SlideShare a Scribd company logo
1 of 40
Download to read offline
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHUN EMPAT
2013
DRAF
DOKUMEN STANDARD
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH
(KSSR)
BAHASA KADAZANDUSUN
TAHUN EMPAT
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
Cetakan Pertama 2013
© Kementerian Pelajaran Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam
apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum
mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8,
Blok E9, Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
iii
ID SUANG BOLIKAN
Rukun Negara …………………………………………………………………………. v
Falsafah Pendidikan Kebangsaan …………………………………………….…….. vi
Kopointutunan …………………………………………………………………………. 1
Tudu……………………………………………………………………………………... 2
Dimpoton ……………………………………………………………………………….. 2
Dokumen Standard Kurikulum ………………………………………….……………. 3
i. Prinsip Pedagogi Kurikulum Standard ……………………………………. 3
ii. Ponginsamakan Kurikulum Modular ………………………………………. 5
Kurikulum Boros Kadazandusun ….…………………………………………………. 7
Kabaalan Mokinongou om Moboros ………………………………………………… 7
Kabaalan Mambasa’ ………………………………………………………………….. 8
Kabaalan Monuat ……………………………………………………………………… 8
Kabaalan Kolumison Boros ………………………………………………………….. 9
Sistem Boros …………………………………………………………..……………… 10
Ponuangan Kurikulum ………………………………………………………………… 13
Pontaksiran 14
Standard Ponuangan om Pambalajalan 16
v
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-
cita untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam
kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu
cara hidup demokratik; mencipta masyarakat yang
adil bagi kemakmuran negara yang akan dapat
dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin
satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi
kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai corak;
membina satu masyarakat progresif yang akan
menggunakan sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita
tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut:
• KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
• KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
• KELUHURAN PERLEMBAGAAN
• KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
• KESOPANAN DAN KESUSILAAN
vi
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan.
Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan
warganegara Malaysia yang berilmu
pengetahuan, berketerampilan, berakhlak
mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta
memberikan sumbangan terhadap
keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
1
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga’ iso’ mato palajalan i po’ia’on id sikul tosiriba’ om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id
kurikulum perdana nga’ mato palajalan elektif. Po’ia’on o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po’ia’on
nogi’ o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ nga’ popoingkawas do kabaalan boros miagal
ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, monuat, koilaan kolumison boros om nogi’ koilaan puralan boros. Oponsol kopio do
inoboson o kabaalan boros diti tu’ iti no kabaalan touvai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul
takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do
minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii’ o tangaanak soira’ do miromut om nogi’
kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya’ do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros
Kadazandusun id pongia’an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia’an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul
kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan,
kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia’an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi’ kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i
aanangan minsingilo do boros Kadazandusun montok mongintutun om mangarati’ adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om
tungkus tinaru Kadazan om Dusun.
Pongia’an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ diti monokodung do angkab Rukun Negara,
Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Negara montok do momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan
tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongia’an om aktiviti kurikulum id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’
diti nga’ kokomoi do toilaan, kabaalan boros, koubasanan, woyo’ toluud, tungkus koubasanan om kotumbayaan tinaru i koponguhup
do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
2
TUDU
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba’ diti nga’ momogonop kabaalan boros tangaanak
mooi do kaanu nodii yolo’ momoguno do boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai
koyuuyuon.
DIMPOTON
Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
Miromut miampai kotumbayaan sondii kumaa tambalut om tulun suai id koyuuyuon formal om au’ formal.
Mambasa’ om mangarati’ do suang mogikawo-kawo teks id boros Kadazandusun montok mananom sunduan do aanangan
mambasa’.
Momonsoi mogisuai-suai kawo ponuatan di kotunud, oulud om olinuud.
Monginonong om mangarati’ ponuatan di okreatif id boros Kadazandusun om mananom sunduan guminawo kolumison
boros.
Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan.
Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
3
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM
Id suang do Dokumen Standard diti poinhanggum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan.
Standard Ponuangan nopo nga’ taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id
kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba’.
Standard Pambalajalan nopo nga’ iso’ nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do
tangaanak id iso’-iso’ Toun id sikul tosiriba’.
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongia’an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga’ maya’ prinsip-prinsip di pinatayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touvai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko’ kabaalan mokinongou,
moboros, mambasa’, om monuat tu’ kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano’ pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i
oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.
ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati’ om kidimpoton
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati’ miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa
tangaanak minsingilo maya’ aktiviti di kohiok.
iii. Poinlongkod do tangaanak
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros
Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia’an di momoguno mogikawo-
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
4
kawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia’an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak
kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan Boros Kadazandusun di noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputer tu’ teknologi nopo diti nga’ teknologi piromutan di gunoon do timpu baino
montok maganu om papatayad koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu
manahak kosiwatan di tosima’ kumaa tangaanak do miromut om mogiilang toilaan. Ogumu’ koilaan di aanu mantad Teknologi
Koilaan om Pionitan diti. Soira’ momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili’ koilaan di kosudong.
Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud,
okreatif om kohiok. Aspek woyo’ toluud om mamasok oponsol nogi’ do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak
soira’ mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan.
v. Pontaksiran Pambalajalan
Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga’ pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan
kumaa mongingia’ kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo’ formatif diti
om okon ko’ miagal do pontaksiran woyo’ sumatif tu’ papanahon id koowian iso’-iso’ timpu pambalajalan. Kawasa’ do papanahon o
pontaksiran woyo’ formatif maya’ pongintangan om maya’ mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti
kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo’
Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga’ papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi’ toinsanan
woyo’ toluud id pambalajalan Boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo’ toluud, kiimatu om otoronong .
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
5
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongia’an do mato palajalan Boros Kadazandusun nopo nga’ tolu timpu sominggu’. Pongia’an do Kurikulum Standard Sikul
Tosiriba’ diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan tangaanak ngawi’.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ Boros Kadazandusun diti minanganu ponginsamakan woyo’ modular i popohontol om manahak
kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat, kolumison
boros om puralan boros.
Id pongia’an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id iso’-iso’ timpu
pongia’an. Sabaagi iso’ poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia’an ontok timpu koiso’ do
minggu’ koiso’. Ontok timpu koduo,panatalan do pongia’an nopo nga’ kabaalan mambasa’ om timpu kotolu onuan panatalan
kabaalan monuat. Timpu koiso’ om koduo do minggu’ sumusuhut gunoon montok pongia’an kolumison boros om timpu kotolu
gunoon montok pongia’an puralan boros. Kawasa’ mongingia’ do momoguno duo timpu montok mongia’ isoiso’ kabaalan soira’ do
osubai. Pongia’an om pambalajalan do iso’-iso’ topik kawasa’ do papanahon id kalas daasom duo minggu’.
Ponginsamakan woyo’ modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas
kabaalan boros miagal di poinsuat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso’ poomitanan, soira’ do mongia’ do
kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi’ o kabaalan suai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat id
pongia’an dii. Ponginsamakan woyo’ modular diti manahak nogi’ do panatalan kumaa pongia’an om pambalajalan kabaalan boros
di touvai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba’ diti:
Kabaalan Mokinongou om Moboros
Kabaalan Mambasa’
Kabaalan Monuat
Kolumison Boros
Puralan Boros
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
6
Tema
Ponuangan montok tikid gana’ pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga’ pinoimpou tema di kosudong
montok tangaanak id sikul tosiriba’. Tema nopo ngawi’ diti nga’ :
Tinan Sondii’
Susuyan
Toilaan
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
7
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN
Panatalan nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga’ mongintutun do pimato, putul boros, boros, frasa om ayat-
ayat di toniba’. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat om
kolumison boros nga’ onuan nogi’ do kapanatalan id pongia’an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko’ mantad dii, koilaan
kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga’ po’ia’on nogi’ kumaa tangaanak.
1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad mogisuai-
suai tadon, mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun, mokinongou, mongintutun om
mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud, manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou, moboros
miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan om popolombus
topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di
kotunud.
Poinhanggum nopo id standard pambalajalan diti nga’ kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa om ayat
di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga’ iso’ kabaalan di touvai montok literasi. Ii nodii poogi’
do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo’ mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang
popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi’ do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di
kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo koyuuyuo’. Oponsol nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di
