Endonezya’da Su ürünleri yetiştiriçiliği

1. Endonezya’da Su Ürünleri Yetiştiriçiliğinin
Gelişimi
MUHAMMAD HANIF AZHAR
2602190051
FEN Bilimleri
Su Ürünleri Yetiştiriciliği
İstanbul Üniversitesi

2. • Nüfus : 268.583.160 kişidir
• Alan : 1.919.000 km2
• Ada : 17.504 ada
• Sahil şeridi : 108.000 km
• Nehir : 333 nehir
• Göl : 840 göl
• Mevsim : Yağmurlu ve sıcak
Endonezya Coğrafya (DKP, 2019)

3. Endonezya'da su ürünleri yetiştiricilik alanı
(2017)
1. Jawa Adası (412.583 Ha)
• Tatlı su (29%/ 119.649 Ha)
• Acı su (39%/ 160. 907 Ha)
• Deniz suyu (32%/ 132.027
Ha)
4. Sumatera Adası (240.490
Ha)
• Tatlı su (50%/ 120.245 Ha)
• Acı su (49%/ 117.840 Ha)
• Deniz suyu (1%/ 2. 405Ha)
3. Kalimantan Adası (245.790
Ha)
• Tatlı su (6%/ 14.747 Ha)
• Acı su (2%/ 4.916 Ha)
• Deniz suyu (92%/
226.127Ha)
2. Sulawesi Adası (309.341 Ha)
• Tatlı su (15%/ 46.401 Ha)
• Acı su (53%/ 163.951 Ha)
• Deniz suyu (32%/ 98.989 Ha)
6. Bali ve Nusa Tenggara Adası (39.433
Ha)
• Tatlı su (14%/ 5.521 Ha)
• Acı su (23%/ 9.070 Ha)
• Deniz suyu (63%/ 24.842 Ha)
5. Maluku ve Papua Adası (69.082
Ha)
• Tatlı su (12%/ 8.290 Ha)
• Acı su (55%/ 37.995 Ha)
• Deniz suyu (33%/ 22.797 Ha)
• Potansiyel arazi : 17.9 Mil. Ha
• Kullanılan arazi : 1.3 Mil. Ha (7%)
• Kullanılmayan Arazi : 16.5 Mil. Ha
(93%)

4. Endonezya'daki Balık Ve Karides Alanlarının Dağılımı
• Tatlısu yetiştirme
Alanı
• Acı su yetiştirme
Alanı
• Deniz suyu
yetiştirme Alanı

5. SUPM N Ladong
BPPP Medan
Politeknik KP Bitung
BPPP Bitung
Politeknik KP Sorong
SUPM N Sorong
SUPM N
Pontianak LRBRL Gorontalo
SUPM N Pariaman
LRSDKP Bungus
BRPPUPP Palembang
BPPP Ambon
BRPL Cibinong
LPTK Wakatobi
BRPBAPPP Maros
SUPM N Kota Agung
SUPM N Waiheru
Politeknik KP Bone
STP Jakarta (Kampus Jakarta, Bogor, Serang BPPL
Politeknik KP Karawang
BDA Sukamandi
SUPM N Bone
BRPI Sukamandi Politeknik KP
Sidoarjo
BPPP Banyuwangi
BRBIH Depok
BRPBATPP Bogor
BRPSDI Purwakarta
SUPM N Tegal
BPPP Tegal
LRMPHP Bantul
SUPM N Kupang
Politeknik KP Kupang
Balai Diklat
Aparatur
(BDA)
Sekolah
Tinggi
Perikanan
(STP)
Sekolah Usaha
Perikanan
Menengah Negri
(SUPM N) Balai/Loka
Riset (BLK)
Politeknik Kelautan
& Perikanan
(Politeknik KP)
Balai Pendidikan&
Pelatihan Perikanan
(BPPP)
Endonezya'da Hükümet Balıkçılık Araştırma
Enstitüsü
Politeknik KP
Dumai
Politeknik KP
Pangandaran BBRBLPP Gondol
BROL Perancak
Politeknik KP Jembrana
LRPT Benoa
AK Wakatobi
STP : Balıkçılık Koleji
Politeknik KP: Denizcilik ve Balıkçılık Politeknik
SUMPN : Devlet Su Ürünleri İşletmeleri
Ortaokulu
BPPP : Balıkçılık Eğitim ve Öğretim
Merkezi
BDA : Devlet Çalışanı Eğitim Merkezi
BPPP Mandiangin
BPPP Tatelu
BPPP Ujung batee
BPPP Mataram

