1. Eindhovens Dagblad 11/08/2015
Copyright (c)2015 Eindhovens Dagblad 11/08/2015 Augustus 11, 2015 6:19 am / Powered by TECNAVIA
Copy Reduced to %d%% from original to fit letter page
Eindhoven en omgeving Redactie Prijs
56 pagina’s redactie@ed.nl ma t/m vrij € 1,95
103e jaargang krant niet bezorgd? zaterdag € 2,70
nummer187 bel 088-0139940 abonneeprijs € 1,11
Dinsdag 11 AUGUSTUS 2015
REGIO 1
REGIO 1
PAGINA 8
PAGINA 6
Vervelende
wespen
’t Eindje
De elpee is
helemaal
terug van
weggeweest
Vakantiebaan
opstap voor
de toekomst
door Hanneke van den Nieuwenhof
e-mail h.vdnieuwenhof@ed.nl
H
et is een flintertje op de top
van een vinger, maar het
moet na de chipmachine
van ASML een nieuw eco-
nomisch wonder voor de regio beteke-
nen: de optische chip.
De aan de TU/e ontwikkelde chip
werkt niet met elektriciteit, maar met
licht. Dat is geen unicum, maar ner-
gens ter wereld zijn wetenschappers
erin geslaagd zoveel functies op de
chip samen te brengen. Daardoor kan
hij veel meer dan de huidige fotoni-
sche toepassingen, terwijl hij én veel
kleiner is, én veel goedkoper én min-
der energie verbruikt.
„Wij verwachten dat rond 2020
heel veel apparaten via deze chips ver-
bonden zijn aan het internet. Dan pra-
ten we wereldwijd over meer dan hon-
derd miljard toepassingen waarbij we
verwachten dat deze nieuwe technolo-
gie een grote rol zal gaan spelen. Die
markt wordt dus heel erg groot”, zegt
Richard Visser. De directeur van
Smart Photonics, de TU/e spin-off die
lasers en optische chips produceert,
spreekt van ‘het nieuwe goud’. „Maar
dan moeten we het wel goed aanpak-
ken, kapitaal weten aan te trekken en
start-ups en bestaande bedrijven inte-
resseren voor de mogelijkheden van
optische chips die we hier hebben ont-
wikkeld.”
Visser staat niet alleen in zijn over-
tuiging. Betrokken bedrijven, kennisin-
stellingen en overheidsorganisaties in
de regio hebben zich nu gebundeld in
Photon Delta. Samen willen ze de
nieuwe technologie onder de aan-
dacht brengen van het midden- en
kleinbedrijf, zorgen dat er opleidingen
komen in fotonica en lobbyen bij de
politiek in Den Haag en Brussel.
Robert Feelders, vanuit TU/e Inno-
vation Lab initiatiefnemer voor het fo-
tonica-cluster, voorziet komende jaren
eenzelfde revolutie als die rond de mi-
cro-electronica halverwege de vorige
eeuw, toen de huidige chip werd gebo-
ren. In de regio Eindhoven zijn de
voorwaarden voor een economische
boom optimaal, schetst hij. Start-ups
rond de geïntegreerde optische chip
ontwikkelen zich snel.
„Eindhoven is de enige plek waar
dat gebeurt. We hebben niet alleen
een voorsprong in kennis en ontwik-
keling van de nieuwe fotonicatechno-
logie. In deze regio zijn ook bedrijven
gevestigd die de technologie kunnen
toepassen. Hightechbedrijven en de
TU/e werken al nauw samen aan de
verdere ontwikkeling en verkenning
van toepassingen. Maar ook voor het
MKB liggen er gigantische mogelijk-
heden.”
Hij ziet binnen enkele jaren dui-
zenden banen ontstaan, met Eindho-
ven als middelpunt ‘zoals San José in
Silicon Valley’.
Dan moet de regio het wel goed
oppakken, vindt hij. De huidige drie
miljoen euro voor het opstarten van
Photon Delta – de helft van de over-
heid, de rest van de deelnemende be-
drijven – is wat hem betreft veel te
weinig. Wil de regio zijn kansen be-
nutten, dan is een fonds van honderd
miljoen euro meer op zijn plaats.
„Photon Delta zal ook daar de komen-
de jaren hard aan werken in het be-
lang van de regio.”
Lees meer op pagina 3
De aan de TU/e ontwikkelde geïntegreerde
fotonische chip is dé belofte van de regio, stellen
betrokkenen. Misschien wel het nieuwe ASML.
‘We moeten
wel kapitaal
aantrekken
en bedrijven
interesseren’
Fotonica is het nieuwe
goud voor de regio Veel Nederlandse
daklozen in
opvang voor
uitgeprocedeerde
asielzoekers
ⅷ ⅷ ⅷ
Het stikt van
de wespen. Erg
irritant als je op het
terras zit of werkt.
