Mercaptan removal processes

1. ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫بازيافت‬ ‫فرآيندهاي‬
Mercaptan Removal from Natural Gas
‫تدوين‬ ‫و‬ ‫تهیه‬
:
‫وطنی‬ ‫علی‬ ‫دکتر‬
‫شیمی‬ ‫مهندسی‬ ‫دانشکده‬ ‫استاد‬
‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ‫فنی‬ ‫هاي‬‫دانشکده‬ ‫پرديس‬
‫ويرايش‬
–
‫فروردين‬
1399
Friday, April 24, 2020 1

2. ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
2
Friday, April 24, 2020

3. Friday, April 24, 2020 3
‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬

4. ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
4
Friday, April 24, 2020

5. ‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
5
Friday, April 24, 2020

6. ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
6
Friday, April 24, 2020

7. ‫مركاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآيندهاي‬
Friday, April 24, 2020 7

8. ‫مرکاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآیندهای‬
‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
Friday, April 24, 2020
8

9. ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
9
Friday, April 24, 2020

10. ‫فرآیند‬
‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
Friday, April 24, 2020 10

11. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
‫ايران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
)
11
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫م‬
‫رکاپت‬
‫نفتی‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫برش‬ ‫از‬ ‫زدایی‬ ‫ان‬
(
‫بوتان‬ ‫و‬ ‫پروپان‬
)
DMD
‫شرح‬
:
ً‫ا‬‫عموم‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫هاي‬‫پاالیشگاه‬ ‫در‬ ‫تولیدي‬ ‫نفتی‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫برش‬ ‫اینكه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫داراي‬
H2S
‫و‬ ‫بودن‬ ‫سمی‬ ‫و‬ ‫خوردگی‬ ‫مشكل‬ ‫حل‬ ‫جهت‬ ‫لذا‬ ،‫باشد‬ ‫می‬ ‫مرکاپتان‬ ‫و‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫ضروري‬ ‫ترکیبات‬ ‫این‬ ‫حذف‬ ‫آنها‬ ‫دهنده‬ ‫آزار‬ ‫بوي‬
.
‫سال‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬ ،‫واقعیت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
1380
‫به‬ ‫اقدام‬ ‫جدي‬ ‫طور‬‫به‬
‫طرح‬ ‫تدوین‬
DMD (Demercaptanization of Distillate
)
‫دانش‬ ‫تهیه‬ ‫براي‬
‫است‬ ‫نموده‬ ‫خصوص‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫الزم‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫هاي‬‫ساخت‬ ‫زیر‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫فنی‬
.
‫و‬ ‫پروپان‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫واحدهاي‬ ‫طراحی‬ ‫براي‬ ‫طرح‬ ‫این‬ ‫نتایج‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫هدف‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫هموژن‬ ‫کاتالیست‬ ‫و‬ ‫کاستیك‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫نفتا‬ ‫و‬ ‫بوتان‬
.
‫است‬ ‫بوده‬ ‫هموژن‬ ‫كاتاليست‬ ‫و‬ ‫كاستيك‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫نفتا‬ ‫و‬ ‫بوتان‬ ‫و‬ ‫پروپان‬ ‫سازي‬ ‫شيرين‬ ‫واحدهاي‬ ‫طراحي‬ ‫براي‬ ‫طرح‬ ‫اين‬ ‫نتايج‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ،‫هدف‬
.

12. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
‫ايران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
)
12
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫مگاپروژه‬
:
‫سبك‬ ‫نفتی‬ ‫هاي‬‫برش‬ ‫کلیه‬ ‫براي‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬ ‫تر‬‫دقیق‬ ‫طور‬‫به‬ ‫یا‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫فرآیند‬
‫گردد‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫پتروشیمی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫هاي‬‫پاالیشگاه‬ ‫در‬ ‫تولیدي‬
.
‫دارد‬ ‫کاربرد‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫صنایع‬ ‫از‬ ‫اي‬‫گسترده‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫بنابراین‬
.
‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
‫ایران‬
‫داراي‬ ‫اکنون‬
3
‫مجتمع‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫صنعتی‬ ‫رفرنس‬
‫باشد‬‫می‬ ‫خارگ‬ ‫پتروشیمی‬
.

13. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
‫ايران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
)
13
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫سازي‬ ‫بومی‬
:
‫و‬ ‫تخصصی‬ ‫آزمایشگاه‬ ‫شامل‬ ‫الزم‬ ‫هاي‬‫ساخت‬ ‫زیر‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ ‫طرح‬ ‫این‬ ‫در‬
Set up
‫در‬
‫شد‬ ‫اندازي‬ ‫راه‬ ‫و‬ ‫ساخته‬ ‫پایلوت‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫بنچ‬ ‫مقیاس‬
.
‫پذیرفت‬ ‫صورت‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫تجمیع‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫انجام‬ ‫پایلوتی‬ ‫و‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫هاي‬‫تست‬
.
‫صنعتی‬ ‫واحد‬ ‫طراحی‬ ‫اولین‬ ،‫پتروشیمی‬ ‫و‬ ‫گاز‬ ،‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫مدیران‬ ‫حمایت‬ ‫با‬
DMD
‫قرارداد‬ ‫طی‬
EP
‫شد‬ ‫احداث‬ ‫خارگ‬ ‫پتروشیمی‬ ‫مجتمع‬ ‫با‬
.
‫پروپان‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫طراحی‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫هدف‬
(
500
‫روز‬ ‫در‬ ‫تن‬
)
‫بوتان‬ ،
(
500
‫روز‬ ‫در‬ ‫تن‬
)
‫نفتا‬ ‫و‬،
(
4000
‫روز‬ ‫در‬ ‫بشكه‬
)
‫واحد‬ ‫یك‬ ‫داراي‬ ً‫ا‬‫مشترک‬ ‫واحد‬ ‫سه‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بوده‬
‫باشد‬‫می‬ ‫کاستیك‬ ‫بازیابی‬
.
‫سال‬ ‫اردیبهشت‬ ‫در‬ ‫واحدها‬ ‫این‬ ‫اندازي‬ ‫راه‬
1388
‫انجام‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬ ‫توسط‬
‫باشند‬‫می‬ ‫کار‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫وقفه‬ ‫بی‬ ‫تاکنون‬ ‫و‬ ‫گرفت‬
.

14. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
‫ايران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
)
14
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫سازي‬ ‫تجاري‬
:
‫سه‬ ‫ساخت‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫طرح‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نفت‬ ‫فرآورش‬ ‫و‬ ‫پاالیش‬ ‫هاي‬‫فناوري‬ ‫توسعه‬ ‫پژوهشكده‬
‫ذیل‬ ‫صنعتی‬ ‫واحدهاي‬ ‫براي‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ‫انجام‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ‫خارگ‬ ‫پتروشیمی‬ ‫در‬ ‫واحد‬
‫است‬ ‫نموده‬
:
‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫واحد‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ‫انجام‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫ارئه‬
LPG
‫پارس‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫براي‬
‫براي‬ ‫نفتا‬ ‫و‬ ‫بوتان‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫واحدهاي‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ‫انجام‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫ارئه‬
‫بیدبلند‬ ‫پاالیشگاه‬
II
‫ار‬
‫ا‬
‫فاز‬ ‫براي‬ ‫بوتان‬ ‫و‬ ‫پروپان‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫واحدهاي‬ ‫پایه‬ ‫طراحی‬ ‫انجام‬ ‫و‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫ئه‬
14
‫جنوبی‬ ‫پارس‬

15. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
‫ايران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
)
15
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫اقتصادي‬ ‫توجیه‬
:
‫خریداري‬ ‫کشور‬ ‫خارج‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫برش‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫واحدهاي‬ ‫لیسانس‬ ‫تاکنون‬
‫شد‬‫می‬
.
‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬ ‫در‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫سازي‬ ‫بومی‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫فنی‬ ‫دانش‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬‫به‬ ‫اکنون‬
‫رقباي‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫دانش‬ ‫این‬ ‫بودن‬ ‫تر‬‫ارزان‬ ‫دلیل‬‫به‬ ،‫ارزي‬ ‫جویی‬ ‫صرفه‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫نفت‬
‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫کشور‬ ‫صنایع‬ ‫مدیران‬ ‫کلیه‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫آن‬ ‫اقتصادي‬ ‫پذیري‬ ‫توجیه‬ ،‫خارجی‬
‫است‬
.

16. ‫هاي‬‫پروژه‬
DMD
‫ایران‬ ‫در‬ ‫اقدام‬ ‫دست‬ ‫در‬
‫است‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫واحدها‬ ‫این‬ ‫ظرفیت‬
:

‫نفتا‬ ‫گوگردزدایی‬ ‫واحد‬
:
4000
‫روز‬ ‫در‬ ‫بشكه‬

‫پروپان‬ ‫گوگردزدایی‬ ‫واحد‬
:
500
‫روز‬ ‫در‬ ‫تن‬

‫بوتان‬ ‫گوگردزدایی‬ ‫واحد‬
:
500
‫روز‬ ‫در‬ ‫تن‬

‫حدود‬ ‫واحدها‬ ‫خوراك‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫سولفور‬ ‫میزان‬
ppm
1000
‫است‬

‫از‬ ‫کمتر‬ ‫به‬ ‫مرکاپتان‬ ‫میزان‬ ‫رود‬ ‫می‬ ‫انتظار‬ ، ‫زدایی‬ ‫گوگرد‬ ‫از‬ ‫بعد‬
ppm
5
‫میزان‬ ‫و‬
‫به‬ ‫بوتان‬ ‫و‬ ‫پروپان‬ ‫گوگردزدایی‬ ‫واحدهاي‬ ‫در‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬
ppm
50
‫واحد‬ ‫در‬ ‫و‬
‫به‬ ‫نفتا‬ ‫گوگردزدایی‬
ppm
35
‫برسد‬
.
Friday, April 24, 2020 16

17. 17
Friday, April 24, 2020
DMD ،(Demercaptanization of Distillate
‫ترش‬ ‫گاز‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫فرآیند‬ ‫یك‬

18. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
‫ضرورت‬
‫از‬ ‫استفاده‬
‫مراکس‬ ‫فرایند‬
:
‫کاهش‬ ‫براي‬ ‫فسیلی‬ ‫هاي‬‫سوخت‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫قوانین‬ ‫اخیر‬ ‫دهه‬ ‫در‬
‫مصرف‬ ‫براي‬ ‫ها‬‫سوخت‬ ‫این‬ ‫خصوصیات‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫شدیدتر‬ ‫بسیار‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬
‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫را‬ ‫آلودگی‬ ‫حداقل‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫اي‬‫گونه‬ ‫به‬
.
‫میزان‬ ‫به‬ ‫مصرفی‬ ‫سوخت‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گوگرد‬ ‫استاندارد‬ ‫حد‬ ‫ژاپن‬ ‫و‬ ‫اروپا‬ ‫در‬
ppm
10
‫باشد‬ ‫می‬ ‫وزنی‬
.
‫سال‬ ‫در‬ ‫متحده‬ ‫ایاالت‬
2006
‫از‬ ‫کمتر‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫استاندارد‬ ‫این‬
ppm
30
‫تعیین‬ ‫وزنی‬
‫است‬ ‫نموده‬
.
‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫خاص‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫فسیلی‬ ‫هاي‬‫سوخت‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گوگردي‬ ‫ترکیبات‬ ‫عمده‬
‫شكل‬ ‫به‬
H2S
‫باشد‬ ‫می‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫و‬
.
H2S
‫نمود‬ ‫جدا‬ ‫آمینی‬ ‫معمول‬ ‫روش‬ ‫توسط‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬ ‫حدي‬ ‫تا‬ ‫و‬
.
‫ها‬‫ن‬‫پتا‬‫مرکا‬ ‫حذف‬ ‫براي‬ ‫تكمیلی‬ ‫فرآیندي‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫لزوم‬ ‫استانداردها‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫اما‬
‫نماید‬ ‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫موجود‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬ ‫کاهش‬ ‫براي‬
.
18
Friday, April 24, 2020

19. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
‫ضرورت‬
‫از‬ ‫استفاده‬
‫مراکس‬ ‫فرایند‬
:
19
Friday, April 24, 2020
‫است‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ،‫فرآیند‬ ‫این‬
‫مشابه‬ ‫هاي‬‫شكل‬ ‫به‬ ‫فسیلی‬ ‫هاي‬‫سوخت‬ ‫همه‬ ‫براي‬ ‫که‬
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬
.
‫در‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫استانداردهاي‬ ‫به‬ ‫سوخت‬ ‫کیفیت‬ ‫رساندن‬ ‫براي‬ ‫ها‬‫پاالیشگاه‬ ‫حال‬ ‫به‬ ‫تا‬
‫هم‬ ‫و‬ ‫کردند‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬ ،‫گوگرد‬ ‫میزان‬ ‫مورد‬
‫استفاده‬ ‫نیز‬ ‫اکنون‬
‫کنند‬ ‫می‬
.
‫فرآیند‬ ‫به‬ ‫ها‬‫پاالیشگاه‬ ‫برخی‬ ‫اخیرا‬
hydro treating
‫اند‬ ‫آورده‬ ‫روي‬
.
‫قرن‬ ‫در‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫می‬ ‫اما‬
21
‫براي‬ ‫فرآیند‬ ‫ترین‬ ‫هزینه‬ ‫کم‬ ‫و‬ ‫بهترین‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ،
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫گوگرد‬ ‫حذف‬
.

20. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
20
Friday, April 24, 2020
‫هیدروكربن‬ ‫در‬ ‫گوگردي‬ ‫تركیبات‬ ‫و‬ ‫مراكس‬ ‫فرآيند‬ ‫كلیات‬
‫ها‬
‫حدود‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫پیشتاز‬ ‫شكل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فرآیندي‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬
50
‫فرآیندي‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫پیش‬ ‫سال‬
‫گرفته‬ ‫کار‬‫به‬ ‫اقتصادي‬ ‫مناسب‬ ‫توجیه‬ ‫با‬
‫می‬
‫شود‬
.
‫است‬ ‫یكسان‬ ‫متنوع‬ ‫هاي‬ ‫خوراك‬ ‫براي‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫کلی‬ ‫اصول‬
.
‫شرکت‬ ‫اختصاصی‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬
UOP
‫سبك‬ ‫هاي‬‫برش‬ ،‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫شیمیایی‬ ‫تصفیه‬ ‫براي‬ ‫که‬ ‫است‬
‫به‬ ‫آنها‬ ‫تبدیل‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫حذف‬ ‫براي‬ ‫تقطیر‬ ‫میان‬ ‫تا‬
‫سولفید‬ ‫دي‬
‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬
‫گیرد‬‫می‬
.
‫سال‬ ‫تا‬
1975
‫از‬ ‫بیش‬
1000
‫و‬ ‫عملیاتی‬ ‫هزینه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫کار‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫مراکس‬ ‫واحد‬
‫است‬ ‫بوده‬ ‫بخش‬ ‫نتیجه‬ ‫و‬ ‫موثر‬ ‫بسیار‬ ‫فرآیندي‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کم‬ ‫آنها‬ ‫تعمیراتی‬
.
‫به‬ ‫آنها‬ ‫تبدیل‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫کردن‬ ‫جدا‬ ‫براي‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فرآیندي‬ ‫مراکس‬
‫سولفید‬ ‫دي‬
‫حضور‬ ‫در‬
‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫و‬ ‫سود‬
‫رود‬ ‫می‬ ‫کار‬‫به‬
.

21. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
21
Friday, April 24, 2020
‫هیدروكربن‬ ‫در‬ ‫گوگردي‬ ‫تركیبات‬ ‫و‬ ‫مراكس‬ ‫فرآيند‬ ‫كلیات‬
‫ها‬
‫با‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬
‫پایین‬ ‫مولكولی‬ ‫جرم‬
‫محلولند‬ ‫سود‬ ‫در‬
.
‫آبی‬ ‫فاز‬ ‫به‬ ‫آلی‬ ‫فاز‬ ‫از‬ ‫مرکاپتان‬ ‫انتقال‬ ‫عمل‬
(
‫سود‬
)
‫را‬
‫استخراج‬
‫نامند‬ ‫می‬
.
‫به‬ ‫سود‬ ‫فاز‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫منتقل‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬
‫مرکاپتاید‬ ‫سدیم‬
‫شده‬ ‫تبدیل‬
‫در‬ ‫مرکاپتاید‬ ‫سدیم‬ ‫و‬
‫اکسیژن‬ ‫حضور‬
(
‫هوا‬
)
‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫و‬
‫به‬ ،
‫سولفید‬ ‫دي‬
‫گردد‬‫می‬ ‫تبدیل‬
.

22. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
22
Friday, April 24, 2020
‫كلی‬ ‫انفعال‬ ‫و‬ ‫فعل‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬‫به‬
:
RSH+1/4 O2 1/2 RSSR +1/2 H2O (1)
‫مراکس‬ ‫واکنش‬ ‫کاتالیست‬
‫آهن‬ ‫گروه‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬
(
‫کبالت‬ ‫سولفونات‬ ‫و‬ ‫سدیم‬ ‫هاي‬‫نمك‬
)
‫باشد‬‫می‬
.
‫کاتالیست‬ ‫این‬
‫و‬ ‫هوا‬ ‫اکسیژن‬ ‫وسیله‬‫به‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫مستقیم‬ ‫اکسیداسیون‬
‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬
‫و‬ ‫تسریع‬ ‫را‬
‫سازد‬ ‫می‬ ‫پذیر‬ ‫امكان‬ ‫صنعتی‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬
.
‫فعال‬ ‫کربن‬ ،‫مراکس‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬
(Activated Carbon)
‫باشد‬‫می‬ ‫واکنش‬ ‫کاتالیست‬ ‫نیز‬
.
‫باعث‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫استخراج‬
‫گوگرد‬ ‫کل‬ ‫میزان‬ ‫آمدن‬ ‫پایین‬
‫گردد‬‫می‬
.
(
‫مجاز‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬ ‫درصد‬ ‫به‬ ‫توجه‬
)
‫مایع‬ ‫سازي‬ ‫شیرین‬ ‫فرآیند‬ ‫در‬
–
‫مایع‬
(Liquid-Liquid Sweetening)
‫به‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬
‫سولفید‬ ‫دي‬
‫شده‬ ‫تبدیل‬
‫و‬
‫کند‬ ‫نمی‬ ‫تغییر‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬ ‫میزان‬
.
‫هیدروكربن‬ ‫در‬ ‫گوگردي‬ ‫تركیبات‬ ‫و‬ ‫مراكس‬ ‫فرآيند‬ ‫كلیات‬
‫ها‬

23. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
23
Friday, April 24, 2020
‫درهیدروكربن‬ ‫گوگردي‬ ‫تركیبات‬
‫مركاپتان‬ ‫خواص‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫ها‬
1
-
‫ها‬‫مركاپتان‬
(Mercaptans)
:
‫صورت‬‫به‬ ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫عمومی‬ ‫فرمول‬
RSH
،‫است‬
R
‫آلی‬ ‫بنیان‬
‫باشد‬‫می‬ ‫خطی‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫مركاپتان‬
.
‫نمود‬ ‫اشاره‬ ‫مركاپتان‬ ‫دودسیل‬ ‫و‬ ‫مركاپتان‬ ‫متیل‬ ‫به‬ ‫توان‬‫می‬ ‫مثال‬ ‫براي‬
.
‫نمايند‬‫می‬ ‫ايجاد‬ ‫برش‬ ‫در‬ ‫بد‬ ‫بوي‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫خوردگی‬ ‫خصوصیات‬ ‫ها‬‫مركاپتان‬
.
2
-
‫سولفیدها‬ ‫دي‬
(Disulfides)
:
‫صورت‬‫به‬ ‫سولفیدها‬ ‫دي‬ ‫عمومی‬ ‫فرمول‬
RSSR
‫باشد‬ ‫می‬
.
‫ندارند‬ ‫ها‬‫مركاپتان‬ ‫همچون‬ ‫خورندگی‬ ‫خاصیت‬ ‫و‬ ‫بد‬ ‫بوي‬ ‫سولفیدها‬ ‫دي‬
.
3
-
‫سولفیدها‬
(Sulfides)
:
‫صورت‬‫به‬ ‫سولفیدها‬ ‫عمومی‬ ‫فرمول‬
RSR
‫باشد‬ ‫می‬
.
4
-
‫گوگرد‬ ‫حلقوي‬ ‫تركیبات‬
5
-
‫ها‬‫تیوفن‬
(
(Thiophenes
6
-
‫ها‬‫بنزوتیوفن‬
(Benzothiophenes)
:
‫فرمول‬ ‫به‬ ‫شیمیايی‬ ‫ماده‬
C
8
H
6
S
‫است‬
.

24. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
24
Friday, April 24, 2020
‫جدول‬
1
:
‫مركاپتان‬ ‫فیزيكی‬ ‫خصوصیات‬
‫ها‬

25. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
25
Friday, April 24, 2020
‫مر‬ ‫تاريخچه‬
‫كا‬
‫برش‬ ‫از‬ ‫زدايی‬ ‫پتان‬
‫نفتی‬ ‫هاي‬

‫خ‬ ‫نفت‬ ‫تولید‬
‫ا‬
‫مرکاپتان‬ ‫حاوي‬ ‫گازي‬ ‫میعانات‬ ‫و‬ ‫م‬
‫است‬ ‫افزایش‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫ها‬
.

