Οι σημειώσεις της παρουσίασης του 3172ου κεφαλαίου της Γεωγραφίας της Ε' τάξης Περισσότερες πληροφορίες για την παρουσίαση και την ανάπτυξη του κεφαλαίου στην ιστοσελίδα της "Σχολικής Αποθήκης" στο link: http://educationalstorageegeo.weebly.com/37-kappatauetanuomicrontaurhoomicronphiiotakappa942-pialpharhoalphagammaomegagamma942-kappaalphaiota-alphalambdaiotaepsilon943alpha.html

1. 11ος Κύκλος
37ο Κεφάλαιο
Οικονοµία - Παραγωγή
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος

2. Κεφ. 37: Η κτηνοτροφική παραγωγή και η αλιεία στην Ελλάδα
Στο κεφάλαιο αυτό θα μάθετε:
● Για τα κτηνοτροφικά προϊόντα που
παράγονται στη χώρα μας
● Για τα αλιευτικά προϊόντα που
παράγονται στη χώρα μας.
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος
Το video να προβληθεί 2 φορές, την πρώτη φορά χωρίς υπότιτλους και την δεύτερη
με τους υπότιτλους. Ενδιάμεσα μπορούν να γίνουν οι ερωτήσεις όπως:
● Πού βρισκόμαστε;
● Πώς το είπε η Έλλη το ιχθυοτροφείο; (μονάδα παραγωγής αλιευμάτων)
● Τι ζώα είναι αυτά που βλέπουμε στο video;
Όσες ερωτήσεις δεν απαντηθούν επαναλαμβάνονται μετά την δεύτερη προβολή
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι στόχοι του μαθήματος
Το λινκ οδηγεί στην εφαρμογή εκτύπωσης χαρτών του Φωτόδεντρου

3. Κτηνοτροφία
Παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων
Οι παραπάνω εικόνες παρουσιάζουν την
παραγωγή των γαλακτοκομικών προϊόντων. Ας
συζητήσουμε μαζί την πορεία παραγωγής αυτών
των προϊόντων και τις δυνατότητες που έχει η χώρα
μας να εξάγει κτηνοτροφικά προϊόντα ανταγωνιστικά
στη διεθνή αγορά.
Από τα παλαιά χρόνια η κτηνοτροφία είναι
αρκετά ανεπτυγμένη στη χώρα μας. Στις ορεινές
περιοχές εκτρέφονται αιγοπρόβατα, ενώ στις
πεδινές και εύφορες περιοχές εκτρέφονται
αγελάδες, κυρίως με τη μορφή της ελεύθερης
βοσκής (νομαδική κτηνοτροφία).
Τα τελευταία χρόνια έχουν συγκροτηθεί
κτηνοτροφικές μονάδες, όπου εκτρέφονται
αγελάδες, πρόβατα, πουλερικά, χοίροι,
στρουθοκάμηλοι και άλλα ζώα (σταβλισμένη
κτηνοτροφία). Εκεί χρησιμοποιούνται σύγχρονα
μηχανικά μέσα για την ανάπτυξη, το άρμεγμα και
τη σφαγή των ζώων.
Οι τροφές που χρησιμοποιούνται δεν
προέρχονται από τη γη, αλλά κυρίως εισάγονται
στη χώρα μας σε μεγάλες ποσότητες. Ορισμένοι
παραγωγοί πολλές φορές δίνουν στα ζώα
ορμόνες, βιταμίνες και φάρμακα με σκοπό την
επιτάχυνση της ανάπτυξής τους.
Ας συζητήσουμε μαζί το ρόλο των
ορμονών και των φαρμάκων στην ανάπτυξη
των ζώων και κατόπιν στη δική μας διατροφή.
Θέμα 1ο
Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να εξάγει κτηνοτροφικά προϊόντα ανταγωνιστικά στη
διεθνή αγορά αφού υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που ασχολούνται ε την κτηνοτροφία.
Ωστόσο, χρειάζεται να φτιαχτούν εργοστάσια επεξεργασίας που θα πληρούν όλους
τους ποιοτικούς ελέγχους, ώστε να έχουμε μεγάλη παραγωγή κτηνοτροφικών
προϊόντων άριστης ποιότητας και σχετικά χαμηλής τιμής, προκειμένου να έχουν
ζήτηση και στο εξωτερικό.
Θέμα 2ο
Πολλές φορές κάποιοι παραγωγοί δίνουν ορμόνες και φάρμακα στα ζώα που
εκτρέφουν με σκοπό αυτά να αναπτυχθούν γρηγορότερα και να μεγαλώσουν σε
διαστάσεις ώστε όταν τα πουλήσουν να έχουν μεγαλύτερο κέρδος από το κρέας ή τα
προϊόντα τους (αυγά, γάλα κ.ά.) Αυτά τα ζώα όμως δεν αναπτύσσονται φυσιολογικά
και η θρεπτική αξία τους είναι μικρότερη σε σχέση με τα ζώα που αναπτύσσονται
φυσιολογικά. Επιπλέον, οι ορμόνες, τα φάρμακα και όλες οι χημικές ουσίες που
προσλαμβάνουν , συσσωρεύονται στους οργανισμούς τους και μεταφέρονται μέσω
της τροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο, δημιουρώντας του πολλές φορές σοβαρά και
ανεπανόρθωτα προβλήματα υγείας.

