SlideShare a Scribd company logo
1 of 25
ATENY
www.pantikczer.pl
Położenie geograficzne
Początki polis
 Według miejscowej tradycji polis ateńską
założyć miał heros Tezeusz
Polis ateńska, jak na warunki
greckie, była dużym państwem –
obejmowała całą Attykę. W skład
wspólnoty, oprócz samego
miasta, wchodziły również osady
położone na półwyspie.
Pierwotny ustrój Aten
Zgromadzenie
• Tworzyli je wolni
obywatele
Rada Areopagu
• Byli urzędnicy
• Głównie funkcje
sądownicze
• We wczesnym
okresie archaicznym
ogólny dozór nad
sprawami polis
Archonci (urzędnicy)
• Tworzyli kolegium
(eponymus,basileus,
polemarchos, 6
tesmotetów)
• Sprawowali realną
władzę w państwie
(finanse, dowodzenie
amią, sprawy kultu)
W pierwotnym ustroju politycznym Aten
arystokracja odgrywała rolę kluczową
Społeczeństwo Aten
• udział w Zgromadzeniu Ludowym, sprawowanie
urzędów,
• służba wojskowa
Obywatele
• cudzoziemcy (do grupy tej zaliczano również osoby,
których jeden z rodziców nie był obywatelem)
• na stale osiadli w Atenach
Metojkowie
• Nie posiadali żadnych praa
• pracowali jako służba domowa, na roli, kopalniach etc.Niewolni
Kryzys
Kodyfikacja Drakona
Próbą pacyfikacji
nastrojów społecznych
była kodyfikacja prawa
dokonana przez
Drakona w 621 r.
przed Chr.
Przykładem
narastającego
kryzysu była próba
przejęcia władzy
tyrańskiej przez
Kylona w 632 r.
przed Chr.
W tradycji utrwaliło się nazywanie
kodyfikacji Drakona jako „spisanej krwią”,
stąd współczesny związek frazeologiczny -
„Drakońskie prawa” - oznaczające prawo
niezwykle surowe
„Drakońskie” prawa
Nasilający się kryzys
społeczny spowodował, że
w 594/593 r. przed Chr
archont Solon
przeprowadził reformy
Wykupienie z
niewoli
sprzedanych
za długi za
granicę
Reformy
Solona
Nowy podział
społeczeństwa,
wg grup
majątkowych
Nadanie
wolności
ateńskim
chłopom
poddanym
Seisachteia
(strząśnięcie
długów) –
anulowanie
długów i zakaz
niewoli za długi.
Prawo wyboru
na wyższe
urzędy
Pozostałe
urzędy
Pozbawienie praw
politycznych
Płacenie
podatków
i
służba
wojskowa
Prawa
Obowiązki
I klasa
dochód powyżej
500 medimnów
II klasa
dochód powyżej
300 medimnów
III klasa
dochód powyżej
200 medimnów
Klasa IV
dochód poniżej
200 medimnów
Medimnos – w Atenach
jednostka pojemności ciał
sypkich, liczył ok. 51-52
litrów.
Obalenie
tyranii
Tyrania
Pizystrata
561/560
przed Chr Rozkwit
Aten
Następnie
władzę
sprawuje
2 synów
Pizystrata
Interwencja
spartańska
510 r.
przed Chr.
Reformy Solona nie
zadowoliły ani biedoty,
domagającej się
ponownego, równego,
podziału ziemi …
ani też
arystokracji,
która
niezadowolona
była z utraty
dawnej pozycji
Konsekwencją trwania
kryzysu było ustanowienie
tyranii
Reformy
Klejstenesa
Reformy Klejstenesa przeprowadzone zostały po obaleniu tyranii.
Prof. Ziółkowski pisze o ustroju, które stworzyły, jako o
„umiarkowanej demokracji”*. Mimo, że wszyscy obywatele mieli
prawo do uczestniczenia w życiu politycznym, to faktyczna władza, w
tym bezpłatne urzędy, znajdowała się nadal w rękach wąskiej elity.
* A. Ziółkowski, Historia Powszechna. Starożytność, Warszawa 2011, s. 427
REFORMY KLEJSTENESA
Rada Pięciuset -
w jej skład
wchodziło 50
osób z każdej fyli.Podzielił Attykę na 10 fyl
Zgromadzenie ludowe
(eklezja) decydowało o