kotunud montok popolombus iso’-iso’ tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko’ mantad dii, minog nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak
o koilaan miromut maya’ lisan om okon ko’ lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga’ aktiviti
minsingumbal, manahak tisuli’, mangarati’ om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa’ do huliton mooi do
kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda’ tomoimo do miromut.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
8
2.0 KABAALAN MAMBASA’
Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak do mongija’ mogikaakawo boros, mongintutun om momungaran nunu i okito,
orongou, osingud, oroso , akama’ om opurimanan, kaanu mambasa’ mogikaakawo boros, frasa om ayat miampai momoguno do
pomoroitan di kotunud, kaanu mambasa’ montok mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’, kaanu popoilo
kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno mogikaakawo bahan om manahang do teks di nabasa’
Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu’ iti nopo nga’ koilaan di
touvai no kopio montok kabaalan mambasa’. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat mintootoiso’ om
ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso’ pongia’an kabaalan mambasa’ di kohiok, unsubon o mongingia’ do
momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko’ bukakak, tu’ kounsub iti do tangaanak om nogi’ kagayat do ginawo diolo’. Montok
kabaalan mongija’, potimpuunon do popo’ia’ mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi
iso’ boros di kotunud.
3.0 KABAALAN MONUAT
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu poposuat kawagu nunu i
okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om
tanda’ basa’, format om puralan boros di kotunud, kaanu mongoput sorita’ miampai momoguno do boros om ayat di kotunud om
olinuun.
Timpuunon nopo do popo’ia’ id kabaalan diti nga’ kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi
do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga’ papawakas tuhat tunturu’
om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o
tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko’ mantad dilo, hontolon nogi’ id kabaalan diti o koilaan monuat
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
9
pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong,
otolinahas om oulud.
4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok.
Pongia’an do kabaalan kolumison boros montok Toun 1 diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di
kohiok om kagayat ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding,
minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan
mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di
kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om
nogi’ kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros
Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai
ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o tangaanak ngawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id
pamansayan buuk tonini’, poster, kolaj om kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om
popolombus hiis. Oponsol kopio do unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok iso’-iso asil di nowonsoi toi ko’
pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal.
Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di
okreatif.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
10
5.0 SISTOM BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om
ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis om
momoguno do tanda basa di kotunud, kaanu momoguno do Kopomoroitan Ginumu om Tukadan id lisan ponuatan.
Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan
ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros
Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do koilo
o tangaanak do mamarait boros om ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai
ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon do tulun suai id
pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk miagal
id siriba’.
a) Ayat Toomod
b) Ayat Pongudio’
c) Ayat Ponuhuan
d) Ayat Kotigagan
5.2 Sistom Ija’an
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ija’an boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi
ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi
ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
a) 29 pimato boros Kadazandusun
b) pomogunaan do sigot / ’/ id ponuatan
c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan
d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan
e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
11
5.3 Puralan Boros
Abaagi o aspek Puralan Boros id duo boogian : morfologi dan sintaksis.
5.3.1 Morfologi nopo nga’ iso’ gana’ toilaan i’ monoriuk pamansayan iso’-iso boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian
boros. Pointayad id siriba’ diti nopo nga’ aspek di okito id morfologi.
(a) Struktur Boros
i) Boros Sandad
ii) Boros Noolos
(b) Bontuk Boros
i) Boros Mintootoiso’
ii) Boros Nosugkuan
iii) Boros Misompuru
iv) Boros Misaup
(c) Karaaralano’ pamansayan boros:
i) Ponugku’
ii) Ponginsoupan
iii) Ponompuruan
(d) Sompuruan Boros:
i) Boros Ngaran
ii) Boros Maan
iii) Boros Ula
iv) Boros Toguangon
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
12
5.3.2 Sintaksis nopo nga’ iso’ ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul
tosiriba’ nopo nga’ miagal di pointayad id siriba’ diti :
a) Karaaralano’ momonsoi boros, frasa, klausa om ayat.
b) Pamansayan ayat nopo nga’ tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek).
c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio, ayat ponuhuan om ayat kotigagan.
d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso’
5.4 Tanda’ Basa’
Oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ id piromutan mooi do kaanu popolombus boros Kadazandusun di
pointunud om oulud id kobooboroso’ om nogi’ id ponuatan. Id piromutan maya’ ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak
momoguno do tanda’ basa’ di kotunud mooi do kaanu popolombus pomusarahan toi ko’ koilaan di pointunud om kirati’. Id
piromutan lisan, oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ miagal ko’ koma om nokta mooi do kolombus
kopio nunu o komoyon diolo’.
5.5 Tukadan
Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po’ia’on kumaa tangaanak mooi do kaanu
nodii mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko’ ponuatan montok popokito iso’ ponginabasan do boros di
takawas.
Nota: Montok popomogot toilaan kokomoi puralan boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do buuk Puralan Boros
Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Boogian Popotounda Kurikulum, Komontirian Palajalan Malaysia.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
13
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga’ iso’ poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu’ iti no
kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id
pongia’an boros Kadazandusun nopo nga’ miagal id siriba’.
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban
kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi iso’-iso’ ahal miampai momoguno boros di
efektif.
ii. Kabaalan Balajal Karaaralano’ Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo’. Poinhanggum id
kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda’ do tangaanak do monginobos koilaan di
potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga’ kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum nga’
kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko’ komputer montok momonsoi om momongo kalaja’ sikul om nogi’ momoguno
mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko’ mongintong dokumentari televison om maganu koilaan mantad internet. Suai
ko’ mantad dii, kaanu nogi’ do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag piromutan elektronik
montok mogihum om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya’ piromutan sosial miagal ko’ Facebook om
Twitter.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
14
iv. Woyoo’ Toluud om Sunduan Mamasok
Oponsol do pasandadon o woyo’ toluud miagal ko’ woyoo’ guminawo pogun sondii’ om kopuriman sunduan mamasok id standard
pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyo’ toluud om oupus tomoimo do pogun sondii’.
v. Mogisuai-suai koporokisan
Okito nogi’ id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do
standard pambalajalan, miagal ko’ koponoinaan koporokisan kinestetik maya’ aktiviti di noulud id standard pambalajalan kabaalan
kolumison boros.
vi. Kopogonuan Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga’ koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana’ miagal do
gana’ koilaan Sains om Teknologi, Geografi, Sejarah, posorili’ do tangaanak om koilaan konsumerisme. Suai ko’ mantad dii,
ponuangan boros aanu nogi’ mantad surat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu’
Mooi do kaanu o tangaanak ngawi’ do monoguang karaaralano’ koposion timpu baino, minog nogi’ do pasandadon id pomusarahan
do tangaanak o kabaalan mongindapu’. Montok popoburu’ koposion tangaanak, elemen mongindapu’ miagal ko’ kreativiti, inovasi
om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
viii. Kreativiti
Kreativiti nopo’ nga’ woyo’ di popokito’ kabaalan momonsoi iso’-iso’ toinaon i au’ po insan kowonsoi do tulun suai maya’ imaginasi
tosonong do tosoosongulun. Soira’ do kaanu o tangaanak do papabanta asil kalaja’ toi ko’ popokito’ drama di okreatif, okito do
koimbulai o kaanangan do tangaanak, kotumbayaan sondii’ om kopuriman do kounsikahan montok kinalantayan sondii’.
7.0 PONTAKSIRAN
Pontaksiran standard pambalajalan kawasa’ do papanahon maya’ piipiro woyo’ pontaksiran. Abaagi do duo kawo o woyo’
pontaksiran diti:
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
15
Pontaksiran Woyo’ Formatif
Pontaksiran Woyo’ Sumatif
Taang koinabasan tangaanak do momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo woyo’ pontaksiran diti.
Pontaksiran Woyo’ Formatif
Papanahon o pontaksiran woyo’ formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayan do tangaanak. Koindalan o
pontaksiran diti maya’ pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia’ do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros
ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pontaksiran woyo’ diti kapanahak kounalan kumaa mongingia’ om tangaanak
nogi’. Maya’ pongintangan diolo’, kaanu o mongingia’ do koilaan kokomoi tangaanak di au’ kodimpot toi ko’ au’ kaampayat id aktiviti
di papanahon id kalas. Soira’ okito do mongingia’ o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia’ o aktiviti suai di
kosudong om kaanu mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi’ o pontaksiran woyo’ formatif montok
mongintong kogisaman do tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Pongisamakan di kawasa’ do gunoon montok
pontaksiran woyo’ formatif nopo nga’ maya’ folio, kalaja’ id tinimungan, pongimatan om maya’ aktiviti monginobos boros miagal ko’
mambasa’ om kuiz.
Pontaksiran Woyo’ Sumatif
Papanahon o pontaksiran woyo’ sumatif maya’ poniisan toi ko’ panaasan formal. Maya’ pontaksiran diti, kaanu o mongingia’ ngawi’
do monimung profil di popokito koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa’ do papanahon o
pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pontaksiran woyo’ sumatif nga’ monipong om monimung koilaan
kokomoi standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
16
Standard Ponuangan om Pambalajalan toun 4 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
1.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
mokinongou om
manahak tisuli' kumaa
tuni di norongou
mantad posorili'.
1.1.1 Kaanu momungaran om papatantu do tadon tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu miuhot om misimbar kokomoi tuni di norongou.
1.1.3 Kaanu momohulit do kobooboroso' tumanud loyuk om rima di norongou.
1.1.4 Kaanu popisuai tuni di norongou mantad posorili'.
