Bài giảng Kinh doanh quốc tế - Chương 1 - Nguyễn Tường Huy

1. KINH DOANH QUỐC TẾ
NGUYỄN TƯỜNG HUY
huy.giangvien@gmail.com
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 1

2. MỤC TIÊU MÔN HỌC
• Phân tích được các nội dung kiến thức cơ bản thuộc
môn học Kinh doanh quốc tế;
• Phát triển các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết để thực
hiện các nhiệm vụ chuyên môn tương ứng;
• Có năng lực làm việc độc lập hoặc theo nhóm, có kỹ
năng giao tiếp ứng xử và có trách nhiệm đối với nghề
nghiệp, cộng đồng.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 2

3. NỘI DUNG MÔN HỌC
1. Toàn cầu hóa
2. Tổng quan về KDQT
3. Môi trường chính trị pháp lý
4. Môi trường văn hóa
5. Đạo đức và trách nhiệm xã
hội trong KDQT
6. Thương mại quốc tế
7. Đầu tư nước ngoài
8. Hệ thống tài chính – tiền tệ
toàn cầu
9. Hoạch định chiến lược
quốc tế
10. Phương thức thâm nhập
thị trường thế giới
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 3

4. TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Giáo trình chính:
‒ Trịnh Thùy Anh, Trương
Mỹ Diễm, Ngô Kim Trâm
Anh, 2020, Kinh doanh
quốc tế, NXB Kinh tế,
TP.HCM.
• Tài liệu tham khảo:
‒ Tạ Lợi và Nguyễn Thị
Hường, 2016, Kinh
doanh quốc tế, NXB ĐH
Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
‒ Cao Minh Trí và Lê Vũ
Linh Toàn, 2020, Quản trị
kinh doanh quốc tế, NXB
Kinh tế, TP.HCM.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 4

5. 1. TOÀN CẦU HÓA
NGUYỄN TƯỜNG HUY
huy.giangvien@gmail.com
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 5

6. MỤC TIÊU
• Khái niệm toàn cầu hóa và các nhân tố thúc đẩy
• Tác động của toàn cầu hóa với 3 lĩnh vực then chốt:
thị trường, sản xuất, tài chính
• Các tranh luận xung quanh vấn đề toàn cầu hóa
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 6

7. NỘI DUNG
I. Tổng quan về toàn cầu hóa
II. Các thể loại toàn cầu hóa
III. Tác động của toàn cầu hóa
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 7

8. ĐẶTVẤN ĐỀ
• Toàn cầu hóa là gì?
• Yếu tố nào thúc đẩy, cản trở toàn cầu hóa?
• Những mặt tích cực, tiêu cực của toàn cầu hóa?
• Thảo luận về thế giới phẳng?
• Chiến lược đại dương xanh?
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 8

9. Bánh mì kẹp thịt Việt Nam bán
trong cửa hàng 7-Eleven tại Nhật,
giá # 80.000 ĐVN (8/2020)
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 9

10. I. TỔNG QUAN VỀ TOÀN CẦU HÓA
Khủng bố
Khủng hoảng
tài chính
Biến đổi khí hậu
Dịch bệnh
Năng lượng
Nghèo đói
Bùng nổ dân số
Những vấn đề mang tính toàn cầu
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 10

11. 1. Khái niệm
• Toàn cầu hóa là khái niệm dùng để miêu tả các thay đổi
trong xã hội và trong nền kinh tế thế giới, tạo ra bởi mối
liên kết và trao đổi ngày càng tăng giữa các quốc gia, các
tổ chức hay các cá nhân ở góc độ văn hóa, xã hội, kinh
tế, chính trị trên quy mô toàn cầu.
• Về bản chất, toàn cầu hoá là quá trình tăng lên mạnh mẽ
những mối liên hệ, những ảnh hưởng tác động và phụ
thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các
dân tộc trên thế giới.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 11

12. Toàn cầu hóa kinh tế?
• Trong phạm vi kinh tế, toàn cầu hoá được dùng để chỉ
những tác động của thương mại nói chung và tự do
thương mại nói riêng.
• Ở góc độ kinh tế, những dòng chảy tư bản trên toàn
cầu kéo theo các dòng chảy thương mại, kỹ thuật,
công nghệ, thông tin, văn hóa.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 12

