2. ჯანმრთელობისა და ავადმყოფობის მოდელი, რომლის
მიხედვით, ნერვული სისტემის, იმუნური სისტემის,
ქცევითი სტილის, კოგნიტური პროცესებისა და
გარემო ფაქტორების ურთიერთკავშირმა შეიძლება
ადამიანი ავად გახდომის რისკის წინაშე დააყენოს.
სხვა სიტყვებით, ბიოფსიქოსოციალური მოდელი
ფიზიკურ ჯანმრთელობას გონების მდგომარეობასა და
გარემომცველ სამყაროსთან აკავშირებს.
3. მე ესსე დავწერე ო’ჰენრის „უკანასკნელი ფოთოლი“ ნოველის
მიხედვით, სადაც მოქმედება ხდება ნიუ-იორკის დიდი სახლის ერთ პატარა
ოთახში, სადაც მხატვარი გოგო სიუ და ჯონსი ცხოვორბენ, რომლებსაც
ერთმანეთი დებივით უყვართ. ნოველაში მოქმედების დრო შემოდგომის
ბოლო თვე ნოემბერია
4. ჩემი აზრით, აღნიშნული ნოველის წაკითხვა იმიტომ, დაგვევალა, რომ
ამ კონკრეტული ნოველის მაგალითზე გავცნობილიყავით და
გაგვეანალიზებინა, ამ ნოველაში განვითარებული მოვლენები თუ როგორ
მიაწოდა ექიმმა ინფორმაცია პაციენტის ახლობელს, ასევე როგორ დაიცვა
პაციენტის ავტონომიის პატივისცემის პრინციპი, ასევე დაგვენახა თუ რა
შეცდომა დაუშვა ექიმმა, როდესაც თქვა „წამლები ვერაფრით შველიან,
რადგან სიცოცხლე აღარ უნდა. მითხრა, რომ ურჩევნია მოკვდეს. სიცოცხლე
მობეზრებული ადამიანებისთვის კი წამლები უსარგებლოა.“ (ო’ჰენრი, 2018).
სერიოზული ინფორმაციის („ცუდი ამბის“) მიწოდება ვერ მოახდინა სწორად.
იმიტომ, რომ ექიმმა ვერ გათვალა მიწოდებული ინფორმაცია, როგორ
გავლენას მოახდენდა პაციენტის ახლობელზე. ექიმმა არ უზრუნველყო
პაციენტის გათვითცნობიერება საკუთარი ჯანმრთელობის საკითხებში,
როდესაც მას აღენიშნებოდა მძიმე, სერიოზული პროგნოზის მქონე
დაავადება, ისე რომ შეძლებისდაგვარად შეემცირებინა პაციენტის
უარყოფითი განცდები, სტრესი, უიმედობის შეგრძენება, რათა პაციენტს
გაეგრძელებინა თვით ექიმთან თანამშრომლობა, ასევე მედიკამენტოზური
მკურნალობა. ექიმმა, მიუხედავად ჯონსის ასეთი უიმედო მდგომარეობისა არ
შესთავაზა, პირველ რიგში პაციენტს და შემდეგ პაციენტის წარმომადგენელს
(სიუს) რაიმე სამედიცინო მომსახურეობა. (გარდა მედიკამენტოზური
მკურნალობისა, რომელზედაც პაციენტი უარს ამბობდა). ასევე ექიმმა
დაარღვია პაციენტის ავტონომიის პატივისცემის პრინციპი. იმით, რომ მან
პაციენტს არ მიაწოდა ინფორმაცია თავისი ჯანმრთელობის შესახებ. ასევე,
მიუხედავად პაციენტის მდგომარეობის სიმძიმისა და ცუდი პროგნოზისა,
ყოველთვის არსებობს პაციენტისათვის სამედიცინო დახმარების გაწევის
ალტერნატიული შესაძლებლობები, რომელთა მიზანი შეიძლება იყოს
ტკივილისა და ტანჯვის შემსუბუქება, ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესება,
5. პროგნოზის ოდნავ გაუმჯობესება. ჩემი აზრით, ექიმი ყოველთვის უნდა იყოს
მოტივირებული იმით, რომ მან რაც შეიძლება მეტ პაციენტს გაუხანგრძლივოს
სიცოცხლე და იშვიათია ისეთი მომენტი, როდესაც დგება დრო, როცა
სამდეიცინო პერსონალი სრულიად უძლურია და არაფრის გაკეთება აღარ
შეუძლია.
ჩემთვის, როგორც პრეცენციული მედიცინის წარმომადგენლისთვის
საინტერესო იყო ის ფაქტი, რომ ბერმანმა დახატა ისეთი სურათი, რომელიც
მსოფლიოში საუკეთესო იყო, და ხეზე ჩამოკიდა უკანასკნელი ფოთოლი,
მაგრამ აქ მთავარი ისაა, რომ ბერმანმა ეს ყველაფერი გააკეთა ჯონსისთვის.
იმისთვის, რომ ჯონსს იმედი მისცემოდა სიცოცხლის გაგრძელებისა და
დაეჯერებინა, რომ არ მოკვდებოდა და ის, რომ მედიკამენტოზური
მკურნალობა მას გამოაჯანმრთელებდა. ბრმენმა თავისი კეთილი განზრახვით
ჯონსში ის იმედი გააცოცხლა, რომ ის არ მოკვდება და კიდევ იცოცხლებს.
ექიმმა ჯონსს არც კი მიაწოდა ინფორმაცია თავისი ჯანმრთელობის შესახებ
და ხელიც კი ჩაიქნია მასზე იმ მიზეზით, რომ ჯონსი უარს ამბობდა
მედიკამენტოზურ მკურნალობაზე და ამის მიზეზად მოჰყავდა ის, რომ მაინც
მოკვდებოდა. ბერმანმა კი ეს ყველაფერი გაიგო სიუსგან და გადაწყვიტა,
რომ თავისი ნახატით ჯონსი უიმედო მდგომაეერობიდან გამოეყვანა, იმით,
რომ მეტად მოტივირებული ყოფილიყო სიცოცხლის სურვილით და ის
ცრურწმენა, რომ მოკვდებოდა და წამლები არ შველოდა დაევიწყებინა,
დაებრუნებინა მისთვის რა მთავრი რამ იმედი. იმედი სიცოცხლისა და
გამოჯანმრთელებისა. ჩემი აზრით, ბერმანმა თავის მიზანს მიაღწია ჯონსის
გაბდენიერების და გამოჯანსაღების მიზეზი არც ექიმი და არც წამლები არ
ყოფილა ეს იყო ის იმედი, რომლისაც სწამდა ჯონსს.
6.
7.
მე, როგორც საზოგადოებრივი ჯანდაცვის/პრევენციული მედიცინის
წარმომადგენელს ამ ნოველამ მასწავლა ის, რომ ექიმი ყოვეთვის უნდა
ცდილობდეს პაციენტის მოტივირებას, მიუხედევად პაციენტის მძიმე
ჯანმრელობის მდგომარეობისა. ექიმმა პაციენტს შეხვედრისას უნდა
აგრძნობინოს, რომ ის მის მიმართ კეთილგანწყობილია, სურს მისი
დახმარება, უნდა მოიპოვოს პაციენტის ნდობა. ასევე ექიმმა არ უნდა
დაარღვიოს პაციენტის ავტონომიის პატივისცემის პრინციპი და პაციენტს
სრული ან არასრული ინფორმაცია მიწოდოს მისი ჯანმრთელობი
მდგომარეობისა შესახებ, მათ შორის პაციენტს მიაწოდოს ისეთი ინფორმაცია,
რომელიც ეხება სერიოზულ, მძიმე პროგნოზის მქონე დაავადებას. ამ
შემთხვევაში პაციენტი იყო ქმედუნარიანი და ექიმსს შეეძლო მისთვის
ინფორმაციის მიწოდება მის ჯანმრთელობის მდგომარეობაზე. მე არ
მომეწონა ის, რომ ექიმმა თქვა წამბმლები აღარ შველის, იმიტომ, რომ
სიცოცხლე მობეზრებული ადამიანებისთვის წამლები უსარგებლოაო.
ამ
შემთხვევაში თუ რაიმე ქმედითი ნაბიჯები არ იქნებოდა გადადგმული
პაციენტის განწყობის შესაცვლელად, ყოველშემთხვავაში ექიმის მხრიდან
მცდელობა მაინც უნდა ყოფილიყო იმისა, რომ მას სურს პაციენტის
გამოჯანმრთელება და ამისათვის ის ყველაფერს გააკეთებს. მას პაციენტი
უნდა გაემხნევებინა, ესაუბრა მასთან, მოესმინა პაციენტის პრობლემები, უნდა
ეგრძნობინებინა, რომ აფასებს, ანგარიშს უწევს მის ემოციას და
თანაუგრძნობს მას
8. ზოგადად პროფესიონალი ექიმი საქმეს გულმოდგინედ
ასრულებს, არ გაურბის პასუხისმგებლობას, არის პატიოსანი და პირნათლად
ასრულებს თავის მოვალეობას, იხარჯება მაქსიამლურად რათა იყოს მეტად
პროდუქტიული და ამ ყველაფრისგან ის სიამოვნებას იღებს, მუდამ
ვითარდება, სჯერა თავისის შესაძლებლობების და მიზნების. სწორედ ასეთ
ექიმს შეუძლია ისეთ პაციენტს, როგორიცაა ჯონსი იმედი დაუბრუნოს. რისი
იმედიი? სიცოცხლის, იმის, რომ ის შეძლებს ამ დაავადების დამარცხებას და
კი არ მოკვდება არამედ სრულიად ჯანდმრთელი და ბედნიერი განაგრძობს
ცხოვრებას. ექიმმა შეიძლება პაციენტს ზიანი მიაყენს, მაგ: დაუზიანოს
მხედველობა, დაუზიანოს რომელიმე ორგანო და ა.შ, მაგრამ არ აქვს იმედის
წართმევის უფლება. დიახ ამ ექიმს ჯონსისთვის არც მიუცია იმედი და არც
წაურთმევია. რაც ძალიან დიდი დანაშაულია მისი მხრიდან. ექიმს შეეძლო და
ამ სემთხვევაში ვალდებულიც იყო, რომ გამოეყენებინა ფსიქოტერაპიის
მეთოდები, რათა შეეცვალა ჯონსის დამოკიდებულება ამ საკითხთან
მიმართებით და მას მეტად გეანალიზებინა მისი ჯანმრთელობის
მდგომარეობა, რომ ავადმყოფობა არ არის განაჩენი სკივდილისათვის და ამ
დაავადების მკურნალობით ის გამოჯანმრთელდებოდა. მე მასაწავლა ამ
ნოველამ ის, რომ იმედი ყოველტვის უნდა ქონდეს ტვიტ ექიმს და პაციენტსაც,
იმის, რომ ექიმი შეძელებს პაციენტის გამოჯანმრთელებას და პაციენტს კი
უნდა ჰქონდეს იმედი გამოჯანმრთელებისა და ცხოვრების გაგრძელების, ამიარ ქონის
შემთხვევაში ექიმმა ყველაფერი უნდა გააკეთოს იმისთვის, რომ
პაცინტს დაუბრუნოს იმედი. იმედი სიცოცხლისა და გამოჯანმრთელებისა
