Een gids voor het zoeken naar octrooien

d
Een gids voor het
zoeken naar
octrooien…
Octrooiliteratuur: een bron van technische
en wetenschappelijke informatie en kennis
Octrooien of patenten zijn wetenschappelijk-juridische documenten met
beschrijvingen van technische uitvindingen. Deze bron van informatie en kennis
biedt, in tegenstelling tot wetenschappelijke publicaties, niet alleen
bescherming tegen inbreuk bij technologische innovaties, maar voorziet ook
gedetailleerde oplossingen voor technische problemen.
2017
Nico Deconinck
Octrooionderzoeker
17/04/2017
Dit werk wordt gratis ter beschikking gesteld ter stimulering van de octrooi-informatie.

2
Inhoudstabel
Overzicht figuren _____________________________________________________5
Hoofdstuk I : Een korte inleiding _________________________________________7
Hoofdstuk II : Situering octrooien ________________________________________9
2.A OCTROOIEERBAARHEIDSVOORWAARDEN EN UITSLUITINGEN ______________________9
2.B RAAKVLAKKEN MET ANDERE INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN (IER) ____________27
2.C OCTROOIAANVRAGE VS OCTROOI ________________________________________33
2.D BELANGRIJKE BEGRIPPEN ______________________________________________35
2.D.1 PRIORITEITSAANVRAGE (VOORRANG) ______________________________________ 35
2.D.2 NIEUWHEIDSONDERZOEK _______________________________________________ 38
2.D.3 EENHEID VAN UITVINDING ______________________________________________ 40
2.D.4 LACK OF CLARITY _____________________________________________________ 42
2.E DE NADRUK OP “CONCLUSIES” __________________________________________43
2.E.1 ONAFHANKELIJKE EN AFHANKELIJKE CONCLUSIES ______________________________ 43
2.E.2 PRODUCT-WERKWIJZE-GEBRUIK CONCLUSIES _________________________________ 44
2.E.3 BIJZONDERE VOORWAARDEN CONCLUSIES ___________________________________ 47
2.F GEBRUIK VAN OCTROOIEN _____________________________________________54
2.F.1 JAARTAKSEN ________________________________________________________ 54
2.F.2 VRIJHEID VAN EXPLOITATIE (FREEDOM-TO-OPERATE) __________________________ 55
2.F.3 OVERDRACHT OF LICENTIES ? ____________________________________________ 56
2.F.4 INBREUK EN NAMAAK__________________________________________________ 59
Hoofdstuk III : Beschikbare bronnen _____________________________________67
3.A VAN BOEK TOT DATAMINING ___________________________________________67
3.B VRIJE EN COMMERCIËLE DATABANKEN_____________________________________69
3.B.1 ONDERSCHEID EN INDELING _____________________________________________ 69
3.B.2 EPOQUE PLATFORM ___________________________________________________ 75
3.C INTERNET EN VRIJE DATABANKEN ________________________________________76
3.C.1 ESPACENET EN HET EUROPEES REGISTER (EOB)_______________________________ 76
3.c.1.a Espacenet ______________________________________________________________ 76
3.c.1.b Europees Register________________________________________________________ 89
3.c.1.c Global Dossier___________________________________________________________ 92
3.C.2 PATENTSCOPE _______________________________________________________ 93
3.C.3 BELGISCHE OCTROOIREGISTER (BPO) ______________________________________ 96
3.C.4 NATIONALE OCTROOIREGISTERS (NPO)_____________________________________ 99
3.c.4.a USPTO (US Patent and Trademark Office)_____________________________________ 99
3.c.4.b UKPTO (United Kingdom Patent and Trademark Office) ________________________ 101
3.c.4.c DPMA (Deutsches Patent- und Markenamt) __________________________________ 102

3
3.c.4.d INPI (Institut National de la Propriété Industrielle)_____________________________ 103
3.c.4.e Octrooicentrum Nederland _______________________________________________ 103
3.c.4.f JPO (Japanese Patent Office) ______________________________________________ 104
3.c.4.g SIPO (State Intellectual Property Office of the PRC) ____________________________ 106
3.c.4.h DKPTO (Danish Patent and Trademark Office) ________________________________ 106
3.C.5 ENKELE ANDERE INTERESSANTE BRONNEN __________________________________ 107
Hoofdstuk IV : Doel van het zoeken naar octrooien ________________________114
4.A OCTROOI-INFORMATIE ______________________________________________114
4.B BELANG VAN OCTROOI-INFORMATIE _____________________________________115
4.B.1 EEN ZAKELIJKE OMGEVING _____________________________________________ 115
4.B.2 EEN ACADEMISCHE OMGEVING __________________________________________ 118
4.C OCTROOI-INFORMATIE EN INNOVATIE ____________________________________120
Hoofdstuk V : Zoekstrategieën ________________________________________132
5.A SOORTEN OPZOEKINGEN _____________________________________________133
5.A.1 ALGEMEEN VERKENNENDE OPZOEKING ____________________________________ 133
5.A.2 SPECIFIEK OCTROOI __________________________________________________ 135
5.A.3 STAND DER TECHNIEK ________________________________________________ 137
5.A.4 VRIJHEID VAN EXPLOITATIE (FTO) _______________________________________ 138
5.A.5 TRENDWATCHING EN TECHNOLOGY WATCH _________________________________ 141
5.A.6 INBREUK EN NIETIGHEIDSOPZOEKING _____________________________________ 142
5.A.7 STATISTISCHE DATA __________________________________________________ 144
5.B ANALYSE EN OPBOUW VAN EEN ZOEKSTRATEGIE _____________________________148
5.C ZOEKMODALITEITEN ________________________________________________153
5.D UITWERKING ZOEKSTRATEGIE(N) _______________________________________165
5.E BIJZONDERE ONDERZOEKSDOMEINEN ____________________________________174
5.E.1. OCTROOIEN IN DE CHEMIE EN FARMACIE __________________________________ 174
5.e.1.a Markush claims ________________________________________________________ 176
5.e.1.b Parameters of variabelen ________________________________________________ 179
5.e.1.d Swiss claims ___________________________________________________________ 180
5.e.1.e Product-by-process______________________________________________________ 181
5.e.1.f Diagnosis______________________________________________________________ 181
5.e.1.g Aanvullende BeschermingsCertificaten (ABC)_________________________________ 182
5.E.2. OCTROOIEN IN DE BIOTECHNOLOGIE______________________________________ 184
5.E.3. SOFTWARE EN BUSINESS METHODE GERELATEERDE OCTROOIEN __________________ 187
5.E.4. OCTROOIEN AANGAANDE ALTERNATIEVE ENERGIEËN __________________________ 189
5.E.5. OCTROOIEN AANGAANDE NANOTECHNOLOGIE ______________________________ 189
5.F PRAKTISCHE TOEPASSINGEN______________________________________________ 190
Hoofdstuk VI: Interpretatie van de zoekresultaten ________________________194
6.A STAPPENPLAN ____________________________________________________194

4
6.B CLAIMANALYSE____________________________________________________202
6.C LEGALE STATUS____________________________________________________205
6.D ONDERZOEKSRESULTATEN FTO EN NIETIGHEIDSACTIE _________________________205
6.E BEOORDELING NIEUWHEIDSRAPPORT ____________________________________209
6.F PRAKTISCHE TOEPASSINGEN ___________________________________________213
6.G MARKTVALORISATIE ________________________________________________216
Hoofdstuk VII : Implementatie en valorisatie van de resultaten ______________220
7.A OCTROOISTRATEGIEËN ______________________________________________220
7.B MATRIX ANALYSE __________________________________________________221
7.C SCENARIO OPBOUW ________________________________________________231
7.D ONDERSTEUNING EN SPELERS IN HET VELD_________________________________233
7.D.1 OVERHEID EN PRIVATE INITIATIEVEN ______________________________________ 234
7.D.2 INTERNATIONALE ORGANISATIES ________________________________________ 236
7.D.3 NETWERKEN EN IER GROEPEN __________________________________________ 237
Bijlagen___________________________________________________________239
BIJLAGE A: OPLOSSINGEN OEFENINGEN ________________________________________ 239
BIJLAGE B: TREFWOORDENLIJST______________________________________________ 245
Geciteerde werken __________________________________________________247
Disclaimer_________________________________________________________249

5
Overzicht figuren
Figuur 1: voorbeeld vergelijking ‘stand der techniek’ met de uitvinding ...................10
Figuur 2: voorbeeld van ‘uitvinderswerkzaamheid’....................................................11
Figuur 3: voorbeeld ‘geen industriële toepasbaarheid’................................................11
Figuur 4: voorbeeld EP767419B1 ...............................................................................13
Figuur 5: afbeelding spel .............................................................................................15
Figuur 6: Spaanse gebruiksmodellen...........................................................................15
Figuur 7: afbeelding spel .............................................................................................15
Figuur 8: octrooi op het spel ‘ Monopoly’ GB453689 (figuur en conclusie)..............16
Figuur 9: bordspel uit VS, uit 1904. ............................................................................16
Figuur 10: bouwblokjes ...............................................................................................17
Figuur 11: afbeelding uit WO2006074939..................................................................19
Figuur 12: afbeelding uit US3869555..........................................................................19
Figuur 14: afbeelding uit EP196430............................................................................21
Figuur 16: ‘First page’ van ctrooiaanvrage EP6653....................................................22
Figuur 18: afbeelding uit EP1530936..........................................................................23
Figuur 19: voorbeeld Design patent van Coca Cola®.................................................23
Figuur 20: afbeeldingen uit USP18848........................................................................24
Figuur 22: voorbeeld ‘niet-industrieel toepasbaar’......................................................25
Figuur 23: afbeelding model ‘lamp’ ............................................................................27
Figuur 24: afbeelding lamp uit US5109180.................................................................27
Figuur 26: afbeelding verdeler tabletten......................................................................32
Figuur 27: voorbeeld A1 publicatie (met SR); Figuur 28: voorbeeld A2 publicatie
(zonder SR)..................................................................................................................34
Figuur 29: relaties tussen ‘complexe’ octrooifamilies.................................................37
Figuur 30: afbeeldingen uit BE1017020 (links) en US4840391 (rechts) ....................39
Figuur 31: voorbeeld nieuwheidsonderzoek................................................................40
Figuur 34: afbeeldingen uit EP375705 ........................................................................42
Figuur 35: conclusies uit BE1016051..........................................................................43
Figuur 36: afbeelding uit BE1011922..........................................................................46
Figuur 38: afbeelding uit presentatie ‘Centexbel’ .......................................................50
Figuur 39: conclusies uit EP629403 ............................................................................51
Figuur 40: voorwaarden afdwingbaarheid en inbreuk.................................................59
Figuur 41: afbeelding uit EP295159 (links) en EP597941 (rechts).............................61
Figuur 42: afbeeldingen uit EP548278, EP523170 en EP522071 ...............................64
Figuur 43: afbeelding uit EP940029; Figuur 44: afbeelding uit EP1505823 ..............65
Figuur 45: afbeelding uit US2008258604; Figuur 46: afbeelding uit US200623191466
Figuur 47: afbeelding uit een presentatie BioWin (Deconinck, 2015)........................68
Figuur 48: relaties tussen databanken EPODOC en INPADOC .................................77
Figuur 49: afbeelding ‘Post-it®’..................................................................................81

6
Figuur 50: schema met beschikbare data bij een octrooi-opzoeking...........................86
Figuur 51: facetten van octrooi-informatie................................................................114
Figuur 52: afbeelding bustehouder ............................................................................116
Figuur 53: afbeelding koffiepads...............................................................................117
Figuur 54: afbeelding Crocs (boven) / Clogs (onder)................................................117
Figuur 55: afbeelding uit EP1570710........................................................................119
Figuur 56: soorten innovatie......................................................................................121
Figuur 57: afbeelding uit presentatie ‘Centexbel’ .....................................................123
Figuur 58: afbeelding uit EP589568..........................................................................124
Figuur 59: afbeeldingen uit WO2007015039 (links) en EP1912549 (rechts) ...........125
Figuur 60: vergelijking octrooi-activiteit van Mitsibushi & Dyson mbt hands-in
handdrogers................................................................................................................129
Figuur 61: afbeelding http://www.canacadre.com.....................................................135
Figuur 62: afbeelding uit WO9534877......................................................................136
Figuur 63: afbeelding uit EP1258420........................................................................137
Figuur 64: afbeeldingen ‘Perfectdraft®’....................................................................139
Figuur 65: afbeelding uit WO2008146240................................................................139
Figuur 66: afbeelding uit USD573392.......................................................................140
Figuur 68: afbeeldingen uit WO2010064191(links) en WO2004050541 (rechts) ....140
Figuur 70: EP octrooipublicaties binnen de CPC klassen voor PV materialen.........146
Figuur 71: afbeelding uit DE10140071 .....................................................................146
Figuur 72: afbeelding uit US3667605........................................................................147
Figuur 73: analyse van de uitvinding volgens de kenmerken....................................150
Figuur 74: mindmap eigenschappen verbrandingsmotor en geluidsdemping ...........151
Figuur 75: overzicht van mogelijke sleutelwoorden, gerelateerd aan ‘magneet’ ......157
Figuur 76: aantal octrooien waarin de sleutelwoorden in titel of uittreksel voorkomen
....................................................................................................................................157
Figuur 77: vergelijking van het gebruik van sleutelwoorden in het Engelse uittreksel
(AB) of de Engelse conclusies (CL). .........................................................................158
Figuur 78: doorsnede, waarin beide sleutelwoorden voorkomen ..............................159
Figuur 79: unie, waarin minstens één sleutelwoord voorkomt..................................160
Figuur 80: verschil, waarin sleutelwoorden uitgesloten worden ...............................160
Figuur 81: afbeelding uit US......................................................................................163
Figuur 82: afbeeldingen uit WO9954547 (links) en EP1110710 (rechts) .................164
Figuur 83: benadering zoekstrategie..........................................................................173
Figuur 84: analyse kenmerken zonnepanelen............................................................190
Figuur 85: onderdelen van een traditionele balpen....................................................204
Figuur 86: combinatie van kenmerken A/B/C + D....................................................206
Figuur 87: combinatie van octrooien in verschillende domeinen..............................208
Figuur 88: combinatie van octrooien in hetzelfde en andere technische domeinen ..209
Figuur 89: voorbeeld nieuwheidsrapport EP2338573 ...............................................211
Figuur 90: voorbeeld ‘written opinion’......................................................................212
Figuur 91: beoordeling technische kenmerken product en octrooiering ...................218
Figuur 92: (deel)verzamelingen met technische eigenschappen ...............................223
Figuur 93: nieuwheidsrapport W02007096835 .........................................................229
Figuur 94: mogelijke scenario’s.................................................................................231
Figuur 95: verschillende marktschakels.....................................................................232