، ‫روسیه‬ ‫در‬ ‫گوگرد‬ ‫باالي‬ ‫محتوي‬ ‫با‬ ‫نفتی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫عظیمی‬ ‫بخش‬
‫آ‬
‫قطر‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ، ‫شمال‬ ‫دریاي‬ ،‫مریكا‬
‫دارند‬ ‫وجود‬
.

‫برش‬ ‫اصلی‬ ‫ویژگی‬
‫هیدرو‬ ‫زنجیره‬ ‫در‬ ‫گوگرد‬ ‫وجود‬ ‫مرکاپتان‬ ‫حاوي‬ ‫هاي‬
‫ک‬
‫می‬ ‫ربنی‬
‫باشد‬
.

‫گروه‬
‫مرکاپتان‬ ‫مختلف‬ ‫هاي‬
‫سمی‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫آنها‬ ‫فرارترین‬ ‫و‬ ‫ترین‬
(
‫مولكولی‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫مرکاپتان‬ ‫اتیل‬ ‫و‬ ‫متیل‬
‫کم‬
)
‫مرکاپتان‬ ‫تا‬
‫سنگین‬ ‫هاي‬
(
‫هیدرو‬ ‫زنجیره‬ ‫با‬
‫ک‬
‫دار‬ ‫شاخه‬ ‫ربنی‬
)
‫می‬
‫باشند‬
.

26. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
26
Friday, April 24, 2020

‫مرکاپتان‬ ‫و‬ ‫هیدروژن‬ ‫سولفید‬
‫سبك‬ ‫هاي‬
C1-C3
،
‫بر‬ ‫و‬ ‫برودار‬ ، ‫فررار‬ ‫و‬ ‫سمی‬
‫ه‬
‫خورنرده‬ ‫شردت‬
‫می‬
‫باشند‬
.

‫برش‬ ‫پاالیش‬ ‫فرایندهاي‬ ‫طی‬ ‫در‬
‫پساب‬ ،‫مرکاپتان‬ ‫حاوي‬ ‫هاي‬
‫تولیرد‬ ‫سرمی‬ ‫گوگردي‬ ‫قلیایی‬ ‫هاي‬
‫می‬
‫شوند‬
.

‫برش‬ ‫این‬ ‫پاالیش‬ ‫و‬ ‫سازي‬ ‫ذخیره‬ ،‫انتقال‬ ،‫تولید‬
‫مشركالت‬ ‫و‬ ‫مسایل‬ ‫داراي‬ ‫ها‬
‫ّراور‬‫ن‬‫ف‬
‫زیسرت‬ ‫و‬ ‫ي‬
‫می‬ ‫جدي‬ ‫محیطی‬
‫باشد‬
.

27. ‫حذ‬
‫ف‬
‫خوراك‬ ‫از‬ ‫مرکاپتان‬
LPG
‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫تولید‬ ‫و‬
Friday, April 24, 2020 27

28. ‫فرآیند‬
‫از‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
LPG
‫مراکس‬ ‫واحد‬ ،
Friday, April 24, 2020 28

29. ‫فرآیند‬
‫از‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
LPG
‫مراکس‬ ‫واحد‬ ،
Friday, April 24, 2020 29

30. ‫فرآیند‬
‫از‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
LPG
‫مراکس‬ ‫واحد‬ ،
Friday, April 24, 2020 30

31. ‫فرآیند‬
‫جت‬ ‫سوخت‬ ‫از‬ ‫مراکس‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
Friday, April 24, 2020 31

32. ‫فرآیند‬
‫جت‬ ‫سوخت‬ ‫از‬ ‫مراکس‬ ‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
Friday, April 24, 2020 32

33. ‫ترش‬ ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مرکاپتان‬ ‫و‬ ‫گوگرد‬ ‫حذف‬ ‫فرآیند‬
Friday, April 24, 2020 33

34. ‫فرآیند‬
‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
‫مراکس‬
‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫از‬
Friday, April 24, 2020 34

35. ‫مراكس‬ ‫فرآيند‬
(Merox Process)
‫هاي‬‫هیدروكربن‬ ‫در‬
‫گازي‬
‫واكنش‬ ‫سرعت‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫تسریع‬ ‫زیر‬ ‫عوامل‬ ‫با‬
:

1
-
‫سامانه‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫افزایش‬

2
-
‫هوا‬ ‫مقدار‬ ‫افزایش‬

3
-
‫تماس‬ ‫و‬ ‫اختالط‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬

4
-
‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫غلظت‬ ‫افزایش‬
‫است‬ ‫مطرح‬ ‫مراکس‬ ‫براي‬ ‫فرآیند‬ ‫نوع‬ ‫دو‬
.
:
‫کردن‬ ‫شیرین‬
(Sweetening)
‫استخراج‬
(Extraction)
Friday, April 24, 2020
35

36. ‫مركاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآيندهاي‬
‫کردن‬ ‫شیرین‬
(Sweetening)
‫استخراج‬ ‫و‬
(Extraction)
‫فرآيند‬
‫شیرين‬
‫كردن‬
‫با‬
‫مراكس‬
: (Merox Sweetening Process)
‫شیرین‬
‫سازي‬
‫گاز‬
‫ترش‬
‫داراي‬
‫مرکاپتان‬
‫فرآیندي‬
‫است‬
‫که‬
‫در‬
‫آن‬
‫تبدیل‬
‫مرکاپتان‬
‫موجود‬
‫در‬
‫هیدروکربن‬
‫به‬
‫دي‬
‫سولفید‬
‫روي‬
‫داده‬
‫اما‬
‫کل‬
‫گوگرد‬
‫موجود‬
‫در‬
‫برش‬
‫کاهش‬
‫پیدا‬
‫نمی‬
‫کند‬
.
‫در‬
‫شیرین‬
‫کردن‬
‫کاهش‬
‫در‬
‫میزان‬
‫گوگرد‬
‫روي‬
‫نمی‬
‫دهد‬
‫بلكه‬
‫فقط‬
‫ترکیبات‬
‫گوگردي‬
‫به‬
‫یكدیگر‬
‫تبدیل‬
‫می‬
‫شوند‬
.
‫شیرین‬
‫کردن‬
‫را‬
ً‫ال‬‫معمو‬
‫با‬
‫استخراج‬
‫در‬
‫نظر‬
‫می‬
‫گیرند‬
.
‫دو‬
‫روش‬
‫براي‬
‫فرایند‬
‫شیرین‬
‫سازي‬
‫به‬
‫کار‬
‫برده‬
‫می‬
‫شود‬
:
.1
‫شیرین‬
‫کردن‬
‫بستر‬
‫ثابت‬
Solid Bed Sweetening)
)
.2
‫شیرین‬
‫کردن‬
‫مایع‬
–
‫مایع‬
(Liquid-Liquid Sweetening
Friday, April 24, 2020 36

37. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
37
Friday, April 24, 2020
‫باشد‬ ‫می‬ ‫جامد‬ ‫فعال‬ ‫کربن‬ ‫پایه‬ ‫روي‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ،‫بسترثابت‬
.
‫ترش‬ ‫گاز‬ ‫کردن‬ ‫شیرین‬ ‫براي‬ ‫جامد‬ ‫بستر‬ ‫راکتور‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫واحد‬ ‫در‬
‫هوا‬ ‫با‬ ‫هیدروکربن‬ ،‫رود‬ ‫می‬ ‫کار‬‫به‬
‫بستر‬ ‫باالي‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫مخلوط‬
‫نیز‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫سرازیر‬ ‫پایین‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫کاتالیست‬
‫اشباع‬
‫گردد‬ ‫می‬
.