1.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak momoguno
do pimato montok
Boros Kadazandusun.
1.2.1 Kaanu mongilo pisuayan tuni pimato.
a) Vokal
b) Konsonan
1.2.2 Kaanu mamarait
boros kivokal
a) toniba'
b) tanaru
c) noolos
1.2.3 Kaanu mamarait boros kikonsonan
a) sandad
b) noolos
1.2.4 Kaanu popokito koilaan montok mamarait boros
a) kisigot
b) aiso sigot
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
17
1.2.5 Kaanu popokito koilaan montok popisuai tuni boros di kituni /b/ om /b/.
1.2.6 Kaanu popokito koilaan montok popisuai tuni do boros di kituni /d/ om /d/.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
18
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
1.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
popolombus boros om
ayat miampai
momoguno do
pomoroitan om loyuk di
pointunud.
1.3.1 Kaanu mokinongou montok popolombus kawagu do boros miampai momoguno do
pomoroitan om loyuk di kotunud.
1.3.2 Kaanu mokinongou montok mongilo boros kokomoi isoiso' ahal.
1.3.3 Kaanu mokinongou montok mangarati' komoyon boros.
1.3.4 Kaanu mokinongou montok momoguno kawagu do boros id pibarasan toi ko' id
pononsunudan.
1.4 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do manahak
tisuli' di kosudong om
olinuud kumaa isoiso'
koilaan di norongou.
1.4.1 Kaanu mokinongou montok mongilo koilaan toponsol mantad mogikaakawo teks.
1.4.2 Kaanu mangarati' do koilaan di norongou.
1.4.3 Kaanu mogibooboros montok momoguno koilaan di norongou.
1.4.4 Kaanu mongompuri do koilaan di norongou.
1.4.5 Kaanu manahak sisimbar montok isoiso' ponguhatan di norongou.
1.4.6 Kaanu popoindalan ponuhuan om pokionuon di norongou.
1.4.7 Kaanu poposogu' pomurangadan kokomoi isoiso' koilaan di norongou.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
19
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
1.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do moboros
miampai momoguno do
boros om ayat di
pointunud, oulud om
olinuud.
1.5.1 Kaanu minsingumbal popolombus do ayat di otolinahas id pibarasan.
1.5.2 Kaanu minsingumbal momoguno ayat di otolinahas om olinuud id pilumaagan sosial.
1.5.3 Kaanu momoguno boros pomolohou di kotunud.
1.5.4 Kaanu poposunud do koilaan montok kumaa do wokon.
1.5.5 Kaanu momoguno boros om ayat di olinuud montok mokianu kointalangan.
1.5.6 Kaanu monguhot miapai momoguno do boros pongudio di kosudong.
1.6 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
popolombus
topurimanan om
pomusarahan di oulud
om olinuud id
pilumaagan sosial.
1.6.1 Kaanu monguyad koilaan kokomoi ahal sondii'.
1.6.2 Kaanu popolombus do sorita' tumanud nuludan di kosudong.
1.6.3 Kaanu minsingkono' montok popolombus do topurimanan.
1.6.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popointalang do koilaan mantad bahan
pongunsub di pinatahak.
1.6.5 Kaanu poposuul om mokianu pomusarahan kokomoi isoiso' ahal.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
20
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Kabaalan Mambasa'
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
2.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak popolombus
boros tumanud otus om
loyuk di pointunud.
2.1.1 Kaanu mongija' om popolombus do boros i
a) kivokal tanaru om toniba'
b) kipimato sigot
c) kikonsonan poloputon om au' poloputon
d) kipimato noolos
2.1.2 Kaanu mongija' om popolombus do boros
a) mintootoiso
b) nosugku
c) misompuru
d) misaup
2.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do
popolombus frasa om
ayat miampai
momoguno pomoroitan,
loyuk om otus di
pointunud.
2.2.1 Kaanu mambasa' boros miampai momoguno pomoroitan om otus di pointunud.
2.2.2 Kaanu popolombus do frasa toi ko' ayat di otolinahas om loyuk di pointunud .
2.2.3 Kaanu mambasa' miampai ohou di opuhod om otolinahas.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
21
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
2.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak mambasa’
mogikaakawo teks do
alantas.
2.3.1 Kaanu mambasa' ayat toomod do alantas.
2.3.2 Kaanu mambasa' mogikaakawo ayat miampai momoguno pomoroitan on loyuk di pointunud
tumanud tanda' basa'.
2.3.3 Kaanu mambasa' mogikaakawo teks miampai momoguno pomoroitan om loyuk di
pointunud .
2.4 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
monginggumu'
tinimungan boros.
2.4.1 Kaanu mambasa' montok monindu' komoyon boros.
2.4.2 Kaanu mambasa' montok mangarati' komoyon boros tumanud konteks.
2.4.3 Kaanu momoguno do komoiboros montok mogihum rati' do boros.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
22
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
2.5 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do mangarati'
om manahak do tisuli'
kumaa koilaan di nabasa'.
2.5.1 Kaanu mangarati' om monompipi' koilaan di nabasa'.
2.5.3 Kaanu mongompuri do koilaan di nabasa'.
2.5.4 Kaanu tumanud nuludan koilaan toi ko' sorita' id teks.
2.5.5 Kaanu manahak tisuli' montok isoiso' ahal di nabasa' id teks.
2.6 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
momoguno mogikaakawo
peta pomusarahan
montok popoilo kawagu
do koilaan di nabasa'.
2.6.1 Kaanu momoguno peta pomusarahan montok monimung koilaan mantad mogikaakawo
bahan di nabasa'.
2.6.2 Kaanu popoundaliu koilaan mantad grafik kumaa id linear.
2.7 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak manahang do
teks di nabasa'.
2.7.1 Kaanu manahang koilaan di nabasa'.
2.7.2 Kaanu momiadang kowoowoyoo watak id susuyan.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
23
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Kabaalan Monuat
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
3.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak monuat
miampai momoguno
ralan ponuatan di
pointunud.
3.1.5 Kaanu momoguno ponuatan mirangkai montok monuat frasa om ayat.
3.1.7 Kaanu monuat boros miampai momoguno ija'an di kotunud.
3.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak momonsoi
boros.
3.2.1 Kaanu monuat boros numbul.
3.2.2 Kaanu mongulud pimato toi ko' putul boros montok momonsoi boros.
3.2.3 Kaanu monuat boros tumanud bahan pongunsub di pinatahak.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
24
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
3.3 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do monuat
mogikaakawo ayat.
3.3.1 Kaanu mongulud boros montok momonsoi frasa tumanud bahan pongunsub.
3.3.2 Kaanu mongulud do frasa toi ko' ayat tumanud bahan pongunsub.
3.3.3 Kaanu monuat kawagu ayat miampai momoguno tanda' basa' di kotunud.
3.3.4 Kaanu momonsoi do frasa om ayat di tasaanang tumanud bahan pongunsub.
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mantad boros di pinatahak.
3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso' toi ko' ayat misompuru.
3.4 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak do
monuat isoiso ponuatan
miampai momoguno do
format, boros om ayat di
pointunud.
3.4.1 Kaanu mongilo format ponuatan di kosudong.
3.4.2 Kaanu momoguno mogikaakawo peta pomusarahan montok papatayad tonsi montok isoiso'
ponuatan.
3.4.3 Kaanu papatandan tonsi toponsol montok isoiso' ponuatan.
3.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok monguyad tonsi ponokodung.
3.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok momonsoi ponuatan di momoguno
format om ayat di ouluud om agramatis.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
25
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
3.5 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
momonsoi sorita' di
kohiok miampai
momoguno boros om
ayat di pointunud om
olinuud.
3.5.1 Kaanu manahak tonsi montok momogonop sorita'.
3.5.2 Kaanu papatayad tonsi di pinosuul montok momogonop sorita'.
3.5.3 Kaanu momili' om mongulud tonsi di pinosuul.
3.5.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' monnguyad tonsi montok pomogonop sorita'.
3.5.5 Kaanu monuat kawagu sorita' id pangaan toniba'.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
26
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Elemen Kolumison Boros
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
4.1 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do monimung
koilaan maya'
mogikaakawo aktiviti di
kohiok.
4.1.1 Kaanu momoguno folio, buuk tonini', kolaj, buuk skrap, poster om suusuai po montok
popokito koilaan di notimung.
4.1.2 Kaanu manangon, suminding, minsingkono', sumayau om popolombus do hiis.
4.2 Id kolimpupuson do
Toun 6, kaanu o
tangaanak do koilaan
kokomoi tungkus
koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun
maya mogikaakawo
aktiviti di kohiok.
4.2.1 Kaanu monimung do koilaan kokomoi tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun.
4.2.2 Kaanu mogibooboros montok mangarati' do koilaan di notimung.
4.2.3 Kaanu popokito demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
4.2.4 Kaanu monurubung paganakan sondii' montok mongintutun tungkus koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun.
4.2.5 Kaanu manahang koilaan di notimung.
4.2.6 Kaanu papabanta asil kalaja' di nowonsoi.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
27
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Puralan Boros
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
5.1 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak do
momoguno do sistom
tuni Boros
kadazandusun
5.1.1 Kaanu popolombus tuni pimato Boros Kadazandusun.
5.1.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id lisan.
5.1.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id lisan.
5.1.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id lisan.
5.2 Id kolimpupuson do toun
6, kaanu o tangaanak
momoguno do sistom
ija’an Boros
Kadazandusun id lisan
om ponuatan.
5.2.1Kaanu momoguno pimato di kotunud id ponuatan.
5.2.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id ponuatan.
5.2.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id ponuatan.
5.2.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id ponuatan
5.3 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak do
momoguno mogikaakawo
sompuruan boros di
pointunud id lisan om
ponuatan.
5.3.1 Kaanu momoguno do Boros Ngaran id ayat.
5.3.3 Kaanu momoguno do Boros Maan id ayat.
5.3.4 Kaanu momoguno do Boros Ula' id ayat.
5.3.5 Kaanu momoguno do Boros Toguangon id ayat.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
28
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
5.4 Id kolimpupuson Toun 6,
kaanu o tangaanak
momonsoi mogikaakawo
boros om ayat id lisan
om ponuatan.
5.4.1 Kaanu momonsoi boros mintootoiso' mantad putul boros.
5.4.2 Kaanu momonsoi boros nosugku tumanud ponontudukan mongingia'.
5.4.3 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' momoguno boros misompuru montok momonsoi
ayat.
5.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun boros misaup.
5.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun pananda wacana id ayat.
5.4.6 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun patikol id ayat.
5.4.7 Kaanu momoguno tanda' basa'.
5.5 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
momonsoi mogikaakawo
ayat di agramatis.
5.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok momonsoi guas ayat.
5.4.2 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso.
5.4.3 Kaanu momonsoi ayat misompuru.
5.4.4 Kaanu momonsoi ayat toomod,ayat pongudio, ayat ponuhuan, om ayat kotigagan.
Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4
29
SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN
5.6 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
momoguno do
kopomoroitan ginumu' id
lisan om ponuatan.
5.5.1 Kaanu momoguno Kopomoroitan Ginumu id lisan om ponuatan.
5.7 Id kolimpupuson do Toun
6, kaanu o tangaanak
momoguno tukadan id
lisan om ponuatan.
5.6.1 Kaanu momoguno do tukadan id lisan om ponuatan.
Terbitan:
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
Aras 4-8, Blok E9
Kompleks Kerajaan Parcel E
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
62604 PUTRAJAYA
Tel: 03-8884 2000 Faks: 03-8888 9917
http://www.moe.gov.my/bpk