7
Hoofdstuk I : Een korte inleiding
Octrooien bieden bescherming voor technische (uit)vindingen. De
beschrijving van de uitvinding moet echter zodanig opgemaakt zijn dat de
vakman het product of de werkwijze kan repliceren. Hierdoor is de
technische en wetenschappelijke kennis die uit octrooien gehaald kan
worden, dan ook zeer gedetailleerd en specifiek. Aangezien deze
informatie niet altijd gekend is of omdat deze data moeilijk te begrijpen
zijn, is de populariteit van dit soort literatuur niet altijd bijster groot.
Deze informatie wordt dan enkel door professionele of permanente
gebruikers aangewend om hun innovaties te evalueren.
Het is nochtans van groot belang voor ondernemers, productontwikkelaars
en onderzoekers, alvorens nieuwe producten op de markt te brengen, goed
geïnformeerd zijn over eventuele inbreukrisico’s en de potentiële
marktwaarde van hun ontwikkelingen.
Innoveren betekent in deze context de stand der techniek kennen, nieuwe
oplossingen ontwikkelen of de bestaande technologie verbeteren, deze te
materialiseren, te valoriseren en ‘eventueel’ te beschermen.
Wij concentreren ons hier voornamelijk op de aspecten ‘kennen’ en
‘beschermen’ en meer in het bijzonder op de octrooibescherming. Een
octrooi biedt een beschermingstitel voor technische vindingen met
beperkingen in a)beschermingsomvang (volgens de conclusies),
b)levensduur (maximum 20 jaar) en c)territorialiteit (landenkeuze).
Door de forse opmars van het internet en in het kader van de OPS (open
patent services zijn octrooidata sinds het einde van de jaren’90 een stuk
toegankelijker geworden. Hiermee bedoelen we niet dat deze data beter
te begrijpen zijn, maar dat de drempel tot deze informatie zodanig
verlaagd werd dat het voor iedereen mogelijk moet zijn deze data te
raadplegen. S. Adams (Magister) zei enkele jaren terug tijdens een patent
information conference van het EOB “we’re all searchers now”. De vraag is
dan ook of dit een goede zaak is? Zijn occasionele gebruikers in staat om
octrooidata en de mogelijke gevaren hieraan gekoppeld goed in te
schatten?
Naast een groot aantal vrij beschikbare octrooidatabanken zijn er nog de
commerciële aanbieders. Door deze progressieve evolutie van gratis
toegankelijke octrooidatabanken werd even voor de toekomst van de
commerciële aanbieders gevreesd. Ondertussen is gebleken dat deze
ontwikkelingen de creativiteit en de innovatie bevorderen.
Met dit werk probeer ik het octrooionderzoek te benaderen vanuit het
oogpunt van de occasionele, acute gebruiker als door de bril van een
chronische octrooionderzoeker, maar ook vanuit het standpunt als leek of

8
als expert, weliswaar elk met hun specifieke objectieven. Ik probeer
verder op een geïllustreerde manier enkele zoekstrategieën toe te lichten
en de nadruk te leggen op aan aantal bijzondere aandachtspunten. Er
wordt bovendien zo weinig mogelijk naar wetteksten verwezen, tenzij het
noodzakelijk is.
Vervolgens bekijk ik hoe octrooi onderzoeksresultaten, rekening houdend
met het beoogde doel, geëvalueerd en geïnterpreteerd kunnen worden.
Ik sluit af door naar een aantal beschikbare initiatieven en kanalen te
verwijzen, waartoe gebruikers zich kunnen wenden om bijkomende steun
of informatie te verkrijgen.

9
Hoofdstuk II : Situering octrooien
2.A OCTROOIEERBAARHEIDSVOORWAARDEN EN UITSLUITINGEN
Octrooien zijn een bepaalde beschermingsvorm van Intellectuele
EigendomsRechten (IER) voor technische uitvindingen. Je dient dus een
nieuwe of alternatieve technische oplossing voor een specifiek probleem
in het betreffende technische domein te hebben. Dit betekent dus niet
dat uw vinding beter moet zijn dan de gekende oplossingen, maar het
spreekt voor zich dat de voorwaarden voor het verhandelen afhankelijk
zullen zijn van de kenmerken van uw product. Nieuwheid1
wordt
geïnterpreteerd als ongekend zijn in de stand der techniek of de prior
art. Alles wat publiekelijk toegankelijk is vóór de indiening van de
octrooiaanvrage, behoort tot de stand der techniek. Presentaties op
beurzen of op seminaries, publicaties, verkoop, publiekelijk gebruik of
fabricatie of met andere woorden publieke handelingen waarbij men een
officiële datum kan aantonen, vormen een belangrijk beletsel. Aangezien
in Europa het principe van “first-to-file” geldt, mag de uitvinder zelfs zijn
eigen uitvinding niet publiekelijk etaleren alvorens een octrooiaanvrage te
hebben ingediend. Er is bijgevolg geen “grace period” voorzien, waardoor
de uitvinder het potentieel succes of de commerciële waarde van zijn
vinding niet publiekelijk mag laten schatten alvorens een octrooiprocedure
op te starten. Bij het “first-to-invent”-principe, zoals van toepassing in de
VS, worden de publicaties van de uitvinder van niet later dan 1 jaar voor
de octrooiaanvrage, niet als bezwarende prior art2
beschouwd.
Toch dienen we nog even op te merken dat er in Portugal en in Spanje een
“grace period” voorzien is van respectievelijk 12 en 6 maanden. Dit is van
toepassing, wanneer het over communicatie met wetenschappelijke
organisaties, professionele technische associaties en internationale
competities of beurzen, erkend door de EU lidstaten gaat of testen
uitgevoerd door de octrooihouder of diens vertegenwoordiger.
Sommige landen zoals Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië en Hongarije bieden
nog 6 maanden grace period voor het indienen van een gebruiksmodel3
.
De Belgische octrooiwet voorziet tevens in de mogelijkheid om na
deelname aan een officieel erkende beurs of in het geval van misbruik, nog
een octrooiaanvrage in te dienen binnen een periode van 6 maanden4
.
1
Wetboek Economisch Recht (WER): boek XI. Art.6 en Art. 52 en 54 van het Europees
Octrooiverdrag (EOV), R.43bis (i) en R.64 PCT
2
Art.35 U.S.C. 102 (b) (1) AIA (VS)
3
http://www.innovaccess.eu/sites/default/files/forms_of_legal_protection_for_technical_inventions.pdf
4
Wetboek Economisch Recht (WER): boek XI. Art.6 § 6 (b) en Art. 55 van het Europees
Octrooiverdrag (EOV)

10
Deze technische uitvinding moet bovendien ook een zekere
uitvindingshoogte5
of uitvinderswerkzaamheid hebben en moet vatbaar
zijn voor een industriële toepassing. Met uitvindingshoogte wordt bedoeld
dat de uitvinding geen logisch gevolg van de stand van de techniek mag
zijn. Deze uitvindingshoogte wordt als volgt beoordeeld. Rekening
houdend met de stand der techniek (zie Figuur 1) en na het technische
probleem gedefinieerd te hebben, gaat de vakman na of hij met de ter
zijner beschikking staande kennis, de aangeboden oplossing hieruit
afgeleid zou kunnen hebben (could).
De interpretatie van de begrippen ‘nieuwheid’ en ‘uitvinderswerkzaamheid’
(zie Figuur 2) worden nog uitvoerig besproken in punt 6.A STAPPENPLAN.
Tot slot moet de uitvinding aan de industriële
toepasbaarheidsvoorwaarde6
(zie Figuur 3) voldoen. De uitvinding moet
vatbaar zijn voor een industriële toepassing, landbouw inbegrepen. Dit
betekent dat de uitvinding door een industrietak vervaardigd moet kunnen
worden of als een industriële dienstverlening moet kunnen plaatsvinden.
Het louter huishoudelijk gebruik of een niet uitgewerkt idee, komen dus
niet voor octrooieerbaarheid in aanmerking. Anderzijds dient nog de
5
Wetboek Economisch Recht (WER): boek XI. Art.7 en Art. 52(1) en 56 van het Europees
Octrooiverdrag (EOV), R.43bis (i) PCT + R.65 PCT, Art.35 U.S.C. 103 AIA (VS)
6
Wetboek Economisch Recht (WER): boek XI. Art.8 en Art. 57 van het Europees Octrooiverdrag
(EOV), R.43bis (i) PCT
De figuur links betreft een Nederlands octrooi NL1019700C met betrekking
tot een paperclip. Hierbij wordt een vel papier tussen de beide bladen van de
paperclip ingebracht, er een hoek van het vel omgeplooid door een opening
en vastgemaakt in een lip, voorzien in het blad. De figuren in het midden en
rechts beschrijven de stand der techniek.
Figuur 1: voorbeeld vergelijking ‘stand der techniek’ met de uitvinding

11
aandacht gevestigd te worden op het feit dat de octrooiaanvrage de
vakman in staat moet stellen het product, de werkwijze of het gebruik
voldoende te begrijpen. Zoniet kan ‘lack of clarity’ ingeroepen worden. We
komen hierop terug onder het punt 2.D.4 LACK OF CLARITY.
EP364470 betreft een anticonceptiemiddel dat in de baarmoederhals van een vrouwelijk
zoogdier ingebracht wordt met als doel sperma migratie af te remmen.
T0074/93 stelt dat het persoonlijk aanbrengen in huishoudelijk milieu niet als een
industriële toepassing aanzien kan worden. Anderzijds zijn therapeutische
handelingswijzen van het lichaam ook niet octrooieerbaar.
Een toiletrolverdeler bestaande uit :
een verticale as voor toiletrollen, een kogellager
en aangepaste kraagring. Deze combinatie van de
3 delen om vellen toiletpapier, die verticaal
gestapeld zijn, af te scheuren is inventief.
Figuur 3: voorbeeld ‘geen industriële toepasbaarheid’
Figuur 2: voorbeeld van ‘uitvinderswerkzaamheid’

12
Rekening houdend met de voorwaarde dat een uitvinding ‘een oplossing
voor een specifiek probleem in het technische domein’ moet bieden, zijn
vindingen zonder technische kenmerken bijgevolg ook niet octrooieerbaar.
Belangrijk is hier ook nog te vermelden dat afhankelijk van de gevolgde
octrooiprocedure, er verschillen kunnen optreden met betrekking tot het
uitsluiten van octrooieerbaarheid. Men kan een octrooiprocedure voor een
nationale octrooidienst, het Europees Octrooibureau (EOB), het WIPO
(World Intellectual Property Organisation) of een combinatie van beide
indienen, op basis van een prioriteitsaanvrage (zie punt 2.D.1
PRIORITEITSAANVRAGE) of het inroepen van een voorrang. Er dient
bijvoorbeeld een onderscheid gemaakt te worden tussen de
octrooieerbaarheidsvoorwaarden met betrekking tot software en
business methoden in Europa en de VS. Wij concentreren ons hier
voornamelijk op de Europese benadering, maar vermelden toch enkele US
principes.
Art.35 U.S.C. 101 AIA7
vermeldt dat er 4 categorieën zijn van
‘statutory subject-matter’, namelijk
a) een proces: ‘a mode of treatment of certain materials to produce a
given result’.
b) een machine: ‘every mechanical device to perform some and produce a
certain effect or result’.
c) de fabricatie: ‘an article produced from raw materials by giving these
materials new forms, qualities, properties by hand or by machine’.
d) een samenstelling: ‘all compositions of two or more substances and
composite materials whether they be the results of chemical or
mechanical union’.
De volgende rubrieken behoren niet tot de ‘statutory subject-matter’,
zoals een elektromagnetisch signaal, een mens per se, een contract tussen
2 partijen, computer programma’s, een bedrijf, bedrukt materiaal, data
per se,…
Uitgesloten zijn verder louter i) natuurwetten, ii) natuurlijke fenomenen
en iii) abstracte ideeën.
7
https://www.uspto.gov/web/offices/pac/mpep/s2106.html