38. ‫گاز‬ ‫از‬ ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫فرايند‬
‫طبیعی‬
(
MEROX
)
38
Friday, April 24, 2020

39. ‫احیا‬ ‫عملیات‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫اشباع‬ ‫روز‬ ‫ده‬ ‫تا‬ ‫یك‬ ‫فاصله‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫کاتالیست‬
‫انجام‬ ‫بستر‬ ‫روي‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫کردن‬ ‫پمپ‬ ‫با‬ ‫عمل‬ ‫این‬ ‫که‬ ،‫شود‬ ‫انجام‬ ‫آن‬ ‫روي‬
‫گردد‬‫می‬
.
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫هیدروکربن‬ ‫خوراك‬ ‫در‬ ‫خللی‬ ‫هیچگونه‬ ‫بدون‬ ‫مرحله‬ ‫این‬
.
‫عمل‬ ‫خوراك‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کم‬ ‫مواد‬ ‫جاذب‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫حامل‬ ‫جامد‬
،‫باشند‬ ‫دار‬ ‫نیتروژن‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫نفتینیك‬ ‫اسید‬ ،‫فنل‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫مواد‬ ‫این‬ ‫که‬ ،‫نماید‬‫می‬
‫باشند‬ ‫نیز‬ ‫باال‬ ‫جوش‬ ‫نقطه‬ ‫با‬ ‫هیدروکربورها‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫حتی‬ ‫یا‬
.
‫مراكس‬ ‫ثابت‬ ‫بستر‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
:(Solid Bed Sweetening)
39
Friday, April 24, 2020

40. ‫به‬ ‫مرکاپتان‬ ‫تبدیل‬ ‫در‬ ‫کاتالیست‬ ‫عملكرد‬ ‫و‬ ‫فعالیت‬ ‫بر‬ ‫مكانیكی‬ ‫تاثیر‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫مواد‬ ‫این‬
‫شوند‬ ‫می‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬
.
‫شده‬ ‫بستر‬ ‫روي‬ ‫از‬ ‫مواد‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫شستشوي‬ ‫باعث‬ ‫نماید‬ ‫گردش‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫زمانی‬
‫واحد‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زمانی‬ ‫واین‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫تیره‬ ‫اي‬ ‫قهوه‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫رنگ‬ ‫و‬
‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫دیگر‬ ‫هاي‬‫قسمت‬ ‫در‬ ‫یا‬ ،‫گردیده‬ ‫تخلیه‬ ‫مراکس‬
.
‫هیدوژن‬ ‫سولفید‬ ‫جداسازي‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫مصرف‬ ‫سود‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫مثال‬ ‫براي‬
(H2S)
‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫مختلف‬ ‫هاي‬‫ن‬‫جریا‬ ‫از‬
.
‫کاتالیست‬ ‫کردن‬ ‫اشباع‬ ‫براي‬ ‫مرتبه‬ ‫دو‬ ‫باید‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫عملی‬ ‫کاربرد‬
‫گردد‬ ‫تخلیه‬ ‫سامانه‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫برده‬ ‫بكار‬
.
‫دیگري‬ ‫سرویس‬ ‫در‬ ‫دوباره‬ ‫اگر‬ ‫حتی‬ ‫را‬ ‫باالیی‬ ‫هزینه‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫کم‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫سود‬ ‫حجم‬
‫ندارد‬ ،‫نشود‬ ‫استفاده‬
.
‫مراكس‬ ‫ثابت‬ ‫بستر‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
:(Solid Bed Sweetening)
40
Friday, April 24, 2020

41. ‫مركاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآيندهاي‬
‫مراكس‬ ‫فرآيند‬
(Merox Process)
‫مايع‬ ‫هاي‬‫هیدروكربن‬ ‫در‬
‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫زیر‬ ‫دالیل‬ ‫به‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫در‬ ‫وجودشان‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫اسیدي‬ ‫خاصیت‬ ‫داراي‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬
‫است‬ ‫تحمل‬
:
1
-
‫هستند‬ ‫بو‬ ‫بد‬ ‫بسیار‬
.
2
-
‫شود‬ ‫می‬ ‫تجهیزات‬ ‫خوردگی‬ ‫باعث‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫محصوالت‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫وجود‬
3
-
‫کنند‬‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫مشكالت‬
.
‫به‬ ‫آنها‬ ‫تبدیل‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫کردن‬ ‫جدا‬ ‫منظور‬‫به‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬
‫سولفیدها‬ ‫دي‬
‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬
‫آنها‬ ‫نهایی‬ ‫جوش‬ ‫نقطه‬ ‫که‬ ‫نفتی‬ ‫مواد‬ ‫شستشوي‬ ‫براي‬ ‫مناسب‬ ‫شرایط‬ ‫تحت‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫موارد‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گرفته‬
‫محدوده‬ ‫در‬
C
˚
343
–
315
‫شود‬‫می‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫است‬
.
‫به‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫اکسیداسیون‬ ‫براي‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫قابلیت‬ ‫و‬ ‫توانایی‬ ‫براساس‬ ‫فرآیند‬
‫سولفید‬ ‫دي‬
‫با‬
‫باشد‬ ‫می‬ ‫اکسیژن‬ ‫منبع‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫هوا‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
.
‫باشد‬ ‫می‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫کلی‬ ‫واکنش‬
:
4 RSH + O2  2 RSSR + 2 H2O (1)
41
Friday, April 24, 2020

42. ‫مركاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآيندهاي‬
‫مراكس‬ ‫فرآيند‬
(Merox Process)
‫مايع‬ ‫هاي‬‫هیدروكربن‬ ‫در‬
‫انجام‬ ‫پتاسیم‬ ‫یا‬ ‫سدیم‬ ‫نظیرهیدروکسید‬ ‫آبی‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫حضور‬ ‫در‬ ‫اکسیداسیون‬
‫گردد‬ ‫می‬
.
‫باشد‬ ‫می‬ ‫مرکاپتان‬ ‫استخراج‬ ‫عامل‬ ‫سدیم‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬
.
‫محلول‬ ‫در‬ ‫هستند‬ ‫کمتري‬ ‫مولكولی‬ ‫وزن‬ ‫داراي‬ ‫که‬ ‫دسته‬ ‫آن‬ ً‫ا‬‫مخصوص‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬
‫که‬ ‫هایی‬‫مرکاپتان‬ ‫است‬ ‫قادر‬ ‫محلولی‬ ‫چنین‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫راحتی‬‫به‬ ‫سود‬ ‫قلیایی‬
‫دارند‬ ‫بنزین‬ ‫حدود‬ ‫در‬ ‫جوشی‬ ‫نقطه‬
‫نماید‬ ‫استخراج‬ ‫را‬
.
‫است‬ ‫زیر‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫سود‬ ‫با‬ ‫مرکاپتان‬ ‫واکنش‬
.
RSH + NaOH NaSR + H2O (2)
‫باشد‬ ‫می‬ ‫طرفه‬ ‫دو‬ ‫باال‬ ‫واکنش‬
.
Friday, April 24, 2020 42