ogólnych sprawach
państwa, było
zwoływane regularnie i
uczestniczyli w nim
wszyscy obywatele
Większość urzędów losowano
Ostracyzm – osoba
zagrażająca wspólnocie
mogła zostać
na 10 lat wygnana
Pozycję archontów przejęło
10, wybieranych, strategów.
Text
1
Proces dalszego
kształtowania się
demokracji ateńskiej
następował w V w.
przed Chr.
2
Duży wpływ na
ukształtowanie
„pełnej demokracji”
miało zwycięstwo w
wojnie z Persami, a
także wzrost
bogactwa Aten
3
Flota, będąca
podstawą potęgi
Aten, należała do
całej wspólnoty, a
wioślarzami byli
najbiedniejsi (teci).
Kolejne
reformy
• Efialtesa
• Peryklesa
Dalszy rozwój demokracji w Atenach
REFORMY EFIALTESA I PERYKLESA
V w przed Chr.
Triumf
demokracji
Złamał pozycję
Areopagu,
zostawiając
Radzie tylko
niektóre
kompetencje
sądowe
•Wprowadzenie
diet za udział w
Zgromadzeniu i
sądach
•Płatne urzędy
•Do najwyższych
urzędów
dopuszczono tzw.
3 klasę solońską
Reformy Efialtesa
Reformy Peryklesa
FUNKCJONOWANIE DEMOKRACJI
Najważniejsza instytucja. Odbywał się
na Pnyksie. Obywatele głosowali a
za udział otrzymywali diety
Kluczowe urzędy strategów
i skarbików były wybieralne
Zgromadzenie Ludowe
Sądy ludowe
Rada Pięciuset
Urzędnicy
6000 sędziów losowanych. Decyzje o winie
i karze podejmowano na głosowaniu tajnym
Nadzorowała codzienne funkcjonowanie
polis. Podzielona na 10 prytani. Przyjmowała
skargi obywateli na urzędników i propozycje
wniosków
Urzędy były kolegialne,
jednoroczne i bezpłatne
Kandydatów na urzędników egzaminowano,
a następnie co miesiąc kontrolowano
GŁÓWNE ZASADY DEMOKRACJI
Równość
Rozumiana jako
równość wobec
prawa i prawo
do równego
udziału we
władzy
Wolność Prawo do
swobodnej
wypowiedzi,
zgłaszania
wniosków i
projektów
uchwał
Demagodzy
„Przywódcy ludu” – dzięki znajomości retoryki
manipulowali ludem, a nie sprawując formalnie
urzędów nie ponosili też odpowiedzialności
Sykofanci
Zawodowi oskarżyciele. W przypadku skazania
podejrzanego na podstawie ich oskarżenia mieli
prawo do części jego majątku.
Ostracyzm
Instytucja, która miała chronić wspólnotę przed
tyranią, stała się formą zwalczania przeciwników. W
efekcie ostracyzm dotknął najwybitniejszych
polityków ateńskich.
„Cienie” demokracji ateńskiej
„Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem, a my sami raczej jesteśmy wzorem
dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na
większości obywateli a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy obywatel jest
równy w obliczu prawa; jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze
względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, jakim
się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nie znane
pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów.
W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. W życiu prywatnym nie
wglądamy z podejrzliwą ciekawością w zachowanie się naszych współobywateli, nie
odnosimy się z niechęcią do sąsiada, jeśli się zajmuje tym, co mu sprawia przyjemność,
i nie rzucamy w jego stronę owych pogardliwych spojrzeń, które wprawdzie nie
wyrządzają szkody, ale ranią. Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym,
szanujemy prawa w życiu publicznym; jesteśmy posłuszni każdoczesnej władzy i