13
 Een eerste uitsluiting omvat de computersoftware8
sensu stricto.
Het onderstaande voorbeeld daarentegen, illustreert echter wel
een octrooieerbare computertoepassing. Elk geval dient individueel
geanalyseerd te worden.
EP767419 B1 betreft een methode in een data verwerkend
systeem voor het afbeelden van informatie, gebruik makend
van vensters, waarbij informatie in een eerste venster,
bedekt wordt door een tweede venster en waarbij de
informatie afbeeldingssoftware na detectie, het afgedekte
deel informatie verplaatst naar een locatie in het eerste
venster waar het niet bedekt wordt (zie Figuur 4).
In T0935/97 stelt de board dat een computerprogramma op
zich niet uitgesloten is van octrooieerbaarheid als het
programma, dat loopt of geladen wordt op een computer, in
staat is een technisch effect (≈ technisch karakter,
industrieel proces of werking van een inrichting) te
bewerkstelligen dat de normale fysieke interacties tussen
het programma en de computer overtreft.
Figuur 4: voorbeeld EP767419B1
Bij software dien je onderscheid te maken
tussen ‘Source Code’ en ‘Object Code’.
Respectievelijk betekenen ze de menselijk en de machine leesbare
vorm. De broncode werd meestal door ondernemingen geheim
gehouden. Ondernemingen verlenen dan ook meestal licenties met het
recht op gebruik van de object code. Bij het ‘Open Source Model’
worden zowel de broncode als de objectcode van de software vrij ter
beschikking gesteld.
8
Art. XI 4 § 1.3 WER; Art.52 (2)(c) EOV; R.39.1 (iii & vi) + R.67 (iii & vi) PCT

14
 Business methoden9
bevinden zich eveneens in een kantelzone10
.
Het onderstaande voorbeeld werd door het Europees Octrooi
Bureau (EOB) als octrooieerbaar beschouwd. Ook hier dient elk
geval afzonderlijk geanalyseerd te worden. We komen hier nog
uitvoerig op terug onder punt 5.E.3. SOFTWARE EN BUSINESS METHODE
GERELATEERDE OCTROOIEN
EP927945 B1 betreft een methode voor het bestellen van
goederen over het internet. Het omvat voornamelijk een
identificatie van de koper, het bestellen via een muisclick en
een server die gebruik maakt van de klantgegevens. Hierbij
wordt nagegaan of er voldoende informatie voorhanden is
voor de aflevering, die opgevraagd wordt en waarbij het
afleveren kan plaatsgrijpen. Anderzijds betreft het ook een
methode voor het bestellen van een goed via een
computersysteem, door het selecteren van een goed, het
opslaan van de bestelling en nagaan of er voldoende
afleveringsinformatie voorhanden is en eventueel deze info
via databanken opvragen.
 Een volgende categorie omvat gezelschapsspelen. Art. XI 4 § 1.3
WER bepaalt dat stelsels, regels en methoden voor het verrichten
van geestelijke arbeid, voor het spelen of voor de bedrijfsvoering,
niet octrooieerbaar zijn. Dezelfde uitsluiting vinden we terug in het
EOV onder art. 52 §2(c) of R.39.1 (iii en vi) en R.67 (iii en vi) PCT.
Spelregels voor gezelschapsspelen kunnen echter wel neergelegd
worden bij een beheersvennootschap voor auteursrechten11
.
Gezelschapsspelen die technische karakteristieken bezitten, komen
echter wel voor octrooieerbaarheid in aanmerking. We bekijken een
aantal voorbeelden. En gekend voorbeeld is ‘Vier op een rij’ van
Hasbro, dat dateert van 1974
9
AIA § 18 (35 USC 321)
10
T0931/95: non-technical purpose/information
11
http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/auteursrecht/Bescherming_door_
auteursrecht/Collectieve_beheersvennootschappen/

15
Figuur 5: afbeelding spel (bron: Wikipedia)
Onderstaande Spaanse gebruiksmodellen werden respectievelijk
ingediend in ’81 en ’74.
Een ander gekend voorbeeld is het gezelschapsspel “Monopoly®”.
Figuur 7: afbeelding spel (bron: Wikipedia)
Hierna vindt u de conclusies van GB453689 voor het befaamde monopoly
spel. Dit werd met een US prioriteit in 1935 ingediend.
Figuur 6: Spaanse gebruiksmodellen

16
In 1904 werd echter
reeds een gelijkaardig
spel geoctrooieerd in
de VS.
Laten we nog even een tweetal recente octrooi(aanvrag)en voor
gezelschapsspelen bekijken.
WO2005068031 betreft een gezelschapsspel bestaande uit een spelbord
met een af te leggen weg (start-finish) en waarbij na het werpen van een
dobbelsteen, pionnen verplaatst worden. Bij deze PCT-octrooiaanvrage
werden de volgende conclusies ingevolge Rule 39.1(iii)12
pct uitgesloten.
*A board game as claimed in any preceding claim wherein some of said
squares are identified as hazard squares each with associated
instructions for a player when his designated token lands on a said square.
12
Schemes, rules or methods of doing business, performing purely mental acts or playing games. No
international searching authority shall be required to search an international application if and to the
extent to which, its subject matter is any of the foregoing.
Figuur 8: octrooi op het spel ‘ Monopoly’ GB453689 (figuur en conclusie)
Figuur 9: bordspel uit VS, uit 1904.

17
*A board game as claimed here before including a plurality of hazard
cards bearing said instructions associated with at least some of the
hazard squares.
Diverse conclusies van EP811405 werden uitgesloten ingevolge
art.52(2)(c)13
EPC.
*A playing process of playing a board game comprising…a preparing step…a
distributing step…a forming step…
Terwijl de volgende conclusies in de betreffende octrooiaanvrage wel
onderzocht werden.
A board game set comprising…a game board…a piece group…
Waar uiteraard minder twijfel over bestaat zijn de ‘lego® bouwblokjes’,
die van voldoende technische karakteristieken voorzien zijn om
octrooieerbaar te zijn.
Figuur 10: bouwblokjes
Lego had verder een bescherming op een driedimensionaal ‘vorm merk’
m.b.t. een rood blokje bij het OHIM14
bekomen op 19 oktober 1999. Dit
gemeenschapsmerk werd succesvol aangevochten door Mega Brands op
13
The following in particular shall not be regarded as inventions within the meaning of §1, schemes,
rules and methods for performing mental acts, playing games or doing a business, and programs for
computer.
14
Harmonisatiebureau voor de interne markt; nu EUIPO (Bureau voor Intellectueel Eigendom van de
Europese Unie)

18
basis van de technische kenmerken van de bouwblokjes15
. De strategie om
na een octrooibescherming van maximaal 20 jaar de bescherming via de
merkenreglementering verder te zetten, kan dus enkel zonder de
functionele kenmerken van het product.
Nintendo dient een schadevergoeding van 21 miljoen
US dollar te betalen aan Anascape inzake inbreuk
tegen 12 octrooien voor een video game controller
(3D controller met trilfunctie)16
.
 Een andere groep van vindingen die niet expliciet door de
octrooiwet uitgesloten zijn, maar waar toch dikwijls vrij veel
twijfel over bestaat, zijn recepturen. Veelal ontbreekt ook hier de
vereiste uitvinderswerkzaamheid.
Bekijken we even het volgende voorbeeld: EP1049387B1 beschrijft
een ‘ready-to-use pre-mix package’ om aan een fruitbereiding toe
te voegen. Het betreft eveneens een werkwijze voor het
vervaardigen van fruitsla met toevoeging van dit pakket. Het
probleem bestaat er hier in om een saussamenstelling te bereiden
om bij een vers fruitproduct te voegen17
.
Hier volgen nog 3 andere voorbeelden om de octrooieerbaarheid te
illustreren.
EP1526775B1 betreft een samenstelling voor koekjes met anti-
oxidante micronutriënten per 100 g tarwebloem
 >= 5 g volle tarwebloem
 >= 5 g vitaminerijke kern van tarwe
 70-200 mg vit.C
 8-40 mg vit.E
 1,5-8 mg ß-caroteen
 30-100 μg Se
 4-25 mg Zn
Een ander voorbeeld is EP951844B1 met betrekking tot een
energierijke fruitdrank (Cellagon®) bestaande uit
o Koolhydraten, fructose met oligofructose
15
Case T-270/06 (12 november 2008) Judgment of the Court Of First Instance.
16
http://www.lawyersandsettlements.com/features/intellectual-property/nintendo-anascape-controller-
patent.html (01/08/12)
17
T0859/04 – 3.3.09 van 30/03/06

19
o Een korte keten oligopeptiden
o Vit.C en B complex
o Minerale sporenelementen en anti-oxidanten
Een derde en laatste voorbeeld betreft het maken van
chocolademelk door middel van een roerelement, dat voorzien is van
een chocoladesamenstelling dat kan oplossen in warme melk
(WO2006074939).
Figuur 11: afbeelding uit WO2006074939
Het preliminaire onderzoeksrapport geeft aan dat er nieuwheid is,
maar wijst op een gebrek aan uitvinderswerkzaamheid (zie 6.A
STAPPENPLAN) op basis van US3869555.
Figuur 12: afbeelding uit US3869555
 Heelkundige ingrepen of een therapeutische behandeling van een
menselijk of dierlijk lichaam (zie ook Figuur 3) zijn niet
octrooieerbaar in Europa18
. Een chirurgische methode, bestaande
uit een reeks medische handelingen, is dus van octrooieerbaarheid
uitgesloten, maar de aangewende instrumenten, voor zover deze
nieuw en inventief zijn, komen wel voor octrooieerbaarheid in
aanmerking. Dit wordt geïllustreerd door het onderstaande extract
uit Espacenet.
18
Art.5 § 7 WER en Art. 53(c) EOV, R.39.1 (iv) + R.67 (iv) PCT

20
Hierbij verwijzen we nog even naar het hiervoor vermelde
anticonceptiemiddel en de aanwending ervan (zie figuur 3).
De hiernaast afgebeelde
“medische robot”, volgens
WO2007088206 komt echter
wel voor octrooieerbaarheid in
aanmerking. Het betreft hier
een inrichting en geen
chirurgische werkwijze !

21
 Het louter presenteren van informatie, zoals adverterende
boodschappen is niet octrooieerbaar. Mechanische of elektronische
inrichtingen om deze boodschappen te presenteren komen wel voor
octrooieerbaarheid in aanmerking.
Figuur 14: afbeelding uit EP196430
 Wiskundige formules of uitvindingen die indruisen tegen de
natuurkundige wetten, zoals in het volgende voorbeeld: “perpetuum
mobile”, zijn tevens niet octrooieerbaar. Het gebruik van bepaalde
algoritmes om een technisch effect te bewerkstelligen,
daarentegen komt wel in aanmerking. In EP1532790B1 (Nokia)
wordt een elektronische berichtenservice beschreven met een
algoritme voor statistische analyses.
Volgens T0790/92 betreft
EP196430 een manier voor het
afbeelden van informatie
(grafieken), zonder structurele
kenmerken van een computer en
waarbij geen technisch effect
aanwezig is. Het louter presenteren
van informatie is van
octrooieerbaarheid uitgesloten.
De figuur hiernaast betreft
een inrichting voor het
afbeelden van adverterende
boodschappen volgens
EP938070. Het gaat hierbij
uitdrukkelijk over de
technische kenmerken van de
inrichting.

22
Het FastPass® principe van Disney®, waarbij
parkbezoekers een FastPass® kunnen nemen om een attractie
op een bepaald tijdsstip te betreden, en zodoende de wachttijd te
verkorten, bleek een idee te zijn van een man uit Tennessee die Disney
aangeschreven had, maar zonder gevolg. Disney® bekwam hiervoor een
octrooi US617320919
. Zij vermelden nadien dat ze enkel nog interne
bedrijfsideeën onderzoeken.
19
http://www.patentlyo.com/patent/2004/10/patent_suit_all.html (24/09/11)
Conclusie 1 van
betreffende
octrooiaanvrage werd
niet ontvankelijk
verklaard door het EOB,
aangezien een perpetuum
mobile indruist tegen de
natuurwetten en niet
vatbaar is voor een
industriële toepassing,
volgens T0085/82 –
3.2.1
Figuur 16: ‘First page’ van ctrooiaanvrage EP6653

23
 Esthetische vormgeving : zie ook punt 2.B RAAKVLAKKEN MET
ANDERE INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN (IER)
Indien er geen technische kenmerken aanwezig zijn, maar louter de
vormgeving of het design van belang is, kan modelbescherming in
aanmerking komen. In de VS beschikt men nog over de zogenaamde
‘design patents’ (USD)20
. Hierna vindt u een Design patent voor het
coca cola® flesje. De maximale geldigheidsduur voor een USD
bedraagt dan ook 14 jaar21
vanaf de verleningsdatum, zonder dat er
instandhoudingstaksen betaald moeten worden.
Figuur 19: voorbeeld Design patent van Coca Cola®
20
Chapter 16 AIA
21
35 USC 173 AIA
De hiernaast afgebeelde
kleerhanger wordt in
EP1530936 B1
beschreven. Het gaat hier
dus niet expliciet over de
vormgeving, maar over
ribben die ervoor zorgen
dat de kledij niet van de
kleerhanger glijdt !