43. ‫مركاپتان‬ ‫حذف‬ ‫فرآيندهاي‬
‫مراكس‬ ‫فرآيند‬
(Merox Process)
‫مايع‬ ‫هاي‬‫هیدروكربن‬ ‫در‬
NaSR+1/4 O2+1/2 H2O NaOH+ ½ RSSR (3)
‫به‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫نامحلول‬ ‫سود‬ ‫محلول‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫واکنش‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تشكیل‬ ‫سولفیدهاي‬ ‫دي‬
‫از‬ ‫مرکاپتان‬ ‫استخراج‬ ‫براي‬ ً‫ا‬‫مجدد‬ ‫سود‬ ‫بنابراین‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫جدا‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫سهولت‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫استفاده‬ ‫قابل‬ ‫فرآیند‬ ‫هیدروکربن‬ ‫خوراك‬
.
‫است‬ ‫طرفه‬ ‫یك‬ ‫واکنش‬ ‫این‬
.
‫مرکاپتان‬ ‫ساختمان‬ ‫و‬ ‫مولكولی‬ ‫جرم‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫تئوري‬ ‫نظر‬ ‫نقطه‬ ‫از‬ ‫الزم‬ ‫اکسیژن‬ ‫مقدار‬
‫باشد‬ ‫می‬
.
Friday, April 24, 2020 43

44. DMD

‫فرآیند‬
DMD
‫برش‬ ‫از‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬ ،
‫می‬ ‫نفتی‬ ‫هاي‬
‫باشد‬
.

‫مرکاپتان‬ ،‫کاستیك‬ ‫محلول‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫فرایند‬ ‫این‬ ‫در‬
‫همرراه‬ ‫بره‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬
COS
،
H2S
‫و‬
CS2
‫از‬
‫مرکاپتان‬ ‫و‬ ‫حذف‬ ‫نفتی‬ ‫برش‬
‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫سولفیدها‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫فعال‬ ‫و‬ ‫خورنده‬ ‫سنگین‬ ‫هاي‬
‫شوند‬
.

‫ازکاتالیست‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫صنعتی‬ ‫واحد‬ ‫اولین‬
IVKAZ
‫در‬ ،‫شرده‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬ ‫پنتان‬ ‫نرمال‬ ‫از‬ ،
‫سال‬ ‫در‬ ‫روسیه‬
1974
‫شد‬ ‫اندازي‬ ‫راه‬
‫است‬ ‫ه‬
.
Friday, April 24, 2020
44

45. ‫فرايند‬ ‫مزاياي‬
DMD
‫فرایند‬
DMD
‫ترکیب‬ ‫چهار‬ ‫از‬ ‫خوراك‬ ‫تخلیص‬ ‫و‬ ‫تصفیه‬ ‫به‬ ‫قادر‬
‫گوگردي‬
H2S
+RSH+COS+CS2)
)
‫است‬ ‫اول‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
.
‫براي‬
‫حذف‬
CS2
‫و‬
COS
‫افزودنی‬ ‫از‬
‫استخراج‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫خاصی‬ ‫هاي‬
‫استفاده‬
‫می‬
‫شود‬
.
‫فرایند‬
DMD
‫فرایند‬ ‫مبناي‬ ‫بر‬
Serox
‫مصرف‬ ‫واحد‬ ‫یك‬
alkaline water sulfur
‫دارد‬
.

‫فرایند‬
Serox
‫سمی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫خنثی‬ ‫هاي‬ ‫نمك‬ ‫به‬ ‫سمی‬ ‫سدیم‬ ‫سولفید‬ ‫تبدیل‬ ‫به‬ ‫قادر‬
‫است‬ ‫سدیم‬ ‫سولفات‬ ‫تیو‬ ‫و‬ ‫سولفات‬
.
Friday, April 24, 2020 45

46. 
– 4
‫فرایند‬
DMD
‫واحد‬ ‫با‬ ‫همراه‬
Serox
‫ب‬
‫ه‬
‫توانایی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اي‬ ‫مجموعه‬ ‫عنوان‬
‫پساب‬ ‫تولید‬ ‫بدون‬ ، ‫سمی‬ ‫گوگردي‬ ‫ترکیبات‬ ‫از‬ ‫سبك‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫خوراك‬ ‫تصفیه‬
‫دارد‬ ‫را‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫خطرات‬ ‫بدون‬ ‫و‬ ‫خطرناك‬
.

– 5
‫فرایند‬ ‫هزینه‬
DMD
‫است‬ ‫کمتر‬ ‫مشابه‬ ‫فرایندهاي‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬
،
‫هم‬
‫چنین‬
‫فرایند‬
DMD
‫وکا‬ ‫مؤثر‬
‫رآ‬
‫می‬ ‫مد‬
‫باشد‬
.
Friday, April 24, 2020 46
‫فرايند‬ ‫مزاياي‬
DMD

47. ‫فرايندهاي‬ ‫معرفی‬
DMD

‫متفاوت‬ ‫فرایندهاي‬
DMD
‫درصد‬ ، ‫نفتی‬ ‫برش‬ ‫نوع‬ ‫حسب‬ ‫بر‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫مرکاپتان‬
‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫محصوالت‬ ‫و‬ ‫خوراك‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫که‬ ‫اند‬
:

DMD-1
‫به‬
‫سفید‬ ‫نفت‬ ‫از‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬ ‫منظور‬
(Kerosene)
‫می‬ ‫استفاده‬
‫شود‬
.

DMD-2
‫به‬
‫ادورانت‬ ‫تولید‬ ‫منظور‬
(
‫خالص‬ ‫مرکاپتان‬
)
‫از‬
LPG
‫سبك‬ ‫نفتاي‬ ‫و‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫استفاده‬
.
Friday, April 24, 2020 47

48. 
DMD-2K
‫براي‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫توصیه‬ ‫بوتان‬ ، ‫پروپان‬ ‫از‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬
.

DMD-3
‫براي‬
‫از‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬ ‫زدایی‬ ‫مرکاپتان‬
‫برش‬
‫و‬ ‫سنگین‬ ‫نفتاي‬ ‫هاي‬
‫بنزین‬
‫ک‬
‫دارد‬ ‫اربرد‬

.
:DMC-2
‫مرکاپتان‬ ‫فرایند‬ ‫این‬ ‫در‬
‫سبك‬ ‫هاي‬
C1-C2
‫از‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫در‬
2000
ppm
‫به‬
20
ppm
‫شود‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫کاهش‬
.

