GRADE 8 YUGTO SA PAGUNLAD

1. Mga Yugto sa Pag-unlad ng
Kultura sa Panahong Prehistoriko
Kasaysayan ng Daigdig- Nina Dyan G. Saban

2. MELC: Nasusuri ang mga yugto ng pag-unlad ng
kultura sa panahong prehistoriko.
Mga Layunin:
1. Natutukoy ang mga mahalagang pangyayari na nagpaunlad ng
kultura ng sinaunang tao;
2. Naipaliliwanag ang uri ng pamumuhay ng mga sinaunang tao; at
3. Nabibigyang-halaga ang mga pangyayaring nagpaunlad ng kultura
sa panahong prehistoriko tungo sa kasalukuyan.

3. Panuto: Basahin at unawain ang bawat katanungan at isulat sa patlang
ang titik ng tamang sagot.
_________1. Alin sa sumusunod na panahon sa pag-unlad ng kultura ng
mga sinaunang tao ang unang gumamit ng apoy at nangaso?
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko
_________2. Ang Catal Huyuk ay isang pamayanan na matatagpuan sa
Anatolia (Turkey ngayon). Ang pamayanang ito ay may katangiang
paghahabi at paggawa ng mga alahas at kutsilyo. Sa anong bahagi ng pag-
unlad ito napabibilang?
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko

4. _________3. Ang Panahong Paleolitiko ay nahahati sa tatlong
magkakaibang panahon at katangian. Sa anong panahon umusbong
ang pagiging artistiko ng mga tao sa pagpinta sa katawan at pagguhit
ng bato?
A. Lower Paleolithic Period C. New Paleolithic Period
B. Middle Paleolithic Period D. Upper Paleolithic Period
_________4. Anong pangkat ng Indo-Europeo sa Kanlurang Asya
noong 1500 B.C.E. ang unang nakatuklas ng bakal?
A. Chaldean C. Hittites
B. Babylonian D. Sumerian

5. _________5. Anong panahon ng pag-unlad sa kultura ng mga
sinaunang tao sila unang nakipagkalakalan sa karatig-pook?
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko
_________6. Anong panahon nagsimula ang permanenteng
paninirahan sa pamayanan?
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko

6. _________7. Anong yugto ng panahong paleolitiko namuhay ang Cro-
Magnon na isa sa mga homo species na nabuhay sa daigdig?
A. Lower Paleolithic Period C. New Paleolithic Period
B. B. Middle Paleolithic Period D. Upper Paleolithic Period
_________8. Ang agrikultura bilang pangunahing pinagkukunan ng
pangangailangan ng mga sinaunang tao ay unang umusbong sa anong
panahon ng pag-unlad ng kultura ng mga tao?
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko

7. _________9. Alin sa sumusunod na yugto ng Panahong Metal ang
hindi kabilang?
A. Panahon ng Tanso C. Panahon ng Bronse
B. Panahon ng Ginto D. Panahon ng Bakal
_________10. Sa lahat ng panahon ng pag-unlad ng kutura ng mga
sinaunang tao, ito ang tinatayang pinakamahabang yugto sa
kasaysayan.
A. Panahong Metal C. Panahong Neolitiko
B. Panahong Paleolitiko D. Panahong Prehistoriko

9. 1. B
2. C
3. B
4. C
5. A
6. B
7. D
8. C
9. B
10. B

10. Species – isang pangkat ng mga nabubuhay na
organism na binubuo ng mga magkakatulad na
indibidwal na may kakayahang magpalitan ng mga
gene o interbreeding.
Gayundin tumutukoy ito sa kalipunan o isang uri
ng mga hayop, halaman, metal at iba pang may
kanya kanyang katangian o pagkakakilanlan.

11. Batay sa makaagham na pag-aaral ng pinagmulan ng tao, nakita ang
mga ninuno ng tao may 2.5 milyong taon na ang nakalilipas.
Sila ang homo species (homo na nangangahulugang tao) nagtagumpay
makiayon sa kanilang kapaligiran at nagawang harapin ang mga hamon
ng sitwasyon noong sinaunang panahon.
Pagkaraang lumitaw ang mga Homo species partikular ang Homo
habilis noong dakong 2.5 milyong taon ang nakararaan, nagsimula na
rin ang Panahong Paleolitiko, ang unang yugto sa pag-unlad ng kultura
ng mga sinaunang tao.

12. Mga Yugto sa Pag-unlad
1. Paleolitiko (2,500,000–10,000 B.C.E)
1. Lower Paleolithic (120,000 B.C.E)
2. Middle Paleolithic (120,000–40,000 B.C.E)
3. Upper Paleolithic (40,000 – 8500 B.C.E)
2. Panahong Neolitiko (10,000 – 4,000 B.C.E)
3. Panahon ng Metal (4,000 B.C.E – kasalukuyan)
1. Panahon ng Tanso
2. Panahon ng Bronse
3. Panahon ng Bakal

14. 1. Paleolitiko (2,500,000–10,000 B.C.E)
Ang yugtong ito ay tinatawag ding “Panahon ng Lumang Bato” (Old
Stone Age).
Nagmula ang salitang “Paleolitiko” sa mga katagang paleos o matanda at
lithos o bato.
Ang panahong ito ang tinatayang pinakamahabang yugto sa kasaysayan
ng sangkatauhan. Maiuugat sa pagsisimula ng mga paggamit ng
kasangkapang bato ng mga hominid.
Pinaniniwalaang ang mga sinaunang taong namuhay sa panahong ito ang
unang gumamit ng apoy at nangaso.

15. Lower Paleolithic (120,000 B.C.E)
Ang Lower Paleolithic Period ay nagwakas dakong 120,000 taon na
ang nakararaan at sinasabing pinakamaagang pananatili ng tao sa
daigdig.
Sa Lower Paleolithic Period nabuhay ang mga unang homo species
sa daigdig. Isa sa mga kilala na homo species ay ang Homo habilis
nangangahulugang “able man” o “handy man” dahil sila ang unang
species ng hominid na marunong gumawa ng kagamitang bato.
Sinundan ng mga Homo erectus nang higit na may kakayahan sa
paggawa ng kagamitang bato.

17. Middle Paleolithic (120,000–40,000 B.C.E)
Ang Middle Paleolithic Period ay panahon ng paglitaw ng makabagong
tao noong 100,000 taon ang nakalilipas. Sa panahon na ito umusbong
ang pagiging artistiko ng mga tao sa pagpipinta sa katawan at
pagguhit sa bato. Sa panahong middle Paleolithic nabuhay ang taong
Neanderthal na natuklasan ang mga labi sa Germany.

18. • Upper Paleolithic (40,000 – 8500 B.C.E)
Sa yugtong ito ng panahong paleolitiko nagkaroon nang mga unang
pamayanan sa anyong mga campsite na kadalasang matatagpuan sa
mga lambak. Sa pamayanang umusbong sa panahong ito lumitaw ang
mga komplikadong pagpapangkat sa lipunan. Ang mga Taong
Neanderthal ay nawala sa panahong ito at napalitan ng mga Taong Cro-
Magnon.

20. KUMPLETUHIN MO!
1. PALEOS =__________ LITHOS= BATO
2. HOMO HABILIS=_______ MAN O _______MAN
3. HOMO ERECTUS =_______ PALEOLITHIC
4. NAGING ARTISTIKO ANG TAO= __________PALEOLITHIC
5. CAMPSITE= ________ PALEOLITHIC

22. • LUMA
• ABLE/ HANDY
• LOWER
• MIDDLE
• UPPER

23. • Panahong Neolitiko
Ang Panahong Neolitiko (Neolithic Period) o Panahon ng
Bagong Bato (New Stone Age) na hango sa mga salitang 4
(10,000 – 4,000 B.C.E) Greek na neos o “bago” at lithos o
“bato.”
Kilala ang panahong ito sa paggamit ng makikinis na
kasangkapang bato, permanenteng paninirahan sa
pamayanan, pagtatanim, paggawa ng palayok, at paghahabi.

24. Panahong Neolitiko
Naganap sa panahong ito ang Rebolusyong Neolitiko o
sistematikong pagtatanim. Isa itong rebolusyong agrikultural
sapagkat natustusan na ang pangangailangan sa pagkain. Ito
rin ang nagbigay-daan sa permanenteng paninirahan sa isang
lugar upang alagaan ang tanim at hayop.

25. Mga Katangian:
• Nagsimulang magtanim at magsaka ang mga tao.Bunga nito,
naging permanente ang paninirahan ng mga tao.
• Nagsimula ang pagpapalayok. Natutuhan ang paggawa ng mga
bagay na gawa sa putik tulad ng bricks na ginagamit sa paggawa
ng bahay.
• Natutuhang pakinisin ang mga magagaspang na bato at ginawang
iba’t ibang hugis at laki ayon sa kanilang gamit.
• Natutuhang gamitin ang mga inaalagaang hayop tulad ng
kabayo,baka at asno bilang sasakyan o tagahila ng parago o
karuwahe.

26. PANAHON NG NEOLITIKO
• Nag-iimbak ng maraming bagay hindi lamang para sa sariling gamit kundi
upang makipagpalitan ng produkto. Dito nag simula ang sistemang Barter
o ang pagpapalitan ng produkto ng mga pangkat ng tao.
• Nagsimula ang konsepto ng palengke kung saan higit na maayos ang
sistema ng palitan ng mga produkto ng mga tao.
• Ginamit ng Mesopotamia ang buto ng cacao bilang pambayad o pamalit sa
mga palengke.

27. • Catal Huyuk – isang pamayanang Neolitikong
matatagpuan sa kapatagan ng Konya ng
gitnang Anatolia (Turkey ngayon). Isang
pamayanang sakahan. May populasyong mula
3000 – 6000 katao.
• Magkadikit dikit ang mga dingding ng
kabahayan at ang tabing pasukan ng isang
bahay ay mula sa bubungan pababa sa
hagdan. Inililibing ang mga yumao sa loob ng
kanilang bahay.
• May paghahabi, paggawa ng mga alahas,
salamin at kutsilyo.

28. 3. Panahon ng Metal (4,000 B.C.E – kasalukuyan)
Sa panahon ng metal nagkaroon ng malaking pagbabago sa
pamumuhay ng mga sinaunang tao nang matutuhan nila ang paggamit
ng mga kasangkapan at sandatang yari sa metal.

29. Panahon ng Tanso (Copper)
Sa yugtong ito ng panahong metal naging
mabilis ang pag-unlad ng tao dahil sa tanso
subalit patuloy pa rin ang paggamit sa
kagamitang yari sa bato. Tinatayang
nagsimulang gamitin ang tanso noong
4000 B.C.E sa ilang lugar sa Asya, at 2000
B.C.E. sa Europe at 1500 B.C.E. Nalinang
nang mabuti ang paggawa at pagpapanday
ng mga kagamitang yari sa tanso.

30. Panahon ng Bronse
Sa yugtong ito naging malawakan na
noon ang paggamit ng bronse nang
matuklasan ang panibagong paraan ng
pagpapatigas dito. Pinaghalo ang tanso
at lata (tin) upang makagawa ng higit na
matigas na bagay. Iba’t ibang kagamitan
at armas ang nagagawa mula sa tanso
tulad ng espada, palakol, kutsilyo,
punyal, martilyo, pana, at sibat. Sa
panahong ito natutong
makipagkalakalan ang mga tao

31. Panahon ng Bakal
Natuklasan ang bakal ng mga Hittite, isang pangkat ng IndoEuropeo na
nanirahan sa Kanlurang Asya dakong 1500 B.C.E. Natutunan nilang
magtunaw at magpanday ngunit pinanatiling lihim ito. Nang lumaon,
lumaganap ang paggamit ng bakal sa iba pang kaharian

32. Gawain 1
Panuto: Basahin at unawain ang bawat pangungusap, isulat sa patlang
ang yugto sa pagunlad sa panahong prehistoriko. Isulat ang PP kung
panahong paleolitiko, PN kung panahong neolitiko at PM kung sa
panahon ng metal.
_________1. Permanenteng tirahan sa pamayanan.
_________2. Paggamit ng apoy.
_________3. Paghahabi ng damit at paggawa ng palayok.
_________4. Pagpapanday ng kagamitan na yari sa tanso.
_________5. Paggawa ng espada, palakol, at kutsilyo.

33. Gawain 2 Panuto: Basahin ang sumusunod na sitwasyon at tukuyin kung anong konsepto
tungkol sa yugto sa pag-unlad ng kultura ng tao ang nilalarawan.
Sumerian Hittites Catal Huyuk Neolitiko
Paleolitiko Upper Paleolithic Middle Paleolithic
______________1. Ang yugto kung kailan namuhay ang Cro-Magnon na isa sa mga homo
species.
______________2. Pamayanang neolitiko na natagpuan sa Turkey.
______________3. Unang kabihasnan na nakatuklas ng bakal.
______________4. Pinakamahabang yugto ng pag-unlad ng kultura ng tao sa kasaysayan.
______________5. Ang yugto kung kailan natuklasan ang pamumuhay ng Taong Neanderthal
sa Germany.