prawom, zwłaszcza tym nie pisanym, które bronią pokrzywdzonych i których
przekroczenie przynosi powszechną hańbę.”
Perykles o demokracji ateńskiej
Tukidydes, Wojna peloponeska
Perykles (ur. ok. 495 p.n.e., zm. 429
p.n.e.) – ateński polityk, mówca i
reformator. Uchodzi za „ojca” ateńskiej
demokracji. Wielokrotnie sprawował urząd
stratega. Pod jego rządami Ateny
rozkwitały i stały się czołową potęgą nie
tylko w świecie greckim ale również
śródziemnomorskim. Perykles odznaczał
się prawdopodobnie zdeformowaną
wieżowato czaszką. Stąd przeciwnicy
nazywali go "Schinokefalos"
("Cebulogłowy"). Z tego też względu
wszystkie znane wizerunki rzeźbiarskie
przedstawiają go w hełmie na głowie.
 Także Perykles pierwszy wprowadził wynagrodzenie dla
sędziów, współubiegając się o względy ludu z bogaczem Kimo-
nem. Kimon bowiem, mając niemal królewski majątek,
podejmował się wspaniałych świadczeń dla państwa, a ponadto
utrzymywał wielu obywateli ze swojego domu. Każdy, kiedy
chciał, mógł codziennie przyjść do Kimona i otrzymać skromną
pomoc. I jeszcze wszystkie jego posiadłości wiejskie były
nieogrodzone, ażeby każdy, kto chce, mógł jesienią korzystać
ze zbiorów. Perykles nie posiadał dostatecznie wielkiego
majątku, żeby mógł współzawodniczyć z taką hojnością.
Poszedł tedy za radą, żeby skoro nie starczy mu własnego
majątku, dał ludowi to, co i tak jest własnością ludu, i
wprowadził wynagrodzenie dla sędziów. Wyrzekają z tego
powodu niektórzy, że sytuacja się pogorszyła, ponieważ do
losowania cisnęli się potem wszyscy na chybił trafił, bardziej niż
ludzie wartościowi. Zaczęło się potem i przekupstwo sędziów.
 Arystoteles, Ustrój polityczny Aten,Warszawa 2001.
Arystoteles krytycznie o demokracji
 W takim państwie nauczyciel boi się uczniów i zaczyna im pochlebiać, a uczniowie nic
sobie nie robią z nauczyciela. W ogólności młodzi ludzie upodabniają się do starszych i
puszczają się w nimi w zawody i w słowach, i w czynach, a starzy siadają razem z młodymi,
dowcipkują i stroją figle.
 - […] Dusza obywateli robi się tak delikatna i wrażliwa, że choćby im ktoś tylko
odrobinę przymusu próbował narzucić, gniewają się i nie znoszą. W końcu - wiesz przecież -
nawet o prawa pisane i niepisane nie troszczą się zgoła, aby pod żadnym względem nikt nie
był nad nimi panem.
 - Ta sama choroba, która tkwiła w oligarchii i gubiła ją, ta sama trawi i ten ustrój, dzięki temu,
że tu wszystkim wszystko wolno, i nakłada powoli na demokrację kajdany. Istotnie wszelki
nadmiar lubi odwracać się w swoje przeciwieństwo.
 - Nadmierna wolność, zdaje się, że w nic innego się nie przemienia, tylko w nadmierną
niewolę.
 - Więc to naturalne. Że nie z innego ustroju powstaje dyktatura, tylko z demokracji; z wolności
bez granic - niewola najzupełniejsza i najdziksza.
Platon, Państwo,Warszawa 1990.
Platon o demokracji
VII wiek VI wiek V wiek
Chronologia
przed Chr
„Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów,
bowiem są to rządy hien nad osłami”
Arystoteles
"Najlepszym argumentem przeciwko demokracji jest
pięciominutowa rozmowa z przeciętnym wyborcą."
Winston Churchill
„Za demokracją od czasu do czasu był, ale przeciw
oszukańcom zawsze”
Kazimierz Pawlak 
www.pantikczer.pl