4. Κτηνοτροφία
Οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν μια άλλη
ενδιαφέρουσα αγροτική ασχολία των Ελλήνων.
Συζητήστε μεταξύ σας τη διαδικασία παραγωγής του
μελιού και τη χρήση του στην καθημερινή μας ζωή.
Εικόνα 37.2 :
Μελισσοκόμοι
Εικόνα 37.3 : Κηρήθρα
στη φυγοκέντριση
Εικόνα 37.4 : Το αγνό μέλι
Η διαδικασία παραγωγής του μελιού είναι μια εντελώς φυσική διαδικασία και το μέλι
που παράγεται είναι ένα υγιεινό προϊόν με μεγάλη θρεπτική αξία. Η διαδικασία έχει ως
εξής: αρχικά οι μέλισσες μαζεύουν το νέκταρ από τα άνθη, το αποθηκεύουν στις
κερήθρες, το επεξεργάζονται και παράγουν το μέλι που το αποθηκεύουν στις κυψέλες
των κυρηθρών. Στη συνέχει, ο μελισσοκόμος συλλέγει το μέλι από τις κερήθρες με
μηχανικό τρόπο (π.χ. φυγοκέντριση) το οποίο είναι έτοιμο προς κατανάλωση.
Το πρώτο link οδηγεί σε video του YouTube σχετικό με τον τρύγο του μελιού (διάρκεια
10 λεπτά)
Το δεύτερο link οδηγεί σε video του YouTube σχετικό με εξαγωγή του μελιού από την
κηρήθρα και εμφιάλωση (διάρκεια 5 λεπτά)
Σημ: Δεν χρειάζεται να προβληθούν ολόκληρα τα videos, ένα απόσπασμα από το
καθένα αρκεί

