00 Διπλωματική Εργασία (Ενιαίο)

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
Διπλωματική Εργασία
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΔΗΓΙΚΗΣ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΩΝ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΟΔΗΓΩΝ Ι.Χ. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ
ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ
ΑΝΔΡΟΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΠΑΣΜΠΑΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ
ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Π.Θ.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015

Διερεύνηση Στοιχείων Οδηγικής Συμπεριφοράς
& Γενικών Ψυχολογικών Χαρακτηριστικών
Οδηγών Ι.Χ. Αυτοκινήτου
Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Πρόλογος
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος - Μαυρίδης Νικόλαος I
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η παρούσα Διπλωματική Εργασία, με τίτλο «Διερεύνηση Στοιχείων Οδηγικής
Συμπεριφοράς και Γενικών Ψυχολογικών Χαρακτηριστικών των Οδηγών Ι.Χ.
Αυτοκινήτου στην Πόλη της Θεσσαλονίκης» εκπονήθηκε στο πλαίσιο του
προπτυχιακού προγράμματος σπουδών του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων
Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης, υπό την επίβλεψη του Καθηγητή κ. Σωκράτη Μπάσμπα. Η τριμελής
επιτροπή εξέτασης της Διπλωματικής Εργασίας αποτελείται από τους κ.κ. Γεώργιο
Μίντση, Χρίστο Ταξιλτάρη και Σωκράτη Μπάσμπα, οι οποίοι είναι καθηγητές στο
Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Α.Π.Θ.
Η Διπλωματική Εργασία περιλαμβάνει την έρευνα ερωτηματολογίου, σκοπός της
οποίας είναι η συλλογή δεδομένων για την εξαγωγή συμπερασμάτων όσον αφορά
στην ψυχολογία και στο γενικό προφίλ των οδηγών αυτοκινήτου στην πόλη της
Θεσσαλονίκης, τη σχέση τους και στάση απέναντι στο ποδήλατο ως μέσο
μετακίνησης στην πόλη και στην ευρύτερη οδηγική συμπεριφορά τους απέναντι
στους άλλους οδηγούς Ι.Χ. αυτοκινήτου, στους πεζούς και στους ποδηλάτες.
Το κύριο μέρος της Διπλωματικής Εργασίας αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Το
πρώτο κεφάλαιο, που αποτελεί το κεφάλαιο της εισαγωγής, αναφέρεται στο
αντικείμενο και το στόχο της Διπλωματικής Εργασίας, τη μεθοδολογία που
ακολουθήθηκε για την εκπόνησή της, καθώς επίσης και στη δομή της. Στο δεύτερο
κεφάλαιο της Διπλωματικής Εργασίας, αναλύεται η μορφή και η δομή του
ερωτηματολογίου όπως επίσης περιγράφεται και η διαδικασία που ακολουθήθηκε για
την διεξαγωγή της έρευνας. Στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται και αναλύονται τα
αποτελέσματα της έρευνας με τη χρήση αριθμητικών δεδομένων σε πινάκες και
διαγραμμάτα με τρόπο σαφή, περιεκτικό και κατανοητό. Τέλος, το τέταρτο και
τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας αποτελείται από τα
συμπεράσματα που προέκυψαν από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Πρόλογος
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος - Μαυρίδης Νικόλαος II
Η εκπόνηση της Διπλωματικής Εργασίας πραγματοποιήθηκε από τον Οκτώβριο του
2014 μέχρι το Σεπτέμβριο του 2015.
Στο σημείο αυτό αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε θερμά τον Καθηγητή
του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής
του Α.Π.Θ. κύριο Σωκράτη Μπάσμπα για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε καθώς
επίσης και για τη συμπαράσταση, τη συνεργασία και την καθοδήγησή του με σκοπό
τη διασφάλιση της ποιότητας της Διπλωματικής Εργασίας. Ευχαριστούμε επίσης, τον
υποψήφιο Διδάκτορα του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της
Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Αλέξανδρο Οικονόμου, για την καθοδήγηση σε
όλα τα στάδια σχεδιασμού του ερωτηματολογίου και τη συμπαράσταση που μας
προσέφερε σε όλη τη διάρκεια εκπόνησης της Διπλωματικής Εργασίας. Τέλος,
ευχαριστούμε θερμά τις οικογένειες και τους φίλους μας για τη βοήθεια και την
κατανόηση που έδειξαν σε μία τόσο σημαντική περίοδο για εμάς.

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Περίληψη
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος - Μαυρίδης Νικόλαος III
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η παρούσα Διπλωματική Εργασία αναφέρεται στην επιθετική οδήγηση και
συγκεκριμένα στη συμπεριφορά που αναπτύσσουν οι οδηγοί Ι.Χ. αυτοκινήτου
απέναντι στους άλλους οδηγούς, στους πεζούς και στους ποδηλάτες, υπό το πρίσμα
της οδηγικής συμπεριφοράς και της ψυχολογίας της κυκλοφορίας. Επιδιώκεται η
κατανόηση και ερμηνεία της συμπεριφοράς των οδηγών Ι.Χ. αυτοκινήτου σε
συνάρτηση με τη σχέση και τη στάση τους απέναντι στο ποδήλατο καθώς και με τα
γενικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά τους. Η έρευνα έλαβε χώρα μέσα από μια έρευνα
ερωτηματολογίου που διεξήχθη τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2015 στην πόλη της
Θεσσαλονίκης. Η έρευνα εστιάζει επίσης και σε άλλα χαρακτηριστικά των οδηγών
όπως είναι το επίπεδο της μόρφωσής τους, η οικονομική τους κατάσταση, οι γνώσεις
τους σχετικά με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας με στόχο την σκιαγράφηση ενός
πληρέστερου προφίλ.
Κίνητρα για την επιλογή του αντικειμένου της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας
αποτέλεσαν, αφενός το γεγονός ότι το πρόβλημα της επιθετικής οδήγησης είναι
έκδηλο γενικότερα στην Ελλάδα, χωρίς ωστόσο να λαμβάνει την κατάλληλη
προσοχή, και αφετέρου, η αυξητική τάση της χρήσης του ποδηλάτου για τις
καθημερινές μετακινήσεις και η δημιουργία υποδομών στην πόλη γενικότερα όπως
είναι για παράδειγμα οι ποδηλατόδρομοι.
Η Διπλωματική Εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο,
που αποτελεί το κεφάλαιο της εισαγωγής, το δεύτερο κεφάλαιο όπου αναλύεται η
μορφή και η δομή του ερωτηματολογίου, το τρίτο κεφάλαιο όπου παρουσιάζονται και
αναλύονται τα αποτελέσματα της έρευνας και τέλος, το τέταρτο και τελευταίο
κεφάλαιο το οποίο αποτελείται από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την
ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Abstract
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος IV
ABSTRACT
This Diploma Thesis refers to the aggressive driving behavior and specifically
drivers’ attitude towards other car drivers, the bicyclists and the pedestrians, in the
light of driving behavior and traffic psychology. The intention of the present survey is
the overall understanding and interpretation of the driving behavior of car drivers in
relation to their interconnection and attitude towards the bicycle and the general
psychological features of them, as well. The study was based on a questionnaire
survey that was conducted during the months of April and May 2015 in the city of
Thessaloniki. In addition, the current survey focuses on other specific features of the
drivers such as their education level, their economic situation and their knowledge of
the Highway Code so as to outline a more thorough profile.
The motivation for the selection of the specific subject was based on the fact that
aggressive driving in Greece attracts little attention. In addition, the increased use of
bicycles for daily trips as a result of the construction of the respective infrastructure
(i.e. bikeways) among other things, led to the selection of the specific subject.
The present Diploma Thesis is comprised of four chapters. The first chapter presents
an introduction to the subject. The second chapter refers to the general methodology
and structure of the questionnaire-based survey. In the third chapter, the results of the
questionnaire survey are analyzed and interpreted in detail. Finally, conclusions are
presented in the final chapter of the Diploma Thesis.

