Giriş, Temel Makroekonomik Göstergeler, Nüfus, GSYİH ve Sektörler Payı, Tarım Sektörü, Tarım Sektörünün GSYİH Payı, Sanayi Sektörü, İhracat, İthalat, Göç ve Kentleşme, İstihdam, Yoksulluk başlıkları altında olan bu slayt, Özbekistan ekonomisinden bahsediyor.

2. • Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti
(Özbekçe: Oʻzbekiston Respublikasi), Orta Asya'da bir
ülkedir. Altı bağımsız Türk devletinden biridir.
Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan,
güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve
güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn
ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı
bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir
cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk
cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Ülke tarihî
önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir
kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe
konuşur. Rusça yönetimde ve ülkenin farklı etnik
grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır.
Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede
İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu
takip eder. Müslümanların çoğu mezhepsizdir.

3. • Özbekistan bayrağı üç ana renkten oluşur. Bu
renkler, yeşil, beyaz ve mavidir. Beyaz şeridin
üst ve alt kısmında yer alan kırmızıçizgiler,
kuvvetli devlet yapısını temsil eder. Yeşil, hem
hoşgörünün hem de misafirperverliğin
simgesidir. Mavi rengi Türklüğü, beyaz ise
adalet ve barışı simgeler. Bayrağın üst
kısmında yarım ay ve 12 yıldız bulunmaktadır.
Yarım ay İslamiyet'i, yıldızlar ise toplam 12
adet olan burç kuşağını simgeler.
Özbekistan'ın en kalabalık 5 şehri sırasıyla,
Taşkent, Namangan, Semerkant, Andican ve
Buhara'dır. Ülkenin tarihi yerleşim
merkezlerinden biri olan Buhara'da tarih ve
kültür turizmi fazlasıyla gelişmiştir. Asya'nın
bilim merkezi olarak tanımlanan kentte, Miri
Arap Medresesi, Kalyan minaresi, İmam
Buhari Müzesi ve Abdülaziz Han Medresesi
bulunuyor. Toplam 143 kilometrekarelik bir
alana sahip olan Buhara, her yıl 1 milyonun
üstünde turist tarafından ziyaret ediliyor.

4. • Özbekistan, OrtaAsya'da yer
almaktadır. Denize kıyısı yoktur. 5 ülke
ile kara sınırı bulunur. Doğusunda
Kırgızistan ve Tacikistan, kuzeyinde ise
Özbekistan ile komşudur. Ülkenin
güneyinde ise Türkmenistan ve
Afganistan yer alıyor.
• Özbekistan'ın nüfusu (tahmini)
33.469.203'tür.Nüfusun %80'inden
fazlası Özbek ve Müslümandır. Etnik
nüfus dağılımında Ruslar, Tatarlar,
Türkler ve Tacikler de yer alıyor.
Özbekistan en genç nüfusa sahip Orta
Asya ülkelerinin başında gelmektedir.
Ülkede ortalama yaşam süresi
erkeklerde 69 iken kadınlarda 75'dir.
• Ülkenin para birimi Özbekistan
Somu'dur. 1991 yılında bağımsızlığını
ilan eden ülke, bir yıl sonra Özbekistan
Somu'nu kullanmaya başlamıştır.

5. • Özbekistan'ın başkenti
Taşkent'tir. Ülkenin doğusunda
yer alan Taşkent'in yüz ölçümü
334,8 kilometrekaredir. 1966
yılında büyük bir deprem
felaketinin yaşandığı kentte
birçok bina yenilenmiştir.
Taşkent, 2 milyon 400 bine
yaklaşan nüfusuyla, ülkenin en
kalabalık şehridir. Başkent, aynı
zamanda Özbekistan'ın en çok
turist çeken şehridir. Timur
İmparatorluğuna ait eserlerin
sergilendiği Tarih Müzesi, her yıl
binlerce turist tarafından ziyaret
ediliyor. Emir Timur Meydanı,
Nevai Tiyatrosu, Özbekistan
Tarihi Müzesi, Abulkasım
Medresesi ve Olimpik Zafer
Müzesi de Taşkent'te yer
almaktadır.

6. • Kendisiyle aynı adı taşıyan eyaletin başkenti olan Namangan,
Özbekistan'ın en kalabalık ikinci şehridir. Toplam nüfusu 450
bine yakın olan kent, Fergana vadisinin kuzeyinde yer alır.
Şehirde Namangan Uluslararası Hava Limanı bulunur. Doğal
güzellikleri ve yeşil alanları ile ünlü kentte birçok anıt ve park
da bulunuyor.
Özbekistan'ın en kalabalık 3. şehri Semerkant'tır. Semerkant,
tıpkı başkent Aşkabat gibi tarihi 2500 yıl öncesine dayanan
köklü bir kenttir. Özbekistan'ın eğitim merkezi olan şehirde
toplam 7 üniversite bulunuyor. Bu üniversitelerden bazıları,
Özbekistan Bilim Akademisi Arkeolojisi Enstitüsü, Semerkand
Devlet Tıp Enstütüsü ve Semerkand Devlet Üniversitesidir. Şehir,
tarihi dokusu ve yapıları sayesinde en fazla turist çeken
Özbekistan şehirlerinin başında gelir. Bibi Hanım Cami ve Uluğ
Bey Rasathanesi, Semerkand sınırları içerisindedir.
Özbekistan'da yer alan diğer şehirler şunlardır: Fergana, Nukus,
Karşi, Angren, Urgenç, Çirçig, Hokand ve Andican'dır.

7. Güncel veriler link’i-
https://tr.tradingeconomics.com/uzbekistan/indicators

8. 28,56 29,34 29,77 30,24 30,76 31,3 31,85 32,39 32,96 33,58
39,5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
10 yıllık dinamik

9. • (2012-2017 yılları incelendiğinde GSYİH ortalama % 7,16 oranında büyüme
göstermiştir). Ülkenin 2018 yılı Gayri Safi Yurt İçi Hasılası(GSYİH) 50,5
milyar Dolar’a ulaşmıştır. GSYİH içinde özel sektörün payı ise % 82.9 olarak
gerçekleşmiştir.
• Hızlı büyüme güçlü iç ve dış talepten kaynaklanmaktadır. Özellikle
yurtdışında çalışan Özbek işçi vatandaşlarının gönderdiği dövizler
(GSYİH’nın % 15’i) ve ülkenin ihraç mal fiyatlarının (altın ve hidrokarbon)
dönemsel olarak yüksek seyretmesinin etkisiyle tüketim ve gayrimenkule
yatırım canlılığını korumaktadır. Özbekistan’ın Gayri Safi Yurt İçi Hasılası
(GSYİH) sektörel bazda incelendiğinde, hizmetler sektörünün % 53,5 ile ilk
sırada yer aldığı görülmektedir. Bunun dışında, sanayi (% 21,8) ve tarım
sektörlerinin (% 14,9) ülke ekonomisi için büyük öneme sahip olduğu
bilinmektedir. Özbekistan sağlanan hızlı ekonomik büyümeye rağmen düşük
gelire sahip ülkeler gurubunda yer almaktadır.
• 2019 yılı ocak-eylül döneminde ülkede GSYH geçen yılın aynı dönemine göre
yüzde 5,7 artarak yaklaşık 38,5 milyar dolara ulaştı.
• IMF'ye göre GSYİH 2018‘e ve 2019’a göre 2020 yılında pandemiden
kaynaklanarak, %0.7 seviyesine düştü.

10. • GSYİH’nın yaklaşık yüzde 22’sini oluşturan ve işgücünün yüzde 29’unu istihdam
eden tarım Özbek ekonomisinin bel kemiğidir. Özbekistan’da bulunan çitflik
şirketlerinin yüzde 63,7’si dekhkan çiftlik, yüzde 34,1’i özel şirket, yüzde 2,2’si de
devlet kuruluşudur. Toplam ihracat gelirinin yüzde 10-15’ini ise tek başına pamuk
oluşturur. Ülkede ayrıca önemli miktarlarda ipek, buğday, meyve ve sebze
yetiştirilir ve hayvancılık yapılır.Başlıca ihracat yapılan sektörler ise,
enerji,altın,demir ve demir dışı metaller, tekstil ve gıda sektörleridir. Tarımsal
üretim 2011 yılında %6,6 artmıştır. Tarım sektöründe temel ürün pamuk olup
toplam tarımsal üretimin yaklaşık yüzde 40’ını teşkil etmektedir. Özbekistan son üç
sezonda, Çin, Hindistan, ABD, Pakistan ve Brezilya’dan sonra dünyadaki altıncı
büyük pamuk üreticisidir. Ülke, 2008-09 ve 2009-10 sezonlarında 1.0’er milyon ton
pamuk üretmiştir. 2008-09 sezonunda 6.3 milyon tonluk toplam dünya ihracatının
0.6 milyon tonunu gerçekleştirerek A.B.D.’den sonra ikinci sıraya yerleşmiştir. Son
yıllarda ortalama 3 milyon ton pamuk üretimi gerçekleştiren ve yaklaşık 1 milyon
ton pamuk ihraç eden Özbekistan’da 2011 yılında toplam 3483,5 bin ton pamuk
üretilmiş olup pamuk üretimi 2010’a göre %2,9 artış göstermiştir. Pamuk dışında,
buğday, sebze (patates, domates, lahana, salatalık, biber) ve meyve (üzüm, elma,
ayva, kavun, karpuz), ile ipek başlıca tarımsal ürünleri oluşturmaktadır. Ülkede
yılda yaklaşık altı milyon ton meyve ve sebze üretilmekte olup, bu miktar iç
piyasanın ihtiyacını fazlası ile karşılamaktadır.

11. • Tarım sektöründe temel ürün pamuk olup toplam
tarımsal üretimin yaklaşık yüzde 40’ını teşkil
etmektedir. Özbekistan son üç sezonda, Çin, Hindistan,
ABD, Pakistan ve Brezilya’dan sonra dünyadaki altıncı
büyük pamuk üreticisidir. Ülke, 2008-09 ve 2009-10
sezonlarında 1.0’er milyon ton pamuk üretmiştir. 2008-
09 sezonunda 6.3 milyon tonluk toplam dünya
ihracatının 0.6 milyon tonunu gerçekleştirerek
A.B.D.’den sonra ikinci sıraya yerleşmiştir. Son yıllarda
ortalama 3 milyon ton pamuk üretimi gerçekleştiren ve
yaklaşık 1 milyon ton pamuk ihraç eden Özbekistan’da
2011 yılında toplam 3483,5 bin ton pamuk üretilmiş
olup pamuk üretimi 2010’a göre %2,9 artış
göstermiştir. Pamuk dışında, buğday, sebze (patates,
domates, lahana, salatalık, biber) ve meyve (üzüm,
elma, ayva, kavun, karpuz), ile ipek başlıca tarımsal
ürünleri oluşturmaktadır. Ülkede yılda yaklaşık altı
milyon ton meyve ve sebze üretilmekte olup, bu miktar
iç piyasanın ihtiyacını fazlası ile karşılamaktadır.
• 2020 yılı için tarım, GSYİH'nın %17,6'sı ve işgücünün
%30'undan fazlasını istihdam ediyor.

12. • Özbekistanın ekonomisi tarım ve hayvancılığa
dayanır. Ülkede başlıca tarım ürünleri, tahıl,
pirinç, mısır, tütün ve çeşitli sebze ve meyvelerdir.
Özbekistan, pamuk üretiminde Bağımsız Devletler
Topluluğu (BDT) üyesi cumhuriyetler arasında
birinci, dünya ülkeleri arasında üçüncü sırada yer
alır. Ülke ekonomisinde bir diğeri önemli alan ise
hayvancılıktır.Yaygın olarak sığır ve koyun
yetiştirilir. Özbekistan, önemli yer altı
zenginliklerine sahiptir. Başlıca yer altı
zenginlikleri petrol, altın, uranyum, doğal gaz,
kömür, bakır, çinko, kurşun ve molibdir.Altın
üretimi ve rezervi bakımından dünyanın sayılı
ülkeleri arasında yer alır. Ülkenin önemli ihracat
ürünleri petrol gazları, otomotiv, pamuk, bakır,
radyoaktif elementler, altın, yaş meyve ve çinkodur.
Başlıca ithalat ürünleriyse otomotiv aksamları,
ilaç, petrol yağları, ahşap ürünler ve otomotivdir.
Çin, Kazakistan, Rusya, Türkiye ve GüneyKore
ülkenin başlıca ticaret ortaklarıdır.

13. • Özbekistan’da Pamuk Üretimi - Özbekistan pamuk üretiminin
yapılabildiği dünyadaki sayılı yerlerden birisidir. - Fakat pamuk
üretimi Amu Derya Nehri’nden aşırı su kullanılması nedeniyle
Aral Gölü’nde daralmaya ve çevresel sorunlara yol açmıştır. -
Son yıllarda pamuk fiyatındaki düşüşler ülke ekonomisinde ciddi
sıkıntıya sokmuştur. - Ülkede pamuk üretimi düşme
eğilimindedir - Diğer taraftan, uzun vadeli tahminler, yakın
zamanda görülen artışa rağmen, pamuk fiyatlarının düşmeye
devam edeceği yönündedir. - Özbek ekonomisi pamuğa
dayanmaya devam etmesi halinde, iklim koşullarındaki ve global
fiyatlardaki oynamalara maruz kalma riskiyle karşı karşıya
kalacaktır.
• Özbekistan’ın tarım sektörü geniş çaplı modernizasyona ihtiyaç
duymaktadır, zira en fazla istihdam yaratan sektör ve ülkenin en
büyük ihracat geliri kaynağı olmasına rağmen tarımın
potansiyeli tam anlamıyla değerlendirilememektedir. Tarımın
karşı karşıya bulunduğu sorunlar ve geliştirilmesi gerekli yönleri
aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

14. • Orta Asya’da artan su sıkıntısıyla birlikte, pamuk üretiminin
azaltılarak, tahıl ve diğer ürünlerin üretimine ağırlık verilmesi
gündeme gelmiştir. Ülke topraklarının çok az bir kısmının tarıma
elverişli olması nedeniyle, tek tip tarım ürününde yoğunlaşma aşırı
tuzlanma, erozyon gibi bir takım ciddi sorunların ortaya
çıkmasına ve beraberinde tarımsal verimin düşmesine neden
olmuştur. Ayrıca, makine ile yakıt yetersizliği de tarımın
gündemindeki sorunlardandır. Su sıkıntısı ve çevresel
problemlerin etkisi yanında, hükümetin yürüttüğü ithal ikameci
politikanın bir parçası olarak da Özbekistan kendi kendine yeterli
bir tahıl üreticisi ülke olmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede,
önümüzdeki yıllarda tarım ve tarıma dayalı sanayilerdeki
yatırımların artması beklenmektedir. • Özbekistan, sebze ve meyve
üretimi açısından iyi bir konumda olmakla birlikte, işleme
tesislerindeki yetersizliklerden ve eski teknoloji kullanımından
ötürü bu alandaki üretim istenilen düzeyde artırılamamaktadır.
Dolayısıyla gıda işleme ve paketleme sektörünün geliştirilmesi
gerekmektedir. Devlet firması olan
UZMEVASABSAVOTUZUMSANOAT (Özbekistan meyve, sebze,
üzüm sanayii) sebze, meyve ve paketleme sektörüne hakimdir.

15. • • Tarımsal alanlarda özel mülkiyetin olmayışı, reform çabalarını olumsuz
yönde etkilemektedir. 1999 yılından itibaren büyük ölçekli devlet
işletmelerinin özelleştirilmesi başlatılmakla birlikte tarım alanları devlet
mülkiyetinde kalmaya devam etmektedir. Yapılan özelleştirme, arazilerin
bir nevi kiralanması anlamına gelmektedir. • Tarım genel olarak devlet
kontrolündedir; tarımsal üretim merkezi planlama ile yürütülür ve
çiftçinin mahsulü devlet tarafından satın alınır. Çiftçi yetiştirdiği
ürünlerin (pamuk hariç) devlete vermekle yükümlü olduğu miktarı aşan
kısmını istediği gibi satma ve kullanma hakkına sahiptir. Devlete
verilmesi gereken miktar hektar başına ton olarak belirlenir. Çiftçi
üretim fazlasını ancak yaşadığı vilayet dahilinde satabilmektedir. Pamuk
üreten çiftçilerin ürettiği pamuğun tamamını devlet almakta olup,
pamuk ticareti yasaktır. Özel mülkiyet olarak kırsal kesimde yaşayan
vatandaşlara dağıtılan arazilerde üretilen sebze ve meyvenin (pamuk
hariç) istenilen fiyattan pazarlanabilmesi ve serbestçe satılabilmesi
imkanı tanınmıştır. 2008 yılında alınan ve özel çiftliklerin büyütülmesini
öngören bir karar uyarınca, küçük çiftlikler büyük işletmelerin
oluşmasına imkan verecek şekilde yeniden dağıtılmıştır.

16. • Ülke ekonomisinde sanayi sektörünün
payı düzenli şekilde büyümektedir.
Ekonominin çeşitlendirilmesi,
modernizasyonu, yeni ve modern
teknolojileri uygulamaya koymaya
yönelik alınan tedbirler neticesinde
sanayinin GSYİH’daki oranı 1995
yılındaki %27,8’den 2020 yılında
%34,1’e ulaşmıştır. Sanayide imalat
oranı %72,1'i, madencilik %18,7'yi
oluştururken geri kalan pay da elektrik,
doğalgaz, su temini, kanalizasyon
sistemleri ve yenilenebilir enerji
sektörlerine aittir. Nüfusun gelirlerinin
başlıca en önemli kaynaklarından
sayılan hizmetler sektörü de gelişmekte
olup GSYİH’daki oranı 1995’te %39,8
iken 2020’de %56,9’u bulmuştur.

17. Ocak-Eylül 2020 döneminde ihraç edilen mal ve hizmetlerin
bileşiminin analizi, mal ve hizmetlerin yapısında önemli bir
değişiklik olmadığını göstermektedir, ancak Ocak 2018'e kıyasla
gıda ve canlı hayvanlar, gıda dışı hammaddeler (yakıt hariç)
mineral yakıtlar, yağlama yağları ve benzeri maddeler ile mineral
yakıtlar dışında tüm emtia gruplarında artış gözlenmiştir.
• Bu yılın Ocak-Eylül döneminde
Özbekistan’dakiihracatçı sayısı 5 bin
389adet oldu. Mezkûr ihracatçılar
tarafından6.666,8 milyondolar değerinde
(kıymetli metal ihracatı hariç)mal ve hizmet
ihracatı yapıldı. 2019'un aynı dönemine
göre%28,2 düşüş kaydedildi.İhracat
içerisinde ürün gruplarının payı şu şekilde
gerçekleşti: sanayi malları %16,4, gıda ve
canlı hayvanlar %7,3, diğer kategorilere
girmeyen kimyasallar ve benzeri ürünler
%4,8,mineral yakıtlar, yağlama yağları ve
benzeri malzemeler %3,9.Ocak-Eylül
2020'de ihracat, geçen yılın aynı dönemine
göre%6 düşüşle 12.471,3 milyon dolar
olarak gerçekleşti.İhracat dinamikleri,
2020'nin ikinci çeyreğinde 2.910,7 milyon
ABD doları olduğunu göstermektedir.
Üçüncüçeyrekteisebu rakam 3.275,2 milyon
olmuştur. Bu yılın ikinci çeyreğine göre iki
katın üzerinde artışla 6.185,9 milyon ABD
doları olarak gerçekleşmiştir.

18. • 2020 Ocak-Eylül döneminde ithalat
hacmi 2019 yılının aynı dönemine
göre %16,5 azalarak 15.018,9
milyondolar olarak gerçekleşti.
İthalat içerisindeen büyük payı,
makine ve ulaşım araçları (%38,6),
sanayi ürünleri (%17),kimyasallar
ve diğer kategorilere dahil olmayan
benzer ürünler (%13,8)
oluşturdu.Mal ve hizmet ithalatının
yapısına bakıldığında,2020 Ocak-
Eylül döneminde ithal mal hacmi
geçen yılın aynı dönemine göre
2.000,8 milyon dolar azalarak
14.177,4 milyon dolar olarak
gerçekleşti. Hizmet ithalatı ise 841,5
milyon olarak gerçekleşti.
• İthalatın dinamiklerine göre,
2020'nin ikinci çeyreğinde ithalat
4.804,7 milyon dolarken, üçüncü
çeyrekte biraz artarak 5.448,5
milyon dolara yükseldi. Geçen yılın
ikinci ve üçüncü çeyreğine göre
düşüş sırasıyla%19,7 ve%18,9
oldu.Cari dönemde ithal edilen mal
ve hizmetlerin kompozisyonu
incelendiğinde 2018 yılının aynı
dönemine göre makine ve ulaşım
ekipmanı ithalatının
payı%37,3'ten%38,6'yaçıkarken,
yakıt hariç gıda dışı hammadde
payının%4,3'ten 4'e, sanayi malları
ithalatının payı
ise%18,3'ten%17'yegeriledi.

19. • Ocak-Eylül döneminin sonunda, Çin Halk
Cumhuriyeti(toplam ithalatın%21,4'ü) veRusya
Federasyonu (%20,1) Özbekistan’ınen büyük
tedarikçileriolmuştur.En büyük yedi tedarikçiülke
(Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kore
Cumhuriyeti, Kazakistan, Türkiye, Almanya ve Çek
Cumhuriyeti) 11.833,8 milyon ABD doları tutarında
toplam ithalatın%72,8'ini teşkil
etmiştir.Özbekistan’ınyatırım ortamı iyileştikçe, bu
alandaki reformlar doğal olarak makine ve teçhizat
ile bunların parçalarının ithalatını artırmaktadır.
Böylece Çin Halk Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti,
Rusya Federasyonu, Almanya ve Türkiye gibi
büyük ölçekli yatırımlar sonucunda bu ülkelerden
ithal edilen ürünlerde deithalat artışı
yaşanmaktadır.

20. • İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI:
• Ocak-Eylül 2020 sonunda 852,4
milyondolar değerindeinşaat malzemeleri
ithalatıgerçekleşmiş olup bu değer toplam
ithalatın %5,7'sini teşkil etmiştir.Ahşap ve
ahşap ürünler (%48,1), çimento (%10,2),
cam ve cam ürünler (%5,3) ve asbest
(%2,7) en çok ithal edilen inşaat
malzemeleri olmuştur.Ocak-Eylül 2020
döneminde inşaat malzemeleri ithalatı
Ocak-Eylül 2019'a göre (%15,2)
azalmıştır.İnşaat malzemeleri ithalatı
Özbekistan’dakibüyük ölçekli inşaat ve
yeniden yapılanma çalışmalarının hayata
geçirilmesine yöneliktir.En büyük inşaat
malzemesi ithalatı ahşap ve ağaç
ürünleridir. Ocak-Eylül 2020'de bu
malların ithalatı%11,6 düşerek410 milyon
dolar olarak gerçekleşmiştir.En önemli
düşüş, Ocak-Eylül 2019'daki 135milyon
dolardan 2020 Ocak-Eylül döneminde87
milyon dolar olarak gerçekleşençimento
ürünlerindekaydedilmiştir.

21. • Özbekler uzun bir göç hareketi sonucunda geldikleri
günümüz Özbekistan topraklarında 1500-1512
arasında hâkimiyetlerini tesis ederek yerleşmiş ve
oradaki topluluklarla kayn`aşmışlardır. Bugün
Özbekistan tarihi yazılırken, günümüz sınırlarının
öte yanındaki gelişmelere kapalı kalınması nedeniyle,
16. yüzyıl başında Özbekistan’a göç eden Özbek
kavmine dışarıdan gelen ve “modern Özbek”
topluluğunun oluşumuna etkisi olmayan bir kitle
olarak bakılmaktadır. Özbekistan’daki tarihçiler, bu
göçün tarihlerinde herhangi bir önemi olmadığını
ifade ederken, aynı göç hareketinin parçası olarak
Kazakların bugünkü Kazakistan’a yerleşmeleri
Kazakistan tarihinde kritik önemde bir konu olarak
ele alınmaktadır.
• .

22. • Kamaloddin’in İlkhamov’u eleştirirken öne çıkardığıöncelikle,
İlkhamov’un Özbeklerin üç topluluğun, yani göçebe Özbekler, onlara
katılan yerel Türk ve Oğuz kavim ve boyları ile Sartların karışımıyla
ortaya çıktığı iddiasıdır. Aslında resmî görüş de ülkedeki tüm halkları
kucaklamaktadır.Ancak burada asıl karşı çıkılan Özbekistan’daki
halklar değil, oraya sonradan gelen göçebe Özbek boylarıdır.
• Etnik şekilleniş 12. yüzyılda tamamlandığından göçebe Özbekler dâhil
sonradan buna katılan bütün kavimler modern Özbek halkını
oluşturan çekirdeğin dışında kalmaktadır. Kamaloddin’in aktardığı
resmî yaklaşıma göre, modern Özbek dili (Uygurca ile birlikte)
Karluk lehçesinden çıkmış, Mahmud Kaşgarî, Yusuf Has Hacib
Balasagunî ve 12-13. yüzyıllardaki yazarlarca geliştirilmiştir. Bu dil
de, o bölgede olgunlaşan kültür de, sonradan buraya gelen Özbekler
tarafından benimsenmiştir. Bu nedenle aslında onların Özbekistan’a
bir etkisi olmadığı, tersine ülkenin zengin kültürel birikimiyle onları
özümsediği savunulmaktadır . Bu nedenle Özbeklerin ve
Özbekistan’ın tarihi birbirinden ayrılmakta ve burada “kendi”
tarihleri olarak tercih edilen ülkenin tarihi olmaktadır.

23. • Özbekistan’da İstihdam ve Çalışma
İlişkileri Bakanlığının açıkladığı verilere
göre, geçen yıl içinde iş gücüne 320
binden fazla kişi katıldığı belirtildi,
ayrıca işsizlik oranı yüzde 0.2 azalarak
yüzde 9.1’e geriledi.
• Özbekistan’da işsizlik oranları ve iş
gücüne katılım verilerine bakıldığında,
2018 yılının ilk yarısına oranla 2019
yılında, aktif nüfusun yüzde 9.1’i işsiz
olarak kaydedilirken; en yüksek işsizlik
oranları, Kaşkaderya, Sırderya ve
Fergana bölgelerinde gerçekleştiği
bildirildi.
• Öte yandan, söz konusu verilere
bakıldığında ülkede istihdam ihtiyacı
olan kişi sayısı 1 milyonu aştığı
görülüyor. 30 yaş altı işsizlik oranı yüzde
15,1 iken kadın işsizlik oranı yüzde 12,7
olarak kaydedildi.

24. • Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Mart
2020'de, nüfusun standart ve yaşam kalitesinde
bir iyileştirme sağlayan, istikrarlı istihdam
oluşturacak, ekonominin tüm dallarının ve
alanlarının rekabet gücünü artırmak için
gerekli koşulları gerçekleştirecek "Ekonomik
kalkınma ve yoksulluğun azaltılması alanında
devlet politikasını önemli ölçüde güncellemeye
yönelik tedbirlerhakkında" bir Kararname
imzaladı. Özellikle Özbekistan Cumhuriyeti
Ekonomi ve Sanayi Bakanlığı, Özbekistan
Cumhuriyeti Ekonomik Kalkınma ve
YoksulluğuAzaltma Bakanlığı'na
dönüştürülerek, tüm paydaşların katılımıyla
YoksulluğuAzaltma Programı geliştirilmesi
öngörülüyor. Özbekistan'da Yoksulluğun
Azaltılması Konsepti için bir taslak halihazırda
geliştirildi. Bu taslak, uluslararası deneyimler
çerçevesinde yoksulluk düzeylerini hesaplama
kriterleri ve yoksulluğun azaltılması için etkili
araçları içeriyor.