These slides are used for a Computer Applications course.

1. Information and Data
Literacy
MIS103 Section 6 (Bilingual Thai)
A.Patiphan Pholmat (Tuk-Tuk)

2. Event
Symbol
Rules and Formulations
Data
Information
Knowledge
Wisdom
Cognitive Driven Segment
Data Driven Segment
The Knowledge Spectrum
(Debons, Horne, & Cronenwth, 1988)
• มนุษย์ได้คิดค้นสัญลักษณ์ซึ่งอาจจะเป็นตัวเลข ภาพ เสียง
หรือลายลักษณ์อักษรเพื่อเป็นตัวแทนของสิ่งทั้งหลาย
หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
• แล้วใช้กฎเกณฑ์หรือสูตรบางประการเพื่อจัดสัญลักษณ์
นั้นเกิดเป็นข้อมูล
• เมื่อข้อมูลที่มากระตุ้น ทาให้มนุษย์ได้รับรู้ และตระหนัก
ได้ถึงเหตุการณ์
• มนุษย์อาจบันทึกไว้ในความทรงจาหรือลงในสื่อต่าง ๆ
สิ่งที่รับมานั้นเรียกว่า สารสนเทศ
• สารสนเทศก็คือชุดข้อมูลที่ได้ผ่านกระบวนการ เช่น
คานวณ ประมวลผล การเรียงลาดับ การจัดกลุ่ม การสรุป
การเชื่อมโยง การวิเคราะห์ สังเคราะห์ เป็นต้น
• ลักษณของความเข้าใจในสารสนเทศที่ได้รับผ่านคิด
วิเคราะห์ สังเคราะห์ และมีการนาเสนอเพื่อแสดงถึง
ความเป็นมา หลักการ ขั้นตอน ประสบการณ์ในเรื่องราว
ใด ๆ อย่างชัดเจน ก็จะทาให้เกิดความรู้
• เมื่อนาความรู้นั้นมาตัดสิน ตีความ ประยุกต์ใช้ให้เกิด
ประโยชน์ โดยประสานกับจริยธรรมและเหตุผลต่างๆ ได้
อย่างเหมาะสมความรู้ที่นามาใช้นั้นจะกลายเป็นปัญญา

3. DEFINITION OF INFORMATION LITERACY
 การรู้สารสนเทศ หมายถึง ความสามารถของบุคคลที่เกี่ยวกับสารสนเทศ ได้แก่
 ความสามารถในการตระหนักรู้ถึงความต้องการสารสารสนเทศ
 ความสามารถในการค้นหาสารสนเทศ
 ความสามารถในการประเมินสารสนเทศ
 ความสามารถในการประมวลผลสารสนเทศ
 ความสามารถในการใช้และการสื่อสารสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ
 การรู้สารสนเทศ เป็นเครื่องมือสาหรับการศึกษาทุกระดับและทุกสภาพการเรียนรู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ในระดับอุดมศึกษา ซึ่งช่วยให้ผู้เรียนกลายเป็นผู้เรียนด้วยตนเองมากขึ้น ศึกษาค้นคว้าเพื่อแก้ปัญหา
ได้ อันนาไปสู่การเรียนรู้ตลอดชีวิต

4. ANALYSIS OF INFORMATION NEED
กาหนดหัวข้อ (Topic) ที่จะค้นคว้า และทาความเข้าใจถึงความแตกต่างในการใช้สารสนเทศเพื่อ
วัตถุประสงค์เฉพาะอย่าง เช่น เพื่องานวิชาการ เพื่อความบันเทิง เพื่อบตอบข้อสงสัยใช้ในการ
แก้ปัญหาหรือตัดสินใจ เป็นต้น “วัตถุประสงค์ของโครงงาน คือ การศึกษาค้นคว้า เรื่อง
............”
กาหนดแนวคิดหลักและคาสาคัญ จากหัวข้อ (Topic) ที่กาหนดให้ตั้งคาถาม-ใครอะไร เมื่อไร ที่ไหน
อย่างไร ทาไม แล้วแปลงคาถามเป็นประเด็นแนวคิด เช่น ความเป็นมา ความหมาย เป้าหมาย
ประโยชน์ การประยุกต์ใช้ เป็นต้น สุดท้ายนาประเด็นมากาหนดคาสาคัญ (Keyword) เพื่อใช้สืบค้น
สารสนเทศ

5. EXAMPLE OF ANALYZING
INFORMATION NEED
คาถาม ประเด็นแนวคิด คาสาคัญ
อะไร ความหมายของฝอยทอง ความหมาย, ประวัติ, ฝอยทอง
ใคร บุคคลที่รับประทานฝอยทอง วัย...., รับประทานฝอยทอง
ที่ไหน สถานที่ผลิต/ทา/จาหน่ายฝอยทอง ตลาดซื้อขาย, ฝอยทอง
เมื่อไหร่ ช่วงเวลาที่บริโภค/จาหน่ายฝอยทอง ช่วงเวลา, รับประทาน, ฝอยทอง
อย่างไร ขั้นตอนการทาฝอยทอง การทาฝอยทอง
ทาไม วัตถุประสงค์ของการรับประทานฝอยทอง วัตถุประสงค์, ประโยชน์, ฝอยทอง

6. INFORMATION SOURCES
 แหล่งสารสนเทศ หมายถึง แหล่งที่ผลิตหรือเป็นศูนย์รวมสารสนเทศ ออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่
 แหล่งสารสนเทศบุคคล เช่น ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้เชี่ยวชาญ นักวิชาการ นักวิชาชีพในสาขานั้น ๆ
 แหล่งสารสนเทศสถาบัน หรือ สถาบันบริการสารสนเทศ เช่น ห้องสมุด หอจดหมายเหตุ ศูนย์
สารสนเทศ พิพิธภัณฑ์
 แหล่งสารสนเทศสื่อมวลชน เช่น สื่อโทรทัศน์ สื่อวิทยุ สื่อหนังสือพิมพ์
 แหล่งสารสนเทศบนอินเตอร์เน็ต หรือ แหล่งสารสนเทศที่ปรากฏอยู่บนเครือข่าย WWW ซึ่งจะมีที่
อยู่ของเว็บไซต์ URL (Universal/Uniform Resource Locators) เช่น เว็บสถาบันการศึกษาลงท้ายด้วย
.ac.th เว็บบริษัทธุรกิจ .co.th/.com เว็บหน่วยงานราชการ .go.th เว็บองค์การระหว่างประเทศ .org
เว็บสมาคมวิชาชีพ .or.th

7. INFORMATION RESOURCES
 ทรัพยากรสารสนเทศ หมายถึง สื่อที่ใช้บันทึกความรู้และสารสนเทศ แบ่งตามลักษณ์ได้3 ประเภท
ใหญ่ ได้แก่
 ทรัพยากรตีพิมพ์ (Printed Resources) เช่น หนังสือ วารสาร รายงานการวิจัย สื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ
 ทรัพยากรไม่ตีพิมพ์ (Non-Printed Resources) ได้แก่ โสตทัศนวัสดุ (Audio-Visual Material) ที่ให้
สาระความรู้ผ่านประสาทสัมผัสทางหูและตา สื่อความหมายมากกว่าตัวอักษร เช่น หุ่นจาลอง แผนที่
รูปภาพ ฟิล์มภาพยนตร์ เทปเสียง เป็นต้น
 ทรัพยากรอิเล็กทรอนิกส์/ดิจิทัล คือ ทรัพยากรที่ต้องอาศัยคอมพิวเตอร์ช่วยบันทึกหรือผลิต ได้แก่
แผ่นดิสก์ และบางทรัพยากรอยู่ในรูปแบบที่จับต้องไม่ได้ เช่น E-books, E-journal, Database และ
โปรแกรมคอมพิวเตอร์