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Περιεχόμενα
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος V
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.................................................................................................................I
ΠΕΡΙΛΗΨΗ...............................................................................................................ΙΙΙ
ABSTRACT................................................................................................................ΙV
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ........................................................................................................V
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ...............................................................................................X
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ............................................................................XVI
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ.........................................................................................XXII
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ.......................................................................1.1
1.1 Αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας............................................................1.1
1.2 Στόχος της Διπλωματικής Εργασίας....................................................................1.1
1.3 Μεθοδολογία........................................................................................................1.2
1.4 Δομή τεύχους.......................................................................................................1.3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ..........................................................................................2.1
2.1 Εισαγωγή...............................................................................................................2.1
2.2 Το ποδήλατο στην πόλη της Θεσσαλονίκης.........................................................2.3
2.3 Σχεδιασμός έρευνας ερωτηματολογίου................................................................2.4
2.4 Υλοποίηση έρευνας Ερωτηματολογίου................................................................2.9

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος VI
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ...........................3.1
3.1 Εισαγωγή...............................................................................................................3.1
3.2 Γενικό προφίλ οδηγού...........................................................................................3.1
3.3 Εμφάνιση επιθετικής – παραβατικής οδηγικής συμπεριφοράς.............................3.8
3.4 Διερεύνηση άποψης των οδηγών για τους ποδηλάτες και την ύπαρξη
ποδηλατόδρομων.......................................................................................................3.15
3.5 Διερεύνηση άποψης των οδηγών για τη χρήση ποδηλάτου στην καθημερινότητά
τους...........................................................................................................................3.26
3.6 Ψυχολογικό προφίλ οδηγού................................................................................3.32
3.7 Γενικά χαρακτηριστικά οδηγού..........................................................................3.38
3.8 Εμφάνιση επιθετικής/παραβατικής συμπεριφοράς σε σχέση με το φύλο..........3.43
3.8.1. Γνώση ανώτατου όριου κυκλοφορίας.........................................................3.43
3.8.2. Τήρηση ανώτατου όριου κυκλοφορίας.......................................................3.44
3.8.3. Στροφή σε διασταύρωση με ταυτόχρονη ύπαρξη πεζών σε διάβαση.........3.45
3.8.4. Στάση του αυτοκινήτου πάνω στη διάβαση πεζών κατά την αναμονή για
εκκίνηση από σηματοδότη.......................................................................................3.47
3.8.5. Προσπέραση σε ποδηλάτη στην περίπτωση ύπαρξης περιορισμένου
χώρου.......................................................................................................................3.48
3.9 Η άποψη των οδηγών κάθε φύλου για τους ποδηλάτες και τους ποδηλατόδρομους
..................................................................................................................................3.50

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος VII
3.9.1. Η απόψη ότι οι ποδηλάτες δε σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς
κανόνες......................................................................................................................3.50
3.9.2. Η απόψη ότι οι ποδηλάτες οδηγούν επικίνδυνα...........................................3.51
3.9.3. Η άποψη ότι το ποδήλατο δε θα έπρεπε να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί
με τα αυτοκίνητα.......................................................................................................3.52
3.9.4. Η άποψη ότι είναι λάθος να χάνονται θέσεις στάθμευσης λόγω της
κατασκευής ποδηλατόδρομων...................................................................................3.54
3.9.5. Η περίπτωση στάθμευσης πάνω σε ποδηλατολωρίδα, ειδικά να υπάρχουν και
άλλα σταθευμένα αυτοκίνητα σε αυτή......................................................................3.55
3.10 Η τάση των οδηγών κάθε φύλου για την προσωπική χρήση ποδηλάτου..........3.57
3.10.1. Η πιθανότητα χρήσης ποδηλάτου για την πραγματοποίηση καθημερινών
μετακινήσεων............................................................................................................3.57
3.10.2. Οδηγοί αυτοκινήτου που κατέχουν παράλληλα και ποδήλατο..................3.58
3.11 Η οδηγική συμπεριφορά των οδηγών της έρευνας ανάλογα με το επίπεδο
εκπαίδευσης...............................................................................................................3.60
3.11.1. Χρήση της κόρνας για την ειδοποίηση των προπορευόμενων αυτοκινήτων
σε φανάρι που μόλις έγινε πράσινο...........................................................................3.60
3.12 Διερεύνηση άποψης των οδηγών για τη χρήση ποδηλάτου στην καθημερινότητά
τους............................................................................................................................3.62
3.12.1. Οι οδηγοί που δε γνωρίζουν ότι σύμφωνα με τον Κ.Ο.Κ. τα 50 χλμ/ώρα
είναι το όριο ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με τη γνώμη τους
σχετικά με το αν οι ποδηλάτες σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς
κανόνες......................................................................................................................3.62