:DMC-3
‫تا‬ ‫فرایند‬ ‫این‬ ‫در‬
H2S
‫تا‬
5
ppm
‫مرکاپتان‬ ،
‫هاي‬
C1-C4
‫از‬
4000
ppm
‫به‬
50
ppm
‫میعانات‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫در‬
‫مرکاپتان‬ ‫کل‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫داده‬ ‫کاهش‬ ‫گازي‬
‫ها‬
‫زیر‬ ‫به‬
75
ppm
‫یابد‬ ‫می‬ ‫تقلیل‬
Friday, April 24, 2020 48
‫فرايندهاي‬ ‫معرفی‬
DMD

49. ‫واكنش‬ ‫سرعت‬
‫شود‬‫می‬ ‫تسریع‬ ‫زیر‬ ‫عوامل‬ ‫با‬
:

1
-
‫سامانه‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫افزایش‬

2
-
‫هوا‬ ‫مقدار‬ ‫افزایش‬

3
-
‫تماس‬ ‫و‬ ‫اختالط‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬

4
-
‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫غلظت‬ ‫افزایش‬
Friday, April 24, 2020 49

50. ‫كردن‬ ‫شیرين‬
(Sweetening)
‫مراكس‬ ‫با‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
: (Merox Sweetening Process)
‫شیرین‬
‫مرکاپتان‬ ‫تبدیل‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فرآیندي‬ ‫مرکاپتان‬ ‫داراي‬ ‫ترش‬ ‫گاز‬ ‫سازي‬
‫برش‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬ ‫اما‬ ‫داده‬ ‫روي‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫هیدروکربن‬ ‫در‬ ‫موجود‬
‫کند‬ ‫نمی‬ ‫پیدا‬ ‫کاهش‬
.
‫روي‬ ‫گوگرد‬ ‫میزان‬ ‫در‬ ‫کاهش‬ ‫کردن‬ ‫شیرین‬ ‫در‬
،‫دهد‬‫نمی‬
‫گوگردي‬ ‫ترکیبات‬ ‫فقط‬ ‫بلكه‬
‫به‬
‫یكدیگر‬
‫شوند‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬
.
‫نظر‬ ‫در‬ ‫استخراج‬ ‫با‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫را‬ ‫کردن‬ ‫شیرین‬
‫گیرند‬‫می‬
.
Friday, April 24, 2020 50

51. ‫ثابت‬ ‫بستر‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
‫مراكس‬
:
(Solid Bed Sweetening)
‫باشد‬ ‫می‬ ‫جامد‬ ‫فعال‬ ‫کربن‬ ‫پایه‬ ‫روي‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ،‫بسترثابت‬
.
‫در‬
،‫رود‬ ‫می‬ ‫بكار‬ ‫ترش‬ ‫گاز‬ ‫کردن‬ ‫شیرین‬ ‫براي‬ ‫جامد‬ ‫بستر‬ ‫راکتور‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫هایی‬ ‫واحد‬
‫هوا‬ ‫با‬ ‫هیدروکربن‬
‫سرازیر‬ ‫پایین‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫کاتالیست‬ ‫بستر‬ ‫باالي‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫مخلوط‬
‫نیز‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫اشباع‬
:
Friday, April 24, 2020 51

52. ‫سازي‬ ‫شیرین‬
‫احیا‬ ‫عملیات‬ ‫باید‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫اشباع‬ ‫روز‬ ‫ده‬ ‫تا‬ ‫یك‬ ‫فاصله‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫کاتالیست‬
‫انجام‬ ‫بستر‬ ‫روي‬ ‫قلیایی‬ ‫محلول‬ ‫کردن‬ ‫پمپ‬ ‫با‬ ‫عمل‬ ‫این‬ ‫که‬ ،‫شود‬ ‫انجام‬ ‫آن‬ ‫روي‬
‫گردد‬ ‫می‬
.
‫گیرد‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫هیدروکربن‬ ‫خوراك‬ ‫در‬ ‫خللی‬ ‫هیچگونه‬ ‫بدون‬ ‫مرحله‬ ‫این‬
.
‫عمل‬ ‫خوراك‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫کم‬ ‫مواد‬ ‫جاذب‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫حامل‬ ‫جامد‬
‫دار‬ ‫نیتروژن‬ ‫ترکیبات‬ ‫و‬ ‫نفتینیك‬ ‫اسید‬ ،‫فنل‬ ‫توانند‬ ‫می‬ ‫مواد‬ ‫این‬ ‫که‬ ،‫نماید‬‫می‬
‫باشند‬ ‫نیز‬ ‫باال‬ ‫جوش‬ ‫نقطه‬ ‫با‬ ‫هیدروکربورها‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫حتی‬ ‫یا‬ ،‫باشند‬
.
Friday, April 24, 2020 52

53. ‫سازي‬ ‫شیرین‬
‫و‬ ‫شده‬ ‫بستر‬ ‫روي‬ ‫از‬ ‫مواد‬ ‫گونه‬ ‫این‬ ‫شستشوي‬ ‫باعث‬ ‫نماید‬ ‫گردش‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫زمانی‬
‫واحد‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫زمانی‬ ‫واین‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫تیره‬ ‫اي‬ ‫قهوه‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫رنگ‬
‫گیرد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫پاالیشگاه‬ ‫دیگر‬ ‫هاي‬‫قسمت‬ ‫در‬ ‫یا‬ ،‫گردیده‬ ‫تخلیه‬ ‫مراکس‬
.
‫هیدوژن‬ ‫سولفید‬ ‫جداسازي‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫مصرف‬ ‫سود‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫مثال‬ ‫براي‬
(H2S)
‫از‬
‫شود‬ ‫استفاده‬ ‫مختلف‬ ‫هاي‬‫جریان‬
.
‫کاتالیست‬ ‫کردن‬ ‫اشباع‬ ‫براي‬ ‫مرتبه‬ ‫دو‬ ‫باید‬ ‫سود‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫عملی‬ ‫کاربرد‬
‫گردد‬ ‫تخلیه‬ ‫سامانه‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫برده‬ ‫کار‬‫به‬
.
Friday, April 24, 2020 53

54. ‫مايع‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
–
‫مراكس‬ ‫مايع‬
(Liquid-Liquid Sweetening)
‫شود‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫نیز‬ ‫سود‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫پخش‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫با‬ ‫تصفیه‬ ،‫تصفیه‬ ‫فرم‬ ‫این‬
.
‫دي‬ ‫به‬ ،‫سود‬ ‫محلول‬ ‫حضور‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫و‬ ‫هوا‬ ‫فرآیند‬
‫کننده‬ ‫مخلوط‬ ‫یك‬ ‫در‬ ‫عمل‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫نمود‬ ‫خواهند‬ ‫تبدیل‬ ‫سولفید‬
(Mixer)
‫صورت‬
‫گیرد‬ ‫می‬
.
‫باشد‬ ‫آبی‬ ‫فاز‬ ‫در‬ ‫حتما‬ ‫باید‬ ‫مرکاپتان‬
.
‫سود‬ ‫وسیله‬‫به‬ ‫بنزین‬ ‫از‬ ‫اي‬‫مالحظه‬ ‫قابل‬ ‫مقدار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫مرکاپتان‬ ‫توان‬‫نمی‬ ‫معموال‬
‫مقاومت‬ ‫استخراج‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫بسیاري‬ ‫چون‬ ‫نمود‬ ‫استخراج‬
‫هستند‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫مقدارمحدودي‬ ‫به‬ ‫درسود‬ ‫نمایند‬ ‫می‬
.
Friday, April 24, 2020 54