More Related Content

What's hot (20)

Czas odrodzenia
Czas odrodzeniaCzas odrodzenia
Czas odrodzenia
 
Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.Kultura polskiego romantyzmu.
Kultura polskiego romantyzmu.
 
Rewolucje w rosji
Rewolucje w rosjiRewolucje w rosji
Rewolucje w rosji
 
Zjednoczenie niemiec
Zjednoczenie niemiecZjednoczenie niemiec
Zjednoczenie niemiec
 
Powstanie styczniowe
Powstanie styczniowePowstanie styczniowe
Powstanie styczniowe
 
Platon
Platon Platon
Platon
 
Nad Niemnem
Nad NiemnemNad Niemnem
Nad Niemnem
 
Polska w czasach stalinizmu
Polska w czasach stalinizmuPolska w czasach stalinizmu
Polska w czasach stalinizmu
 
Najstarsze Cywilizacje Starożytnego Wschodu
Najstarsze Cywilizacje Starożytnego WschoduNajstarsze Cywilizacje Starożytnego Wschodu
Najstarsze Cywilizacje Starożytnego Wschodu
 
Prezentacja powstanie listopadowe
Prezentacja powstanie listopadowePrezentacja powstanie listopadowe
Prezentacja powstanie listopadowe
 
Kultura Hellenistyczna
Kultura HellenistycznaKultura Hellenistyczna
Kultura Hellenistyczna
 
Prawo rodzinne
Prawo rodzinnePrawo rodzinne
Prawo rodzinne
 
Antyk - źródło kultury europejskiej
Antyk - źródło kultury europejskiejAntyk - źródło kultury europejskiej
Antyk - źródło kultury europejskiej
 
Powstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiegoPowstanie imperium rzymskiego
Powstanie imperium rzymskiego
 
Polacy na frontach ii wojny światowej
Polacy na frontach ii wojny światowejPolacy na frontach ii wojny światowej
Polacy na frontach ii wojny światowej
 
DEMOKRACJA
DEMOKRACJADEMOKRACJA
DEMOKRACJA
 
Prezentacja Kamienie na szaniec
Prezentacja Kamienie na szaniecPrezentacja Kamienie na szaniec
Prezentacja Kamienie na szaniec
 
Wojna trzydziestoletnia
Wojna trzydziestoletniaWojna trzydziestoletnia
Wojna trzydziestoletnia
 
organy państwa stojące na straży prawa
organy państwa stojące na straży prawaorgany państwa stojące na straży prawa
organy państwa stojące na straży prawa
 
Kształtowanie się wielkiej koalicji
Kształtowanie się wielkiej koalicjiKształtowanie się wielkiej koalicji
Kształtowanie się wielkiej koalicji
 