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος VIII
3.12.2. Οι οδηγοί που δε γνωρίζουν ότι σύμφωνα με τον Κ.Ο.Κ. τα 50 χλμ/ώρα
είναι το όριο ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με τη γνώμη τους
σχετικά με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν επικίνδυνα.................................................3.63
3.12.3. Οι οδηγοί που δεν τηρούν το όριο ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με τη
γνώμη τους σχετικά με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν επικίνδυνα..............................3.65
γνώμη τους σχετικά με το αν οι ποδηλάτες σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς
κανόνες......................................................................................................................3.66
γνώμη τους σχετικά με το αν το ποδήλατο πρέπει να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί
με το αυτοκίνητο.......................................................................................................3.67
3.12.6. Οι οδηγοί που δε γνωρίζουν ότι τα ατυχήματα στην Ελλάδα είναι αυξημένα
σε σχέση με το μέσο όρο στην Ε.Ε. σε συνδυασμό με το αν τηρούν ή όχι το όριο
ταχύτητας..................................................................................................................3.69
3.12.7. Οι οδηγοί που δε γνωρίζουν ότι τα ατυχήματα στην Ελλάδα είναι αυξημένα
σε σχέση με το μέσο όρο στην Ε.Ε. σε συνδυασμό με το αν ακολουθούν από πολύ
κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο την προσπέραση....................................3.70
3.12.8. Οι οδηγοί που ακολουθούν το προπορευόμενο όχημα από πολύ κοντά,
συνήθως με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με τη γνώμη τους σχετικά με το αν
οι ποδηλάτες σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς κανόνες.....................................3.72
3.12.9. Οι οδηγοί που ακολουθούν το προπορευόμενο όχημα από πολύ κοντά,
συνήθως με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με τη γνώμη τους σχετικά με το αν
οι ποδηλάτες οδηγούν επικίνδυνα.............................................................................3.73
3.12.10. Οι οδηγοί που κορνάρουν και κάνουν αισθητή την παρουσία τους για να
προσπεράσουν σε συνδυασμό με τη γνώμη τους σχετικά με το αν οι ποδηλάτες
οδηγούν επικίνδυνα...................................................................................................3.75

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος IX
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.....................................................4.1
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.................................................................................................XXIII
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ - ΠΗΓΕΣ....................................................................................XXV
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ...............................XXVI

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος X
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ
Πίνακας 3.1: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τα έτη οδήγησης.....................3.2
Πίνακας 3.2: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τα χιλιόμετρα που διένυσαν με
το Ι.Χ. αυτοκίνητο το έτος 2014.................................................................................3.3
Πίνακας 3.3: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο
.....................................................................................................................................3.4
Πίνακας 3.4: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν δέχτηκαν κλήση από την
τροχαία για παράβαση.................................................................................................3.5
Πίνακας 3.5: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το πότε είδαν ή άκουσαν κάποια
διαφήμιση σχετικά με την οδική ασφάλεια.................................................................3.6
Πίνακας 3.6: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την εκτίμηση του ποσοστού
τροχαίων ατυχημάτων.................................................................................................3.7
Πίνακας 3.7: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συμπεριφορά των οδηγών
όταν διασχίζουν διάβαση πεζών...............................................................................3.10
Πίνακας 3.8: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συμπεριφορά των οδηγών
κατά την εκκίνηση από σηματοδότη........................................................................3.11
Πίνακας 3.9: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την τήρηση του ορίου ταχύτητας
σε αστικό δρόμο.......................................................................................................3.12
Πίνακας 3.10: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την προσπέραση του
προπορευόμενου οχήματος......................................................................................3.13
Πίνακας 3.11: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη χρήση κόρνας για
ειδοποίηση...............................................................................................................3.15

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XI
Πίνακας 3.12: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ποδηλάτες σέβονται
τους βασικούς κανόνες κυκλοφορίας........................................................................3.17
Πίνακας 3.13: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν
επικίνδυνα.................................................................................................................3.18
Πίνακας 3.14: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συνύπαρξη αυτοκινήτου και
ποδηλάτου.................................................................................................................3.19
Πίνακας 3.15: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν είναι ή όχι λάθος να
χάνονται θέσεις στάθμευσης λόγω ποδηλατόδρομων...............................................3.21
Πίνακας 3.16: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι οδηγοί σταθμεύουν τα
αυτοκίνητα πάνω σε ποδηλατολωρίδα......................................................................3.22
Πίνακας 3.17: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την περίπτωση προσπέρασης
ποδηλάτη σε περιορισμένο χώρο..............................................................................3.23
Πίνακας 3.18: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη χρήση κόρνας με στόχο την
προσπέραση..............................................................................................................3.24
Πίνακας 3.19: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την περίπτωση ατυχήματος
οδηγού με ποδηλάτη.................................................................................................3.25
Πίνακας 3.20: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την προοπτική χρήσης
ποδηλάτου.................................................................................................................3.27
Πίνακας 3.21: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ερωτηθέντες έχουν ή
όχι ποδήλατο.............................................................................................................3.28
Πίνακας 3.22: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την ύπαρξη αποτρεπτικού
λόγου για τη χρήση ποδηλάτου.................................................................................3.29
Πίνακας 3.23: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τις ημέρες χρήσης του
ποδηλάτου μηνιαίως..................................................................................................3.31

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XII
Πίνακας 3.24: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την εμπλοκή του ποδηλάτη σε
ατύχημα με αυτοκίνητο.............................................................................................3.32
Πίνακας 3.25: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία ύπαρξης ασφαλούς
περιβάλλοντος...........................................................................................................3.33
Πίνακας 3.26: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία της ισότιμης
αντιμετώπισης των ανθρώπων..................................................................................3.35
Πίνακας 3.27: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία του σεβασμού της
διαφορετικότητας των ανθρώπων.............................................................................3.36
Πίνακας 3.28: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το βαθμό ύπαρξης περιπέτειας
στη ζωή του οδηγού..................................................................................................3.37
Πίνακας 3.29: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την ηλικία...........................3.39
Πίνακας 3.30: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το μορφωτικό επίπεδο........3.40
Πίνακας 3.31: Κατανομή του δείγματος βάσει ετήσιου εισοδήματος.....................3.41
Πίνακας 3.32: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το φύλο...............................3.42
Πίνακας 3.33: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με τη γνώση του
ανώτατου όριου ταχύτητας........................................................................................3.44
Πίνακας 3.34: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με την τήρηση του
Πίνακας 3.35: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με την οδηγική
συμπεριφορά απέναντι σε πεζούς που βρίσκονται σε διάβαση................................3.47
Πίνακας 3.36: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την πιθανότητα
στάσης του αυτοκινήτου πάνω σε διάβαση πεζών....................................................3.48