24
 Dieren of plantenvariëteiten : het louter kruisen van rassen of het
enten van planten is niet octrooieerbaar. Transgene of genetisch
gemodificeerde diersoorten of planten komen daarentegen wel voor
octrooieerbaarheid in aanmerking, aangezien het inbrengen of
modificeren van een gen als een technisch effect beschouwd wordt.
Nieuwe plantenrassen kunnen echter volgens het kwekersrecht22
beschermd worden ! Plant patents kunnen wel in de VS23
.
Figuur 20: afbeeldingen uit USP18848
Het onderstaande voorbeeld volgens WO2005059145
betreft het verhogen van de zouttolerantie van planten door
overexpressie van het E2Fa eiwit. Dit betreft een technisch
effect.
22
Titel 3 boek XI WER (art.104-162)
23
Chapter 15 AIA
Zoals hiernaast afgebeeld, bestaat
de mogelijkheid in de VS om
zogenaamde ‘plant patents’ (USP)
in te dienen.

25
Art.53(b) EPC sluit dus nieuwe plant- of diervariëteiten uit van
octrooieerbaarheid, maar kweekmethodes waarbij artificiële
kruistechnieken gebruikt worden, echter niet.
 Ontdekkingen zonder directe toepassing: de ontdekking van een
nieuwe molecule of fysische verschijnselen waarvan de functie
ongekend is en bijgevolg niet voor een industriële toepassing in
aanmerking komt, is dan ook niet octrooieerbaar.
Het voorgaande voorbeeld betreft een “magnetische kracht,
gekenmerkt doordat deze ontstaat als een resultante van
mutuele vervormingen van elektrische velden als gevolg van
hun relatieve bewegingen”.
Volgens T1538/05 (EP1226358) stelde het EOB dat de
applicatie als geheel onduidelijk is. Bovendien betreft het
een ontdekking van een wetenschappelijke theorie zonder
duidelijke industriële toepassing.
Ontdekkingen die nog geen effectieve toepassing kennen, kunnen het
best via gedateerde laboboeken bijgehouden worden. Hiermee kan
eventueel het uitvinderschap aangetoond worden. Aangezien de
academische wereld nogal gretig is om snel te publiceren in
wetenschappelijke vakbladen of via posterpresentaties, dient men toch
rekening te houden met de mogelijke gevolgen voor de nieuwheid bij
Figuur 22: voorbeeld ‘niet-industrieel toepasbaar’

26
het openbaar maken, zoals reeds aangegeven in punt 2.A
OCTROOIEERBAARHEIDSVOORWAARDEN EN UITSLUITINGEN.
 Tegen goede orde en zeden: het betreft hier voornamelijk
uitvindingen die de openbare veiligheid in het gedrang kunnen
brengen, alsook ethische kwesties.
Hier volgen enkele voorbeelden van octrooien of
octrooiaanvragen waarbij ondermeer de ethiek als grondslag
voor een oppositie (aanvechten tot vernietiging) aangewend
werd :
o EP169672B1 : betreft een transgenetisch, niet-
menselijk zoogdier dat een verhoogd risico heeft om
neoplasmen te ontwikkelen door een geactiveerd
oncogen sequentie in het genoom in te brengen (zie
T0315/03)
o EP242236B2: betreft een proces voor de controle in
planten door het inbrengen van DNA in het genoom
van de plant voor de expressie van een eiwit met
enzymatische capaciteit voor het inactiveren of het
neutraliseren van een glutamine synthetase rem (zie
T0356/93)
o EP770125A1: betreft een gezuiverd preparaat van
embryonale stamcellen van primaten, die in staat zijn
tot een in vitro proliferatie van 1 jaar, het behoud van
het normale karyotype, het behoud van de potentie
tot differentiatie in endoderm, mesoderm of
ectoderm weefsel en niet zal differentiëren op een
fibroblast voedingslaag (zie T1374/04).
Eerst de octrooiaanvrage indienen alvorens het
product PUBLIEKELIJK te tonen of te verhandelen!!! Besef echter wel
dat een octrooiaanvrage na 18 maanden gepubliceerd wordt en dat
alle kennis uit het document voor derden dus beschikbaar wordt. Laat
desnoods de datum van je eerste premature idee vastleggen via een
I-depot, een notarisdepot of een registratiekantoor van FOD
financiën.

27
2.B RAAKVLAKKEN MET ANDERE INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN
(IER)
Zoals in vorige rubriek reeds aangehaald, hebben octrooien betrekking op
technische vindingen. De uitvinding dient dus over een reeks technische
kenmerken te beschikken om voor een octrooibescherming in aanmerking
te komen.
Voorwerpen of inrichtingen die enkel een esthetisch uitzicht beogen of
die louter een artistieke waarde bezitten, behoren eerder tot het
modellenrecht of het industriële tekeningenrecht. Het auteursrecht©24
als intellectuele beschermingsvorm leunt hierbij aan. Ook deze
beschermingsvorm heeft voornamelijk als doel artistieke of literaire
werken te beschermen. Een belangrijk onderscheid ligt hem in de
registratie. Het auteursrecht behoeft geen registratie.
Het voorbeeld hiernaast is een
geregistreerd model voor een
vorm van een lamp. De
technische kenmerken worden
hier niet in acht genomen, maar
louter de vormgeving vormt de
basis van de modelbescherming.
Figuur 23: afbeelding model ‘lamp’
De hierna afgebeelde lamp is voorzien van een gedeeltelijke coating, met
als doel het breken van het glas bij hoge temperaturen te voorkomen.
Figuur 24: afbeelding lamp uit US5109180
24
Titel 5 boek XI WER

28
Door het aanbrengen van deze coating wordt een technisch probleem
opgelost.
Naast de voorgenoemde beschermingsvormen zijn er ook nog de
‘topografieën van halfgeleiderproducten’ of de computerchips. In ’84 werd
in de VS de ‘Semiconductor Chip Protection Act’ van kracht. In België
worden deze topografieën beschermd door de Wet van 10/01/9025
. Er
volgde nog een uitbreiding op basis van 94/824/EG, Raad 22/12/94.
Hieronder vindt u een voorbeeld volgens US5623232.
In Nederland kan men een aanvraag voor het ‘chipsrecht’ indienen bij het
octrooicentrum. Daar geldt voor een beschermingsduur van 10 jaar vanaf
depot of eerste exploitatie of 15 jaar na schepping indien nog geen depot,
noch exploitatie heeft plaatsgegrepen. Deze registraties vindt men terug
in het register van het octrooicentrum26
.
Verder is er nog het auteursrecht/copyright voor computerprogramma’s.
In het vorige punt hadden we al gewezen op het feit dat software ss. van
octrooieerbaarheid uitgesloten is.
Hierbij aansluitend is er nog de bescherming op databanken27
volgens
richtl. (96/9/EG) EP en Raad 11/03/96 betreffende de
rechtsbescherming van databanken, Wet 10/08/98 omzet. Europ. richtl.
11/03/96, Wet 31/08/98 omzet. Europ. richtl. 11/03/96.
25
http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/IE_op_computerprogrammas/bes
cherming_topografieen_halfgeleiderproducten/
26
http://mijnoctrooi.rvo.nl/fo-eregister-view/search/advanced; IP right = semi-conductor
27
Afdeling 5, boek XI. WER (art.186-188)

29
Tot slot vermelden we enkel nog de Wet betreffende het
wederrechterlijk registeren van domeinnamen.
Naast deze wettelijke beschermingsvormen zijn er ook nog een aantal
middelen om zijn kennis, creativiteit of geestelijke arbeid af te schermen
met als doel te voorkomen dat men zijn marktvoordeel zou verliezen.
Een eerste vorm is eerder defensief: Defensive publishing.
Men publiceert zijn kennis of men toont zijn vinding publiekelijk. In het
eerste geval kan men publiceren in een vakblad, via het internet,
“Technical Disclosure Bulletin (IBM)” of men legt het ter inzage, zoals in
een plaatselijke bibliotheek. Dit betekent dan ook dat de vinding in
Europa niet meer octrooieerbaar is, noch voor derden, noch voor de
uitvinder zelf! De datum van het publiek maken moet wel aangetoond
kunnen worden.
Hierbij toch wel enkele kanttekeningen:
 Bij publicaties is het begrip ‘publiek toegankelijk’ niet altijd
even duidelijk. Als slechts één exemplaar van een boek
beschikbaar is en zich bovendien in een ‘geïsoleerde’
bibliotheek bevindt, kan dit dan in ‘praktische zin’ als
publiek toegankelijk beschouwd worden? Hetzelfde
fenomeen doet zich voor op het internet, met documenten
die gedurende één jaar beschikbaar en te downloaden zijn
op frequent bezochte websites en documenten die slechts
voor één uur te downloaden zijn bij een tijdelijke website.
Het grote probleem vormt echter het bewijzen van een
datum, aangezien documenten frequent gewijzigd kunnen
worden (zie T1134/06)28
.
 T165/96 handelt over een publicatie van technische
kenmerken van een uitvinding in een plaatselijke krant met
beperkte oplage in de voorsteden van Kopenhagen, voor de
datum van de Europese octrooiaanvrage. Hierbij werd
beslist dat zelfs met deze ‘beperkte’ publicatie, informatie
beschikbaar wordt eens de mens er theoretisch bewust van
gemaakt wordt.
“Merck Gene Index”, van de firma Merck is een publieke en vrij
toegankelijke databank met menselijke gensequenties; met als doel de
rechten van gebruik veilig te stellen voor verder onderzoek zonder
exuberante octrooikosten.
28
M.Müller, EPO examiner, Stockholm (2008)

30
Henkel & Pangerl (2008) onderscheiden de volgende categorieën:
* Klassieke defensieve publicaties
° IP.COM en ResearchDisclosure.com
° ‘peer-reviewed journals’ met als doel een reputatie opbouw
° conferenties of wetenschappelijke workshops
° beurzen
° vermelding op een notitiebord aan de bedrijfspoort
* Defensieve publicaties binnen het octrooisysteem
° publicatie en bepaalde taksen niet betalen
* Publicaties die moeilijk te achterhalen zijn
De tweede vorm heeft als doel een datum van registratie te bekomen
teneinde aan te tonen dat men als eerste de kennis heeft verworven. Dit
gebeurt in tegenstelling tot de eerste vorm in een confidentiële sfeer.
Enkele voorbeelden zijn ondermeer de I-DEPOT29
, een aangetekend
schrijven zonder de omslag te openen of een notarisdepot. Hier kan er
uiteraard door betrokkene zelf of een derde nog een octrooi bekomen
worden, aangezien de vinding niet tot het publiek domein behoort en
bijgevolg niet ‘tot de stand der techniek’ beschouwd kan worden. Indien
een derde een octrooi zou bekomen, dan kan betrokkene op basis van het
bewijs van neerlegging voorkomen dat hij door een latere octrooi van de
markt gehouden wordt. Hij kan echter niet voorkomen dat een octrooi
verleend wordt.
Geheimhouding (zonder registratie) van de kennis is een derde
mogelijkheid. Indien het voor concurrenten moeilijk is om de know how
rond een bepaald procédé te achterhalen, kan men deze, volgens een black
box principe, geheimhouden. Men loopt hier het risico dat als de kennis
bewust of onbewust door derden toch beschermd wordt, men (potentieel)
inbreuk pleegt en afhankelijk wordt van deze partij. Een tweetal voor zich
sprekende voorbeelden zijn de recepturen van Coca-Cola en Kentucky
Fried Chicken.
Henkel & Pangerl (2008) stellen in “An empirical Study of
Defensive Publishing” dat een defensieve publicatie de voorkeur geniet als
(a) de uitvinding van beperkt belang is, (b) de kans op de octrooiverlening
klein is, (c) de kostprijs ter verdediging van het octrooi hoog is en (d) de
29
http://www.boip.int/nl/ideeen/actionIdepot.html