Ateny 2017

  • 3. Początki polis  Według miejscowej tradycji polis ateńską założyć miał heros Tezeusz Polis ateńska, jak na warunki greckie, była dużym państwem – obejmowała całą Attykę. W skład wspólnoty, oprócz samego miasta, wchodziły również osady położone na półwyspie.
  • 4. Pierwotny ustrój Aten Zgromadzenie • Tworzyli je wolni obywatele Rada Areopagu • Byli urzędnicy • Głównie funkcje sądownicze • We wczesnym okresie archaicznym ogólny dozór nad sprawami polis Archonci (urzędnicy) • Tworzyli kolegium (eponymus,basileus, polemarchos, 6 tesmotetów) • Sprawowali realną władzę w państwie (finanse, dowodzenie amią, sprawy kultu) W pierwotnym ustroju politycznym Aten arystokracja odgrywała rolę kluczową
  • 5. Społeczeństwo Aten • udział w Zgromadzeniu Ludowym, sprawowanie urzędów, • służba wojskowa Obywatele • cudzoziemcy (do grupy tej zaliczano również osoby, których jeden z rodziców nie był obywatelem) • na stale osiadli w Atenach Metojkowie • Nie posiadali żadnych praa • pracowali jako służba domowa, na roli, kopalniach etc.Niewolni
  • 7. Kodyfikacja Drakona Próbą pacyfikacji nastrojów społecznych była kodyfikacja prawa dokonana przez Drakona w 621 r. przed Chr. Przykładem narastającego kryzysu była próba przejęcia władzy tyrańskiej przez Kylona w 632 r. przed Chr.
  • 8. W tradycji utrwaliło się nazywanie kodyfikacji Drakona jako „spisanej krwią”, stąd współczesny związek frazeologiczny - „Drakońskie prawa” - oznaczające prawo niezwykle surowe „Drakońskie” prawa
  • 9. Nasilający się kryzys społeczny spowodował, że w 594/593 r. przed Chr archont Solon przeprowadził reformy
  • 10. Wykupienie z niewoli sprzedanych za długi za granicę Reformy Solona Nowy podział społeczeństwa, wg grup majątkowych Nadanie wolności ateńskim chłopom poddanym Seisachteia (strząśnięcie długów) – anulowanie długów i zakaz niewoli za długi.
  • 11. Prawo wyboru na wyższe urzędy Pozostałe urzędy Pozbawienie praw politycznych Płacenie podatków i służba wojskowa Prawa Obowiązki I klasa dochód powyżej 500 medimnów II klasa dochód powyżej 300 medimnów III klasa dochód powyżej 200 medimnów Klasa IV dochód poniżej 200 medimnów Medimnos – w Atenach jednostka pojemności ciał sypkich, liczył ok. 51-52 litrów.
  • 12. Obalenie tyranii Tyrania Pizystrata 561/560 przed Chr Rozkwit Aten Następnie władzę sprawuje 2 synów Pizystrata Interwencja spartańska 510 r. przed Chr. Reformy Solona nie zadowoliły ani biedoty, domagającej się ponownego, równego, podziału ziemi … ani też arystokracji, która niezadowolona była z utraty dawnej pozycji Konsekwencją trwania kryzysu było ustanowienie tyranii
  • 13. Reformy Klejstenesa Reformy Klejstenesa przeprowadzone zostały po obaleniu tyranii. Prof. Ziółkowski pisze o ustroju, które stworzyły, jako o „umiarkowanej demokracji”*. Mimo, że wszyscy obywatele mieli prawo do uczestniczenia w życiu politycznym, to faktyczna władza, w tym bezpłatne urzędy, znajdowała się nadal w rękach wąskiej elity. * A. Ziółkowski, Historia Powszechna. Starożytność, Warszawa 2011, s. 427
  • 14. REFORMY KLEJSTENESA Rada Pięciuset - w jej skład wchodziło 50 osób z każdej fyli.Podzielił Attykę na 10 fyl Zgromadzenie ludowe (eklezja) decydowało o ogólnych sprawach państwa, było zwoływane regularnie i uczestniczyli w nim wszyscy obywatele Większość urzędów losowano Ostracyzm – osoba zagrażająca wspólnocie mogła zostać na 10 lat wygnana Pozycję archontów przejęło 10, wybieranych, strategów. Text
  • 15. 1 Proces dalszego kształtowania się demokracji ateńskiej następował w V w. przed Chr. 2 Duży wpływ na ukształtowanie „pełnej demokracji” miało zwycięstwo w wojnie z Persami, a także wzrost bogactwa Aten 3 Flota, będąca podstawą potęgi Aten, należała do całej wspólnoty, a wioślarzami byli najbiedniejsi (teci). Kolejne reformy • Efialtesa • Peryklesa Dalszy rozwój demokracji w Atenach
  • 16. REFORMY EFIALTESA I PERYKLESA V w przed Chr. Triumf demokracji Złamał pozycję Areopagu, zostawiając Radzie tylko niektóre kompetencje sądowe •Wprowadzenie diet za udział w Zgromadzeniu i sądach •Płatne urzędy •Do najwyższych urzędów dopuszczono tzw. 3 klasę solońską Reformy Efialtesa Reformy Peryklesa
  • 17. FUNKCJONOWANIE DEMOKRACJI Najważniejsza instytucja. Odbywał się na Pnyksie. Obywatele głosowali a za udział otrzymywali diety Kluczowe urzędy strategów i skarbików były wybieralne Zgromadzenie Ludowe Sądy ludowe Rada Pięciuset Urzędnicy 6000 sędziów losowanych. Decyzje o winie i karze podejmowano na głosowaniu tajnym Nadzorowała codzienne funkcjonowanie polis. Podzielona na 10 prytani. Przyjmowała skargi obywateli na urzędników i propozycje wniosków Urzędy były kolegialne, jednoroczne i bezpłatne Kandydatów na urzędników egzaminowano, a następnie co miesiąc kontrolowano