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XIII
Πίνακας 3.37: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την προσπέραση σε
ποδηλάτη στην περίπτωση ύπαρξης περιορισμένου χώρου......................................3.49
Πίνακας 3.38: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την πεποίθηση των
οδηγών ότι οι ποδηλάτες σέβονται ή όχι βασικούς κανόνες της κυκλοφορίας........3.51
οδηγών ότι οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα.................................................3.52
οδηγών ότι το ποδήλατο πρέπει ή όχι να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί με τα
αυτοκίνητα................................................................................................................3.54
οδηγών ότι είναι λάθος να χάνονται θέσεις στάθμευσης λόγω της κατασκευής
ποδηλατόδρομων.......................................................................................................3.55
Πίνακας 3.42: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την περίπτωση
στάθμευσης του αυτοκινήτου πάνω σε ποδηλατολωρίδα.........................................3.56
Πίνακας 3.43: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την τάση των οδηγών
για την προσωπική χρήση ποδηλάτου στην καθημερινότητά τους...........................3.58
Πίνακας 3.44: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την προσωπική
κατοχή ή όχι ποδηλάτου............................................................................................3.59
Πίνακας 3.45α: Κατανομή του δείγματος ανά βαθμίδα εκπαίδευσης ανάλογα με τη
χρήση κόρνας κατά την εκκίνηση σε σηματοδότη που μόλις έγινε πράσινος..........3.61
Πίνακας 3.45β: Κατανομή του δείγματος ανά βαθμίδα εκπαίδευσης (ποσοστιαίως)
ανάλογα με τη χρήση κόρνας κατά την εκκίνηση σε σηματοδότη που μόλις έγινε
πράσινος....................................................................................................................3.61

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XIV
Πίνακας 3.46: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν το όριο
ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες σέβονται
βασικούς κυκλοφοριακούς κανόνες..........................................................................3.63
Πίνακας 3.47: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν το όριο
ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν
ή όχι επικίνδυνα........................................................................................................3.64
Πίνακας 3.48: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δεν τηρούν το όριο
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι
επικίνδυνα.................................................................................................................3.65
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες σέβονται βασικούς
κυκλοφοριακούς κανόνες..........................................................................................3.67
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν κατά τη γνώμη τους το ποδήλατο θα
πρέπει να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί με το αυτοκίνητο..................................3.68
Πίνακας 3.51: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν ότι τα
ατυχήματα στην Ελλάδα είναι αυξημένα σε σχέση με το μέσο όρο στην Ε.Ε. σε
συνδυασμό με το αν τηρούν ή όχι το όριο ταχύτητας...............................................3.70
Πίνακας 3.52: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν ότι τα
συνδυασμό με το αν ακολουθούν από πολύ κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο
την προσπέραση........................................................................................................3.71
Πίνακας 3.53: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που ακολουθούν από πολύ
κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με την
πεποίθηση ότι οι ποδηλάτες δε σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς κανόνες........3.73

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XV
Πίνακας 3.54: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που ακολουθούν από πολύ
κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με το αν
κατά τη γνώμη τους οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα...................................3.74
Πίνακας 3.55: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που κάνουν αισθητή την
παρουσία τους στα προπορευόμενα οχήματα σε συνδυασμό με το αν κατά τη γνώμη
τους οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα............................................................3.76

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XVI
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Διάγραμμα 3.1: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τα έτη οδήγησης.................3.2
Διάγραμμα 3.2: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τα χιλιόμετρα που διανύθηκαν
με το Ι.Χ. αυτοκίνητο το έτος 2014.............................................................................3.3
Διάγραμμα 3.3: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το ανώτατο επιτρεπόμενο
όριο .............................................................................................................................3.4
Διάγραμμα 3.4: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την περίπτωση κλήσης για
παράβαση....................................................................................................................3.5
Διάγραμμα 3.5: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το χρονικό διαφήμισης για
οδική ασφάλεια...........................................................................................................3.6
Διάγραμμα 3.6: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την εκτίμηση του ποσοστού
τροχαίων ατυχημάτων.................................................................................................3.7
Διάγραμμα 3.7: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συμπεριφορά των οδηγών
όταν διασχίζουν διάβαση πεζών..................................................................................3.9
Διάγραμμα 3.8: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συμπεριφορά των οδηγών
κατά την εκκίνηση από σηματοδότη.........................................................................3.11
Διάγραμμα 3.9: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την τήρηση του ορίου
ταχύτητας σε αστικό δρόμο.......................................................................................3.12
Διάγραμμα 3.10: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την προσπέραση του
προπορευόμενου οχήματος.......................................................................................3.13
Διάγραμμα 3.11: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη χρήση κόρνας για
ειδοποίηση.................................................................................................................3.14

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XVII
Διάγραμμα 3.12: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ποδηλάτες σέβονται
τους βασικούς κανόνες κυκλοφορίας........................................................................3.16
Διάγραμμα 3.13: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν
επικίνδυνα.................................................................................................................3.18
Διάγραμμα 3.14: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη συνύπαρξη αυτοκινήτου
και ποδηλάτου...........................................................................................................3.19
Διάγραμμα 3.15: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν είναι ή όχι λάθος να
χάνονται θέσεις στάθμευσης λόγω ποδηλατόδρομων...............................................3.20
Διάγραμμα 3.16: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι οδηγοί σταθμεύουν
τα αυτοκίνητα πάνω σε ποδηλατολωρίδα.................................................................3.22
Διάγραμμα 3.17: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την περίπτωση προσπέρασης
ποδηλάτη σε περιορισμένο χώρο..............................................................................3.23
Διάγραμμα 3.18: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη χρήση κόρνας με στόχο
την προσπέραση........................................................................................................3.24
Διάγραμμα 3.19: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την περίπτωση ατυχήματος
οδηγού με ποδηλάτη..................................................................................................3.25
Διάγραμμα 3.20: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την προοπτική χρήσης
ποδηλάτου.................................................................................................................3.27
Διάγραμμα 3.21: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το αν οι ερωτηθέντες έχουν
ή όχι ποδήλατο..........................................................................................................3.28
Διάγραμμα 3.22: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την ύπαρξη αποτρεπτικού
λόγου για τη χρήση ποδηλάτου.................................................................................3.29
Διάγραμμα 3.23: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τις ημέρες χρήσης του
ποδηλάτου μηνιαίως..................................................................................................3.30

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XVIII
Διάγραμμα 3.24: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την εμπλοκή του ποδηλάτη
σε ατύχημα με αυτοκίνητο........................................................................................3.31
Διάγραμμα 3.25: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία ύπαρξης
ασφαλούς περιβάλλοντος..........................................................................................3.33
Διάγραμμα 3.26: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία της ισότιμης
αντιμετώπισης των ανθρώπων..................................................................................3.34
Διάγραμμα 3.27: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη σημασία του σεβασμού
της διαφορετικότητας των ανθρώπων.......................................................................3.36
Διάγραμμα 3.28: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το βαθμό ύπαρξης
περιπέτειας στη ζωή του οδηγού...............................................................................3.37
Διάγραμμα 3.29: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με την ηλικία.......................3.39
Διάγραμμα 3.30: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το μορφωτικό επίπεδο....3.40
Διάγραμμα 3.31: Κατανομή του δείγματος βάσει ετήσιου εισοδήματος................3.41
Διάγραμμα 3.32: Κατανομή του δείγματος σύμφωνα με το φύλο..........................3.42
Διάγραμμα 3.33: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με τη γνώση του
Διάγραμμα 3.34: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με την τήρηση του
Διάγραμμα 3.35: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο σύμφωνα με την οδηγική
συμπεριφορά απέναντι σε πεζούς που βρίσκονται σε διάβαση................................3.46
Διάγραμμα 3.36: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την πιθανότητα
στάσης του αυτοκινήτου πάνω σε διάβαση πεζών...................................................3.48

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XIX
Διάγραμμα 3.37: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την προσπέραση σε
ποδηλάτη στην περίπτωση ύπαρξης περιορισμένου χώρου......................................3.49
Διάγραμμα 3.38: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την πεποίθηση των
οδηγών ότι οι ποδηλάτες σέβονται ή όχι βασικούς κανόνες της κυκλοφορίας........3.50
οδηγών ότι οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα.................................................3.52
οδηγών ότι το ποδήλατο πρέπει ή όχι να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί με τα
αυτοκίνητα.................................................................................................................3.53
οδηγών ότι είναι λάθος να χάνονται θέσεις στάθμευσης λόγω της κατασκευής
ποδηλατόδρομων.......................................................................................................3.54
Διάγραμμα 3.42: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την περίπτωση
στάθμευσης του αυτοκινήτου πάνω σε ποδηλατολωρίδα.........................................3.56
Διάγραμμα 3.43: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την τάση των
οδηγών για την προσωπική χρήση ποδηλάτου στην καθημερινότητά τους.............3.57
Διάγραμμα 3.44: Κατανομή του δείγματος ανά φύλο ανάλογα με την προσωπική
κατοχή ή όχι ποδηλάτου............................................................................................3.59
Διάγραμμα 3.45: Κατανομή του δείγματος ανά βαθμίδα εκπαίδευσης ανάλογα με τη
χρήση κόρνας κατά την εκκίνηση σε σηματοδότη που μόλις έγινε πράσινος..........3.61
Διάγραμμα 3.46: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν το όριο
ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες σέβονται
βασικούς κυκλοφοριακούς κανόνες..........................................................................3.62

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XX
Διάγραμμα 3.47: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν το όριο
ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν
ή όχι επικίνδυνα.........................................................................................................3.64
Διάγραμμα 3.48: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δεν τηρούν το όριο
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι
επικίνδυνα.................................................................................................................3.65
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν οι ποδηλάτες σέβονται βασικούς
κυκλοφοριακούς κανόνες..........................................................................................3.66
ταχύτητας στην πόλη σε συνδυασμό με το αν κατά τη γνώμη τους το ποδήλατο θα
πρέπει να κυκλοφορεί στους δρόμους μαζί με το αυτοκίνητο..................................3.68
Διάγραμμα 3.51: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν ότι τα
συνδυασμό με το αν τηρούν ή όχι το όριο ταχύτητας...............................................3.69
Διάγραμμα 3.52: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που δε γνωρίζουν ότι τα
συνδυασμό με το αν ακολουθούν από πολύ κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο
την προσπέραση........................................................................................................3.71
Διάγραμμα 3.53: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που ακολουθούν από πολύ
κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με την
πεποίθηση ότι οι ποδηλάτες δε σέβονται βασικούς κυκλοφοριακούς κανόνες........3.72
Διάγραμμα 3.54: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που ακολουθούν από πολύ
κοντά το προπορευόμενο όχημα με στόχο την προσπέραση σε συνδυασμό με το αν
κατά τη γνώμη τους οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα...................................3.74

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XXI
Διάγραμμα 3.55: Κατανομή του δείγματος των οδηγών που κάνουν αισθητή την
παρουσία τους στα προπορευόμενα οχήματα σε συνδυασμό με το αν κατά τη γνώμη
τους οι ποδηλάτες οδηγούν ή όχι επικίνδυνα............................................................3.75

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος XXII
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
Εικόνα 2.1: Ποδηλατόδρομος στην παραλία της Θεσσαλονίκης..............................2.6
Εικόνα 2.2: Ποδηλατόδρομος στην οδό Αγίου Δημητρίου.......................................2.7
Εικόνα 2.3: Ποδηλατόδρομος στη Λεωφόρο Νίκης..................................................2.8

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Κεφάλαιο Πρώτο: Εισαγωγή
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ανδρόνης Κυριάκος – Μαυρίδης Νικόλαος 1.1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1 Αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας
Αντικείμενο της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας είναι η διευρεύνηση της
επιθετικής συμπεριφοράς των οδηγών Ι.Χ. αυτοκινήτου απέναντι στους άλλους
οδηγούς Ι.Χ. αυτοκινήτου, στους πεζούς και στους ποδηλάτες. Η διερεύνηση της
προσωπικής τους στάσης και κριτικής απέναντι στο ποδήλατο ως μεταφορικό μέσο
και η διερεύνηση ορισμένων ψυχολογικών χαρακτηριστικών που ενδεχομένως
συνδέονται με την οδηγική συμπεριφορά όπως το να αποζητούν γενικά ένα ασφαλές
περιβάλλον, την ισοτιμία και το σεβασμό της διαφορετική άποψης και την υιοθέτηση
ενός ριψοκίνδυνου τρόπου ζωής. Το αντικείμενο της Διπλωματικής Εργασίας
εντάσσεται στο πλαίσιο του γενικότερου προβληματισμού για τα θέματα της οδικής
ασφάλειας και της ψυχολογίας της οδήγησης, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη
χρήση του ποδηλάτου στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
1.2 Στόχος της Διπλωματικής Εργασίας
Στόχος της Διπλωματικής Εργασίας είναι η αποτύπωση της συμπεριφοράς των
οδηγών αυτοκινήτου και των σχέσεων που ενδεχομένως υπάρχουν μεταξύ
χαρακτηριστικών των οδηγών όπως η επιθετικότητα απέναντι σε κατηγορίες χρηστών
της οδού, η στάση τους προς το ποδήλατο ως μεταφορικό μέσο, το ψυχολογικό τους
υπόβαθρο και τα χαρακτηριστικά γενικού προφίλ όπως ηλικία, φύλο, εισόδημα,
εκπαίδευση κ.α., καθώς και οι επιπτώσεις στην οδική ασφάλεια. Η έρευνα
πραγματοποιήθηκε μέσω της ανάλυσης και ερμηνείας των δεδομένων που προέκυψαν
από σχετική έρευνα ερωτηματολογίου, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της
παρούσας Διπλωματικής Εργασίας.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ο ανθρώπινος ψυχολογικός παράγοντας, όντας πολυσύνθετος, δεν επιτρέπει την με
απόλυτο ή οριστικό τρόπο αξιολόγηση των απαντήσεων που προέκυψαν από την
έρευνα. Παρόλα αυτά, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση της
εκδήλωσης της επιθετικότητας στην οδήγηση υπό το πρίσμα φαινομενικά ξένων προς
την επιθετική οδήγηση χαρακτηριστικών τους. Παράλληλα, δίνει το έναυσμα για
περαιτέρω έρευνες με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου της επιθετικής
οδήγησης και εν τέλει την ομαλή και ασφαλή κυκλοφορία των οχημάτων στο οδικό
δίκτυο όπου αναγκαστικά συνυπάρχουν και οι πιο ευάλωτοι χρήστες της οδού όπως
οι πεζοί και οι ποδηλάτες.
1.3 Μεθοδολογία
Για την εκπόνηση της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας, σχεδιάστηκε το
ερωτηματολόγιο της έρευνας, οι ερωτήσεις του οποίου διατυπώθηκαν με απλό και
κατανοητό τρόπο. Η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα του ερωτηματολογίου
ελέγχθηκε κατά τη διεξαγωγή πιλοτικής έρευνας, ώστε να διαπιστωθούν τυχόν
προβλήματα ή ασάφειες στην αρχική διατύπωση των ερωτήσεων. Κατά την πιλοτική
έρευνα δε διαπιστώθηκε ιδιαίτερη ανάγκη τροποποίησης του αρχικού
ερωτηματολογίου. Έπειτα από τη διεξαγωγή της πιλοτικής έρευνας, ακολούθησε η
κύρια έρευνα κατά την οποία συλλέχθηκαν εκατόν σαράντα (140) ερωτηματολόγια.
Τέλος, δημιουργήθηκε η βάση δεδομένων που περιέχει όλες τις απαντήσεις των
ερωτηματολογίων, με σκοπό την περαιτέρω επεξεργασία και ανάλυση των στοιχείων
που συλλέχθηκαν.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1.4 Δομή τεύχους
Η παρούσα Διπλωματική Εργασία αποτελείται από τέσσερα (4) κεφάλαια, το
περιεχόμενο των οποίων παρουσιάζεται συνοπτικά στη συνέχεια:
 Στο πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνεται το αντικείμενο, ο στόχος, η μεθοδολογία
καθώς και η δομή του τεύχους της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας.
 Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για το
σχεδιασμό της έρευνας ερωτηματολογίου, όπως επίσης περιγράφεται και η
διαδικασία που ακολουθήθηκε για την υλοποίηση της συγκεκριμένης έρευνας.
 Στο τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνεται η ανάλυση και η ερμηνεία των
αποτελεσμάτων της έρευνας καθώς επίσης και η παρουσίαση αυτών με
κατάλληλους πίνακες και διαγράμματα.
 Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από
την έρευνα ερωτηματολογίου και διατυπώνονται προτάσεις για περαιτέρω
έρευνα.
 Σε παράρτημα περιλαμβάνεται ενδεικτικά τμήμα της Βάσης Δεδομένων που
δημιουργήθηκε για τις ανάγκες επεξεργασίας των ερωτηματολογίων.

Στην Πόλη Της Θεσσαλονίκης Κεφάλαιο Δεύτερο: Έρευνα
Ερωτηματολογίου
_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ
ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
2.1 Εισαγωγή
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον σχετικά με το πρόβλημα
της επιθετικής οδήγησης. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο ζήτημα το οποίο αφενός
πηγάζει από διαφορετικές αιτίες και αφετέρου εκδηλώνεται με διαφορετικούς
τρόπους και ένταση. Συχνά τα αίτια της επιθετικής οδήγησης άπτονται του πεδίου της
ψυχολογίας αλλά όχι πάντα. Οι Perepjolkina, V. & Reņģe, V. σε μελέτη τους το 2013
καταλήγουν στο ότι οι δημογραφικές μεταβλητές φύλο και ηλικία καθώς και οι μη
ψυχολογικές πλην σχετικές με την οδηγική εμπειρία μεταβλητές διανυόμενα
χιλιόμετρα και νόμιμα έτη οδηγικής εμπειρίας αποτελούν δείκτες πρόβλεψης της
επιθετικής συμπεριφοράς κατά την οδήγηση [8].
Εξάλλου, πολλοί είναι οι οδηγοί που φαίνεται πως οδηγούν επιθετικά κάποια στιγμή
ενώ υπάρχει και σημαντική μερίδα οδηγών που δεν γνωρίζει καν ότι οδηγά επιθετικά
(Fourth Road Safety Week, UNECE). Η οδική παιδεία και εκπαίδευση καθώς και η
επιβολή των κανόνων οδικής ασφάλειας αποτελούν βασικά εργαλεία για την
αποθάρρυνση της επιθετικής οδήγησης. Η επιβολή μάλιστα θα πρέπει να συνοδεύεται
από εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού ώστε η επίδραση της να είναι μεγαλύτερη
[16].
Μια ειδική περίπτωση εκδήλωσης επιθετικής οδήγησης είναι αυτή που γίνεται σε
βάρος των ποδηλατιστών. Η αρνητική άποψη που πολλοί οδηγοί έχουν σχετικά με τη
συνύπαρξη του ποδηλάτου με το Ι.Χ. αυτοκίνητο στους δρόμους των πόλεων συχνά
εκδηλώνεται και εμπράκτως κατά την οδήγηση. Με τη διάταξη 181817 της 5ης
Σεπτέμβριου του 2011 το Λος Άντζελες των ΗΠΑ έγινε η πρώτη πόλη παγκοσμίως
που έθεσε σε ισχύ νόμο κατά της παρενόχλησης των ποδηλατών στους δρόμους, ενώ
και άλλες πόλεις ακολούθησαν ή εξετάζουν να ενσωματώσουν παρόμοια μέτρα [9].