More Related Content

More from PuworkUtara OnSlideshare

6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx
6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx
6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptxPuworkUtara OnSlideshare
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1PuworkUtara OnSlideshare
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2PuworkUtara OnSlideshare
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3PuworkUtara OnSlideshare
 
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)PuworkUtara OnSlideshare
 
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )PuworkUtara OnSlideshare
 

More from PuworkUtara OnSlideshare (20)

6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx
6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx
6 Function Built In (Excel 2019 dn 365).pptx
 
dskp (semakan 2017) sejarah tahun 5
dskp (semakan 2017) sejarah tahun 5dskp (semakan 2017) sejarah tahun 5
dskp (semakan 2017) sejarah tahun 5
 
Dpk2020 bkd6
Dpk2020 bkd6Dpk2020 bkd6
Dpk2020 bkd6
 
Dpk2020 bkd5
Dpk2020 bkd5Dpk2020 bkd5
Dpk2020 bkd5
 
Dpk2020 bkd4
Dpk2020 bkd4Dpk2020 bkd4
Dpk2020 bkd4
 
Dpk2020 bkd3
Dpk2020 bkd3Dpk2020 bkd3
Dpk2020 bkd3
 
Dpk2020 bkd2
Dpk2020 bkd2Dpk2020 bkd2
Dpk2020 bkd2
 
Dpk2020 bkd1
Dpk2020 bkd1Dpk2020 bkd1
Dpk2020 bkd1
 
Induction set figure it out ....
Induction set   figure it out ....Induction set   figure it out ....
Induction set figure it out ....
 
Induction set how many ducks ....
Induction set   how many ducks ....Induction set   how many ducks ....
Induction set how many ducks ....
 
Induction set this is ....
Induction set   this is ....Induction set   this is ....
Induction set this is ....
 
Let's Count How Many Triangles
Let's Count How Many TrianglesLet's Count How Many Triangles
Let's Count How Many Triangles
 
RPT KSSR BAHASA MELAYU TAHUN 4 ( 2016 )
RPT KSSR BAHASA MELAYU TAHUN 4 ( 2016 )RPT KSSR BAHASA MELAYU TAHUN 4 ( 2016 )
RPT KSSR BAHASA MELAYU TAHUN 4 ( 2016 )
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 1
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 2
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3
Palan Mongigia Sontoun 2016 Boros KadazanDusun Toun 3
 
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)
Palan Mongigia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 4 ( 2016)
 
Palan Mongigia Sontoun 2016 BKD Toun 5
Palan Mongigia Sontoun 2016 BKD Toun 5 Palan Mongigia Sontoun 2016 BKD Toun 5
Palan Mongigia Sontoun 2016 BKD Toun 5
 
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )
Palan Mongingia Sontoun Boros KadazanDusun Toun 6 ( 2016 )
 
DSP Bahasa KadazanDusun Tahun 3
DSP Bahasa KadazanDusun Tahun 3DSP Bahasa KadazanDusun Tahun 3
DSP Bahasa KadazanDusun Tahun 3
 

Recently uploaded

TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...Nguyen Thanh Tu Collection
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....سمير بسيوني
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ،    راپورتا مێژوی ، ژ...، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ،    راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...Idrees.Hishyar
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)Shankar Aware
 

Recently uploaded (6)

TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ،    راپورتا مێژوی ، ژ...، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ،    راپورتا مێژوی ، ژ...
، ژیانا ئینگلیزا ب کوردی ، ئینگلیزەکان ، راپورتی کوردی ، راپورتا مێژوی ، ژ...
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
 

Dsk bahasa kadazandusun thn 4

  • 1. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN EMPAT 2013 DRAF
  • 2.
  • 3. DOKUMEN STANDARD KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH (KSSR) BAHASA KADAZANDUSUN TAHUN EMPAT BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
  • 4. Cetakan Pertama 2013 © Kementerian Pelajaran Malaysia Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
  • 5. iii ID SUANG BOLIKAN Rukun Negara …………………………………………………………………………. v Falsafah Pendidikan Kebangsaan …………………………………………….…….. vi Kopointutunan …………………………………………………………………………. 1 Tudu……………………………………………………………………………………... 2 Dimpoton ……………………………………………………………………………….. 2 Dokumen Standard Kurikulum ………………………………………….……………. 3 i. Prinsip Pedagogi Kurikulum Standard ……………………………………. 3 ii. Ponginsamakan Kurikulum Modular ………………………………………. 5 Kurikulum Boros Kadazandusun ….…………………………………………………. 7 Kabaalan Mokinongou om Moboros ………………………………………………… 7 Kabaalan Mambasa’ ………………………………………………………………….. 8 Kabaalan Monuat ……………………………………………………………………… 8 Kabaalan Kolumison Boros ………………………………………………………….. 9 Sistem Boros …………………………………………………………..……………… 10 Ponuangan Kurikulum ………………………………………………………………… 13 Pontaksiran 14 Standard Ponuangan om Pambalajalan 16
  • 6.
  • 7. v RUKUN NEGARA BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita- cita untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden; MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang berikut: • KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN • KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA • KELUHURAN PERLEMBAGAAN • KEDAULATAN UNDANG-UNDANG • KESOPANAN DAN KESUSILAAN
  • 8. vi Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga, masyarakat dan negara.
  • 9. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 1 KOPOINTUTUNAN Boros Kadazandusun nopo nga’ iso’ mato palajalan i po’ia’on id sikul tosiriba’ om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum perdana nga’ mato palajalan elektif. Po’ia’on o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po’ia’on nogi’ o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti. Hontolon nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ nga’ popoingkawas do kabaalan boros miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, monuat, koilaan kolumison boros om nogi’ koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o kabaalan boros diti tu’ iti no kabaalan touvai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas. Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii’ o tangaanak soira’ do miromut om nogi’ kaanu papasarabak pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya’ do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia’an di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia’an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun. Pongia’an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi’ kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros Kadazandusun montok mongintutun om mangarati’ adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om Dusun. Pongia’an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Negara montok do momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan tinaru id pogun Malaysia. Suang nopo do pongia’an om aktiviti kurikulum id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ kokomoi do toilaan, kabaalan boros, koubasanan, woyo’ toluud, tungkus koubasanan om kotumbayaan tinaru i koponguhup do popoingkawas koburuon koinanon, sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.
  • 10. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 2 TUDU Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun montok sikul tosiriba’ diti nga’ momogonop kabaalan boros tangaanak mooi do kaanu nodii yolo’ momoguno do boros Kadazandusun di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai koyuuyuon. DIMPOTON Id kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do : Miromut miampai kotumbayaan sondii kumaa tambalut om tulun suai id koyuuyuon formal om au’ formal. Mambasa’ om mangarati’ do suang mogikawo-kawo teks id boros Kadazandusun montok mananom sunduan do aanangan mambasa’. Momonsoi mogisuai-suai kawo ponuatan di kotunud, oulud om olinuud. Monginonong om mangarati’ ponuatan di okreatif id boros Kadazandusun om mananom sunduan guminawo kolumison boros. Momoguno puralan boros di kotunud id lisan om ponuatan. Popotilombus tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun.
  • 11. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 3 DOKUMEN STANDARD KURIKULUM Id suang do Dokumen Standard diti poinhanggum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan. Standard Ponuangan nopo nga’ taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson do Toun 6 id sikul tosiriba’. Standard Pambalajalan nopo nga’ iso’ nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id iso’-iso’ Toun id sikul tosiriba’. PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD Ponginsamakan do pongia’an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga’ maya’ prinsip-prinsip di pinatayad: i. Ponginabasan do kabaalan touvai Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, om monuat tu’ kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano’ pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponguhup tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas. ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati’ om kidimpoton Pambalajalan di poposontol konteks di kirati’ miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak minsingilo maya’ aktiviti di kohiok. iii. Poinlongkod do tangaanak Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do Boros Kadazandusun. Mooi do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia’an di momoguno mogikawo-
  • 12. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 4 kawo ponginsamakan, teknik om kakamot pongia’an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos toinsanan standard pambalajalan Boros Kadazandusun di noulud. iv. Pomogunaan teknologi wagu Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputer tu’ teknologi nopo diti nga’ teknologi piromutan di gunoon do timpu baino montok maganu om papatayad koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di tosima’ kumaa tangaanak do miromut om mogiilang toilaan. Ogumu’ koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan diti. Soira’ momproses do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili’ koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo’ toluud om mamasok oponsol nogi’ do pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira’ mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan. v. Pontaksiran Pambalajalan Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga’ pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan kumaa mongingia’ kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo’ formatif diti om okon ko’ miagal do pontaksiran woyo’ sumatif tu’ papanahon id koowian iso’-iso’ timpu pambalajalan. Kawasa’ do papanahon o pontaksiran woyo’ formatif maya’ pongintangan om maya’ mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan tangaanak. vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo’ Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga’ papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi’ toinsanan woyo’ toluud id pambalajalan Boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo’ toluud, kiimatu om otoronong .
  • 13. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 5 PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR Timpu pongia’an do mato palajalan Boros Kadazandusun nopo nga’ tolu timpu sominggu’. Pongia’an do Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun id tinimungan tangaanak ngawi’. Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ Boros Kadazandusun diti minanganu ponginsamakan woyo’ modular i popohontol om manahak kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat, kolumison boros om puralan boros. Id pongia’an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id iso’-iso’ timpu pongia’an. Sabaagi iso’ poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia’an ontok timpu koiso’ do minggu’ koiso’. Ontok timpu koduo,panatalan do pongia’an nopo nga’ kabaalan mambasa’ om timpu kotolu onuan panatalan kabaalan monuat. Timpu koiso’ om koduo do minggu’ sumusuhut gunoon montok pongia’an kolumison boros om timpu kotolu gunoon montok pongia’an puralan boros. Kawasa’ mongingia’ do momoguno duo timpu montok mongia’ isoiso’ kabaalan soira’ do osubai. Pongia’an om pambalajalan do iso’-iso’ topik kawasa’ do papanahon id kalas daasom duo minggu’. Ponginsamakan woyo’ modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas kabaalan boros miagal di poinsuat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso’ poomitanan, soira’ do mongia’ do kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi’ o kabaalan suai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat id pongia’an dii. Ponginsamakan woyo’ modular diti manahak nogi’ do panatalan kumaa pongia’an om pambalajalan kabaalan boros di touvai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba’ diti: Kabaalan Mokinongou om Moboros Kabaalan Mambasa’ Kabaalan Monuat Kolumison Boros Puralan Boros
  • 14. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 6 Tema Ponuangan montok tikid gana’ pomogunaan boros id pambalajalan Boros Kadazandusun nopo nga’ pinoimpou tema di kosudong montok tangaanak id sikul tosiriba’. Tema nopo ngawi’ diti nga’ : Tinan Sondii’ Susuyan Toilaan
  • 15. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 7 KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN Panatalan nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga’ mongintutun do pimato, putul boros, boros, frasa om ayat- ayat di toniba’. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat om kolumison boros nga’ onuan nogi’ do kapanatalan id pongia’an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko’ mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga’ po’ia’on nogi’ kumaa tangaanak. 1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad mogisuai- suai tadon, mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun, mokinongou, mongintutun om mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud, manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou, moboros miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan om popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di kotunud. Poinhanggum nopo id standard pambalajalan diti nga’ kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa om ayat di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga’ iso’ kabaalan di touvai montok literasi. Ii nodii poogi’ do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo’ mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi’ do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo koyuuyuo’. Oponsol nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di kotunud montok popolombus iso’-iso’ tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko’ mantad dii, minog nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o koilaan miromut maya’ lisan om okon ko’ lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga’ aktiviti minsingumbal, manahak tisuli’, mangarati’ om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa’ do huliton mooi do kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda’ tomoimo do miromut.
  • 16. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 8 2.0 KABAALAN MAMBASA’ Id kolimpupuson do Toun 6 , kaanu o tangaanak do mongija’ mogikaakawo boros, mongintutun om momungaran nunu i okito, orongou, osingud, oroso , akama’ om opurimanan, kaanu mambasa’ mogikaakawo boros, frasa om ayat miampai momoguno do pomoroitan di kotunud, kaanu mambasa’ montok mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’, kaanu popoilo kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno mogikaakawo bahan om manahang do teks di nabasa’ Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu’ iti nopo nga’ koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa’. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat mintootoiso’ om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso’ pongia’an kabaalan mambasa’ di kohiok, unsubon o mongingia’ do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko’ bukakak, tu’ kounsub iti do tangaanak om nogi’ kagayat do ginawo diolo’. Montok kabaalan mongija’, potimpuunon do popo’ia’ mantad mongintutun tuni pimato kumaa tuni do fonem om putul boros gisom no owonsoi iso’ boros di kotunud. 3.0 KABAALAN MONUAT Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu poposuat kawagu nunu i okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om tanda’ basa’, format om puralan boros di kotunud, kaanu mongoput sorita’ miampai momoguno do boros om ayat di kotunud om olinuun. Timpuunon nopo do popo’ia’ id kabaalan diti nga’ kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga’ papawakas tuhat tunturu’ om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko’ mantad dilo, hontolon nogi’ id kabaalan diti o koilaan monuat
  • 17. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 9 pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong, otolinahas om oulud. 4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok. Pongia’an do kabaalan kolumison boros montok Toun 1 diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di kohiok om kagayat ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong. Aktiviti-aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi’ kaanu popoingkawas imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o tangaanak ngawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id pamansayan buuk tonini’, poster, kolaj om kaad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok iso’-iso asil di nowonsoi toi ko’ pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di okreatif.
  • 18. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 10 5.0 SISTOM BOROS Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis om momoguno do tanda basa di kotunud, kaanu momoguno do Kopomoroitan Ginumu om Tukadan id lisan ponuatan. Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud. 5.1 Fonetik om Fonologi Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do koilo o tangaanak do mamarait boros om ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud kumaa tulun suai. Suai ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon do tulun suai id pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno pomoroitan om loyuk miagal id siriba’. a) Ayat Toomod b) Ayat Pongudio’ c) Ayat Ponuhuan d) Ayat Kotigagan 5.2 Sistom Ija’an Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ija’an boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan: a) 29 pimato boros Kadazandusun b) pomogunaan do sigot / ’/ id ponuatan c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan
  • 19. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 11 5.3 Puralan Boros Abaagi o aspek Puralan Boros id duo boogian : morfologi dan sintaksis. 5.3.1 Morfologi nopo nga’ iso’ gana’ toilaan i’ monoriuk pamansayan iso’-iso boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian boros. Pointayad id siriba’ diti nopo nga’ aspek di okito id morfologi. (a) Struktur Boros i) Boros Sandad ii) Boros Noolos (b) Bontuk Boros i) Boros Mintootoiso’ ii) Boros Nosugkuan iii) Boros Misompuru iv) Boros Misaup (c) Karaaralano’ pamansayan boros: i) Ponugku’ ii) Ponginsoupan iii) Ponompuruan (d) Sompuruan Boros: i) Boros Ngaran ii) Boros Maan iii) Boros Ula iv) Boros Toguangon
  • 20. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 12 5.3.2 Sintaksis nopo nga’ iso’ ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul tosiriba’ nopo nga’ miagal di pointayad id siriba’ diti : a) Karaaralano’ momonsoi boros, frasa, klausa om ayat. b) Pamansayan ayat nopo nga’ tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek). c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio, ayat ponuhuan om ayat kotigagan. d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso’ 5.4 Tanda’ Basa’ Oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ id piromutan mooi do kaanu popolombus boros Kadazandusun di pointunud om oulud id kobooboroso’ om nogi’ id ponuatan. Id piromutan maya’ ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ di kotunud mooi do kaanu popolombus pomusarahan toi ko’ koilaan di pointunud om kirati’. Id piromutan lisan, oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ miagal ko’ koma om nokta mooi do kolombus kopio nunu o komoyon diolo’. 5.5 Tukadan Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po’ia’on kumaa tangaanak mooi do kaanu nodii mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko’ ponuatan montok popokito iso’ ponginabasan do boros di takawas. Nota: Montok popomogot toilaan kokomoi puralan boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do buuk Puralan Boros Kadazandusun id Sikul i pinalabus do Boogian Popotounda Kurikulum, Komontirian Palajalan Malaysia.
  • 21. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 13 6.0 PONUANGAN KURIKULUM Ponuangan kurikulum nopo nga’ iso’ poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu’ iti no kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id pongia’an boros Kadazandusun nopo nga’ miagal id siriba’. i. Kabaalan Momusorou Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi iso’-iso’ ahal miampai momoguno boros di efektif. ii. Kabaalan Balajal Karaaralano’ Balajal Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo’. Poinhanggum id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda’ do tangaanak do monginobos koilaan di potilombus. iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga’ kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum nga’ kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko’ komputer montok momonsoi om momongo kalaja’ sikul om nogi’ momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko’ mongintong dokumentari televison om maganu koilaan mantad internet. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag piromutan elektronik montok mogihum om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya’ piromutan sosial miagal ko’ Facebook om Twitter.
  • 22. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 14 iv. Woyoo’ Toluud om Sunduan Mamasok Oponsol do pasandadon o woyo’ toluud miagal ko’ woyoo’ guminawo pogun sondii’ om kopuriman sunduan mamasok id standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyo’ toluud om oupus tomoimo do pogun sondii’. v. Mogisuai-suai koporokisan Okito nogi’ id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id suang do standard pambalajalan, miagal ko’ koponoinaan koporokisan kinestetik maya’ aktiviti di noulud id standard pambalajalan kabaalan kolumison boros. vi. Kopogonuan Toilaan Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga’ koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana’ miagal do gana’ koilaan Sains om Teknologi, Geografi, Sejarah, posorili’ do tangaanak om koilaan konsumerisme. Suai ko’ mantad dii, ponuangan boros aanu nogi’ mantad surat abal om isu-isu timpu baino. vii. Mongindapu’ Mooi do kaanu o tangaanak ngawi’ do monoguang karaaralano’ koposion timpu baino, minog nogi’ do pasandadon id pomusarahan do tangaanak o kabaalan mongindapu’. Montok popoburu’ koposion tangaanak, elemen mongindapu’ miagal ko’ kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak. viii. Kreativiti Kreativiti nopo’ nga’ woyo’ di popokito’ kabaalan momonsoi iso’-iso’ toinaon i au’ po insan kowonsoi do tulun suai maya’ imaginasi tosonong do tosoosongulun. Soira’ do kaanu o tangaanak do papabanta asil kalaja’ toi ko’ popokito’ drama di okreatif, okito do koimbulai o kaanangan do tangaanak, kotumbayaan sondii’ om kopuriman do kounsikahan montok kinalantayan sondii’. 7.0 PONTAKSIRAN Pontaksiran standard pambalajalan kawasa’ do papanahon maya’ piipiro woyo’ pontaksiran. Abaagi do duo kawo o woyo’ pontaksiran diti:
  • 23. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 15 Pontaksiran Woyo’ Formatif Pontaksiran Woyo’ Sumatif Taang koinabasan tangaanak do momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo woyo’ pontaksiran diti. Pontaksiran Woyo’ Formatif Papanahon o pontaksiran woyo’ formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayan do tangaanak. Koindalan o pontaksiran diti maya’ pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia’ do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pontaksiran woyo’ diti kapanahak kounalan kumaa mongingia’ om tangaanak nogi’. Maya’ pongintangan diolo’, kaanu o mongingia’ do koilaan kokomoi tangaanak di au’ kodimpot toi ko’ au’ kaampayat id aktiviti di papanahon id kalas. Soira’ okito do mongingia’ o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia’ o aktiviti suai di kosudong om kaanu mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi’ o pontaksiran woyo’ formatif montok mongintong kogisaman do tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Pongisamakan di kawasa’ do gunoon montok pontaksiran woyo’ formatif nopo nga’ maya’ folio, kalaja’ id tinimungan, pongimatan om maya’ aktiviti monginobos boros miagal ko’ mambasa’ om kuiz. Pontaksiran Woyo’ Sumatif Papanahon o pontaksiran woyo’ sumatif maya’ poniisan toi ko’ panaasan formal. Maya’ pontaksiran diti, kaanu o mongingia’ ngawi’ do monimung profil di popokito koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa’ do papanahon o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pontaksiran woyo’ sumatif nga’ monipong om monimung koilaan kokomoi standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.
  • 24. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 16 Standard Ponuangan om Pambalajalan toun 4 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 1.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou om manahak tisuli' kumaa tuni di norongou mantad posorili'. 1.1.1 Kaanu momungaran om papatantu do tadon tuni di norongou. 1.1.2 Kaanu miuhot om misimbar kokomoi tuni di norongou. 1.1.3 Kaanu momohulit do kobooboroso' tumanud loyuk om rima di norongou. 1.1.4 Kaanu popisuai tuni di norongou mantad posorili'. 1.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno do pimato montok Boros Kadazandusun. 1.2.1 Kaanu mongilo pisuayan tuni pimato. a) Vokal b) Konsonan 1.2.2 Kaanu mamarait boros kivokal a) toniba' b) tanaru c) noolos 1.2.3 Kaanu mamarait boros kikonsonan a) sandad b) noolos 1.2.4 Kaanu popokito koilaan montok mamarait boros a) kisigot b) aiso sigot
  • 25. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 17 1.2.5 Kaanu popokito koilaan montok popisuai tuni boros di kituni /b/ om /b/. 1.2.6 Kaanu popokito koilaan montok popisuai tuni do boros di kituni /d/ om /d/.