31
marktpositie van de uitvinder met andere beschermingsmiddelen
voldoende afgedekt is.
Wanneer kiest men nu best voor een octrooiaanvrage, een defensieve
publicatie of geheimhouding ?
De volgende formule (Henkel & Pangerl (2008) maakt dit
duidelijk!
E[VPatAppl] = VExcl.PGrant.PEnf + VFreedToAct – CPat + CSpillov.
Als VExcl. (exclusiviteit) relatief laag is, wordt een defensieve publicatie
interessant. Bovendien wordt de waarde van een octrooi bepaald door de
kans dat een octrooi verleend wordt (PGrant) en de kans op een succesvolle
aanwending van het octrooi (PEnf). De exclusiviteit (VExcl) bij
geheimhouding wordt bepaald door de kans dat de uitvinding niet
heruitgevonden wordt door een derde partij (1-PRe-inv).
De vrijheid van handelen, wordt bij geheimhouding gehypothekeerd door
het risico dat anderen er een octrooi op nemen (1-PRe-inv.Ppatent).
De kans (PRecog) dat een defensieve publicatie in rechtzaken erkend wordt,
wordt vermenigvuldigd met (VFreedToAct). Een betrouwbaar medium voor
publicatie speelt hier een belangrijke rol.
De kost speelt tenslotte een derde bepalende factor. CDP < CPat, wat
betekent dat de kost van een publicatie goedkoper is dan een
octrooiaanvrage, aangezien men geen octrooigemachtigde dient in te
schakelen. Geheimhouding zal nog goedkoper uitkomen.
Teneinde de kennis met anderen te delen, kan men best gebruik maken van
een geheimhoudingsovereenkomst30
(Non disclosure agreement (NDA)).
Uiteraard dient men steeds rekening te houden met mogelijke risico’s
aangezien de kennis dikwijls in een zeer premature fase verkeert wat de
interpretatie ervan in conflictsituaties bemoeilijkt. Meestal is een NDA
of een CDA (confidential disclosure agreement) 3 tot 5 jaar geldig en
dient men duidelijk af te bakenen wat de overeenkomst precies dekt.
Maak steeds een verslag op van de gesprekken die
hebben plaatsgevonden tijdens de besprekingen onder geheimhouding.
Dit zorgt ervoor dat er achteraf weinig discussie kan ontstaan over
30
http://www.file-reg.com/nl/documenten.htm

32
de kennis en de inbreng die gedeeld werd door de verschillende
partijen.
Een ander probleem stelt zich bij het gebruik van beschermde (lees
geoctrooieerde) inrichtingen of samenstellingen voor onderzoeksdaden.
Met duidt dit aan met Research exemptionFout! Bladwijzer niet
gedefinieerd.31
. De zone tussen academische en commerciële
onderzoeksdaden (clinical trials) is niet altijd even duidelijk, alsook de
jurisprudentie is nogal diffuus (Van Overwalle & van Zimmeren, 2009). Bij
het onderzoek met farmaceutische- of gewasbeschermingsproducten
wordt men hier dikwijls mee geconfronteerd. Bij uitdovende rechten van
basisoctrooien starten concurrenten vroegtijdig hun onderzoek met
‘generische varianten’ of onderzoekt men nieuwe gebruiksvormen, ‘new
use’ met deze bestanddelen.
Als voorbeeld verwijzen we naar een zaak tussen Monsanto vs Stauffer,
waarbij Stauffer een marktvariant ‘Touchdown’ van ‘Roundup’ testte
buiten de eigen onderzoeksvelden32
.
Het liedje ‘Happy Birthday’ behoort niet tot het
publiek domein. Je hebt de toelating nodig om de ‘woorden’ en de
‘muziek’ te gebruiken in het openbaar ! Girl Scouts dienden hiervoor te
betalen. Dit is dan ook de reden waarom er geen ‘Happy Birthday’
gezongen wordt in grote restaurants bij een verjaardagsfeestje33
.
Tot slot zouden we nog de aandacht willen vestigen op het feit dat het
ook mogelijk is om vormmerken neer te leggen.
Figuur 26: afbeelding verdeler tabletten (bron: Merkenregister BOIP)
31
Art.XI.34 § 1 (b): handelingen die op en/of met het voorwerp van de geoctrooieerde uitvinding
worden verricht, voor wetenschappelijke doeleinden.
32
http://www.nature.com/nrd/journal/v4/n4/box/nrd1699_BX1.html (24/10/15)
33
http://goodsolutions.beabondgrrl.com/documents/Intellectual-Property-101.pdf (24/09/11)
Hiernaast vindt u een vormmerk
van het ‘Frisk®’ doosje.

33
Oefening 1 : Probeer na te gaan welke Intellectuele
Eigendomsrechten voor de volgende producten in aanmerking
zouden kunnen komen. Indien het octrooi een mogelijke
beschermingstitel biedt, beargumenteer dan ook op basis van
welke technische eigenschappen een octrooi verleend zou kunnen
worden !
Doel: inzicht verwerven in verschillende IER vormen.
Vaak merk je dat producten voorzien zijn van ™ of ®. Beide
symbolen hebben betrekking op handelsmerken. Het eerste wordt
gebruikt om concurrenten erop te wijzen dat een handelsmerk van
kracht is, terwijl het tweede op een geregistreerd handelsmerk slaat. In
de Benelux is het echter niet verplicht om deze symbolen aan te wenden,
maar misleidend gebruik34
kan tot vervolging leiden.
2.C OCTROOIAANVRAGE VS OCTROOI
Er bestaan nogal wat misverstanden over de juridische waarde van een
octrooi. Wat is een Patent Pending precies?
Er is een belangrijk onderscheid tussen een octrooiaanvrage en een
octrooi. In de meeste landen wordt een octrooiaanvrage na 18 maanden
gepubliceerd. In tegenstelling tot wat in het punt 2.B RAAKVLAKKEN
MET ANDERE INTELLECTUELE EIGENDOMSRECHTEN (IER) onder
‘geheimhouding’ vermeld werd, zal bij een octrooi de volledige inhoud,
waaronder gedetailleerde kennis, gepubliceerd worden. Dit is een vereiste
om een geldige beschermingstitel te bekomen. Men dient er zich dus goed
bewust van te zijn wat primeert. Dit betekent ook dat binnen de periode
34
WER-Boek VI. Art. 17 (Vergelijkende reclame) §1.4°, 7° en 8°, alsook Art.97 en 98.1° (Oneerlijke
handelspraktijken) en Art.105 c)

34
van 18 maanden noch de inhoud, noch de resultaten van het
onderzoeksrapport beschikbaar zijn voor het publiek. Derden kunnen dus
niet nagaan of er effectief een octrooiaanvrage lopende is.
Het octrooisysteem kan dus ook gebruikt worden als een manier van
defensief publiceren. Het is dus uitermate belangrijk dat als men
octrooien zoekt en hopelijk ook vindt, het onderscheid maakt tussen een
‘verleend octrooi’ en een ‘gepubliceerde octrooiaanvrage’.
Het verschil tussen octrooiaanvragen en octrooien wordt duidelijk
gemaakt met documentcodes. In het kader van een Europees octrooi,
maakt men onderscheid tussen zogenaamde ‘A1, A2, A3, B1 en B2’
documenten35
. A1 betekent een ‘publicatie van een octrooiaanvrage met
nieuwheidsrapport’. Een A2 document is enkel de publicatie van de
aanvrage, terwijl een A3 enkel de afzonderlijke publicatie van het
nieuwheidsrapport omvat. B1 betekent dan weer de publicatie van ‘het
octrooi’ en een B2 een publicatie van het octrooi na oppositie. Bij een
inbreuk kan men dus ook maar zijn rechten laten gelden als men over een
“octrooi” beschikt.
Het A3 document (zie 6.E BEOORDELING NIEUWHEIDSRAPPORT) wordt
later uitvoerig besproken in het kader van het nieuwheidsonderzoek.
Figuur 27: voorbeeld A1 publicatie (met SR) Figuur 28: voorbeeld A2 publicatie (zonder
SR)
35
https://www.epo.org/searching-for-patents/helpful-resources/first-time-here/definitions.html

35
In België wordt het octrooi automatisch verleend na 18 maanden36
. Men
kan daarentegen in België een versnelde octrooiverlening bekomen als aan
alle formaliteiten (zoals betaling opzoekingstaks) voldaan is. Dit kan
belangrijk zijn als men de fiscale aftrek voor octrooi-inkomsten37 38
wenst in te roepen.
De rechtbank zal bij een eventuele inbreuk de technische gelijkenissen
beoordelen aan de hand van de verleende conclusies. We gaan hier dieper
op in bij het punt 2.F.4 INBREUK EN NAMAAK.
De publicatie na 18 maanden geldt ook bij een EP aanvrage39
, vanaf de
indienings- of voorrangsdatum. De maximale levensduur van zowel een
Europees als Belgisch octrooi bedraagt 20 jaar te rekenen vanaf de
indieningsdatum. Enkele uitzonderingen op deze regel zijn: de aanvullende
beschermingscertificaten voor geneesmiddelen of
gewasbeschermingsmiddelen (+ 5 jaar) en pediatrische extensies (+ 6
maanden), afgesplitste aanvragen, gebruiksmodellen (10 jaar bescherming)
en de berekening van de levensduur voor oudere US octrooien (17 jaar
vanaf de publicatie), provisionals, continuations en reissued (chapter
1400).
2.D BELANGRIJKE BEGRIPPEN
2.D.1 PRIORITEITSAANVRAGE (VOORRANG)
Een prioriteitsaanvrage of een voorrang is een eerste octrooiaanvrage
voor een vinding of een groep van vindingen. Indien men, binnen het jaar
volgend op de indiening een uitbreiding neerlegt, verkrijgt men ook voor
die aanvrage deze eerste indieningsdatum. Dit betekent dat men met een
eerste nationale octrooiaanvrage kan starten om vervolgens een
wereldwijde bescherming aan te vragen binnen het jaar na de eerste
neerlegging. Dit biedt het voordeel dat men gedurende het prioriteitsjaar
de waarde van de vinding kan aftoetsen om vervolgens voor het
verstrijken van dit jaar een uitbreiding naar de beoogde landen door te
voeren. De octrooihouder ontvangt een verslag van het nieuwheidsrapport
en een octrooieerbaarheidsopinie na betaling. Alles wat voor de
prioriteitsdatum gekend en publiekelijk toegankelijk gemaakt is, behoort
tot de stand der techniek en kan gebruikt worden om de nieuwheid40
van
36
18 maanden na indiening of oudste voorrang (Art.XI.24 § 2 WER)
37
http://financien.belgium.be/nl/binaries/275P_toelichting_nl_2014_tcm306-248349.pdf
38
De actuele benaming vanaf 01/07/16 ‘aftrek voor innovatie-inkomsten’ (wetsontwerp 21/12/16)
39
Art.93 EOV
40
Art.XI.6 § 2 en § 3 WER; Art.54(2) EOV; R.64 PCT

36
de vinding te betwisten. Dit geldt ook voor octrooiaanvragen die nog niet
gepubliceerd zijn, maar een oudere indieningsdatum bezitten.
Bij bepaalde nationale octrooiprocedures wordt ook de mogelijkheid
geboden om een “provisional” in te dienen, waarbij nog niet alle
formaliteiten, zoals de conclusies41
, vereist zijn.
Een “Provisional Application for Patent42
” is sedert ’95 van toepassing in
de VS. Hierna volgen enkele aandachtspunten bij de provisional :
 Er dient, zoals hierboven reeds vermeld, geen conclusie toegevoegd
te worden.
 Men dient echter wel binnen de 12 maanden na de indiening van de
provisional een octrooiaanvrage in te dienen.
 De beschermingstermijn van 20 jaar begint pas te lopen vanaf de
datum van de octrooiaanvrage en niet vanaf de datum van indiening
van de provisional.
 Een provisional is veel goedkoper dan een octrooiaanvrage.
 Men kan de vermelding “Patent Pending” reeds gebruiken.
In de VS bestaat een systeem van de ‘continuation-in-part (CIP)’, wat
betekent dat een uitvinder zijn oorspronkelijke uitvinding verder kan
uitbouwen met nieuwe kenmerken door nieuwe aanvragen in te dienen en
de basis van zijn oorspronkelijke aanvrage behoudt.
Het volgende voorbeeld illustreert een complexe familiereeks van
octrooi(aanvrag)en, gebaseerd op twee VS provisionals. De
octrooi(aanvrag)en hebben betrekking op een behandeling van de ziekte
van Pompe, een stofwisselingsaandoening. Deze ziekte wordt gekenmerkt
door glycogeen opslag ziektetype II (GSDII). Dit is te wijten aan een
deficiëntie van het enzyme α-glucosidase maltase.
De eerste US19950001796P (zie
Figuur 29) betreft een transgenetisch dier, met een gen voor het
aanmaken van mannose-6-fosfaat, de melk van het dier en een
farmaceutisch product, bevattende mannose-6-fosfaat en lysosomale
proteïnen voor een intraveneuze toediening. De hieruit volgende
octrooi(aanvrag)en hebben betrekking op een werkwijze voor het
produceren van het menselijk zuur α-glucosidase via de melk, een
werkwijze voor het behandelen van de ziekte van Pompe (α-glucosidase
deficiëntie), alsook op een methode voor het zuiveren van het product.
Het tweede US19980111291P (zie
41
In België geldt een gelijkaardige regeling cfr. Art.XI.17 § 1, 3°
42
35 USC 111(b) AIA

37
Figuur 29) ligt ook aan de basis van een werkwijze voor het behandelen van
de ziekte, de bereiding van een farmaceutisch product en een
gevriesdroogde samenstelling. De verbindingslijnen geven de relaties
weer. De oranje venn-diagrammen vertegenwoordigen octrooien die beide
provisionals als precursor hebben.

38
Figuur 29: relaties tussen ‘complexe’ octrooifamilies
US2000516332
1/3/00 CIP
US19960700760
29/7/96
WO1996EP03421
31/7/96
EP19960928405
31/7/96
US19980111291P
7/12/98
EP1999065162
6/12/99
WO1999US29042
6/12/99
US1999045711
6/12/99
US19950001796P
2/8/95
US20010770496
29/1/01
US20010886477
22/6/01 CIP
US2001001454
14/12/01
US20030351255
23/1/03 CIP
US2003611598
30/6/03 CIP
US20040777644
13/2/04 CIP US20040796015
10/3/04 CIP
US20060446312
2/6/06 CIP
US20080012003
31/1/08 CIP
EP20080164825
6/12/99
US20010014511
14/12/01 CIP
EP20020018187
31/7/96

39
Een octrooifamilie43
wordt omschreven als een verzameling van
octrooipublicaties die verband houden met één uitvinding, ingediend door
dezelfde octrooihouder of meerdere octrooihouders in één of meerdere
landen.
Zoals hiervoor vermeld kan in de VS een ‘provisional’ ingediend worden.
Deze worden geheim gehouden en worden automatisch verlaten bij het
indienen van een octrooiaanvrage binnen het prioriteitsjaar. Dit kan ook
gelden bij nationale octrooiaanvragen, waarbij de octrooihouder zijn
prioriteit inroept en vervolgens dit verlaat bij de uitbreiding naar een
PCT-aanvrage, met aanduiding van de betreffende lidstaat. Deze ‘verlaten’
aanvragen kunnen echter wel de basis vormen voor ‘octrooifamilies’
(Simmons, 2009).
Bij een prioriteitsaanvrage probeer je best zoveel mogelijk
technische gegevens en variabelen aan te geven. Indien bepaalde
technische karakteristieken niet vermeld zijn, kun je deze bij een
uitbreiding ook niet op basis van de prioriteitsdatum claimen !
2.D.2 NIEUWHEIDSONDERZOEK
Een nieuwheidsonderzoek is een officieel rapport dat afgeleverd wordt na
een onderzoek naar de nieuwheid en de uitvinderswerkzaamheid van een
octrooiaanvrage. Een octrooionderzoeker beoordeelt de uitvinding
voornamelijk op basis van de conclusie(s) in de octrooiaanvrage.
Het nieuwheidsrapport heeft voornamelijk tot doel de aanvrager te
informeren over de beschermingsreikwijdte en beschermingsomvang van
zijn vinding. Het nieuwheidsrapport vermeldt de stand der techniek, die
het dichtst bij de uitvinding aanleunt en toetst deze aan de conclusies van
de uitvinding. Alle documenten, hetzij octrooi(aanvrag)en of
wetenschappelijke literatuur die geheel of gedeeltelijk kenmerken van de
uitvinding omvatten, worden in het rapport vermeld met verwijzing naar
de relevante passages.
43
https://www.epo.org/searching/essentials/patent-families.html

40
Bekijken we even het volgende voorbeeld:
Figuur 30: afbeeldingen uit BE1017020 (links) en US4840391 (rechts)
US4840391 werd geciteerd in het nieuwheidsrapport van BE1017020.
Conclusie 3 van deze octrooiaanvrage betreft een hulpstaaf(3), dat op
twee plaatsen aan de verticale stang(1) bevestigd is, waaraan de
duwstang(4) vastgemaakt is.
Het volgende nieuwheidsrapport illustreert de stand der techniek met
referenties die door een octrooionderzoeker geciteerd werden. 3
octrooidocumenten worden aangestipt als vrij belangrijk door hun
nieuwschadelijk karakter en/of het gebrek aan uitvinderswerkzaamheid.
Indien alle kenmerken van een conclusie in één document, hetzij een
octrooi of wetenschappelijke literatuur terug te vinden zijn, worden deze
documenten met een “X” (linker kolom nieuwheidsrapport) aangestipt.
Indien men door combinatie van 244
of meerdere documenten, zonder
persoonlijke interpretatie, tot hetzelfde technische resultaat komt,
worden deze met een “Y” aangeduid. Een “A” document illustreert enkel
de stand der techniek, maar wordt als dusdanig niet als nieuwschadelijk
beschouwd. Dit document zal uiteraard wel karakteristieken van de
uitvinding bevatten. Bij een amendering van de conclusies kan dit “A”
document echter wel belangrijk worden, indien de karakteristieken van
44
In Europa, niet meer dan 2 documenten.

41
dit document plots een belangrijk onderdeel van de geamendeerde
conclusies gaan uitmaken.
Figuur 31: voorbeeld nieuwheidsonderzoek
Wij dienen nog aan te stippen dat bij een Belgische octrooiaanvrage het
nieuwheidsonderzoek vergezeld wordt van een “geschreven opinie” dat een
toelichting geeft bij de octrooieerbaarheidsvoorwaarden.
2.D.3 EENHEID VAN UITVINDING
De basisregel is dat je slechts één uitvinding per octrooi kunt claimen.
Het is bijgevolg niet mogelijk om meerdere uitvindingen, die qua techniek
geen gemeenschappelijk inventief concept hebben, in één octrooi te
verkrijgen. Men spreekt in het vakjargon over ‘single general inventive
concept45
’.
Indien bij een nieuwheidsonderzoek vastgesteld wordt dat er “non-unity”
of “gebrek aan eenheid” is tussen verschillende conclusies, zullen bepaalde
conclusies niet onderzocht worden en wordt dit ook aangegeven door de
onderzoeker.
Bij deze niet-eenheid van uitvinding dient de octrooiaanvrage afgesplitst
te worden in meerdere octrooiaanvragen (=divisionals).
Een mooi voorbeeld werd geïllustreerd door (Scott, 2006) tijdens de
Patent Information Conference 2006. Het ging hierbij over een
45
Art.82 EPC, R.43(2) EPC
Intern. Classificatie
Relevantie codes
Referenties
Relevante conclusies

42
samenstelling voor kunstgras(a), een voetbal met technische kenmerken
voor het gebruik op het kunstgras(b), een aangepaste voetbalschoen(c) en
een voetbalstadium(d).
De kenmerken van het kunstgras en de middelen om erop te spelen ,
namelijk (a), (b) en (c) vertonen eenheid aangezien ze een
gemeenschappelijk technisch kenmerk hebben. Het stadium daarentegen
houdt geen verband met de gemeenschappelijke technische kenmerken.
Laten we even een ander voorbeeld bekijken, namelijk een beslissing van
het EPO: T0861/92.
Conclusie 1 : Process for the production of
Aluminium Sulphate, starting from…
Conclusie 9 : Piston pump for
conveying thick
fouling pastes containing solid
parts, particularly suited for
use in a process for the
production of Aluminium
Sulphate…
Er werd hierbij beslist dat het om twee verschillende uitvindingen ging,
waarbij er tussen het proces (de productie van aluminium sulfaat)
enerzijds en een pomp (inrichting) anderzijds geen gemeenschappelijk
inventief concept bestond.

43
2.D.4 LACK OF CLARITY
“Lack of clarity” betekent dat de beoogde beschermingsomvang
onduidelijk en vaag is. Meestal duidt dit op één of meerdere kenmerk(en)
uit de conclusies die onvoldoende omschreven of gedefinieerd is/zijn
(insufficient disclosure). Anderzijds kan het ook betrekking hebben op de
onduidelijkheid waarvoor precies bescherming gevraagd wordt (lacking
conciseness).
Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn met een bepaalde parameter, die niet
vergelijkbaar is met de stand der techniek.
We komen hier nog even op terug onder punt 2.E.3 BIJZONDERE
VOORWAARDEN CONCLUSIES.
Het volgende voorbeeld illustreert het principe. EP375705 betreft een
truck met een telescopische arm, dat zich in een ruimte tussen de cabine
van de bestuurder en een motor, gesitueerd in een longitudinale positie
van het voertuig, bevindt. T0398/00 stelt dat uitdrukkingen zoals “easily
accessible low position” en “minimised interference with the visibility” vrij
subjectief zijn, alsook “planes tangent to the top of the steering wheel”
als niet absoluut, maar echter variabel zijn in functie van het regelbare
stuurwiel of zelfs de bandendruk.
Figuur 34: afbeeldingen uit EP375705

44
2.E DE NADRUK OP “CONCLUSIES”
Een conclusie bepaalt de omvang waarvoor bescherming, met betrekking
tot de uitvinding, gevraagd en eventueel bekomen wordt. Dit betekent dat
een conclusie vanuit een dubbel oogpunt bekeken dient te worden. Als
eerste zijn er de technische karakteristieken, die betrekking hebben op
de kenmerken van de uitvinding, en als tweede de juridische aspecten, die
de beschermingsomvang van de kenmerken in de conclusie(s) bepalen.
Concreet betekent dit dat een conclusie één zin omvat, bestaande uit een
combinatie van technische kenmerken die samen de beschermingsomvang
van de uitvinding bepalen. Een conclusie kan een enkelvoudige of
tweeledige vorm aannemen. Bij een enkelvoudige conclusie vormt de ganse
conclusie de nieuwheid van de vinding, terwijl bij een tweeledige conclusie
de nadruk op nieuwe kenmerken wordt gelegd.
2.E.1 ONAFHANKELIJKE EN AFHANKELIJKE CONCLUSIES
Conclusies bestaan uit onafhankelijke en afhankelijke conclusies. Een
onafhankelijke conclusie beschrijft de hoofdkenmerken van de uitvinding
met de nadruk op de nieuwe karakteristieken. Hierbij dienen het
onderwerp (subject-matter) met de basisonderdelen (preamble) en de
nieuwe kenmerken (characterizing part/features) gespecificeerd te
worden (indien nodig)46
.
Bekijken we even een voorbeeld van een onafhankelijke eerste conclusie :
Figuur 35: conclusies uit BE1016051
Het betreft een methode voor het fabriceren van een weefsel met
insectwerende eigenschappen, waarbij een oplossing met een
insectwerend product voorzien is en een fluorcarbon mengsel toegevoegd
46
Art.11 KB 2/12/86; Art.84 EPC en Rule 43(1)(a) en (b) Part F-Chapter IV-1 : deze tweeledige vorm
van een conclusie is enkel nodig indien men een duidelijke verbetering van een gekende techniek wenst
aan te geven.
Preambule met de
subject-matter
Nieuwe
kenmerk(en)

45
wordt. Het is dus voornamelijk het fluorcarbon mengsel dat het nieuwe
kenmerk van de uitvinding uitmaakt, althans volgens de uitvinders.
Afhankelijke conclusies verwijzen steeds naar één of meerdere
voorafgaande conclusies en bevatten minstens elk kenmerk van deze. Het
enkele verschil met een onafhankelijke, bestaat uit de specificatie van
één of meerdere van de kenmerken van de onafhankelijke conclusie.
Bekijken we even de volgende afhankelijke conclusies 2, 3 en 4 met
betrekking tot hetzelfde octrooi:
Conclusies 3 en 4 zijn afhankelijk van conclusie 1 en hebben betrekking op
de hoeveelheid fluorcarbon dat in de oplossing gebruikt wordt.
Conclusie 4 kan zowel afhankelijk zijn van conclusie 1 als van conclusies 2
en/of 3. Indien conclusie 4 afhankelijk is van conclusie 1, dan behelst de
bescherming een oplossing van een PE emulsie en een fluorcarbon mengsel.
Indien conclusie 4 afhankelijk is van conclusies 2 en/of 3 dan slaat de
bescherming op een oplossing van een PE emulsie en een hoeveelheid
fluorcarbon van 20 g/l of tussen 20 g/l en 250 g/l.
Je merkt dus snel op dat, hoe verder we in de hiërarchie van de
conclusies afdalen, hoe specifieker de kenmerken worden, maar hoe
zwakker de bescherming wordt aangezien slechts details het onderscheid
maken.
2.E.2 PRODUCT-WERKWIJZE-GEBRUIK CONCLUSIES
Bekijken we nog even de conclusies uit punt 2.E.1 ONAFHANKELIJKE EN
AFHANKELIJKE CONCLUSIES, dan stellen we vast dat deze betrekking
hebben op …’een werkwijze voor het vervaardigen...’. Het gaat hier dus

46
over een zogenaamde werkwijze of methode conclusie. Hierbij tracht de
octrooihouder een bescherming te bekomen van zijn fabricageproces of
productiewijze. Meer in het bijzonder betreft het in bovenstaande
voorbeelden ‘het aanbrengen van een oplossing, waarin een mengsel
voorzien is om aan te brengen op een weefsel’.
De werkwijze conclusie slaat dus niet enkel op het fabricageproces, maar
kan tevens ‘een manier van aanbrengen, zoals coaten’, ‘het sequentieel
uitvoeren van een aantal handelingen’, ‘het verloop van een chemische
reactie’, ‘een voor- of nabehandeling’, ‘een scheidings- of een
zuiveringsproces’ omvatten.
Laten we even een aantal voorbeelden onder de loep nemen.
Voorbeeld 1 : Zuiveren van afvalwater door middel van een enzym (urease)
De conclusies hebben betrekking op een aantal parameters in het
zuiveringsproces, respectievelijk de enzymatische activiteit en de
zuurtegraad (pH).
Voorbeeld 2 : Een behandelingswijze voor afvalwater, bestaande uit een
aantal stappen, waarbij een aantal meetstappen plaatsgrijpen.

47
Figuur 36: afbeelding uit BE1011922
De hoeveelheid slib wordt aangepast op basis van de gemeten parameters,
zoals het ammoniumgehalte.
Naast de werkwijze conclusie, hebben we nog de product conclusie. Met
een product bedoelen we een inrichting, apparatuur, een machine, een
instrument, een bestanddeel of een samenstelling. In een product
conclusie wordt minstens één nieuwe eigenschap van de inrichting
beklemtoond. Het product kan bovendien gekenmerkt zijn door een
specifieke parameter zoals het hydrofobe, hydrofiele, lipofiele of
lipofobe karakter of door het feit dat het corrosiebestendig is.
We bekijken het volgende voorbeeld
Voorbeeld: Een elastische vezel waarbij maximaal 5 % lengtetoename
plaatsgrijpt, bij een uitrekking van 50 %.
Naast de werkwijze en product conclusie hebben we nog de ‘product-by-
process’ conclusie. Het product moet aan de
octrooieerbaarheidsvoorwaarden voldoen, maar kan onvoldoende door zijn
samenstelling of structuur beschreven worden47
. Denken we bijvoorbeeld
aan het vervaardigen van een filtermembraan.
We komen nog uitvoerig op terug onder het punt 5.e.1.e Product-by-process
47
T150/82

48
Als laatste punt willen we nog de gebruiksconclusie48
benadrukken. De
‘second medical claim49
’ werd vroeger een ‘swiss type claim’ genoemd en
later een ‘purpose limited claim’. De ‘Swiss-type claim’ verwijst naar een
bestanddeel of een samenstelling voor het gebruik bij het vervaardigen
van een farmaceutisch product voor het behandelen of het voorkomen van
een nieuwe medische indicatie. De ‘purpose limited claim’ trad in voege bij
de EPC2000 onder de vorm van een product X voor het gebruik in de
behandeling van ziekte Y. Bekijken we even EP1071403B1, waarbij
conclusies 21 en 22, respectievelijk het volgende omschrijven: ‘A
pharmaceutical composition according to claims 1-20 for lowering serum
cholesterol or…’ en ‘Use of aspirin and a statin cholesterol lowering agent
for the manufacturing of a medicament for lowering serum cholesterol…’.
Oefening 2 : Zoek enkele voorbeelden van combinaties van
aspirin® (acetyl salicylzuur) met andere actieve bestanddelen
of het gebruik van aspirin® voor het behandelen van
ziektebeelden. Wat stel je vast?
Doel: inzicht verwerven in beschermingsomvang.
2.E.3 BIJZONDERE VOORWAARDEN CONCLUSIES
Conclusies50
dienen klaar en precies te zijn. Bovendien worden de
conclusies door de tekst en/of tekening ondersteund. Onder punt 2.D.4
LACK OF CLARITY, werd reeds op het principe van ‘onduidelijkheid’
gewezen. Het komt er dus op aan om de begrippen, precies te
omschrijven, teneinde nadien interpretatie te vermijden. Bewoordingen
als ‘ongeveer’ of ‘min of meer’ zijn dus best te vermijden in de conclusies.
Ook met de volgende uitdrukkingen; ‘bijvoorbeeld’, ‘zoals’ en ‘in het
bijzonder’ moet men oppassen om geen verwarring te scheppen.
Bekijken we nog even het volgende voorbeeld:
In EP443059 ontstond een
meningsverschil over het begrip
‘lower alkyl’ of ‘lagere alkylgroep’ bij
R1. In T0337/95 werd de precieze
omschrijving (pentaan en/of hexaan
inbegrepen ?) van lagere
alkylgroep(en) in twijfel getrokken.
48
Art.12 KB 02/12/86 (Belgische octrooien)
49
Examination guide: Part G, Chapter VI, 7.1
50
Art.84 – EPC2000

49
De eerste conclusie van EP443059B1 werd verleend, waarbij R1 een CH3
(methylgroep) voorstelt.
2.E.4 UITZONDERLIJKE CONCLUSIES
Een eerste soort vormen de zogenaamde ‘Markush claims’51
. Dit soort
conclusies hebben voornamelijk betrekking op chemische bestanddelen,
waarbij een basisstructuur van diverse variabele groepen (substituenten)
voorzien kan worden. Bekijken we even de volgende structuur :
Zowel R1
, R2
, R3
als X, Y en Z kunnen
variabele chemische groepen omvatten.
Het komt er voor de octrooihouder op aan
om het zogenaamde ‘general inventive
concept’, zoals bij de eenheid van
uitvinding, aan te tonen. Het probleem
stelt zich dan ook wanneer de werking van niet alle substituenten in de
beschrijving aangetoond wordt. We komen hier nog uitvoerig op terug
onder punt 5.e.1.a Markush claims.
Een tweede soort conclusies vormen de ‘Desideratum conclusies’52
.
Hierbij beoogt de octrooihouder een specifiek effect. Meestal wordt een
te generieke beschrijving afgeleverd, waarbij onvoldoende specificaties
gegeven zijn.
Document WO83/00963 bevat de volgende hoofdconclusie:
51
R.44(1) EPC en R.13.2 PCT
52
T0661/09 (22/10/13)

50
T0005/86 stelt dat de conclusie 1 het “desideratum” specificeert, maar
de begrippen, waaronder “adequate force” en “suitable application” niet
ten gronde uiteengezet zijn.
‘Parameter conclusies’53
vormen een derde categorie bijzondere
conclusies. Hierbij wordt een ‘nieuwe parameter’ aangewend, wat het
bijzonder moeilijk maakt om deze nieuwe parameter met de stand der
techniek te vergelijken.
In EP56963 werd de volgende conclusie verleend:
In T0189/88 wordt gesteld : “The product is defined in said claim by
unusual parameters rendering its scope unclear.
Bekijken we nog even de ‘Reach-through claims’54
, waarbij bescherming
gezocht wordt naar toekomstige toepassingen, maar ‘effectief’ nog niet
bevestigd zijn55
. Dit soort conclusies beogen voornamelijk een
functionaliteit te beschermen o.v.v. een ‘actie’. Men spreekt soms ook van
‘profetische’ uitvindingen.
In het kader van een brede, nieuwe basistechnologie duikt dan de term
‘upstream technology’ op, terwijl de toepassingen die, door gebruik te
maken van de ‘core technology’, eruit kunnen voortvloeien, onder
‘downstream technology’ gecatalogeerd worden.
Het komt er dus op aan de ‘core technology’ zo goed mogelijk af te
schermen met als doel derden hiervan afhankelijk te maken, bijvoorbeeld
door een licentie.
53
Examination guide: Part F, Chapter IV, 4.18
54
Examination guide: Part G, Chapter VI, 9
55
Art.83 EPC en Rule 42(1)(c) – Part F, Chapter III,9: ‘the claim must contain sufficient technical
disclosure of the solution of the problem’.

51
Figuur 38: afbeelding uit presentatie ‘Centexbel’ (Deconinck, 2012); bron: (de Jong, Overweel, &
Janszen, 2003)
De voorgaande Figuur 38 maakt een onderscheid tussen ‘revolutie’ en
‘evolutie’ in technologie. Bij een nieuwe technologische vondst
(revolutiefase), wordt er strijd gevoerd voor het bekomen van de
‘standaard’. Als die standaard erkend wordt, zal die technologie de
‘basistechnologie’ vormen. Denk hierbij maar aan VHS bij videocassettes.
Vanuit die basistechnologie worden verbeteringen of nieuwe toepassingen
gezocht (evolutiefase). Dit wordt ‘downstream’ technologie genoemd.
Een volgende categorie wordt ‘disclaimer’56
of ‘negative limitations’
conclusies genoemd. De conclusie wordt gekenmerkt door een specifieke
uitsluiting van bijvoorbeeld een molecule. Deze specifieke uitsluitingen
moeten dan ook duidelijk weergegeven zijn in de beschrijving.
56
Examination guide: Part F, Chapter IV, 4.20

52
We ronden af met een zeer belangrijke categorie, namelijk de ‘Selection
Inventions’57
. Dit zijn conclusies die berusten op een specifieke selectie
van individuele elementen binnen een brede verzameling van elementen.
A B
.a1. .b1 .b2
.a3 .a2 .b3
.an .bn
De respectieve verzameling A en B, bevatten enkele elementen:
A={a1, a2, a3,…an} en B={ b1, b2, b3,…bn}. Een selection invention S kan nu
bestaan uit een specifieke keuze van een element uit A en een element uit
B, met een specifiek technisch effect: S=a3+b1.
Laten we dit even wat concreter maken met het volgende voorbeeld:
.
Figuur 39: conclusies uit EP629403
57
Examination guide: Part G, Chapter VI, 8

53
en
(Dapsone) (Epiroprim)
EP629403B1 betreft een farmaceutische samenstelling van Epiroprim met
Dapsone en een drager. In de stand der techniek wordt reeds een
combinatie beschreven van Dapsone met een opsomming van een aantal
bestanddelen waaronder Epiroprim (WO9208461, cfr. conclusies 34 en
35).
Anderzijds is het ook gekend in de stand der techniek, volgens
GB2082063 om een antibacteriële samenstelling van een sulphone met een
pyrimidinederivaat te combineren.
Hoe dan ook, de Europese aanvrage werd verleend. Aangezien
EP629403B1 heel uitdrukkelijk slechts 2 specifieke bestanddelen
combineert voor een welbepaald doel, spreken we van een “selection
invention”.
Maak een analyse van de verschillende kenmerken van
uw product/werkwijze en bepaal, op basis van een
vooronderzoek naar de stand der techniek, de noodzakelijke
basiseigenschappen en vervolgens de nieuwe karakteristieken van uw
product. Ga steeds na welke eigenschap de sterkst mogelijke
beschermingsomvang biedt, rekening houdend met de stand der
techniek en probeer de conclusies vanuit deze eigenschap (=rode
draad) hiërarchisch op te bouwen. Consulteer bij voorkeur een
octrooigemachtigde !
Laten we nog enkele voorbeelden van conclusies met een aantal
onvolmaaktheden bekijken:
De onderstaande conclusie beschrijft de kenmerken van een fietskader
met een venturi effect. Dit is een onafhankelijke conclusie dat 1° niet uit
één zin bestaat, 2° eerder de voordelen beschrijft dan de technische
kenmerken en 3° uit een vage bewoording bestaat, zoals ‘algemene vorm’.
Dit kan leiden tot een ‘lack of clarity’.

54
Dit geldt bovendien ook voor de volgende conclusie door de zinsnede ‘een
onderscheid maken tussen…’. Het is niet duidelijk welk onderscheid hier
precies bedoeld wordt.
Oefening 3 : Probeer na te gaan 1/over welk soort product deze
conclusie handelt, 2/bepaal het/de nieuwe kenmerk(en), 3/geef aan
of het een enkelvoudige of een tweeledige conclusie (zie p. 43)
betreft.
Doel: inzicht verwerven in claimconstructies.