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργήθηκε το κίνητρο για τη διερεύνηση του φαινομένου της
επιθετικής οδήγησης μέσα από μια έρευνα ερωτηματολογίου που να λαμβάνει υπόψη
και να μπορεί να συνδέσει τόσο ψυχολογικές όσο και μη ψυχολογικές μεταβλητές.
Κρίθηκε επίσης σκόπιμο οι ερωτήσεις, οι σχετικές με την επιθετική οδήγηση, να
διαχωρίζουν ποιοτικά την επιθετική οδηγική συμπεριφορά αναλόγως με το αν αυτή
εκδηλώνεται σε βάρος των άλλων οδηγών Ι.Χ. αυτοκινήτου, ή των ποδηλατιστών ή
των πεζών. Ιδιαίτερα χρήσιμες στη διαμόρφωση των ερωτημάτων της έρευνας
υπήρξαν πρόσφατες διπλωματικές εργασίες που εκπονήθηκαν στον Τομέα
Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τμήματος Αγρονόμων και
Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είναι
σχετικές με την επιθετική οδήγηση και το ποδήλατο.
Για την αποτύπωση και μελέτη της οδηγικής συμπεριφοράς των οδηγών Ι.Χ.
αυτοκινήτου συντάχθηκε ερωτηματολόγιο σχετικά με το κοινωνικοοικονομικό τους
προφίλ, την επιθετικότητα που επιδεικνύουν κατά την οδήγηση απέναντι σε
διαφορετικές κατηγορίες χρηστών της οδού, τη γνώση και ενημέρωση που έχουν σε
βασικά θέματα οδικής ασφάλειας, τη θέση τους και τη κριτική που ασκούν απέναντι
στο ποδήλατο και τις υποδομές του. Παράλληλα διερευνήθηκε και το ψυχολογικό
προφίλ των οδηγών με ερωτήσεις σχετικές με το πώς βλέπουν τον εαυτό τους, το
συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο με σκοπό να σκιαγραφηθεί ένα γενικότερο
συμπεριφορικό υπόβαθρο του οδηγού που μπορεί σε ορισμένο βαθμό να σχετίζεται
και με τη λήψη των αποφάσεων κατά την οδήγηση.

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2.2 Το ποδήλατο στην πόλη της Θεσσαλονίκης
Στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα στην Ελλάδα, παρά τις ευνοϊκές κλιματολογικές
συνθήκες και την ύπαρξη πολλών μικρών πόλεων, δεν παρατηρείται αξιοποίηση του
ποδηλάτου σε βαθμό που να αναλαμβάνει ικανό μεταφορικό φόρτο από τα άλλα μέσα
και να συμβάλει στη βελτίωση των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών συνθηκών
του αστικού περιβάλλοντος. Η αίσθηση ανασφάλειας αποτελεί σημαντική παράμετρο
για την επιλογή του συγκεκριμένου μέσου. Η εντύπωση που επικρατεί
χαρακτηριστικά είναι πως η χρήση του ποδηλάτου στη πόλη είναι επικίνδυνη και
μπορεί να προκαλέσει οποιασδήποτε μορφής ατύχημα, καθώς απαιτεί και την
προσοχή των λοιπών οδηγών του δικτύου [2, 3, 4].
Η πρώτη σημαντική προσπάθεια υποδομής για το ποδήλατο στη Θεσσαλονίκη έγινε
το 2001 δίνοντας μια ευκαιρία στο ποδήλατο, περισσότερο για αναψυχή και για
βόλτα παρά ως λύση για τις καθημερινές μετακινήσεις στην πόλη. Οριοθετήθηκε τότε
μια λωρίδα κίνησης του ποδηλάτου, σημαντικού μήκους, περίπου 2,9 χλμ, κατά
μήκος της πλακοστρωμένης παραλίας. Η αφετηρία της λωρίδας ήταν ο Λευκός
Πύργος, κατευθυνόταν προς τα ανατολικά και κατέληγε στο Ποσειδώνιο κοντά στο
Μέγαρο Μουσικής. Το πρώτο τμήμα, μήκους 600μ, οριοθετήθηκε με 2 πράσινες
γραμμές οι οποίες στο 2ο και μεγαλύτερο τμήμα της γίνονταν ανάγλυφες και
μετατρέπονταν σε ένα λεπτό όριο ύψους περίπου 5εκ. Ουσιαστικά δεν επρόκειτο για
ειδική κατασκευή, απλά για οριοθέτηση [3, 6, 7].
Η υφιστάμενη υποδομή σε γενικές γραμμές δε χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη
αισθητική και λειτουργικότητα. Η επιλογή της διαδρομής των ποδηλατόδρομων
καλύπτει περιοχές με κεντρικές λειτουργίες και γενικής κατοικίας εκτός από την
περίπτωση της παραλιακής ζώνης. Συνδέεται σχεδόν σε όλο το μήκος της με
λεωφορειακές γραμμές αλλά δεν ακολουθεί τη μελλοντική χάραξη του μετρό. Τα
υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τον διαχωρισμό των ποδηλατοδρόμων από το
υπόλοιπο δίκτυο δεν είναι ανθεκτικά και παρουσιάζουν φθορές σε όλα τα τμήματα.

