Ang dokumento ay naglalarawan ng mga uri at kaayusan ng pangungusap sa wikang Filipino. Tinalakay dito ang mga bahagi ng pangungusap, mga anyo at uri nito, at mga halimbawa para sa mas madaling pag-unawa. Kasama rin ang payak, tambalan, hugnayan, at langkapan na mga kayarian ng pangungusap, pati na rin ang mga gamit nito.

1. Pangungusap

2. Ito ay lipon ng mga salita na
nagpapahayag ng buong diwa
Pangungusap

3. Dalawang bahagi ng pangungusap
• Simuno – pinag uusapan
• Panaguri - nag sasabi tungkol sa simuno
Halimbawa:
1. Si Jun –Jun ay mabait.
2. Sobrang matulungin ni Ronn.

4. Kaayusan ng pangungusap
•Karaniwang ayos
•Di- karaniwang ayos

5. Kaayusan ng pangungusap
• Karaniwang ayos ng pangungusap
Nauuna ang simuno sa panaguri.
Halimbawa:
1. Ang mga ulila ay nakakaawa.
2. Si nanay ay maaalahanin.

6. Kaayusan ng pangungusap
• Di-Karaniwang ayos ng pangungusap
Nauuna ang panaguri sa simuno.
Halimbawa:
1. Nakakaawa ang mga pulubi.
2. Maaalahanin si nanay.

7. Dalawang anyo ng pangungusap
•Ganap na pangungusap
•Di-ganap na pangungusap

8. Ganap na pangungusap
• Ito ay may lantad na simuno at panaguri at pinangungunahan ng
karampatang pananda. Maaaring mauna o mahuli ang simuno at
panaguri.
Halimbawa:
1. Namasyal ang balik bayan.
2. kumaway ang artista.

9. Ganap na pangungusap
• Kung mahuhuli naman ang panaguri gamitan ito ng panandang (ay).
Halimbawa :
1. Ang pamahanlan ay makatarungan.
2. Ang mga tao ay nasisiyahan.

10. Di-ganap na pangungusap
• Ito’y di lantad na simuno o panaguri sa pangungusap na ito sa pag
kakasulat ng mga ito parang walang simuno o di-kaya’y panaguri.
Halimbawa:
1. Bumagyo na naman.
2. Bangon na.
3. Paalam na po.

11. mga uri ng pangungusap
1.PASALAYSAY
2.PATANONG
3.PADAMDAM
4.PAUTOS O PAKIUSAP

12. mga uri ng pangungusap
1. PASALAYSAY
Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o pangyayari. Lagi itong
nag tatapos sa tuldok.
Halimbawa:
Ang bata ay pumasok sa paaralan upang matuto.

13. mga uri ng pangungusap
2. PATANONG
Ito ang pangungusap na patanong. Ito ay gumagamit ng
tandang pananong.
Halimbawa:
Sino sa inyo ang apat na taong gulang ?

14. mga uri ng pangungusap
3. PADAMDAM
Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng tuwa,
lungkot, pagkagulat, paghanga, panghihinayang at iba pa .
Halimbawa:
WOW!,Ang ganda naman ng damit mo.

15. mga uri ng pangungusap
4. PAUTOS O PAKIUSAP
Ang pangungusap na ito ay nagtatanong at pakiusap naman
kung ito ay nakikiusap. Parating may kasaamang mga salitang paki o kung,
maaari ang nakikiusap na pangungusap. Parehong nag tatapos sa tuldok
ang pautos at pakiusap (.).
Halimbawa
Sagutin mo agad ang liham ni joy.

16. Ayon sa pangungusap na walang paksa
• pangungusap na eksistensyal – nag papahayag ng pagkamay roon ng
isa o higit pang tao, at iba pa. pinangungunahan ito ng may o
mayroon
Halimbawa: Mayroon daw ganito roon
• Pangungusap na pahanga- nagpapahayag ng damdaming Pahanga
Halimbawa: Kay ganda naman ng sining na gawa ng mga
bata

17. • Mga simbitla- tumutukoy sa mga iisahin o dadalawahing pantig
na nagpapahayag ng matinding damdamin.
Halimbawa: Aray!
• pangungusap na pamanahon - nagsasaad ng oras o uri ng
panahon.
Halimbawa: Maaga pa.
• Mga pormularyong panlipunan - mga pagbati, pagbibigay-
galang, atbp. na nakagawian na sa lipunang Pilipino.
Halimbawa: Magandang umaga po.