55
2.F GEBRUIK VAN OCTROOIEN
Als een aanvrager een octrooi bekomt, wordt hem de mogelijkheid
geboden om het octrooi zelf te exploiteren en te beheren, over te dragen
of licenties uit te schrijven. Als eigenaar of houder van het verleende
octrooi moet hij, als een goede huisvader, instaan voor het beheer en het
verloop van de administratieve octrooiprocedures. Hij dient bovendien, bij
de vaststelling van namaak, zelf de nodige stappen te ondernemen. Bij
overdracht daarentegen wordt het octrooi verkocht, en wordt de nieuwe
octrooihouder verantwoordelijk voor alle beheersdaden. De
oorspronkelijke aanvrager blijft echter op het octrooi vermeld !
Bij een licentie ontvangt de licentiegever royalties op basis van de
afgesproken licentie-overeenkomst. De licentienemer verplicht zich ertoe
alle afgesproken regels na te leven.
We overlopen summier de mogelijke scenario’s in de volgende punten.
2.F.1 JAARTAKSEN
Afhankelijk van de gevolgde procedure (nationaal – Europees of PCT)58
kan je een octrooi bekomen na een automatische verlening (zoals in
België)59
of een verleningsprocedure = granting (zoals het EP octrooi). Dit
betekent dat de impact van de beschermingsomvang nogal kan verschillen
afhankelijk van de procedure.
We hebben hiervoor al opgemerkt dat de beschermingsomvang bepaald
wordt door de conclusies. Hoe sterker de conclusies, hoe beter de
uitvinding afgeschermd kan worden tegen potentiële inbreukplegers.
Om de geldigheid van een octrooi te behouden dienen jaartaksen of de
zogenaamde (renewal fees)60
betaald te worden voor elk land waar men de
bescherming wenst te behouden. Deze taksen moeten vanaf het 3de
jaar
betaald worden met een jaarlijks stijgende taks gedurende de ganse
levensduur van het octrooi. Van zodra één of meerdere van deze
jaartaksen niet meer betaald worden, mits rekening te houden met een
uitgestelde betaling (meestal met een bijkomende taks), vervalt de
geldigheid voor de betrokken lidsta(a)t(en). Men kan dit checken door de
status na te gaan in de octrooidatabanken. Men krijgt dan bijvoorbeeld de
melding ‘lapsed, due to not payment of annual fee’. Hierdoor kan het
58
Vanaf 1/1/2014 (of datum van kracht) kan een ‘unitary patent’ aangevraagd worden :
http://www.epo.org/law-practice/unitary/unitary-patent.html
59
Art.XI.24 § 2 WER
60
In VS - §1.20 Patent Rules Title 37: te betalen voor 3,6 jaar, 7,6 jaar en 11,6 jaar.

56
product of de werkwijze vrij verhandeld worden binnen dit geografische
gebied.
Anderzijds kent een octrooi een maximale levensduur van 20 jaar. Van
zodra deze maximale geldigheidsduur verstreken is, behoort het product
of de werkwijze tot ‘het publiek domein’. Vanaf dat ogenblik mag/kan
iedereen het/de product/werkwijze verhandelen zonder toelating van de
octrooihouder.
Echter opgepast. Er kunnen nog andere geldige octrooien zijn die slechts
bepaalde deelkenmerken beschermen (zie eenheid van uitvinding), maar
het product kan ook nog onder een geldige modelbescherming of door het
auteursrecht beschermd zijn, indien het een bepaalde vormgeving
betreft. Daarnaast kan er ook nog een vormmerk geldig zijn.
Onder punt 2.C OCTROOIAANVRAGE VS OCTROOI hebben we al
gewezen op het juridische verschil tussen een octrooiaanvrage (patent
pending) en een octrooi. In functie van de beoogde handelsdoelstellingen,
moet je steeds van de precieze beschermingsomvang bewust zijn.
2.F.2 VRIJHEID VAN EXPLOITATIE (FREEDOM-TO-OPERATE)
Een octrooi is pas geldig 1° bij een verlening, 2° als de taksen betaald
worden, 3° voor bepaalde lidstaten en 4° met een maximale levensduur.
Een belangrijke vraag rijst dan dikwijls wanneer een octrooi
daadwerkelijk vervallen of uitgedoofd is. Dit is dan ook meestal
afhankelijk van de nationale octrooiprocedures en wetgevingen. Het
onderzoek naar de vrijheid van exploitatie neemt steeds een belangrijker
plaats in de innovatieketen. Het zal je maar overkomen dat je een octrooi
krijgt op jouw product, maar dat je toch inbreuk maakt op het octrooi van
een concurrent of dat je een subsidie vraagt voor een project waarop je
geen vrijheid van exploitatie hebt. Deze dualiteit is niet eenvoudig te
begrijpen. Laten we dit aan de hand van een eenvoudige weergave
duidelijk maken.
Je hebt een octrooi verkregen op een
combinatie van 3 kenmerken, die worden
voorgesteld door geel, oranje en groen.
Wat je echter niet weet is dat de
kenmerken geel en oranje samen nog door
een ander octrooi beschermd zijn.

57
Dit betekent dus dat je een bescherming bekomt op de 3 kenmerken,
maar niet het product mag verhandelen zonder toelating van de eigenaar
die nog een geldig octrooi heeft met de andere 2 kenmerken. Het is dus
belangrijk 1° op de hoogte te zijn van deze octrooien, 2° de
beschermingsomvang goed te bepalen en 3° de geldigheid van het/de
octrooien na te gaan binnen het geografisch gebied waar je
handelsactiviteiten gaat verrichten. Stel dat de kenmerken geel en oranje
reeds tot het publiek domein behoren (ouder dan 20 jaar), dan hoef je er
uiteraard geen rekening meer te houden.
Denken we maar even aan het belang van de generische geneesmiddelen.
Bij geneesmiddelen of gewasbeschermingsmiddelen kan de
geldigheidsduur met 5 jaar verlengd worden, als het product over de
nodige vergunningen beschikt om het op de markt te kunnen brengen.
Hierbij kan de octrooihouder een Aanvullend Beschermingscertificaat
bekomen. We komen op die ABCs nog terug onder hoofdstuk 5.e.1.g
Aanvullende BeschermingsCertificaten (ABC).
Van zodra de beschermingsduur van een farmaceutisch product vervalt,
worden de generische geneesmiddelen op de markt gebracht. We hebben
het al onder 2.B RAAKVLAKKEN MET ANDERE INTELLECTUELE
EIGENDOMSRECHTEN (IER) over de problematiek bij de zogenaamde
‘clinical trials’ gehad, waarbij al onderzoeksdaden uitgevoerd worden om
een product klaar te stomen voor de markt, zonder dat de
beschermingsduur van een basisoctrooi al verlopen is.
Verder kan nog een verlenging van 6 maanden toegestaan worden als het
pediatrische geneesmiddelen61
betreft. De totale markexclusiviteit van
het octrooi en het ABC samen kan de beschermingsduur van 15 jaar niet
overschrijden. De beschermingsduur van een ABC kan als volgt berekend
worden : datum 1ste
marktvergunning (Marketing Authorisation) – datum
indiening basisoctrooi – 5 jaar.
2.F.3 OVERDRACHT OF LICENTIES ?
Naast een geheimhoudingsovereenkomst (confidentiality agreement of
NDA), een MTA (material transfer agreement), co-development
agreements of collaboration agreements bestaan er nog octrooilicenties
of technology licensing agreements (transfer van know-how).
Met een overdracht wordt de verkoop van het octrooi bedoeld, waarbij de
oorspronkelijke octrooihouder met een potentiële overnemer
overeenkomt het octrooi aan te kopen. Hierdoor krijgt de nieuwe eigenaar
de titel van octrooihouder. Bij de bibliografische informatie in de
61
Klinische testen volgens PIP (Paedriatic Investigation Plan), volgens art.36 – regul. 1901/2006.

58
octrooidatabanken blijft de oorspronkelijke octrooihouder echter
vermeld. De nieuwe octrooi-eigenaar wordt alleen in de nationale
octrooiregisters of bij de legale status vermeld. Dit is echter van belang
als men op naam van een octrooihouder zoekt!
Bij een licentie geeft de octrooihouder de toelating aan de licentienemer
om de betreffende uitvinding te vervaardigen, te verhandelen en in of uit
te voeren. Als we teruggrijpen naar het voorbeeld in 2.F.2., dan zou je
kunnen stellen dat de octrooihouder met de 3 kenmerken een licentie
nodig zal hebben van de houder met 2 kenmerken.
Een licentie kan betrekking hebben op de landen van verhandelen, alsook
op de duurtijd van de overeenkomst, rekening houdend met de levensduur
van het octrooi. De octrooihouder ontvangt van de licentienemer een
vergoeding (=royalties). Hierbij een aantal voorbeelden van percentages
van royalties die door een universiteit gegenereerd werden (Krattiger,
2007) : materiaal processen (1 à 4 %), medische apparatuur (3 à 5 %),
software (5 à 15 %), medicijnen (8 à 10 %). Bovendien kan een product,
zoals bijvoorbeeld een vaccin, dat met genetische recombinatie
technieken vervaardigd werd, door gebruik te maken van
transformatievectoren en de aanwending van cellijnen en waarvan de
respectieve technieken door octrooien van één of meerdere
octrooihouders gedekt zijn, royalties genereren die aan de verschillende
octrooihouders betaald dienen te worden. Bij ‘royalty stacking’, moeten
meerdere licenties ondertekend worden om het product te mogen
exploiteren. Bij een combinatie van meerdere technieken, kunnen de
royalties samengevoegd worden (= royalty packing) (Krattiger, 2007).
Er bestaan ‘exclusieve licenties’, waarbij aan slechts één welbepaalde
partij de toelating verleend wordt om deze uitvinding te exploiteren.
Een andere vorm is de ‘kruislicentie’, waarbij een eerste partij een
licentie nodig heeft van een tweede partij om de uitvinding te mogen
exploiteren en waarbij de tweede partij een licentie nodig heeft van de
eerste partij. Beide partijen staan toe om het octrooi van de tegenpartij
aan te wenden. Grijpen we terug naar ons voorbeeld uit 2.F.2, dan kan een
eerste octrooihouder een licentie verlenen voor geel en oranje aan de
tweede octrooihouder. De tweede octrooihouder kan dan op zijn beurt
een licentie voor groen aan de eerste octrooihouder verlenen, waardoor
ook deze het product mag verhandelen, namelijk de verbetering van de 2
kenmerken met één bijkomend kenmerk.

59
Bij ‘Compulsory licensing62
’ geeft een nationale autoriteit de toelating
voor de exploitatie van een geoctrooieerd product/werkwijze, zoals
bijvoorbeeld in het kader van de volksgezondheid voor farmaceutische
producten63
aan een natuurlijk of rechtspersoon. Dit kan als een
‘gedwongen licentie’ beschouwd worden. In het bijzonder kan een
gedwongen licentie bekomen worden als de octrooihouder de producten
doelbewust van de markt afgeschermt64
. De ‘Doha Declaration’, stelt dat
leden gebruik kunnen maken van een flexibele regeling van het TRIPS
akkoord met betrekking tot de toegang tot medicijnen, in het kader van
de volksgezondheid om een nationale hoogdringendheid in te roepen voor
het gebruik van geoctrooieerde farmaceutische producten.
Tot slot willen we nog de aandacht vestigen op het feit dat licenties veelal
niet geregistreerd worden in databanken (= postgrant data). Dit betekent
dat, als men een geoctrooieerd product op de markt ziet, de verkoper of
de fabrikant een licentienemer kan zijn. Je moet hiermee rekening
houden bij het opzoeken in databanken. We komen hier later nog op
terug.
In de VS is er een internet platform beschikbaar waarbij men
geoctrooieerde uitvindingen ter beschikking kan stellen voor potentiële
licentienemers (http://www.inpama.com)
Andere voorbeelden waarbij een zogenaamde ‘online marketplace’
gecreëerd wordt voor de ‘in-and out-licensing business’ vinden we bij
http://www.techtransferonline.com/ of bij de Deense octrooidienst
https://www.ip-marketplace.org/
Hierbij vindt u ook een hyperlink met een voorbeeld van een licentie.
http://www.1000ventures.com/doc/legal/agr_sample_license_exclusive_b
yum.html
Een licentie omvat een individueel en gepersonaliseerd contract dat in
functie van de wensen en voorwaarden van de onderhandelende partijen
opgesteld moet worden. Hierdoor is het aan te raden om zowel voor het
opstellen als het onderhandelen van licenties, een expert, namelijk een
advocaat of een octrooigemachtigde in te schakelen.
Indien je een overdracht (verkoop) van een
octrooiaanvrage wenst te bewerkstelligen is het toch nog
62
Zie ook ‘research exemption’ p.33
63
816/2006 EU
64
Na een termijn van 4 jaar te rekenen vanaf de indiening of 3 jaar na de verlening, kan de minister een
gedwongen licentie verlenen in het belang van de volksgezondheid voor de uitvoer naar landen met
problemen.

60
aangewezen om binnen de periode van 18 maanden na de indiening
(confidentialiteit) met de potentiële koper een NDA (non-disclosure
agreement) of confidentialiteitsovereenkomst te ondertekenen.
2.F.4 INBREUK EN NAMAAK
Wanneer pleegt men nu inbreuk op het octrooirecht? Wanneer kan er
sprake zijn van namaak van een geoctrooieerd product of werkwijze?
Figuur 40: voorwaarden afdwingbaarheid en inbreuk
Overlopen we even het voorgaande schema. Hierin worden de voorwaarden
gespecificeerd om van inbreuk te kunnen spreken. Ten eerste dient het
om een handelsactiviteit te gaan, waarbij de potentiële inbreukpleger een
product of een werkwijze verhandelt of toepast zonder toelating van de
Betreft het
een handels-
activiteit ?
Is de
geldigheids-
duur/jaartaks
nog niet
verstreken ?
Wat is de
geografische
beschermings
omvang ?
Heeft de
octrooihouder
een licentie
verleend ?
Betreft het
een verleend
octrooi ?
Wat is de
precieze
beschermings
-omvang ?
Inbreuk tegen
een
geoctrooieerd
product of
werkwijze

Een gids voor het zoeken naar octrooien

Een gids voor het zoeken naar octrooien

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Een gids voor het zoeken naar octrooien