13. Toàn cầu hóa kinh tế?
• Hoạt động kinh tế vượt ra biên giới quốc gia và khu
vực, tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau trong sự vận động
phát triển hướng tới một nền kinh tế thống nhất.
• 3 yếu tố chính: (1) Mức độ, quy mô mở rộng mậu dịch,
(2) lưu chuyển vốn đầu tư, (3) nguồn nhân lực toàn
cầu
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 13

14. Toàn cầu hóa kinh tế?
• “Kinh tế toàn cầu là sự hợp tác quốc tế trong việc giao
thương hàng hóa, trao đổi khoa học kỹ thuật và công
nghệ tiên tiến, lưu thông tiền tệ quốc tế và đẩy mạnh
dòng vốn đầu tư từ những cá nhân, doanh nghiệp hay
tổ chức của quốc gia này đến quốc gia kia và ngược
lại” (Giáo trình, tr.25)
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 14

15. 2. Các nhân tố đẩy mạnh dòng chảy toàn cầu hóa
• Vai trò của khoa học công nghệ
‒ Sự phát triển của ngành giao thông vận tải
‒ Sự phát triển công nghệ truyền thông
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 15

16. 2. Các nhân tố đẩy mạnh dòng chảy toàn cầu hóa
• Mở cửa chính sách – cắt giảm các hàng rào thương
mại và đầu tư làm cho các quốc gia tích cực tham gia
vào các hoạt động kinh doanh quốc tế.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 16

17. Tỷ lệ thuế với sản phẩm công nghiệp
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 17

18. GATT
• Hiệp định chung về thương
mại và thuế quan (GATT,
General Agreement on
Tariffs and Trade), ký kết
năm 1947, có 153 quốc gia
thành viên
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 18

19. Nguyên tắc của GATT
1. Không phân biệt đối xử (non-discrimination) giữa hàng
hóa của các nước khác nhau, được quy định:
‒ Quy tắc tối huệ quốc (MFN): Thành viên phải áp dụng các
quy tắc thuế quan một cách công bằng cho tất cả các
thành viên trong WTO.
‒ Quy tắc đối xử quốc gia: Thành viên WTO phải đối xử các
sản phẩm nhập khẩu công bằng như những sản phẩm nội
địa của họ khi vào bên trong biên giới nước này.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 19

20. Nguyên tắc của GATT
2. Bảo hộ thông qua thuế quan: Mỗi quốc gia thành viên
chỉ có thể bảo hộ ngành công nghiệp của nước mình
thông qua việc áp dụng thuế quan. Hạn ngạch và các
hạn chế định lượng khác bị ngăn cấm áp dụng.
3. Minh bạch: Các quy định của thành viên GATT phải
được công bố một cách công khai cho các thành viên
khác.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 20

21. MFN (Most Favoured Nation)
• Chế độ tối huệ quốc được áp dụng chủ yếu trong lĩnh
vực thương mại quốc tế, theo đó người nước ngoài và
pháp nhân nước ngoài được hưởng các quyền và các
ưu đãi ngang bằng với các quyền và ưu đãi mà nước
sở tại dành cho người nước ngoài và pháp nhân nước
ngoài của bất kì nước thứ ba nào trong hiện tại và
tương lai. Các ưu đãi này chủ yếu tập trung vào lĩnh
vực thuế quan đối với hàng hoá xuất nhập khẩu, lĩnh
vực đầu tư.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 21

22. WTO
• WTO (World Trade
Organization), thành lập
năm 1995, 164 thành viên,
để giám sát các hiệp định
thương mại. Việt Nam
chính thức gia nhập tổ chức
WTO vào ngày 11/1/2007.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 22

23. II. CÁC THỂ LOẠI TOÀN CẦU
1. Toàn cầu hóa thị trường
2. Toàn cầu hóa sản xuất
3. Toàn cầu hóa tài chính
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 23

24. 1. Toàn cầu hóa thị trường
• TCH thị trường phản ảnh sự kết hợp thị trường những
QG riêng biệt vào 1 thị trường chung toàn cầu. Yếu tố
giảm rào cản thương mại giữa các QG đã hỗ trợ SP
được bán trên TTQT một cách nhanh, rộng hơn.
‒ Sản phẩm toàn cầu đồng hóa NTD: Coca, Sony, Nike, CK
‒ Đáp ứng sở thích địa phương: McDonald’s
• Chuỗi giá trị và mạng phân phối toàn cầu
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 24