18. •Mga pangungusap na sagot lamang - sagot sa mga tanong na hindi na
kailangan ng paksa.
Halimbawa: T: Sino siya? S: Kaibigan.
•'Mga pangungusap na pautos/pakiusap - Ang pangungusap na pautos
ay nag-uutos o nakikiusap. Gumagamit ito ng salitang paki ang pakiusap.
Halimbawa: Pakidala.

19. KAYARIAN NG PANGUNGUSAP
•PAYAK
•TAMBALAN
•HUGNAYAN
•LANGKAPAN

20. PAYAK
• Ang payak na pangungusap ay nagpapahayag ng iisang kaisipan.
Maaaring nagtataglay ng payak o tambalang simuno at panaguri.
Mayroon itong apat na kayarian:
Payak na simuno at payak na panaguri
Payak na simuno at tambalang panaguri
Tambalang simuno at payak na panaguri
Tambalang simuno at tambalang panaguri

21. HALIMBAWA
Payak na simuno at payak na panaguri:
Ang pamahalaan ay masigasig sa mabilisang pagsugpo ng
kriminalidad sa bansa.
Payak na simuno at tambalan na panaguri:
Ang mga lalaki at babae ay naghahanda ng palatuntunan para
sa darating na pista.

22. Tambalang simuno at payak na panaguri:
Ang aming pangkat ay naglinis ng mga kalye at nagpinta ng
mga pader sa paaralan.
Tambalang simuno at tambalang panaguri:
Ang mga guro at mag-aaral ay aawit at sasayaw para sa
pagdiriwang ng Buwan ng Wika.

23. TAMBALAN
Ang tambalang pangungusap ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay
na makapag-iisa.
Halimbawa:
1.Nagtatag ng isang pangako si Arnel at umisip siya ng magandang
proyekto para sa mga kabataan sa kanyang pook.
2.Maraming balak silang gawin sa Linggo: magpapamigay sila
ng pagkain sa mga batang lansangan, magpapadala sila nga mga
damit sa mga batang ulila saka maghahandog sila ng palatuntunan
para sa mga maysakit sa gabi.

24. HUGNAYAN
Ang hugnayang pangungusap ay binubuo ng isang sugnay na makapag-
iisa at isa o dalawang sugnay na di-makapag-iisa.
Halimbawa:
1.Gaganda ang iyong buhay kung susunod ka sa mga pangaral ng
inyong magulang.
2.Ang batang putol ang mga kamay ay mahusay gumuhit.

25. LAKAPAN
Ang langkapang pangungusap ay binubuo ng dalawa o mahigit pang
sugnay na makapag-iisa at dalawa o mahigit pang sugnay na di-
makapag-iisa.
Halimbawa:
1.Ang buhay sa mundo ay pansamantala lamang kaya't dapat na tayo
ay magpakabuti upang makamit ang kaligayahan sa kabilang buhay.
3.Nahuli na ang mga masasamang-loob kaya't payapa na kaming
nakatutulog sa gabi, kasi sila lamang ang gumugulo sa amin.
3.Ang mga bayani natin ay namuhunan ng dugo upang makamtan
ang kalayaan nang ang bayan ay matahimik at lumigaya.

26. AYON SA GAMIT
• Pasalaysay o Paturol - Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o
pangyayari. Lagi itong nagtatapos sa tuldok (.).
• Patanong - Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o
pangyayari, at tandang pananong (?) ang bantas sa hulihan nito.
• Pautos - Ito ay uri ng pangungusap kung saan ay nakikiusap o nag
uutos ito.
• Padamdam - Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng tuwa,
pagkagulat, paghanga, panghihinayang at iba pa.

27. Salamat sa Pakikininig
Good luck sa FINALS
TEDEN……..