  • 18. GŁÓWNE ZASADY DEMOKRACJI Równość Rozumiana jako równość wobec prawa i prawo do równego udziału we władzy Wolność Prawo do swobodnej wypowiedzi, zgłaszania wniosków i projektów uchwał
  • 19. Demagodzy „Przywódcy ludu” – dzięki znajomości retoryki manipulowali ludem, a nie sprawując formalnie urzędów nie ponosili też odpowiedzialności Sykofanci Zawodowi oskarżyciele. W przypadku skazania podejrzanego na podstawie ich oskarżenia mieli prawo do części jego majątku. Ostracyzm Instytucja, która miała chronić wspólnotę przed tyranią, stała się formą zwalczania przeciwników. W efekcie ostracyzm dotknął najwybitniejszych polityków ateńskich. „Cienie” demokracji ateńskiej
  • 20. „Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa; jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, jakim się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nie znane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. W życiu prywatnym nie wglądamy z podejrzliwą ciekawością w zachowanie się naszych współobywateli, nie odnosimy się z niechęcią do sąsiada, jeśli się zajmuje tym, co mu sprawia przyjemność, i nie rzucamy w jego stronę owych pogardliwych spojrzeń, które wprawdzie nie wyrządzają szkody, ale ranią. Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym, szanujemy prawa w życiu publicznym; jesteśmy posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym nie pisanym, które bronią pokrzywdzonych i których przekroczenie przynosi powszechną hańbę.” Perykles o demokracji ateńskiej Tukidydes, Wojna peloponeska
  • 21. Perykles (ur. ok. 495 p.n.e., zm. 429 p.n.e.) – ateński polityk, mówca i reformator. Uchodzi za „ojca” ateńskiej demokracji. Wielokrotnie sprawował urząd stratega. Pod jego rządami Ateny rozkwitały i stały się czołową potęgą nie tylko w świecie greckim ale również śródziemnomorskim. Perykles odznaczał się prawdopodobnie zdeformowaną wieżowato czaszką. Stąd przeciwnicy nazywali go "Schinokefalos" ("Cebulogłowy"). Z tego też względu wszystkie znane wizerunki rzeźbiarskie przedstawiają go w hełmie na głowie.
  • 22.  Także Perykles pierwszy wprowadził wynagrodzenie dla sędziów, współubiegając się o względy ludu z bogaczem Kimo- nem. Kimon bowiem, mając niemal królewski majątek, podejmował się wspaniałych świadczeń dla państwa, a ponadto utrzymywał wielu obywateli ze swojego domu. Każdy, kiedy chciał, mógł codziennie przyjść do Kimona i otrzymać skromną pomoc. I jeszcze wszystkie jego posiadłości wiejskie były nieogrodzone, ażeby każdy, kto chce, mógł jesienią korzystać ze zbiorów. Perykles nie posiadał dostatecznie wielkiego majątku, żeby mógł współzawodniczyć z taką hojnością. Poszedł tedy za radą, żeby skoro nie starczy mu własnego majątku, dał ludowi to, co i tak jest własnością ludu, i wprowadził wynagrodzenie dla sędziów. Wyrzekają z tego powodu niektórzy, że sytuacja się pogorszyła, ponieważ do losowania cisnęli się potem wszyscy na chybił trafił, bardziej niż ludzie wartościowi. Zaczęło się potem i przekupstwo sędziów.  Arystoteles, Ustrój polityczny Aten,Warszawa 2001. Arystoteles krytycznie o demokracji
  • 23.  W takim państwie nauczyciel boi się uczniów i zaczyna im pochlebiać, a uczniowie nic sobie nie robią z nauczyciela. W ogólności młodzi ludzie upodabniają się do starszych i puszczają się w nimi w zawody i w słowach, i w czynach, a starzy siadają razem z młodymi, dowcipkują i stroją figle.  - […] Dusza obywateli robi się tak delikatna i wrażliwa, że choćby im ktoś tylko odrobinę przymusu próbował narzucić, gniewają się i nie znoszą. W końcu - wiesz przecież - nawet o prawa pisane i niepisane nie troszczą się zgoła, aby pod żadnym względem nikt nie był nad nimi panem.  - Ta sama choroba, która tkwiła w oligarchii i gubiła ją, ta sama trawi i ten ustrój, dzięki temu, że tu wszystkim wszystko wolno, i nakłada powoli na demokrację kajdany. Istotnie wszelki nadmiar lubi odwracać się w swoje przeciwieństwo.  - Nadmierna wolność, zdaje się, że w nic innego się nie przemienia, tylko w nadmierną niewolę.  - Więc to naturalne. Że nie z innego ustroju powstaje dyktatura, tylko z demokracji; z wolności bez granic - niewola najzupełniejsza i najdziksza. Platon, Państwo,Warszawa 1990. Platon o demokracji
  • 24. VII wiek VI wiek V wiek Chronologia przed Chr
  • 25. „Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów, bowiem są to rządy hien nad osłami” Arystoteles "Najlepszym argumentem przeciwko demokracji jest pięciominutowa rozmowa z przeciętnym wyborcą." Winston Churchill „Za demokracją od czasu do czasu był, ale przeciw oszukańcom zawsze” Kazimierz Pawlak  www.pantikczer.pl