De populairste
vakantiebaan
is dit jaar de
achtbaantester
● Leidende positie fotonische chips kan duizenden banen opleveren
ed.nl/economie
het laatste economische nieuws
€
Confronterend
bordspel als
sollicitatietraining
In Hart & Ziel
25
Prijzen p.p. o.b.v. 2 personen excl. reserveringskosten en Calamiteitenfonds
Natuurrijk KrefeldOntdek het veelzijdige Krefeld net over de Nederlandse grens!
Tip: wandel in de prachtige omgeving of bezoek Düsseldorf.
4-sterren Mercure Parkhotel Krefelder Hof
Inclusief ontbijtbuffet en welkomstdrankje
Kras.nl/53155 of bel 0900-969770 cpg
WEG-Z33.2.1
Autovakantie
Duitsland
3-4 dagen al v.a.
55
Klantbeoordeling 8,3
Vertrekdata: 30 oktober, 6 november, 13 november, 27 november
vanaf
€289,-
per persoon
www.effeweg.nl/wegener of bel 0529 - 46 96 67
Fouten voorbehouden. Prijzen vanaf p.p. o.b.v. 2 pers. Excl. reserveringskosten en Calamiteitenfonds.
Unieke 4-daagse busreis - 70 jaar bevrijding in Berlijn!
Tijdens dit themajaar zijn er vele herdenkingen en feestelijkheden.
Berlijn is historisch gezien onlosmakelijk verbonden met de Tweede
Wereldoorlog. Vier met ons 70 jaar vrijheid in Berlijn!

2. Eindhovens Dagblad 11/08/2015
Copyright (c)2015 Eindhovens Dagblad 11/08/2015 Augustus 11, 2015 6:20 am / Powered by TECNAVIA
Copy Reduced to %d%% from original to fit letter page
EINDHOVENS DAGBLAD DINSDAG 11 AUGUSTUS 2015
NIEUWS 3
Fotonica is gericht op elemen-
ten die elektrische stroom om-
zetten in licht (fotonen) en
elementen die licht omzetten
in elektrische stroom (electro-
nen). De bekendste voorbeel-
den zijn LEDs, zonnecellen en
halfgeleider lasers die ge-
bruikt worden voor communi-
catie over glasvezel.
De zogeheten PICs (Photonic
Integrated Circuits) zullen ko-
mende decennia de elektroni-
sche chips deels vervangen,
maar vooral aanvullen. Want
optische chips kunnen in de-
zelfde tijd veel meer data ver-
werken. Ook gebruiken ze
veel minder energie, waar-
door het dataverkeer goedko-
per wordt. Optische chips bie-
den bestaande functionalitei-
ten op extreem klein formaat
en gewicht waardoor deze nu
ook toepassing vinden in de
medische wereld, auto-indus-
trie of de lucht- en ruimte-
vaart. Maar belangrijker is
nog dat er ook hoge verwach-
tingen zijn voor nog niet be-
staande markten. De verwach-
ting is dat de markt voor foto-
nische chips, net als de micro-
lelektronica in de vorige
eeuw, snel zal groeien. Eerste
geschatte marktomvang is 100
miljard euro per jaar in 2020.
De politiek is inmiddels door-
drongen van het belang. De
Verenigde Naties hebben 2015
omgedoopt tot International
Year of Light, waarin fotonica
centraal staat. In 2012 is de
technologie door de Europese
Commissie uitgeroepen als
één van de vijf ‘key enabling
technologies’ (sleuteltechnolo-
gieën) voor 2020. In Neder-
land behoort fotonica tot de
topsector hightech systems
materials (HTSM) en wordt
als zondanig gehonoreerd.
EINDHOVEN. Noem het alsjeblieft
geen concurrent, zegt de woord-
voerder van ASML nadrukkelijk.
De optische chip opent een ande-
re markt, het is geen andere produ-
cent van chipmachines. En ja,
ASML participeert in de ontwikke-
lingen rond de geïntegreerde opti-
sche chips. „Want als er machines
worden ingezet op een nieuw ge-
bied, willen we daar aan mee wer-
ken.”
Serieus neemt de chipmachine-
bouwer de ontwikkelingen zeker.
Want als in deze regio verbreding
of verdieping van de hightechin-
dustrie plaatsvindt, is dat goed
voor iedereen, zegt de woordvoer-
der. Of fotonica werkelijk een
nieuwe pijler onder de regionale
industrie gaat worden, daarover
wil hij geen uitspraak doen.
Al jaren wordt in de regio ge-
speculeerd over het nieuwe
ASML. Komt dat er inderdaad, dan
is Smart Photonics ongetwijfeld
een goede kandidaat. Net als de
chipmachinefabrikant is de Eind-
hovense start-up gebaseerd op
een nieuwe technologie die een
nieuwe industrie kan laten op-
bloeien en voor grote
werkgelegenheid en economi-
sche welvaart kan zorgen. Smart
Photonics, dat naast onder meer
ASML, FEI, NXP en Philips, deel-
neemt in Photon Delta, bouwt ver-
der op de door de TU/e ontwikkel-
de optische chip: de zogeheten
photonic integrated chip (PIC).
Smart Photonics is het enige com-
merciële bedrijf ter wereld dat de
nieuw ontwikkelde technologie
gebruikt om deze PICs te produce-
ren. Niet voor zichzelf, maar voor
anderen.
De ambities zijn stevig. In sep-
tember opent het bedrijf een zoge-
naamde cleanroom op de High
Tech Campus. Zelf spreekt Ri-
chard Visser, directeur van Smart
Photonics overigens over ‘prepro-
ductie’.
„Een productiefaciliteit waarin
de apparatuur aanwezig is om foto-
nische chips te produceren. Hier
gaan we de eerste aantallen produ-
ceren. In 2018 denken we een com-
pleet nieuwe fabriek nodig te heb-
ben. Daar zijn vele miljoenen eu-
ro’s mee gemoeid. Daarvoor voe-
ren we nu de eerste gesprekken.”
Hoewel Visser een grote markt
voorziet voor fotonische chips,
gaat hij er niet van uit dat ze de
elektronische chips volledig gaan
vervangen. De chips op basis van
indium fosfide bieden vooral ande-
re mogelijkheden. Ze zullen on-
der andere worden gebuikt voor
industriële toepassingen en voor
de knooppunten in het dataver-
keer. „De fotonicatechnologie gaat
de huidige technologie verder hel-
pen en maakt nieuwe functionali-
teiten mogelijk. Met de nieuwe
chips kun je bepaalde metingen
wel duizend keer nauwkeuriger
maken. En door de nauwkeurig-
heid van de laser kunnen er nieu-
we scan- of behandeltechnieken
worden ontwikkeld voor bijvoor-
beeld medische toepassingen.
Voor datacommunicatie worden
nu al fotonische componenten ge-
bruikt.”
Visser verwacht dat over tien
jaar alle computers fotonisch ge-
koppeld zijn aan datanetwerken.
In die markt ziet hij een grote rol
weggelegd voor Smart Photonics.
„Met onze technologie kunnen
we meerdere chips met verschil-
lende functies in dezelfde proces-
gang produceren”, legt hij uit.
„Dit noemen wij Multi Project
Wafers. Met deze eigenschap kun
je snel en goedkoop nieuwe chips
testen waarmee het ook veel toe-
gankelijker wordt voor het MKB.
Normaal moet je als bedrijf voor
een bepaalde functie een chip la-
ten ontwikkelen en testen. Dat
kost al gauw veertig- tot vijftigdui-
zend euro. Maar met ons
MPW-proces kunnen meer bedrij-
ven gebruikmaken van hetzelfde
proces en wordt het voor een be-
drijf veel goedkoper om te kijken
of zo’n functie werkt.”
„De Nederlandse overheid
heeft de afgelopen decennia meer
dan 300 miljoen euro in de
branche geïnvesteerd. Dit geld is
vooral in onderzoek gestoken, nu
is het tijd om de vergaarde kennis
toe te passen in producten”, bena-
drukt Visser. „We denken dat het
MKB zijn voordeel kan doen met
optische chips, maar dan moeten
ze wel bekend zijn met het feno-
meen. Daarom gaat Photon Delta
het midden- en kleinbedrijf op-
zoeken, voorlichting geven over
de mogelijkheden van optische
chips en bekijken op welke ma-
nier ze die kunnen gebruiken.
Daarmee hopen we de nieuwe
technologie toegankelijk te maken
voor het MKB. Ook de vouchers
van Photon Delta helpen daarbij.”
De cleanroom die
Smart Photonics in
september opent
op de High Tech
Campus is de
opstap naar een
fabriek in 2018.
‘In 2018 denken we
een nieuwe fabriek
nodig te hebben. Daar
zijn vele miljoenen
euro’s mee gemoeid’
‘Het MKB kan zijn
voordeel doen met
optische chips, maar
dan moeten ze er wel
bekend mee zijn’
ⅷ ⅷ ⅷ
Fotonica wereldwijd belangrijke groeimarkt
ⅷ ⅷ ⅷ
● Cleanroom op Eindhovense High Tech Campus
foto’s ANP
sneller data-
verkeer, grotere
capaciteit,energiezuinig
lichtere
materialen,
minder energie-
verbruik
meten van
temperatuur,
druk in machines,
gasconcentraties
van cel-analyse tot
endoscopie
geavanceerde meet-
en regelsystemen,
bijvoorbeeld radar-
systemen voor de
auto
kassen
waarin alles
wordt gemeten.
Bijvoorbeeld groei van
gewassen. Detectie
ziekten.
Dat
aen communicatie
Veiligheid, metrologie
Automotiv
e
Med
isch
luch
t-en ruimtevaart
Agri-food
‘In 2018 eerste fabriek open’