke van grove nalatigheid en het toe-
brengen van zwaar lichamelijk let-
sel, met de dood tot gevolg.’
Lipsch refereert aan artikel 300,
lid 4inhetWetboekvanStrafrecht,
waarin‘opzettelijkebenadelingvan
de gezondheid’ gelijk wordt gesteld
met mishandeling. De toevoeging
‘met de dood tot gevolg’ betreft in
elk geval het overlijden van de 17-ja-
rigeJoepvanderLinden,eenvande
Heerlensekinderendieindeweken
van Grootens geheimhouding Nuje
Caris bezocht. Hij kreeg epilepti-
scheQ-koorts.Driejaarlaterbeslo-
ten zijn ouders hem uit zijn lijden te
verlossen. Daarnaast zijn ten min-
stezesLimburgsepatiëntenoverle-
den aan Q-koorts, bleek eerder uit
cijfers van Jacqueline Buijs, inter-
nistinhetZuyderlandziekenhuisen
initiatiefneemster van een speciale
Q-koortspoli aldaar.
Daags na de uitzending van Zembla
kwamdebrancheorganisatieZLTO
metdereactiedatgeitenboerGroo-
ten ‘correct heeft gehandeld’: hij
volgde de destijds geldende proto-
collen. „Dat is natuurlijk juridische
kletskoek”,zoreageertLipsch.„Ge-
lukkig gaan bepalingen in het Wet-
boek van Strafrecht omtrent nala-
tigheidenhandelingendielichame-
lijk of psychisch letsel veroorzaken
boven dit soort regels. Het kan toch
nietzozijndatjeinonsland,zolang
je je maar aan de protocollen houdt
- als Grooten dat al heeft gedaan -,
mensen straffeloos met deze ziekte
kunt besmetten?”
Het is Lipsch met zijn verzoek om
strafvervolging naar eigen zeggen
niet te doen om financiële genoeg-
doening.„Ikwilgewoondatmensen
huneigenverantwoordelijkheidne-
menenzichnietverschuilenachter
0
allerleiprocedures.Dezemanheeft
drie weken lang zijn mond gehou-
den.Endatislevensgevaarlijk,zois
wel bewezen.”
HetverbaastdeQ-koortspatiëntuit
Arensgenhout overigens wel dat hij
tot nu toe alleen staat in zijn tocht
naarjustitie.Hijvraagtzichhardop
af waarom bijvoorbeeld de ouders
van Joep van der Linden zijn voor-
beeldnietvolgen.Ofanderemensen
die werkten op Grootens bedrijf en
ziek werden. „Het is wat dat betreft
stil hier in het dorp.”
Lipsch behoort, als gezegd, niet tot
de driehonderd Q-koortspatiënten
die de Staat aanklaagden. Hij volgt
dezaakuiteraardwel.„Ikhoordede
landsadvocaat zeggen: ‘de regering
treft geen blaam, de geitenhouders
hebbenhetgedaan’.Datisdeverde-
digingslijn van de Staat: die geiten
zijnnietvanons.Feitelijkheeftmen
daar gelijk in, maar het is wegkrui-
pen voor je verantwoordelijkheid.
Welhandig:wantdegeitenhouders
op hun beurt kunnen niet zeggen
dat de overheid niets heeft gedaan.
Ron Grooten is voor tonnen gecom-
penseerd nadat eind 2009 zijn dui-
zend geiten zijn geruimd. De men-
sen die ziek werden, kregen niets.
Jarenlanggingheteconomischebe-
lang voor het volksgezondheidsbe-
lang.Enveeartsen,waaromhebben
die nooit gewaarschuwd? Dat hoop
ik nu eens te doorbreken.”
AneurysmaAneurysma
Lipsch kreeg enkele weken na de
Q-koortsuitbraak in Ransdaal zijn
eerste klachten. Hij heeft chroni-
sche Q-koorts. In 2011 ontsnapte hij
aandedood.Bijtoevalwerdontdekt
dat hij een aneurysma had. De
Q-koortsbacteriën hadden zich ge-
nesteldindevaatwandvanzijnaor-
ta.Dezestondopspringen.Eenacu-
teoperatiereddezijnleven.„Inmid-
dels gaat het beter met me, ik hoef
geen medicatie meer te slikken, wel
moet ik nog ieder jaar twee keer op
controle.Deonzekerheidofdeziek-
te weer opvlamt, blijft. Altijd.”
Het functioneel parket, dat binnen
het Openbaar Ministerie gaat over
milieuzaken,heeftLipschbevestigd
datzijnbriefisontvangen.Wanneer
daarwordtbeslotenoferaldanniet
eenstrafrechtelijkonderzoekkomt,
isnietduidelijk.Eenwoordvoerster
benadrukt dat voor zo’n beslissing
geen termijn geldt. Ron Grooten
wilde gisteren niet reageren.
Reageren?
serge.sekhuis@delimburger.nl
Hetkantochnietzo
zijndatjeinons
land,zolangjeje
maaraande
protocollenhoudt,
mensenstraffeloos
meteenziekteals
Q-koortskunt
besmetten?
John Lipsch, Q-koortspatiënt
FOTO ANP
0
50
100
150
200
250
300
2007 2008 2009 2010
aantal gemelde
Q-koortspatiënten
per week
sep. 2007:
RIVM onderzoekt
uitbraak
Q-koorts in
N-Brabant
juni 2008:
eerste Q-koortsdode,
meldingsplicht
veehouders besmette
stallen melkgeiten en
melkschapen
april 2009:
vaccinatieplicht
geiten en schapen
in Brabant en
deel Gelderland
en Limburg
okt. 2009:
controle
melktanks
bedrijven
op
Q-koorts
dec. 2009:
ruiming 50.000
drachtige schapen
en geiten op
besmette boerderijen
juni 2010:
versoepeling
maatregelen
tegen
Q-koorts
apr okt. 2009009:il 20
aantal gemelde
Q pQ pQ-koortspatiëntennnnQ koortspatiënten
per week
j iii 2008
dec. 2009:9: d
2007 2008 2009 2010
Aanpak Q-koorts
bron: evaluatiecommissie q-koorts/rivm
* bekend bij rivm t/m 23-9/2016, naar schatting zijn er 74 patiënten zeker of waarschijnlijk overleden aan Q-koorts
Q-koortsmeldingen per gemeente
Aantal bevestigde
gevallen per
100.000 inwoners
0,1-10
10-20
20-50
50-100
100-200
200-500
500-1500
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Q-koorts-meldingen 168
0 1 7 11 5 1 10 0 0
1000 2354 504 81 66 19 28 21 6
Sterfgevallen*