5. Αλιεία
Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο
μήκος ακτών και το μεγαλύτερο
αριθμό νησιών απ' όλες τις
ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός το
οποίο βοήθησε να αναπτυχθεί
στη χώρα μας η αλιεία. Οι
περισσότεροι κάτοικοι των
παράλιων περιοχών και των
νησιών ασχολούνται με το
ψάρεμα. Η αλιεία – παράλια,
παραμεσόγεια ή υπερπόντια –
και η ιχθυοκαλλιέργεια
συνεισφέρουν αρκετά στην
οικονομία της χώρας μας.
Πολλές φορές οι ψαράδες για να αυξήσουν τα
αλιεύματά τους, χρησιμοποιούν μεθόδους
καταστρεπτικές για τα ψάρια και το θαλάσσιο
περιβάλλον. Συζητήστε μεταξύ σας το γεγονός της
παράνομης αλιείας και εκφράστε την άποψή σας.
Εικόνα 37.5: ψαρόβαρκες στον
Αργολικό
Ιχθυοκαλλιέργεια… μια δραστηριότητα με
προοπτική
Η ιχθυοκαλλιέργεια αναπτύχθηκε τα
τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Μονάδες
παραγωγής ψαριών υπάρχουν σε λίμνες,
ποτάμια και σε απάνεμες θάλασσες.
Παράγονται μεγάλες ποσότητες ψαριών, από
τις οποίες εξάγονται πολλά οφέλη για την
πατρίδα μας.
Eικόνα 37.6: Ixθυοκαλλιέργεια
Η παράνομη αλιεία εφαρμόζει διάφορες μεθόδους, όπως για παράδειγμα τη χρήση
δυναμίτη. Οι μέθοδοι αυτές αυξάνουν μεν τα αλιεύματα των παρανόμων ψαράδων και
προσωρινά τους αποφέρουν μεγάλα κέρδη, ταυτόχρονα όμως καταστρέφουν
ανεπανόρθωτα το θαλάσσιο περιβάλλον. Για παράδειγμα, με τη χρήση δυναμίτη
θανατώνονται ακαριαία όλα τα ψάρια που υπάρχουν στην ακτίνα δράσης του αλλά και
οτιδήποτε άλλο υπάρχει που απαρτίζει τη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα της
περιοχής. Αυτό που απομένει στην περιοχή τελικά είναι ε΄να νεκρό τοπίο και θα
χρειαστεί να περάσει μεγάλο χρονικά διάστημα για να εμφανιστεί ξανά ζωή σε αυτήν
τη θαλάσσια περιοχή.
Το πρώτο link οδηγεί σε εφαρμογή σχετική με την αλιεία στην Ελλάδα του
Φωτόδεντρου
Το δεύτερο link οδηγεί σε video του Φωτόδεντρου με τον τίτλο: Αμβρακικός
κόλπος: Αλιεία και αλιείς (διάρκεια 2 λεπτά)
Το τρίτο link οδηγεί σε video του YouTube με τον τίτλο: Η
ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα της εταιρίας Selonda (διάρκεια 21 λεπτά)