  • 26. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 18 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 1.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do popolombus boros om ayat miampai momoguno do pomoroitan om loyuk di pointunud. 1.3.1 Kaanu mokinongou montok popolombus kawagu do boros miampai momoguno do pomoroitan om loyuk di kotunud. 1.3.2 Kaanu mokinongou montok mongilo boros kokomoi isoiso' ahal. 1.3.3 Kaanu mokinongou montok mangarati' komoyon boros. 1.3.4 Kaanu mokinongou montok momoguno kawagu do boros id pibarasan toi ko' id pononsunudan. 1.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do manahak tisuli' di kosudong om olinuud kumaa isoiso' koilaan di norongou. 1.4.1 Kaanu mokinongou montok mongilo koilaan toponsol mantad mogikaakawo teks. 1.4.2 Kaanu mangarati' do koilaan di norongou. 1.4.3 Kaanu mogibooboros montok momoguno koilaan di norongou. 1.4.4 Kaanu mongompuri do koilaan di norongou. 1.4.5 Kaanu manahak sisimbar montok isoiso' ponguhatan di norongou. 1.4.6 Kaanu popoindalan ponuhuan om pokionuon di norongou. 1.4.7 Kaanu poposogu' pomurangadan kokomoi isoiso' koilaan di norongou.
  • 27. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 19 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 1.5 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do moboros miampai momoguno do boros om ayat di pointunud, oulud om olinuud. 1.5.1 Kaanu minsingumbal popolombus do ayat di otolinahas id pibarasan. 1.5.2 Kaanu minsingumbal momoguno ayat di otolinahas om olinuud id pilumaagan sosial. 1.5.3 Kaanu momoguno boros pomolohou di kotunud. 1.5.4 Kaanu poposunud do koilaan montok kumaa do wokon. 1.5.5 Kaanu momoguno boros om ayat di olinuud montok mokianu kointalangan. 1.5.6 Kaanu monguhot miapai momoguno do boros pongudio di kosudong. 1.6 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do popolombus topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id pilumaagan sosial. 1.6.1 Kaanu monguyad koilaan kokomoi ahal sondii'. 1.6.2 Kaanu popolombus do sorita' tumanud nuludan di kosudong. 1.6.3 Kaanu minsingkono' montok popolombus do topurimanan. 1.6.4 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok popointalang do koilaan mantad bahan pongunsub di pinatahak. 1.6.5 Kaanu poposuul om mokianu pomusarahan kokomoi isoiso' ahal.
  • 28. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 20 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Kabaalan Mambasa' SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 2.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak popolombus boros tumanud otus om loyuk di pointunud. 2.1.1 Kaanu mongija' om popolombus do boros i a) kivokal tanaru om toniba' b) kipimato sigot c) kikonsonan poloputon om au' poloputon d) kipimato noolos 2.1.2 Kaanu mongija' om popolombus do boros a) mintootoiso b) nosugku c) misompuru d) misaup 2.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do popolombus frasa om ayat miampai momoguno pomoroitan, loyuk om otus di pointunud. 2.2.1 Kaanu mambasa' boros miampai momoguno pomoroitan om otus di pointunud. 2.2.2 Kaanu popolombus do frasa toi ko' ayat di otolinahas om loyuk di pointunud . 2.2.3 Kaanu mambasa' miampai ohou di opuhod om otolinahas.
  • 29. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 21 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 2.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak mambasa’ mogikaakawo teks do alantas. 2.3.1 Kaanu mambasa' ayat toomod do alantas. 2.3.2 Kaanu mambasa' mogikaakawo ayat miampai momoguno pomoroitan on loyuk di pointunud tumanud tanda' basa'. 2.3.3 Kaanu mambasa' mogikaakawo teks miampai momoguno pomoroitan om loyuk di pointunud . 2.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monginggumu' tinimungan boros. 2.4.1 Kaanu mambasa' montok monindu' komoyon boros. 2.4.2 Kaanu mambasa' montok mangarati' komoyon boros tumanud konteks. 2.4.3 Kaanu momoguno do komoiboros montok mogihum rati' do boros.
  • 30. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 22 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 2.5 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mangarati' om manahak do tisuli' kumaa koilaan di nabasa'. 2.5.1 Kaanu mangarati' om monompipi' koilaan di nabasa'. 2.5.3 Kaanu mongompuri do koilaan di nabasa'. 2.5.4 Kaanu tumanud nuludan koilaan toi ko' sorita' id teks. 2.5.5 Kaanu manahak tisuli' montok isoiso' ahal di nabasa' id teks. 2.6 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno mogikaakawo peta pomusarahan montok popoilo kawagu do koilaan di nabasa'. 2.6.1 Kaanu momoguno peta pomusarahan montok monimung koilaan mantad mogikaakawo bahan di nabasa'. 2.6.2 Kaanu popoundaliu koilaan mantad grafik kumaa id linear. 2.7 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak manahang do teks di nabasa'. 2.7.1 Kaanu manahang koilaan di nabasa'. 2.7.2 Kaanu momiadang kowoowoyoo watak id susuyan.
  • 31. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 23 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Kabaalan Monuat SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 3.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak monuat miampai momoguno ralan ponuatan di pointunud. 3.1.5 Kaanu momoguno ponuatan mirangkai montok monuat frasa om ayat. 3.1.7 Kaanu monuat boros miampai momoguno ija'an di kotunud. 3.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi boros. 3.2.1 Kaanu monuat boros numbul. 3.2.2 Kaanu mongulud pimato toi ko' putul boros montok momonsoi boros. 3.2.3 Kaanu monuat boros tumanud bahan pongunsub di pinatahak.
  • 32. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 24 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 3.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do monuat mogikaakawo ayat. 3.3.1 Kaanu mongulud boros montok momonsoi frasa tumanud bahan pongunsub. 3.3.2 Kaanu mongulud do frasa toi ko' ayat tumanud bahan pongunsub. 3.3.3 Kaanu monuat kawagu ayat miampai momoguno tanda' basa' di kotunud. 3.3.4 Kaanu momonsoi do frasa om ayat di tasaanang tumanud bahan pongunsub. 3.3.5 Kaanu momonsoi ayat mantad boros di pinatahak. 3.3.6 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso' toi ko' ayat misompuru. 3.4 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do monuat isoiso ponuatan miampai momoguno do format, boros om ayat di pointunud. 3.4.1 Kaanu mongilo format ponuatan di kosudong. 3.4.2 Kaanu momoguno mogikaakawo peta pomusarahan montok papatayad tonsi montok isoiso' ponuatan. 3.4.3 Kaanu papatandan tonsi toponsol montok isoiso' ponuatan. 3.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok monguyad tonsi ponokodung. 3.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan do mongingia’ montok momonsoi ponuatan di momoguno format om ayat di ouluud om agramatis.
  • 33. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 25 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 3.5 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi sorita' di kohiok miampai momoguno boros om ayat di pointunud om olinuud. 3.5.1 Kaanu manahak tonsi montok momogonop sorita'. 3.5.2 Kaanu papatayad tonsi di pinosuul montok momogonop sorita'. 3.5.3 Kaanu momili' om mongulud tonsi di pinosuul. 3.5.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' monnguyad tonsi montok pomogonop sorita'. 3.5.5 Kaanu monuat kawagu sorita' id pangaan toniba'.
  • 34. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 26 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Elemen Kolumison Boros SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 4.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do monimung koilaan maya' mogikaakawo aktiviti di kohiok. 4.1.1 Kaanu momoguno folio, buuk tonini', kolaj, buuk skrap, poster om suusuai po montok popokito koilaan di notimung. 4.1.2 Kaanu manangon, suminding, minsingkono', sumayau om popolombus do hiis. 4.2 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya mogikaakawo aktiviti di kohiok. 4.2.1 Kaanu monimung do koilaan kokomoi tungkus koubasanan do tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.2 Kaanu mogibooboros montok mangarati' do koilaan di notimung. 4.2.3 Kaanu popokito demonstrasi kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.4 Kaanu monurubung paganakan sondii' montok mongintutun tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun. 4.2.5 Kaanu manahang koilaan di notimung. 4.2.6 Kaanu papabanta asil kalaja' di nowonsoi.
  • 35. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 27 Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 4 montok Puralan Boros SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 5.1 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do sistom tuni Boros kadazandusun 5.1.1 Kaanu popolombus tuni pimato Boros Kadazandusun. 5.1.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id lisan. 5.1.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id lisan. 5.1.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id lisan. 5.2 Id kolimpupuson do toun 6, kaanu o tangaanak momoguno do sistom ija’an Boros Kadazandusun id lisan om ponuatan. 5.2.1Kaanu momoguno pimato di kotunud id ponuatan. 5.2.2 Kaanu momoguno boros i kisigot id ponuatan. 5.2.3 Kaanu momoguno boros i kikonsonan /b/ om /d/ , /b/ om /d/ id ponuatan. 5.2.4 Kaanu momoguno boros kivokal tanaru om toniba' id ponuatan 5.3 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno mogikaakawo sompuruan boros di pointunud id lisan om ponuatan. 5.3.1 Kaanu momoguno do Boros Ngaran id ayat. 5.3.3 Kaanu momoguno do Boros Maan id ayat. 5.3.4 Kaanu momoguno do Boros Ula' id ayat. 5.3.5 Kaanu momoguno do Boros Toguangon id ayat.
  • 36. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 28 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 5.4 Id kolimpupuson Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi mogikaakawo boros om ayat id lisan om ponuatan. 5.4.1 Kaanu momonsoi boros mintootoiso' mantad putul boros. 5.4.2 Kaanu momonsoi boros nosugku tumanud ponontudukan mongingia'. 5.4.3 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' momoguno boros misompuru montok momonsoi ayat. 5.4.4 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun boros misaup. 5.4.5 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun pananda wacana id ayat. 5.4.6 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok mongintutun patikol id ayat. 5.4.7 Kaanu momoguno tanda' basa'. 5.5 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momonsoi mogikaakawo ayat di agramatis. 5.5.1 Kaanu tumanud ponontudukan mongingia' montok momonsoi guas ayat. 5.4.2 Kaanu momonsoi ayat mintootoiso. 5.4.3 Kaanu momonsoi ayat misompuru. 5.4.4 Kaanu momonsoi ayat toomod,ayat pongudio, ayat ponuhuan, om ayat kotigagan.
  • 37. Draf Dokumen Standard KSSR Bahasa Kadazandusun Tahun 4 29 SUANG STANDARD STANDARD PAMBALAJALAN 5.6 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno do kopomoroitan ginumu' id lisan om ponuatan. 5.5.1 Kaanu momoguno Kopomoroitan Ginumu id lisan om ponuatan. 5.7 Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak momoguno tukadan id lisan om ponuatan. 5.6.1 Kaanu momoguno do tukadan id lisan om ponuatan.
  • 38.
  • 39.
  • 40. Terbitan: BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA Aras 4-8, Blok E9 Kompleks Kerajaan Parcel E Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan 62604 PUTRAJAYA Tel: 03-8884 2000 Faks: 03-8888 9917 http://www.moe.gov.my/bpk