25. Chuỗi giá trị (value chain), Porter (1985)
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 25

26. 2. Toàn cầu hóa sản xuất
• Toàn cầu hóa sản xuất phản ánh sự mở rộng vị trí sản
xuất từ quốc gia chủ nhà đến bất cứ nơi đâu mà nhà
quản lý khai thác được tính ưu việt của sự khác biệt
quốc gia trong các yếu tố về chi phí sản xuất và chất
lượng sản phẩm. (giáo trình, tr.32)
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 26

27. 8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 27

28. 2. Toàn cầu hóa sản xuất
• Giảm được chi phí tổng giá thành sản xuất hoặc nâng
cao chất lượng sản phẩm cung ứng cho thị trường, gia
tăng sức cạnh tranh cho MNCs
• Phát sinh rủi ro về khác biệt ngôn ngữ, hệ thống pháp
luật, kinh tế, chính trị, tài chính, chi phí vận chuyển ...
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 28

29. 2. Toàn cầu hóa sản xuất
• Toàn cầu hóa sản xuất
‒ Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài
• Mạng sản xuất toàn cầu và chuỗi cung ứng quốc tế
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 29

30. 3. Toàn cầu hóa tài chính
• Cho phép dòng vốn dịch chuyển tự do
• “Toàn cầu hóa tài chính phản ánh mọi giao dịch tài
chính vượt khỏi biên giới của các quốc gia và làm cho
hoạt động đầu tư quốc tế trở nên dễ dàng hơn bao giờ
hết.”
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 30

31. III. TÁC ĐỘNG CỦATOÀN CẦU HÓA
1. Toàn cầu hóa việc làm và thu nhập
2. Toàn cầu hóa chính sách động và việc làm
3. Toàn cầu hóa và chủ quyền quốc gia
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 31

32. 1. Toàn cầu hóa, việc làm và thu nhập
• Việc dịch chuyển đầu tư sản xuất từ các nước công
nghiệp phát triển sang các quốc gia kém phát triển tạo
công ăn việc làm và thu nhập cho các nước đó, ngược
lại tăng tỷ lệ thất nghiệp ở nước chủ đầu tư.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 32

33. 2. Toàn cầu hóa, chính sách lao động và môi trường
• Xu hướng các nước công nghiệp phát triển đầu tư vào
các nước có thu nhập thấp với lợi thế về chi phí lao
động và các chi phí khác.
• Việc giảm/gỡ bỏ hàng rào thuế quan tạo điều kiện cho
các công ty đầu tư khai thác lao động và gây ô nhiễm
ở các quốc gia kém phát triển – nơi còn thiếu các luật
lệ về bảo hộ lao động và bảo vệ môi trường.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 33

34. 3. Toàn cầu hóa và chủ quyền quốc gia
• Có hay không sự mất quyền lực của các chính phủ khi
quốc gia của họ phụ thuộc và nền kinh tế toàn cầu?
‒ Các quốc gia nhận viện trợ vốn vay của IMF sẽ phải thực
thi các điều kiện kèm theo như giảm chi tiêu công, tư nhân
hóa DN quốc doanh.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 34

35. 8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 35

36. Dự báo tăng trưởng
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 36

37. TÓM TẮT CHƯƠNG 1
• Toàn cầu hóa
• Các thể loại toàn cầu hóa: thị trường, sản xuất, tài
chính.
• Tác động của toàn cầu hóa đến việc làm và thu nhập,
chính sách lao động và môi trường, và với chủ quyền
quốc gia.
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 37

38. CÂU HỎI CHƯƠNG 1
1) Toàn cầu hóa là gì? Những nhân tố thúc đẩy?
2) Toàn cầu hóa thị trường? Toàn cầu hóa sản xuất?
Toàn cầu hóa tài chính?
3) Toàn hóa chỉ làm giàu thêm cho người giàu?
4) Toàn cầu hóa mang lại sự thịnh vượng cho nhân loại
hay làm cho đói nghèo nhiều hơn ?
8/31/2021 KINH DOANH QUỐC TẾ - NGUYỄN TƯỜNG HUY 38