7. Σπογγαλιεία… το παραμύθι της Καλύμνου
Ας συζητήσουμε μαζί για τους
σφουγγαράδες της Δωδεκανήσου. Ένα
επάγγελμα επικίνδυνο, το οποίο σιγά-σιγά
εξαφανίζεται...
Οι σφουγγαράδες της Δωδεκανήσου
Όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου είναι παγκοσμίως
γνωστά ως τόποι δυτών και σφουγγαράδων, αλλά
γνωστότερη είναι η Κάλυμνος. Κάθε χρόνο 40-50 αλιευτικά
καΐκια με 800-1000 ναυτικούς ξεκινούν από τα νησιά της
Δωδεκανήσου προς τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Τις
ημέρες αυτές στα νησιά γίνονται αποχαιρετιστήριες
εκδηλώσεις για το «κατευόδιο». Στις εκδηλώσεις αυτές
πάντα περιλαμβάνεται ο αγιασμός των πλοίων και ο
«Δείπνος της Αγάπης». Πολλές φορές η κατάδυση σε
μεγάλα βάθη της θάλασσας γίνεται επικίνδυνη, εάν ο
δύτης δεν γνωρίζει τη διαδικασία αποσυμπίεσης, την
οποία πρέπει να εφαρμόζει κατά την άνοδο και κάθοδό του
μέσα στο νερό. Σήμερα οι σύγχρονοι δύτες-σφουγγαράδες
φορούν σκάφανδρα και εκπαιδεύονται στην Κρατική Σχολή
Δυτών της Καλύμνου.
Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...
Όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου είναι παγκοσμίως γνωστά ως τόποι δυτών και
σφουγγαράδων, αλλά γνωστότερη όλων είναι η Κάλυμνος. Εδώ και εκατοντάδες
χρόνια η κύρια απασχόληση των Καλύμνιων είναι η σπογγαλιεία, ένα επάγγελμα
πολύ επικίνδυνο αφού, οι κίνδυνοι από τις καταδύσεις είναι πολλοί και χρειάζεται
μεγάλη προσοχή και προετοιμασία πριν από κατάδυση. Το επάγγελμα των
σφουγγαράδων σιγά - σιγά εξαφανίζεται και οι λόγοι είναι οι εξής:
- Το 1950 εμφανίστηκε το συνθετικό σφουγγάρι που , αν και δεν έχει καμιά
σχέση με το φυσικό, το αντικατέστησε σε όλες τις χρήσεις του λόγω της
χαμηλής τιμής του.
- Στις αρχές της δεκαετίας της 1970 οι περισσότερες αφρικανικές χώρες της
Μεσογείου απαγόρευσαν την σπογγαλιεία και οι σφουγγαράδες περιορίστηκαν
στις ελληνικές θάλασσες.
- Το τελειωτικό χτύπημα στη σπογγαλιεία δόθηκε το 1986 όταν μια επιδημία
κατέστρεψε όλα τα αποθέματα σφουγγαριών σε όλη τη Μεσόγειο.
Το πρώτο link οδηγεί σε ντοκιμαντέρ του ψηφιακού αρχείου της ΕΡΤ με τίτλο:ΤΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΚΑΡΕΣ ΣΤΟΥΣ
ΤΟΛΜΗΡΟΥΣ ΣΦΟΥΓΓΑΡΑΔΕΣ (διάρκεια 57 λεπτά)
Το δεύτερο link οδηγεί σε άρθρο της Βικιπαίδειας σχετικά με τους σφουγγαράδες
Το τρίτο link οδηγεί σε video του YouTube με τον τίτλο: ΟΙ ΣΦΟΥΓΓΑΡΑΔΕΣ ΤΗΣ
ΚΑΛΥΜΝΟΥ (διάρκεια 8 λεπτά)

8. Ομαδική δραστηριότητα (προαιρετική)
Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες και καταγράφουμε τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την κτηνοτροφία και
τα επαγγέλματα που έχουν σχέση με την αλιεία.
Επαγγέλματα
Κτηνοτροφία Αλιεία
πτηνοτρόφος, κτηνίατρος, κρεοπώλης,
γαλατάς, τυροκόμος, κ.ά.
ψαράς, σφουγγαράς, ιχθυολόγος,
τεχνολόγος ιχθυοκαλλιεργειών, έμπορος
ειδών αλιείας, κατασκευαστής διχτυών,
κατασκευαστής καϊκιών
Ομαδική δραστηριότητα
Η πρώτη ομάδα καταγράφει επαγγέλματα που σχετίζονται με την κτηνοτροφία μερικά
εκ των οποίων είναι: πτηνοτρόφος, κτηνίατρος, κρεοπώλης, γαλατάς, τυροκόμος, κ.ά.
Η δεύτερη ομάδα καταγράφει επαγγέλματα που σχετίζονται με την αλιεία μερικά εκ
των οποίων είναι: ψαράς, σφουγγαράς, ιχθυολόγος, τεχνολόγος ιχθυοκαλλιεργειών,
έμπορος ειδών αλιείας, κατασκευαστής διχτυών, κατασκευαστής καϊκιών

9. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 1
Μελέτησε την παρακάτω παράγραφο και γράψε ποια θετικά και αρνητικά στοιχεία παρουσιάζει η
σταβλισμένη κτηνοτροφία.
“Στη σταβλισμένη κτηνοτροφία οι παραγωγοί πολλές φορές δίνουν στα ζώα ορμόνες, βιταμίνες και φάρμακα
με σκοπό την επιτάχυνση της ανάπτυξής τους”
Θετικά στοιχεία:
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………....
Αρνητικά στοιχεία:
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………....
Γρηγορότερη ανάπτυξη των ζώων, σύγχρονα μηχανικά μέσα για το άρμεγμα και τη σφαγή των
ζώων, ελεγχόμενες συνθήκες διαβίωσης για τα ζώα.
Τα ζώα παίρνουν ορμόνες και φάρμακα, που μέσω της τροφικής αλυσίδας περνούν στον
άνθρωπο και προκαλούν σ’ αυτόν προβλήματα υγείας. Επίσης, οι ουσίες αυτές δεν υπάρχουν
στο έδαφος και χρειάζεται να εισάγονται μεγάλες ποσότητες από το εξωτερικό.
Θετικά στοιχεία: Γρηγορότερη ανάπτυξη των ζώων, σύγχρονα μηχανικά μέσα για το
άρμεγμα και τη σφαγή των ζώων, ελεγχόμενες συνθήκες διαβίωσης για τα ζώα.
Αρνητικά στοιχεία: Τα ζώα παίρνουν ορμόνες και φάρμακα, που μέσω της τροφικής
αλυσίδας περνούν στον άνθρωπο και προκαλούν σ’ αυτόν προβλήματα υγείας.
Επίσης, οι ουσίες αυτές δεν υπάρχουν στο έδαφος και χρειάζεται να εισάγονται
μεγάλες ποσότητες από το εξωτερικό.

10. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 2
Διάβασε το παρακάτω ποίημα και προσπάθησε να εξηγήσεις τις επιθυμίες του παιδιού και την
απάντηση που δίνει η μέλισσα
(Παιδί) Πες, μέλισσά μου, να μου ζήσεις,
Και τίποτ’ άλλο θα χαρίσεις;
(Μέλισσα) Φαρμακερό κρατώ κεντρί,
να το κεντρώνω και μια στάλα,
σ’ τον κόσμο δω να μη θαρρεί
και όλα πως είναι μέλι γάλα.
“Τραγουδάκια για παιδιά”
Αλέξανδρος Πάλλης
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………...
Το παιδί επιθυμεί να μάθει από τη μέλισσα τι μπορεί αυτή να του προσφέρει το οποίο θα του φανεί
χρήσιμο.
Η μέλισσα απαντά πως μπορεί να παράγει μέλι, το οποίο είναι μια υγιεινή και θρεπτική τροφή
αλλά, έχει και κεντρί με το οποίο μπορεί να τσιμπά όταν την ενοχλούν, δείχνοντας ότι η μέλισσα
μπορεί να προσφέρει τα προϊόντα της αλλά χρειάζεται και εκείνη σεβασμό από τους ανθρώπους.
Το παιδί επιθυμεί να μάθει από τη μέλισσα τι μπορεί αυτή να του προσφέρει το οποίο
θα του φανεί χρήσιμο.
Η μέλισσα απαντά πως μπορεί να παράγει μέλι, το οποίο είναι μια υγιεινή και
θρεπτική τροφή αλλά, έχει και κεντρί με το οποίο μπορεί να τσιμπά όταν την
ενοχλούν, δείχνοντας ότι η μέλισσα μπορεί να προσφέρει τα προϊόντα της αλλά
χρειάζεται και εκείνη σεβασμό από τους ανθρώπους.
Το link οδηγεί σε άρθρο της Βικιπαίδεια σχετικό με τον Αλέξανδρο Πάλλη

11. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 3
Αντιστοίχισε ενέργειες με αποτελέσματα
Ορεινές περιοχές
Σταβλισμένη κτηνοτροφία
Μεγάλη ακτογραμμή και νησιά
Ανάπτυξη αλιείας
Μονάδα παραγωγής ψαριών
Τροφές με ορμόνες και φάρμακα
Ιχθυοκαλλιέργεια Εκτροφή αιγοπροβάτων
Σημείωση, πρώτα ρωτάμε τα παιδιά ποια είναι η γνώμη τους σχετικά με τις
απαντήσεις και μετά εμφανίζουμε τις γραμμές για να δούμε αν συμπίπτουν

12. Ώρα για διάβασμα.
Καλή
συνέχεια!!!
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος