2. BOITSEBISO
Lebitso laka ke Nthatuoa Leonia Matsoso.ke moithuti sekolong sa Lesotho College of
Education Thaba-Tseka. Student number saka ke 2020/0153.Ke fumaneha marang-rang a
latelang:
Facebook Account:Nthatuoa Leonia Matsoso
Email address:nthatuoalonymatsoso@gmail.com
3. SELELEKELA
Likokonyana ke liphofotsoana tse phelang mobung,mekoting,metsing,liphoofolong le
bathong.Likokonyana li mahlo a mabeli.`mele oa tsona o likarolo li tharo.Hlooho,`mele le setono.Li na
le manakana a mabeli hloohong a li thusang ho mamela molumo,monko,mocheso kapa
mohatsela.Likokonyana li mabitso a mangata empa ke tlo bua ka tse latelang:
-Lerutle
-Notsi
-Monoang
-Ntsintsi
-Ts`its`ili
-Boselaisi
-Khola-bolokoe
-Seqhomela-nkong
-Motsoaitsoai
-Lephele
-serurubele
4. LERUTLE
Ke mofuta oa kokonyana o maoto a ts`eletseng . Maoto a ka morao a maholo hape a lisakha.Le
na le mapheo.Le sebelisa maoto le mapheo bakeng sa motsamao.Lerutle le phela ka ho ja joang
le makhasi a limela.Lerutle le mefuta e `meli ke le `mala o motala le le `mala o khoarahla.Lerutle
le letala le tsebisahala ka hore ke la poone hobane le letala joaloka lekhaba la eona
poone.Mofuta ona oa lerutle ke ona o jooang ke balisana naheng ba a le besa.
5. NOTSI
Ke mofuta oa kokonyana o maoto a ts`eletseng.E na le mapheo.E sebelisa mapheo le maoto ho
tsamaea.Linotsi li ka hahela lilomong,lifateng,matlong le mekoting.Linotsi li phela ka ho noa lero la
lipalesa.Linotsi li behela mahe a bitsoang makhea .Makhea a linotsi a sebelisoa ho etsoa meriana ka
eona.linotsi li boela li sebelisoa ho phekola mafu mohlala serame le setorouku.Motho a ts`oeroeng ke
serame kapa setorouku o lomisoa ka linotsi manonyeletsong eba oa fola kamora ho etsa sena ka
makhetlo a fetang hanngoe.
Linotsi lia ruuoa e le ka sepheo sa ho etsa chelete .Makhea aka rekisoa hape bana le bokuli ba ka
etela sebakeng seo ho ruiloeng linotsi `me ba lefa ho fumana lits`ebelletso.Linotsi ka nqa engoe li
hlalosoa li le kotsi kaha li ka hlaisa lefukapa ho bolaea.Mohlala linotsi tsa semana.Linotsi tsa semana
ke linotsi tse etsang qhoqhoane `me ha li ka kopana le motho kapa phoofolo lia e hlasela li e romella
masihloane.
6. MONOANG
Ke kokonyana e maoto a ts`eletseng.E na le mapheo le eona ka Mokhoa o tsoanang e sebelisa litho tsena
bakeng sa motsamao.Monoang o fumaneha Hlabula.O fumaneha libakeng tse nng le metsi kapa tse
mongobo.monoang o baka le ho tsamaisang mafu.monoang oa loma liphoofolo le batho bosiu ka lebaka la
hore monoang o rata mmala o lefifi. o ka bakela motho liso moo o mo lommeng.
7. NTSINTSI
Ke mofuta oa kokonyana onang le maoto a tseletseng hape ena le mapheo e a lumellang ho fofa.E
fumaneha libakeng tse `monko o mobe joaloka matloaneng le meqomong ea lithoele.E baka le ho ho
tsamaisa mafu hobane e lula hohle.Ntsintsi li fumaneha ka bongata hlabula .Ntsintsi e phela feela
matsatsi a supileng.
8. TS`ITS`ILI
Ke kokonyana e e maoto a ts`eletseng.E `mala o mofubelu.Ke kokonyana e lomang.E phela ka noa
mali a btho le a liphoofolo.e ikatisa ka ho behela mahe a o qetellong ebang lits`its`ili.Li fumaneha le ho
bonahala hlabula ka lebaka la hore li thabela mocheso.Libonahala bosiu ha batho ba khalehile ele
hore li iphepe ka ho noa mali a bona hantle ba sa khalehile.
9. BOSELAISI
Ke mofuta oa kokonyana o maoto a ts`eletseng.ke kokonyana e thokoa ka `mala kapa e ka ba
`mala o mofubelu.E fumaneha boeng ba liphoofolo le ka litsebeng tsa liphoofolo esita le tsa
batho.E phela ka hho noa mali a liphoofolo le a batho.Liboseleisi tse ts`eali li behela mahe ntle ho
thuso ea tse tona.
10. KHOLABOLOKOE
Ke kokonyana e maoto a tseletsetseng e `mala o motso .E fumaneha sakeng,mangopeng le
naheng.E phela ka ho ja bolekoe ba batho le ba liphoofolo.E bopa lipolokoana ka bona
bolokoe.E pitisa lipolokoana tsena ka maoto a kamorao.Hlooho ea eona e sheba morao moo e
tsoang teng ha maoto a sheba pele moo e eang.E be ho thoe hela ramakaraba o Khanna o
shebile kae?
11. SEQHOMELA –NKONG
Ke mofuta oa kokonyana o maoto a ts`eletseng.E phela mekoting, tlasa majoe le libakeng tse
mongobo.liqhomela-nkong tse tloaelehileng se bile se fumanehang ka bongata ke se `mala o mots`o
le tse `mala o sootho.Ha se tsamaea se ea qhoma ke ka hona se rehiloeng se qhomela-
nkong.Seqhomela-nkong se. behela mahe a lekholo le mashome a mahlano ho isa ho a makholo a
mane.
12. MOTSOAITSOAI
O na le maoto a ts`eletseng.ke kokonyana e `mala o isitseng bofubelung.Hloooho le setono li na le
bots`o.Ke kokonyana e phelang mekoting.e fumaneha hlabula.e fumaneha haholo ha pula e nele ka
la maobane ebe letsatsi le hlahlamang li tsoa ka bongata mekoting.ke kokonyana e lomang ha
bohloko.
13. LEPHELE
Ke kokonyana e maoto a ts`eletseng.E `mala o mofubelu.E na le mapheo.Le phela libakeng tse
bohlasoa le moo ho nang le mafura.Li na le mekotla ea mahe e ts`etseng mahe a lipakeng tsa
leshome le metso e ts`eletseng le mashome a mane lephele ka `ngoe
14. SERURUBELE
ke kokonyana e maoto a ts`eletseng.Se na le maheo.Lirurubele li `mala e mengata e fapaneng e metle
haholo.Li ka fumaneha mahaheng,lifateng le lipaleseng.Li noa lero le tsoang lipaleseng li sebelisa
karolo e fumanehang molomong oa eona e shebahalang joaloka lethopo