55. ‫مايع‬ ‫كردن‬ ‫شیرين‬ ‫فرآيند‬
–
‫مراكس‬ ‫مايع‬
(Liquid-Liquid Sweetening)
‫مولكولی‬ ‫گروه‬ ‫که‬ ‫صورتی‬ ‫در‬
(-SH)
‫هوا‬ ‫و‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫وارد‬ ‫سود‬ ‫فاز‬ ‫در‬
‫تبدیل‬ ‫سولفید‬ ‫اکسید‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫مرکاپتان‬ ‫مولكول‬ ،‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫حضور‬ ‫نیز‬
‫شود‬
.
‫مكانیزم‬
‫این‬ ‫است‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫که‬ ‫اي‬ ‫نكته‬ ‫اما‬ ،‫باشد‬ ‫می‬ ‫ساده‬ ‫خیلی‬ ‫باال‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫گفته‬
‫که‬ ‫است‬
‫هایی‬‫مرکاپتان‬
،‫باشند‬ ‫نمی‬ ‫استخراج‬ ‫قابل‬ ‫که‬
‫وسیله‬‫به‬
‫شرایط‬ ‫در‬ ‫سود‬
‫بود‬ ‫خواهند‬ ‫تصفیه‬ ‫قابل‬ ‫مناسب‬
.
Friday, April 24, 2020 55

56. Friday, April 24, 2020 56
‫مایع‬ ‫کردن‬ ‫شیرین‬ ‫فرآیند‬ ‫با‬ ‫تصفیه‬ ‫نمودار‬
–
‫مراکس‬ ‫مایع‬
(
‫شده‬ ‫پخش‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬

57. ‫مراكس‬ ‫با‬ ‫مركاپتان‬ ‫استخراج‬ ‫فرآيند‬
:
(Merox Mercaptan Extraction Process)
‫استخراج‬
(Extraction)
:
‫هاي‬‫برش‬
‫مرکاپتان‬ ‫حاوي‬
ً‫ال‬‫معمو‬ ،
‫با‬ ‫کننده‬ ‫مخلوط‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یك‬ ‫در‬
،‫باشد‬ ‫می‬ ‫شده‬ ‫پخش‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫سود‬ ‫محلول‬
‫گردند‬ ‫می‬ ‫مخلوط‬
.
‫آنها‬ ،‫باشد‬ ‫مرحله‬ ‫یك‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫مراحل‬ ‫تعداد‬ ‫که‬ ‫زمانی‬
‫صورت‬‫به‬
‫هاي‬‫جریان‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫جهت‬ ‫غیرهم‬
‫گیرند‬
‫هاي‬‫جریان‬ ‫نمودار‬
‫جهت‬ ‫غیرهم‬
(Counter-Current)
‫است‬ ‫ممكن‬
‫کننده‬ ‫مخلوط‬ ‫سري‬ ‫یك‬ ‫شامل‬
(Mixer)
‫جداکننده‬ ‫و‬
(Settler)
‫جداکننده‬ ‫و‬ ‫کننده‬ ‫مخلوط‬ ‫اولین‬ ‫به‬ ‫تازه‬ ‫خوراك‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشد‬
(Settler)
‫و‬ ‫کننده‬ ‫مخلوط‬ ‫مرحله‬ ‫آخرین‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫احیاء‬ ‫مراکس‬ ‫و‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫جداکننده‬
.
Friday, April 24, 2020 57

58. ‫مراكس‬ ‫با‬ ‫مركاپتان‬ ‫استخراج‬ ‫فرآيند‬
:
(Merox Mercaptan Extraction Process)
‫د‬
‫جهت‬ ‫غیرهم‬ ‫جریان‬ ‫نمودار‬ ‫ر‬
(Counter-Current)
‫مقدار‬ ‫بیشترین‬ ‫هیدروکربن‬
‫سود‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫تماس‬ ‫مرحله‬ ‫اولین‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مرکاپتان‬
‫دارد‬ ‫کمی‬ ‫مرکاپتان‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫احیاء‬
‫باشد‬‫می‬
.
‫درنتیجه‬
‫تماس‬ ‫مرحله‬ ‫که‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫در‬ ‫مرکاپتان‬ ‫مقدار‬ ‫حداقل‬ ‫براي‬ ‫تعادل‬ ‫شرایط‬
‫است‬ ‫مطلوب‬ ‫نماید‬ ‫می‬ ‫ترك‬ ‫را‬
.
‫جذب‬ ‫مرکاپتان‬ ‫زیادي‬ ‫مقدار‬ ‫مرحله‬ ‫آخرین‬ ‫در‬ ‫سود‬
‫نماید‬‫نمی‬
‫و‬
‫تواند‬‫می‬
‫جذب‬ ‫براي‬
‫دارد‬ ‫باال‬ ‫مرکاپتان‬ ‫که‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫از‬ ‫مرکاپتان‬
(
‫که‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫حتی‬
‫ترك‬ ‫را‬ ‫آخر‬ ‫مرحله‬
‫نماید‬‫می‬
)
‫نماید‬ ‫جذب‬
.
‫سود‬
‫قبل‬ ‫مرحله‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫پمپ‬ ‫بعدي‬ ‫مرحله‬ ‫به‬ ‫مرحله‬ ‫آخرین‬ ‫از‬
‫می‬ ‫مخلوط‬ ،‫آید‬ ‫می‬
‫شود‬
.
Friday, April 24, 2020 58

59. ‫مراكس‬ ‫با‬ ‫مركاپتان‬ ‫استخراج‬ ‫فرآيند‬
:
(Merox Mercaptan Extraction Process)

‫همسو‬ ‫غیر‬ ‫جریان‬ ‫هاي‬ ‫سامانه‬ ‫مدرنترین‬ ‫از‬ ‫یكی‬
(Counter-Current)
‫استفاده‬
‫شده‬ ‫وارد‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫برج‬ ‫باالي‬ ‫نزدیك‬ ‫سود‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫عمودي‬ ‫هاي‬‫برج‬ ‫از‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫برج‬ ‫پایین‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫یابد‬ ‫می‬ ‫جریان‬ ‫پایین‬ ‫طرف‬ ‫به‬
.

‫یابد‬ ‫می‬ ‫جریان‬ ‫باال‬ ‫طرف‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫وارد‬ ‫برج‬ ‫ته‬ ‫از‬ ‫هیدروکربن‬
(
‫جریان‬ ‫برخالف‬
‫سود‬
)
‫گردد‬ ‫می‬ ‫خارج‬ ‫برج‬ ‫ي‬ ‫باال‬ ‫از‬ ‫و‬
.

‫به‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫فازهاي‬ ‫کردن‬ ‫پخش‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫تقسیم‬ ‫براي‬ ‫نیز‬ ‫داخلی‬ ‫تجهیزات‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫همسو‬ ‫غیر‬ ‫هاي‬‫جریان‬ ‫بهتر‬ ‫تماس‬ ‫براي‬ ‫ریز‬ ‫ذرات‬
.
Friday, April 24, 2020 59

60. ‫مراكس‬ ‫محلول‬ ‫كننده‬ ‫اكسید‬
:(The Merox Solution oxidizer)
‫مرکاپتاید‬ ‫سدیم‬ ‫و‬ ‫مراکس‬ ‫کاتالیست‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫مرکاپتان‬ ‫از‬ ‫غنی‬ ‫یا‬ ‫نشده‬ ‫احیاء‬ ‫سود‬ ