AKP iktidarı sırasındaki ekonomik "başarının" değerlendirilmesi
•
0 likes•515 views
Türkiye, AKP iktidarı sırasında – GSYİH, Kişi Başı GSYİH, Enflasyon ve Yabancı Yatırım Miktarı bakımından – ekonomik büyüme ve istikrarı yakalamıştır. Bu başarı, geçmiş hükümetler ve diğer büyüyen ekonomiler ile karşılaştırıldığında pek de etkileyici değildir
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (12)
Viewers also liked
Viewers also liked (6)
Similar to AKP iktidarı sırasındaki ekonomik "başarının" değerlendirilmesi
Similar to AKP iktidarı sırasındaki ekonomik "başarının" değerlendirilmesi (9)
AKP iktidarı sırasındaki ekonomik "başarının" değerlendirilmesi
- 3. Türkiye, AKP iktidarı zamanında ekonomik büyüme ve istikrar elde etmiştir. Bu başarı, geçmiş hükümetler ve diğer büyüyen ekonomiler ile karşılaştırıldığında pek de etkileyici değildir Temel Mesajlar 1. AKP hükümeti zamanında ekonomik büyüme ve istikrar sağlanmıştır 2. 3. Bir takım temel ekonomik göstergeler analiz edildiğinde, AKP hükümetinin geçmiş hükümetlere kıyasla daha üstün başarı sağlamadığı görülmektedir Türkiye, AKP hükümeti zamanında, gelişmekte olan ekonomiler ile benzer düzeyde performans göstermiş olup, daha üstün bir performans sergilememiştir. 2002 yılından itibaren tüm dünya ekonomileri, özellikle gelişmekte olan ekonomiler, istikrarlı ekonomik büyüme sergilemişlerdir Türkiye ekonomisinin IMF’ye olan borcu azalmış olsa da toplam dış borç, AKP iktidarında artmıştır. 2002 yılında 130 milyar ABD Doları olan dış borç, 2011 yılında 307 milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir 4.
- 4. Toplam ve kişi başı GSYİH, 2002 ve 2011 yılları arasındaki AKP iktidarı sırasında istikrarlı bir şekilde büyüme kaydetmiştir Türk Ekonomisinin Temel Göstergelerinin Gelişimi Kaynak: Dünya Bankası GSYİH, sabit 2000 ABD Doları kuru [ABD$ milyar]1) 5.25% 2011 422.8 2010 389.7 2009 357.0 2008 375.1 2007 372.6 2006 356.0 2005 333.0 2004 307.2 2003 280.9 2002 266.9 Kişi başı GSYİH, sabit 2000 ABD Doları kuru [ABD$]1) 4,078 3.87% 2011 5,741 2010 5,356 2009 4,969 2008 5,288 2007 5,324 2006 5,155 2005 4,887 2004 4,569 2003 4,235 2002 1 – EKONOMİK BÜYÜME VE İSTİKRAR 1) AKP 2002 yılı sonunda seçimleri kazanmış olup halen iktidardadır
- 5. AKP hükümeti zamanında yabancı yatırımlar artmış ve enflasyon tek haneli seviyelerde sabitlenmiştir Türk Ekonomisinin Temel Göstergelerinin Gelişimi Kaynak: Dünya Bankası Yabancı Yatırım Girişi, cari ABD Doları [ABD$ milyar] 1) 34.94% 2011 16.0 2010 9.0 2009 8.4 2008 19.5 2007 22.0 2006 20.2 2005 10.0 2004 2.8 2003 1.7 2002 1.1 Enflasyon, tüketici fiyatları [yıllık %] 1) 1 – EKONOMİK BÜYÜME VE İSTİKRAR 2011 6.5 2010 8.6 2009 6.3 2008 10.4 2007 8.8 2006 10.5 2005 10.1 2004 10.6 2003 25.3 2002 45.0 1) AKP 2002 yılı sonunda seçimleri kazanmış olup halen iktidardadır
- 6. • Türkiye’de enflasyon AKP hükümeti öncesinde hızlı bir düşüşe başlamıştı - 1994 yılında %106 seviyesinden 2002 yılında %45 seviyesine geriledi. Ayrıca, 2000’li yıllarda gelişmekte olan ülkelerin bir çoğunda enflasyonlar hızlı bir şekilde düşmüş ve ekonomik istikrar sağlanmıştır – enflasyonun sabitlenmesi küresel bir trend görülmektedir • Türkiye ekonomisi 2002-2011 yılları arasında yılda %5.25 büyümüş, 1960-2000 yılları arasında ise yılda %4.6 büyümüştür AKP hükümeti zamanında elde edilen ekonomik büyüme ve istikrarda, olumlu küresel trendlerin ve 2001 krizi sonrası başlayan ekonomik toparlanmanın katkısı büyüktür Önemli Gerçekler ve AKP Hükümeti Üzerindeki Etkileri Kaynak: Dünya Bankası • Türkiye ekonomisi 1981 yılında 22., 1991 yılında 21., 2002 yılında 17. ve 2011 yılında tekrardan dünyanın en büyük 17. ekonomisi olmuştur • Geçmiş hükümetler, Türkiye’yi dünyadaki GSYİH sıralamasında yükseltmekte başarılı olmuşlardır. Ancak, AKP döneminde benzer bir başarı sağlanamamıştır Önemli Gerçekler AKP Hükümeti Üzerindeki Etkileri 2 – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KARŞILAŞTIRMA • Ekonomiyi istikrara kavuşturma ve enflasyonu düşürme planı 2001 krizi sonrasında Kemal Derviş’in liderliğinde geliştirilmiş ve uygulanmaya başlanmıştır. AKP hükümeti iktidara geldiğinde, toparlanmaya başlamış bir ekonomi ve istikrarın sağlanması için düzgün bir plan ile karşılaşmıştır. Ayrıca, enflasyonun düşürülmesine dair gösterilen küresel ilgi de AKP hükümetine destek olmuştur • AKP hükümeti geçmiş hükümetlere kıyasla daha yüksek büyüme hızı elde etmiştir. Bu başarıda küresel trendlerin rolü büyüktür • Türkiye ekonomisi, 1960-2000 yılları arasında gelişmekte olan ülkelerden (ortalama) daha yüksek büyüme hızı göstermiştir. Aynı başarı, AKP iktidarında yakalanamamıştır, Türkiye gelişmekte olan ülkelerden daha yavaş büyümüştür A B C
- 7. AKP öncesi hükümetler, Türkiye’nin GSYİH sıralamasını yükseltme başarısı göstermişlerdir. Aynı başarı, AKP hükümeti tarafından tekrarlanamamıştır Ülkelerin GSYİH sıralaması (sabit 2000 ABD Dolar kuru) Kaynak: Dünya Bankası 2A – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KARŞILAŞTIRMA 1981 1991 2002 2011 1. ABD 2. Japonya 3. Almanya 4. Fransa 5. İngiltere …….. 16. Hindistan 17. İsveç 21. Avusturya 22. Türkiye …….. 1. ABD 2. Japonya 3. Almanya 4. İngiltere 5. Fransa …….. 16. Hindistan 17. İsviçre 21. Türkiye …….. 1. ABD 2. Japonya 3. Almanya 4. İngiltere 5. Çin …….. 16. Rusya 17. Türkiye 1. ABD 2. Japonya 3. Çin 4. Almanya 5. İngiltere …….. 16. Rusya 17. Türkiye
- 8. AKP hükümeti, geçmiş hükümetlere kıyasla daha yüksek ekonomik büyüme yakalamış olsa da, aynı trend gelişmekte olan ekonomilerde de görülmüştür – AKP bu küresel trendden faydalanmıştır Kaynak: Dünya Bankası 2B – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KIYASLAMA Yıllık GSYİH büyüme rakamları [%] 1) Gelişmekte olan ülkeler Doğu Asya ve Pasifik, Avrupa, Orta Asya, Latin Amerika & Karayipler, Orta Doğu ve Afrika’dan gelişmekte olan ülkelerin hepsini içermektedir Yorumlar • Türkiye ekonomisi 2002 yılına kadar olan bütün dönemlerde gelişmekte olan ülkelerin üzerinde büyümüş olsa da, AKP iktidarında ekonomik büyüme gelişmekte olan ekonomilerin gerisinde kalmıştır • Dünya ekonomisi 2002-2011 yılları arasında yılda %2.69 büyürken, gelişmekte olan ekonomiler çok daha hızlı bir büyüme kaydetmiştir - yılda %6.61. Bunun en büyük