6. Tilapia balığı
Vannamei ve
monodon
karidesi
Süt balığı
Kedi balığı
Sazan balığı
Yayın balığı
Orfoz balığı
Snapper balığı
Endonezya'da balık ve karides yetiştiriciliği dağıtımı

7. Toplam Balıkçılık Üretimi Ulusal 23 milyon
ton
• Avcılık 6.04 milyon ton
• Yetiştiricilik 17.22 milyon ton
• Avcılık
• Yetiştiricilik
• Toplam Balıkçılık Üretimi

8. Detaylar
Toplam üretim
(Mil)
Üretim değeri
(Rp. 1.000.000)
Toplam 23,186,442
384,486,046
Avcılık
Ara toplam 7,071,452
197,337,071
Deniz Balıkçılığı 6,603,631
184,620,258
İç su 467,821
12,716,814
Yetiştiricilk
Ara toplam 16,114,991
187,148,975
Deniz yüzer net kafes balık
yetiştiriciliği 76,175
10,345,562
Tatlı su Yüzer net kafes balık
yetiştiriçiliği 353,748
8,111,145
Sabit Ağ Kafes Balıklar
yetiştiriçiliği 25,446
515,555
Bambu kafes balık yetiştiriciliği 243,728
7,259,567
Açık sistemi (Raceway) Havuzu 70,043
1,713,001
Sakin su göleti balık yetiştiriciliği
61,290,946
Endonezya'da Balıkçılık Üretim Hacmi ve Değeri (2018)

9. Endonezya'da Su Ürünleri Yetiştiriciliğinin ana üretimi
Nu. Tüketim balığı Süs balığı
1 Vannamei Karidesi (Litopenaeus vannamei) Arwana balığı (Schleropages formosus)
2 Kaplan karidesi (Penaeus monodon)
Makrakanta balığı (Chromobotia
macracanthus)
3 Tilapia balığı (Oreochromis niloticus) Tiger balığı (Datniodes microlepis)
4 Kedi balığı (Clarias spp) Cupang balığı (Betta pugnax)
5
Deniz yosunu (Euchema cottonii ve Gracilaria
Veruccosa)
Sepat balığı (Trichogaster leeri)
6 Süt balığı (Chanos chanos) Glassfish balığı (Chanda ranga)
7 Fare orfozu balığı (Cromileptes altivelis) Sumatera balığı (Puntius tetrazona)
8 Kaplan Orfozu balığı (Epinephelus fuscogutatus)
Rainbow Bosemanii balığı (Melanotaenia
boesemani)
9 Dev gurami balığı (Osphronemus gouramy) Sumpit balığı (Toxotes jaculatrix)
10 Sazan balığı (Cyprinus carpio) Harlequin balığı (Rasbora heteromorpha)
11 Yayın balığı (Pangasianodon hypophthalmus) Clownfish balığı (Amphora ocellaris)
12 Yılan başlı balığı (Channa striata) Tambakan balığı (Helostoma temminckii)
13 Çamur yengeci (Scylla serrata) Koi balığı (Cyprinus carpio)
14 Redclaw kerevit (Cherax quadricarinatus) Japon balığı (Carrasius auratus)
15 Yilan balığı (Anguilla marmorata ve Anguilla bicolor)
redfin dwarf rasbora balığı (Boraras
brigittae)

10. Nu Balık çeşitleri Üretim (Ton)
Yıl 2013 2014 2015 2016 2017
Toplam 7.928.96
2
9.675.55313.300.906 14.359.12
9
15.634.09
3
1 Karides
- Monodon (Penaeus
monodon)
126.157 117.888 171.583 131.809 127 627
- Vannamei (Litopenaeus
vannamei)
246.42 251.763 390.278 442.38 421 089
- Diğer 28.577 46.052 77.094 65.18 67.155
2 Deniz Yosunu
- Cottonii (Euchema cottonii) 6.339.23
3
5.738.688 8.335.663 8.971.463 10.112.10
7
- Gracilaria (Gracillaria sp) 630.788 776.166 975.211 1.105.529 1.157.234
3 Orfoz balığı (Ephinephelus
fuscoguttatus)
10.58 11.95 13.464 13.346 16.795
4 Snapper balığı (Lutjanus sp) 5.236 6.198 6.735 5.447 6.558
5 Süt balığı (Chanos chanos) 467.449 518.939 627.333 631.125 672.196
6 Yayın balığı (Pangasius sp) 229.267 347 410.883 418.002 339.069
7 Tilapia balığı (Oreochromis
niloticus)
567.078 695.063 914.778 999.695 1.084.281
Tüketim balık üretimi miktarı (2012 – 2017)