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Παρουσιάζεται ανομοιογένεια και ανομοιομορφία στο θέμα της σήμανσης
(οριζόντιας και κατακόρυφης) [1, 3, 5].
2.3 Σχεδιασμός έρευνας ερωτηματολογίου
Όπως αναφέρθηκε και στα προηγούμενα ως στόχος του σχεδιασμού του
ερωτηματολογίου είναι η ενσωμάτωση τόσο ψυχολογικών όσο και μη ψυχολογικών
μεταβλητών που συνδέονται με την επιθετική οδήγηση και με έμφαση στο γεγονός
ότι μερίδα των οδηγών χρησιμοποιεί το ποδήλατο για κάποιες από τις μετακινήσεις
του. Οι ερωτήσεις της έρευνας ερωτηματολογίου διατυπώθηκαν με τρόπο απλό,
κατανοητό και ουδέτερο και με γνώμονα να αποφευχθεί κατά το δυνατόν η λήψη
μεροληπτικών απαντήσεων, δηλαδή απαντήσεων στις οποίες οι οδηγοί εμφανίζουν
μια πιο αποδεκτή κοινωνικά συμπεριφορά σε σχέση με το τι ισχύει στην
πραγματικότητα (social desirability effect). Στα ερωτήματα ψυχολογικού
ενδιαφέροντος στα οποία ζητήθηκε από τους οδηγούς να εκφράσουν το πόσο
συμφωνούν ή διαφωνούν σε μια πρόταση χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα likert, πέντε ή
έξι κατηγοριών κατά περίπτωση. Για την επιλογή των ερωτημάτων των σχετικών με
το ψυχολογικό υπόβαθρο του οδηγού χρησιμοποιήθηκε η εμπειρία του ESS
(European Social Survey) που είναι μια ακαδημαϊκή κοινωνική μελέτη που διεξάγεται
κάθε δύο χρόνια στην Ευρώπη από το 2001 και μετρά τη στάση, τα πιστεύω και τα
πρότυπα συμπεριφοράς ανομοιογενών πληθυσμών σε πάνω από τριάντα χώρες. Για
την επιλογή και σχεδιασμό των ερωτημάτων των σχετικών με την επιθετική οδήγηση
ελήφθησαν υπόψη οι ορισμοί για το τι συνιστά επιθετική οδήγηση σύμφωνα με το
αμερικάνικο NHTSA (National Highway Traffic Safety Administration). Για το
σχεδιασμό των ερωτημάτων που σχετίζονται ειδικότερα με την εκδήλωση επιθετικής
οδηγικής συμπεριφοράς προς τους ποδηλάτες λήφθηκε υπόψη το τι συνιστά
παρενόχληση ποδηλάτη σύμφωνα με τον νόμο “Bicyclists anti-harassment law” του
Λος Άντζελες [3, 9].

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Το ερωτηματολόγιο χωρίζεται σε έξι ενότητες:
 Η πρώτη ενότητα αφορά στο γενικό προφίλ του οδηγού όπου
πραγματοποιείται κατανομή του δείγματος των ερωτηθέντων οδηγών
σύμφωνα με γενικά οδηγικά χαρακτηριστικά όπως είναι τα έτη οδηγικής
εμπειρίας και τα χιλιόμετρα που διένυσαν οι οδηγοί το προηγούμενο έτος
καθώς και η γνώση και ενημέρωσή τους σχετικά με βασικά θέματα της οδικής
ασφάλειας.
 Η δεύτερη ενότητα αφορά στην εμφάνιση κλασικών επιθετικών οδηγικών
συμπεριφορών από πλευράς του οδηγού προς στους άλλους χρήστες τις οδού.
 Η τρίτη ενότητα αφορά στη διερεύνηση της κριτικής άποψης των οδηγών για
τους ποδηλάτες και την ύπαρξη των ποδηλατόδρομων όπου εξετάζεται η
άποψη των οδηγών αναφορικά με τα στοιχεία της οδηγικής συμπεριφοράς που
χαρακτηρίζουν τους ποδηλάτες όπως επίσης και την οδηγική συμπεριφορά
των οδηγών απέναντι στους ποδηλατόδρομους και στην πιθανότητα
στάθμευσης σε αυτούς.
 Η τέταρτη ενότητα του ερωτηματολογίου αφορά στο αν οι οδηγοί εξετάζουν
ως ενδεχόμενο τη χρήση ποδηλάτου για κάποιες από τις καθημερινές
μετακινήσεις τους. Στο σημείο αυτό, μελετάται η άποψη των οδηγών
αναφορικά με την πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατο για κάποιες
από τις καθημερινές μετακινήσεις τους αντικαθιστώντας με τον τρόπο αυτό το
αυτοκίνητο που αποτελεί μέχρι σήμερα το βασικό μέσο μετακίνησης για τις
καθημερινές τους ανάγκες.
 Η πέμπτη ενότητα που ακολουθεί, αποτελείται από ερωτήσεις που αφορούν
στο ψυχολογικό προφίλ του οδηγού, ερωτήσεις αμιγώς ψυχολογικού
χαρακτήρα που έχουν σκοπό να σκιαγραφήσουν το ευρύτερο ψυχολογικό
προφίλ των οδηγών αλλά και τη γενικότερη θεώρησή τους απέναντι στον
εαυτό τους, το συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο.

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
 Τέλος, η έκτη ενότητα εξετάζει το κοινωνικοοικονομικό προφίλ των οδηγών
που συμμετείχαν στην έρευνα, αποτελούμενη από ερωτήσεις γενικού
χαρακτήρα που αφορούν μεταξύ άλλων στο φύλο, στην ηλικία, στο εισόδημα
και στο επίπεδο εκπαίδευσης.
Σημεία διεξαγωγής της έρευνας ερωτηματολογίου αποτέλεσαν, μεταξύ άλλων, οδικές
αρτηρίες κυρίως στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, χώροι στάθμευσης και περιοχές
αναψυχής. Ως περιοχές μελέτης επιλέχθηκαν: η οδός Αγίου Δημητρίου, η οδός
Εγνατία, οι χώροι στάθμευσης που βρίσκονται στην περιοχή των Πανεπιστημίων
(Α.Π.Θ. και ΠΑ.ΜΑΚ), όπως επίσης και η περιοχή της Νέας Παραλίας.
Παρακάτω στην Εικόνα 2.1, παρουσιάζεται ο ποδηλατόδρομος που υφίσταται στην
παραλία της Θεσσαλονίκης, στην ευρύτερη περιοχή του Λευκού Πύργου.
Εικόνα 2.1: Ποδηλατόδρομος στην παραλία της Θεσσαλονίκης

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Οδό Αγίου Δημητρίου, στην περιοχή της Σχολής Θετικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
Εικόνα 2.2: Ποδηλατόδρομος στην οδό Αγίου Δημητρίου [2, 7, 14]

_____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
παραλία της Θεσσαλονίκης, σε θέση παράλληλη με τη Λεωφόρο Νίκης.
Εικόνα 2.3: Ποδηλατόδρομος στη Λεωφόρο Νίκης
Τα κριτήρια επιλογής των παραπάνω περιοχών αφορούν στην ύπαρξη
ποδηλατόδρομου στην περιοχή μελέτης, στο πλήθος των χρηστών του
ποδηλατόδρομου όπως επίσης και στο ευρύ ηλικιακό φάσμα των ανθρώπων που
κινούνται καθημερινά στις περιοχές που προαναφέρθηκαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι
ένα μέρος των ερωτηματολογίων συμπληρώθηκε και σε χώρους αναψυχής όπου ήταν
ακόμη πιο εύκολη η προσέγγιση οδηγών που εντάσσονται σε ένα ευρύ φάσμα
ηλικιακών ομάδων.

00 Διπλωματική Εργασία (Ενιαίο)

00 Διπλωματική Εργασία (Ενιαίο)

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

00 Διπλωματική Εργασία (Ενιαίο)