sebebi, 2000’li yıllarda küreselleşmenin de etkisi ile gelişmekte olan ekonomilerde artan verimlilik, tüketim ve doğrudan yabancı yatırım olmuştur. Avrupa ve Amerika gibi gelişmiş ülkeler tüketim doygunluk seviyesine ulaştıkça, bu ülkeler, ilgilerini gelişmekte olan ülkelere doğru yönlendirmişlerdir - bu da gelişmekte olan ülkelerin daha hızlı büyümesine katkıda bulunmuştur • Küreselleşme ve gelişmekte olan ekonomilerde yaşanan hızlı büyüme, AKP hükümetinin elde ettiği ekonomik büyümenin büyük bir bölümünü açıklamaktadır Türkiye’de ve Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Yıllık GSYİH büyüme rakamları 1960-2000 1970-2000 1981-2000 4.6 3.7 4.3 3.6 4.4 3.3 1991-2000 1960-2011 2002-2011 4.0 4.5 5.3 3.9 4.2 6.6 Türkiye Gelişmekte olan ülkeler AKP İktidarı 1) 1)
- 9. AKP hükümeti, enflasyonu tek haneli rakamlara indirmiş olsa da, enflasyon AKP öncesinde düşmekteydi - ayrıca enflasyonda istikrar sağlanması bütün dünyada gerçekleşmiştir Kaynak: Dünya Bankası 2C – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KIYASLAMA Türkiye’de Enflasyon, tüketici fiyatları [yıllık %] 54.4 2000 54.9 1999 64.9 1998 84.6 1997 85.7 1995 80.3 1996 88.1 1994 106.3 2001 2002 45.0 6.5 2011 AKP’nin iktidara gelmesi Diğer Ülkelerdeki Enflasyon Oranları[yıllık %] • Türkiye’deki enflasyon oranı, doğru politikalar sonucunda, 1994 senesinde %106’dan 2002 senesinde %45’e düşürüldü. AKP iktidarında bu düşüş devam etti ve enflasyon tek haneli rakamlarda sabitlendi • 1994 senesinde 70’ye yakın ülkenin enflasyon oranları %10’un üzerindeyken bu rakam 2011 senesinde 20 civarı ülkeye kadar düştü. Enflasyon oranlarının düşürülmesi ve ekonomik istikrarın sağlanması konusunda 2000’li senelerde küresel bir efor harcandığını söyleyebilir ve görebiliriz. Bu sadece Türkiye’de görünen ve AKP hükümetinin yaptığı bir icraat değildir AKP dönemi öncesi Türkiye’de ve Dünya’daki Enflasyon Değişiminin Analizi 1994 2011 Brezilya 2076% 6.6% Bulgaristan 96% 4.2% Uruguay 45% 8.1% Romanya 137% 5.8% Cezayir 29% 4.5% Yorumlar
- 10. Türkiye ekonomisi, seçilmiş 10 ülke arasında 4. en hızlı büyüyen ülke olmuştur – büyüme oranı gelişmekte olan ülkelerin ortalama GSYİH büyümesinden düşüktür Kaynak: Dünya Bankası 3 – KÜRESEL KIYASLAMA Karşılaştırılabilecek ülkelerdeki yıllık GSYİH büyüme oranları, 2002-2011 [%] 3.9 Tayland 4.0 Rusya 4.7 Mısır 4.9 Türkiye 5.3 Hindistan 5.6 Endonezya 8.1 Çin 10.7 Dünya Gelişmekte Olan Ülkeler Brezilya Güney Afrika 3.5 2.4 Meksika 2.7 6.6 3,548GSYİH, 2011 [ABD$ milyar] 1,047 293 423 163 434 188 945 194 722 Yorumlar • GSYİH büyüme oranı açısından Asya ekonomileri (Çin, Hindistan, Endonezya) Türkiye’den daha hızlı büyümüş ve daha iyi bir performans göstermiştir. Türkiye ekonomisinin 2002-2011 seneleri arasındaki büyümesi dünya ekonomisinin üzerinde olsa da (olması gerektiği gibi), gelişmekte olan ülkelerin ortalama GSYİH büyüme oranının altında kalmıştır • Çin ve Hindistan ekonomileri yüksek büyüme oranları sonucunda gelişmekte olan ülkelerin toplam GSYİH’sinin önemli bir miktarını oluşturmaktadır. Bu sebeple, Çin ve Hindistan’ın yüksek GSYİH büyüme oranlarının gelişmekte olan ülkelerin ortalama değeri (%6.6) üzerinde önemli bir etkisi bulunmaktadır Türkiye’nin GSYİH Büyüme Oranı Kıyaslaması 2) 2) AKP, 2002 senesinin sonunda iktidara geldi ve o tarihten beri iktidarda devam etmektedir 42,568 11,207 1) 1) Karşılaştırılabilecek ülkelerin seçim metodolojisini raporun 2. bölümünde bulabilirsiniz
- 11. Türkiye, kişi başı GSYİH büyüme oranı bakımından seçilen 10 ülke arasında 5. sıradadır Kaynak: Dünya Bankası 3 – KÜRESEL KIYASLAMA Reel Kişi Başı GSYİH Büyüme Oranları, 2002-2011 [%] 2.8 Mısır 3.1 Tayland 3.1 Türkiye 3.9 Endonezya 4.5 Hindistan 4.9 Rusya 6.6 Çin 10.2 Brezilya Güney Afrika 2.3 1.1 Meksika 1106 / 2640 Kişi Başı GSYİH, (2002/2011) [ABD$] Yorumlar • 2002-2011 seneleri arasında Türkiye’nin kişi başı GSYİH değeri yıllık %3.9 büyümüştür. Bu değer birçok ülke ile benzer olmakla beraber, bu değer BRIC (Brezilya – Rusya – Hindistan – Çin) ülkelerinin gerisinde kalmıştır. Türkiye, Güney Afrika, Meksika ve Tayland’dan daha yüksek bir büyüme oranı yakalamıştır • Türkiye’nin kişi başı GSYİH rakamı AKP hükümeti öncesinde de 2. sıradaydı (seçilmiş 10 ülke içerisinde), 2011 senesinde de 2. sırada kalmıştır – sıralamada bir değişiklik olmamamıştır Yıllık Kişi Başı GSYİH Büyüme Oranı Kıyaslaması 1) 475 / 843 1968 / 3033 816 / 1207 4078 / 5741 2043 / 2699 1508 / 1977 3740 / 4803 3108 / 3825 5703 / 6288 1) AKP, 2002 senesinin sonunda iktidara geldi ve o tarihten beri iktidarda devam etmektedir
- 12. AKP hükümeti zamanında, IMF kredisi USD 18 milyar azalmış olsa da (2011 senesi sonu itibari ile), toplam dış borç USD 177 milyar artış göstermiştir – dış borç IMF kredisini de kapsamaktadır Kaynak: Dünya Bankası 4 – DEBT ANALYSIS 10.06% 2011 307 200 107 2010 300 191 109 2009 278 172 106 2008 290 189 101 2007 258 161 97 2006 209 121 88 2005 171 85 86 2004 158 64 94 2003 143 49 94 2002 130 43 86 2011 4.5 2010 7.3 2009 9.6 2008 8.7 2007 7.3 2006 10.9 2005 14.8 2004 21.7 2003 24.3 2002 22.2 Dış Borç, Nominal [ABD$ milyar] IMF Kredisi, Nominal [ABD$ milyar] Yorumlar • Türkiye’de 2001 krizi meydana geldiğinde, Kemal Derviş yurtdışında gelerek Türkiye ekonomisinin başına geçmiştir. Krizi durdurabilmek ve ekonomik istikrarın sağlanması için IMF organizasyonu Türkiye’ye kredi imkanı sağlamıştır. Ekonomik istikrarın sağlanması için sağlam bir yol haritası çıkartıldıktan sonra, AKP hükümeti 3 Kasım 2002 senesinde seçimleri kazanmıştır. AKP, iktidara geldiğinde önünde düzelmiş bir ekonomi bulmuştur • Türkiye’nin IMF’ye olan borcu toplam dış borcun küçük bir kısmını oluşturmaktadır. AKP hükümetinin IMF borcunu azalttığını görmemize rağmen, maalesef, aynı trendi toplam dış borçta görememekteyiz. • Toplam dış borçtaki artışa hem kamu hem de özel sektör tarafları katkı sağlamıştır. Hükümet IMF’ye olan borcun bir kısmını yapılan özelleştirmeler sayesinde ödeyebilmiştir Türkiye’nin Dış Borcu ve IMF Borcu Özel sektör borcuKamu borcu
- 14. Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Rekabetçilik raporu ülkeleri kalkınma dereceleri anlamında 5 farklı grupta toplamıştır – bu gruplar ülkelerin içinde bulunabilecekleri farklı kalkınma aşamalarına denk gelmektedir (1/2) Kalkınma Aşamaları Açıklama Örnek Ülkeler Aşama 1: Girdi Odaklı Bu aşamadaki ekonomiler, ellerindeki girdilere odaklanırlar - genelde doğal zenginlikler ve vasıflı işgücü ile rekabet etmektedirler. Firmalar, fiyat bazlı rekabeti ön plana çıkarmakta, temel ürünler ve emtia satmaktadır. Düşük verimlilik, ücretlendirme politikasına da yansımaktadır Hindistan, Kenya, Pakistan, Gana, Moldova, Tajikistan, Vietnam… Aşama 1’den Aşama 2’ye geçiş Aşama 1’den Aşama 2’ye geçmekte olan ekonomiler Mısır, Suudi Arabistan, İran, Filipinler, Venezuela… Aşama 2: Verimlilik Odaklı Bir ülke daha rekabetçi olmaya başladıkça, verimliliği artmakta ve ücretler de gelişme ile beraber artmaktadır. Bu aşamadaki ülkeler, Verimlilik odaklı kalkınma aşamasına geçmektedir. Ücretler arttıkça bu ülkeler artık daha da verimli çalışmak ve daha kaliteli ürünler üretmek durumunda kalırlar – çünkü ürün / servis fiyatlarını yükseltemezler Çin, Hindistan, Güney Afrika, Tayland, Kolombiya, Peru, Romanya, Ukrayna… Kalkınma Aşamaları Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası
- 15. Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Rekabetçilik raporu ülkeleri kalkınma dereceleri anlamında 5 farklı grupta toplamıştır – bu gruplar ülkelerin içinde bulunabilecekleri farklı kalkınma aşamalarına denk gelmektedir (2/2) Kalkınma Aşamaları Açıklama Örnek Ülkeler Aşama 2’den Aşama 3’e geçiş Aşama 2’den Aşama 3’e geçmekte olan ekonomiler Brezilya, Meksika, Rusya, Türkiye, Arjantin, Polonya, Şili, Malezya Aşama 3: Inovasyon (Yenilik) Odaklı Ülkelerin kalkınmaları devam ettikçe, ücretlerin yükseldiğini görürüz ve öyle bir nokta gelir ki bu yüksek ücretlerin ödenebilmesi ve yüksek yaşam kalitesinin devam ettirilebilmesi için artık firmalar yeni ürün, servis, iş modelleri ve süreçler sunmak durumunda kalırlar. İşte bu aşamaya, Inovasyon- Odaklı aşama adı verilir Amerika, Japonya, Fransa, İngiltere, İsrail, Almanya… Kalkınma Aşamaları Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası
- 16. İlk dört grup gelişmekte olan ülkelerin tamamını kapsamaktadır – her grup 2011 senesindeki GSYİH büyüklüğü sıralamasına göre yazılmıştır Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası Aşama 1 Aşama 1’den Aşama 2’ye geçiş Aşama 2 Aşama 2’den Aşama 3’e geçiş 1. Brezilya 2. Meksika 3. Rusya 4. Türkiye 5. Arjantin 6. Polonya 1. Çin 2. Endonezya 3. Güney Afrika 4. Tayland 5. Kolombiya 6. Peru 2. Mısır 1. Suudi Arabistan1) 3. İran 4. Venezuela 5. Filipinler 6. Cezayir 1. Hindistan 2. Pakistan 3. Bangladeş 4. Nijerya 5. Vietnam 6. Kenya Her bir kalkınma aşamasındaki ülkeleri GSYİH’lerinin büyüklüğü kullanılarak sıralanmıştır. «Aşama 2» ve «Aşama 2’den Aşama 3’e geçiş»deki ülkeler birbirlerine benzerlik gösterdikleri için her birinden dörder ülke seçilmiştir. «Aşama 1» ve «Aşama 1’den Aşama 2’ye geçiş»’den birer ülke karşılaştırma / kıyaslama için seçilmiştir 1) Suudi Arabistan hem yönetim tarzı hem de ekonomi anlamında farklılık gösterdiğinden, karşılaştırılabilir / kıyaslanabilir ülkeler listesine eklenmemiştir Karşılaştırılabilir Ülkelerin Seçilmesi