11. Nu Balık çeşitleri 2014 2015 2016 2017
Ortalama artış
(%)
1 Koi balığıı/ Koi (Cyprinus carpio) 392.372,3 404.329,1 560.819,0 476.345,9 11,6
2 Japon balığı/ Koki (Carrasius auratus) 28.731,8 61.768,3 39.409,0 81.284,1 31,1
3 Betta balığı/ Betta fish (Betta sp) 144.517,1 179.573,0 232.606,0 221.946,0 11,0
4 Plati balığı/ Platy (Xiphophorus maculatus) 62.944,5 36.961,1 51.670,0 65.027,3 16,7
5 Neon Tetra balığı (Paracheirodon innesi) 8.528,7 5.643,0 53.697,0 50.396,1 193,1
6 Melek Balığı/ Angelfish ( Pterophyllum scalare) 35.041,3 52.467,8 68.004,0 30.887,9 12,8
7
Kırmızı burun tetra/ Red Nose (Hemigrammus
rhodostomus)
19.870,3 27.449,4 28.163,0 21.946,7 13,1
8 Çiklet balığı/ Discus (Symphysodon sp) 2.672,2 25.315,2 28.851,0 14.631,1 184,6
9 Astronot balığı/ Oscar (Astronotus ocellatus) 3.618,9 14.592,6 14.748,0 14.631,1 57,2
10 Lepistes balığı/ Guppy (Poecilia reticulata) 26.613,5 72.229,2 76.960,0 130.450,3 50,5
11
Siyah hayalett balığı/ Blackghost (Apteronotus
albifrons)
11.862,1 18.117,4 14.916,0 13.005,5 (1,7)
12 Moli balığı/ Molly fish (Poecilia sphenops) 27.343,2 41.182,9 175.213,0 154.835,9 92,2
13
Myleus rubripinnis balığı/ Silver Dollar (Metynnis
argenteus)
5.359,8 5.423,3 5.256,0 6.096,3 13,9
14 Çöpçü balığı/ Corydoras (Corydoras sp) 6.770,9 16.804,0 13.365,0 11.786,2 15,7
15
Arowana balığı/ Arowana fish (Scleropages
formosus)
14.392,7 6.376,7 5.356,0 6.502,7 280,1
16 diğer 524.159,2 375.970,8 398.892,0 569.759,9 17,5
Total
1.314.798, 1.344.203, 1.767.925 1.869.533
13,7
Süs balıkları üretimi (2015 - 2018)

12. Endonezya’da balık su ürünleri ihracat-ithalat-Ticaret dengesi üretimin hacmi
(2012-17)
Mil
Ton
İhraca
t
İthalat
USD
Mil
İhracat-İthalat-Ticaret
dengesi
İhraca
t
İthalat

13. Topluluk balık
tüketimi
(Kg/Kap)
Yerli balık ihtiyacı
(Mil Ton)
Ulusal Balik Tüketimi (2012-2017)

14. Su Ürünleri Yetiştiriciliğinin Endonezya'daki Odağı ve Zorlukları
• Balık yemi (balık yemi hammaddesi)
• Anaç ve balık yavruları (Kalitesi hakkında)
• Balık ve karides hastalığı
• Altyapı
• İnsan kaynakları
• Market
• Finansman
• Hükümet Politikası

15. Endonezya'da balık ve karides yetiştiriciliğine uygulanan teknoloji
• Vannamei karidesi (L. vannamei) ve Tilapia balığı (O. niloticus) bakımı için
resirkülasyon sistemi teknoloji kullanması (RAS system).
• Kapalı kültür sistemlerinin karides, yayın balığı, tilapia ve süs balığı
yetiştiricilik kullanması.
• Tatlı ve acı su yetiştiriciliğinde biofloc teknolojisinin/Biyoyuma teknolojisi
(BFT) kullanması.
• Balık yetiştiriciliği faaliyetlerinde probiyotik ve bitkisel ilaçların (Herbal
bitkileri) uygulanması.
• İMTA (Entegre multitrofik su ürünleri yetiştiriciliği) teknolojisi ile
yetiştiriciliğin uygulanması (örnek: Karides vannamei (L. vannamei) - Yeşil
midye (Perna viridis) - Deniz yosunu (Gracillaria verucosa)).
• Balık ve deniz yosunu genetik mühendisliği uygulaması (Gynogenesis ve
monoseks/erkekleşme uygulaması)

16. Endonezya su ürünleri
projesi
• Dikenli istakoz (panulirus homarus) yetiştiriçiliği (İstakoz
yumurtlama aşaması)
• Yıldız Promfet yetiştiriçiliği (Balık fidanlığı ve yetiştirmenin
aşaması)
• Kentsel tarım projeleri (Akuaponik sistemi)
• Bioflok teknolojisi/ Biyoyumak teknolojisi (BFT)
• Minapadi sistemi projesi
• Entegre multitrofik su ürünleri yetiştiricilik projesi (örnek:
Vannamei karidesi- Yeşii midye- Deniz yozunu)
• Seçici yetiştirme projesi (selective breeding)
• Balık yemi üretiminde balık unu yerine alternatif malzemeler

17. Yoğun su ürünleri yetiştiriciliği
Sistemi

18. Açık sistem Balık havuzu (Raceway
system)
Tatlısu ve deniz balıkları yetiştiriciliğinde kafes
sistemleri

19. Bambu kafes balık
yetiştiriciliği
Mina padi sistemi

20. Sabit ağ kafes balıklar yetiştiriçiliği
Deniz yosunu yetiştiriciliği

21. Süs balıkları yetiştirciliğinde Kapalı devre
sistemleri

22. Endonezya'da ekonomik değeri olan tüketim balığı türleri
1
6 7
4
3
5
2
1
1
1
0
9
8
1. Kedi balığı
2. Tilapia balığı
3. Yayın balığı
4. Fare orfozu
balığı
5. Vaname karidesi
6. Kaplan karidesi
7. Redclaw kerevit
8. Çamur yengeci
9. Süt balığı
10. Dev gurami
balığı
11. Sazan balığı

23. Endonezya'da ekonomik değeri olan süs balığı türleri
1 3
5 7
6
4
2
12
11
10
9
8
1. Arowana balığı (Scleropages
formosus)
2. Kaplan balığı (Datniodes
microlepis)
3. Cam balığı (Chanda ranga)
4. Gökkuşağı boesemani (M.
Bosemanii)
5. Sumatra balığı (Puntius tetrazona)
6. Makrakanta balığı (Botia
macracantha)
9. İnci gurami (Trichopodus leerii)
10. Gurami öpüşme (Helostoma
temminckii)
11. Okçu balığı/ sumpit balığı (Toxotes
jaculatrix)
12. Harlequin rasbora balığı (Rasbora
heteromorpha)

24. Umut veren tatlı su balık türleri
6. Baung balığı (Mystus nemurus)
7. Belida balığı (Notopterus sp.)
8. Betutu balığı (Oxyeleotris marmorata)
9. Galah karidesi (Macrobrachium
rosenbergii)
1. Gabus balığı (Ophiocephalus
Stariatus)
2. Betok balığı (Anabas testudineus)
3. Wader cakul balığı (Puntıus
bınotatus)
4. Wader parı (Rasbora argyrotaenia)
1 2 3 4
5 6 7 8
9

25. Umut veren deniz balık türleri
1. Yıldız pomfret balığı (Pampus argenteus)
2. Deniz hıyarı (Holothuria scraba)
3. Banggai Kardınal balığı (Pterapogon kauderni)
4. Siganus balığı (Siganus sp.)
5. Deniz kulağı kabukları (Haliotis squamata ve H. Asinina)
6. Dikenli Istakoz (Panulirus ornatus)
1 2 3
5
4 6

26. Su ürünleri yetiştiriciliğinden işlenmiş ürün türleri

27. Referans
• Badan Penelitian dan Pengembangan Kelautan dan Perikanan (BPPKP). 2014.
Rekomendasi Teknologi Kelautan dan Perikanan 2014. Jakarta.
• Badan Pusat dan Statistk (BPS). 2017. Perikanan İndonesia. Jakarta.
• Dinas Kelautan dan Perikanan (DKP). Laporan Kinerja 2018. Jakarta.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 2018. The State
Of World Fisheries And Aquaculture 2018. Rome, Italy
• Kementerian Kelautan dan Perikanan (DKP). 2018. Produktivitas Perikanan
Indonesia. Jakarta.