1. De woningbouw
na de crisis
Taco van Hoek
Directeur EIB
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 1111

2. Drie vragen
• Hoeveel moeten we bouwen?
• Waar moet worden gebouwd?
• Wat moet worden gebouwd?
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 2222
Inhoud

3. Productie woningbouw
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 3333
2013 2013 2014 2015 2019
Mld € Volumemutatie in %
Nieuwbouw 8,6 -11½ -7 17 10½
Herstel en verbouw 5,6 -5 2½ -1½ 5
Onderhoud 5,4 4½ 1½ -2 1
Totaal 19,6 -5½ -2 6 6½
Hoeveel moeten we bouwen?

4. 0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
2010 2011 2012 2013 2014 2015/19
Uitbreiding woningvoorraad Uitbreiding huishoudens
Woningvoorraad en huishoudensgroei
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 4444
Hoeveel moeten we bouwen?

5. Drie scenario’s voor de MLT
1. Woningproductie overtreft huishoudensgroei
2. Woningproductie groeit geleidelijk richting
huishoudensgroei
3. Woningproductie blijft systematisch achter bij
huishoudensgroei
Redelijk middenscenario is geleidelijk terugveren
richting 65.000 tot 70.000 woningen per jaar
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 5555
Hoeveel moeten we bouwen?

6. Binnenstedelijk bouwen:
een geloofsartikel?
• Behoud van natuur en unieke landschappen of
behoud van open ruimte?
• ‘Rood, blauw en groen’ en liefst ook groene en rode
contouren
• SER-ladder suggereert ook dat binnenstedelijk
bouwen intrinsiek wenselijk is
• Argumenten naast natuur en landschap:
consument wil binnenstedelijke wonen, stedelijke
kwaliteit, kracht van de stad, netwerkeconomie
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 6666
Waar moet worden gebouwd?

7. De consument wil binnenstedelijk
wonen
• Is dit echt zo, als we kijken naar de woningbouw buiten
de centra in de steden?
• Als dit echt zo is, waarom moeten we dan ruimtes om
de stad afschermen?
• Als dit echt zo is, waarom blijkt het dan niet uit de
grondexploitaties?
• De werkelijkheid: er zijn geliefde en minder geliefde
binnenstedelijke locaties en er zijn ook zeer geliefde
locaties in de groene omgeving van de steden
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 7777
Waar moet worden gebouwd?

8. Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 8888
Verschillen grondexploitaties (2004 - 2007)
35.000
40.000
45.000
50.000
55.000
60.000
Uitleg Binnenstedelijk
€ per woning
Kosten Opbrengsten
Waar moet worden gebouwd?

9. Stedelijke kwaliteit
• Argumenten in de sfeer van verloedering: geldt
voor zwakke woningmarktgebieden
• Hier speelt de discussie over hoge percentages
binnenstedelijk bouwen niet
• Verdichting kan nadelen van de stedelijke
omgeving ook doen toenemen
• Oog hebben voor gevolgen van beleid voor vaak
hooggewaardeerd stedelijk groen
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 9999
Waar moet worden gebouwd?

10. Netwerkeffecten: een andere discussie
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 10101010
• Netwerkeffecten spelen op het niveau van een
stedelijke agglomeratie
• Stedelijke agglomeratie: het binnenstedelijke gebied in
combinatie met de groene gebieden om de steden heen
• Netwerkeffecten spelen sterk rond concentratie van
bedrijvigheid en de woonfuncties kunnen hierbij nog
meer gespreid zijn
Waar moet worden gebouwd?

11. De kracht van de stad
• Economische kracht van de stad: aantrekkelijk
milieu voor jonge, hoogopgeleide doelgroep
• Het gaat om kwaliteit en uitstraling en niet om
het maximaliseren van aantal woningen in
bestaand, bebouwd gebied.
• Creatief zoeken naar mooie functiecombinaties
in de groene ruimte
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 11111111
Waar moet worden gebouwd?

12. Waar moet worden gebouwd?
• Voorsorteren op BB is niet goed te onderbouwen
• Vraaggericht bouwen betekent een gedifferentieerd
aanbod op verschillende locaties
• Meer doelgroepgericht bouwen, minder ‘politieke’
doelen
• Helpt om snel in te spelen op vraagherstel op de
woningmarkt
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 12121212
Waar moet worden gebouwd?

13. Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 13131313
Evenwichtige verdeling van koop en huur,
naar woz-klasse
Wat moet worden gebouwd?
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
<100.00 100.000-150.000 150.000-200.000 200.000-250.000 >250.000
Huur Koop
duizend woningen

14. Conclusies
• De woningbouwinvesteringen zullen fors aantrekken
in de komende jaren
• Rationele locatiekeuzen met ruimte om te bewegen en
aan te passen zal investeringsherstel ondersteunen
• Diversiteit in het aanbod is gevraagd, het tekort aan
middeldure huurwoningen is vooral een statistische
vertekening
Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014Woningbouw Dag 2014 –––– Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014Utrecht, 14 mei 2014 14141414
Conclusies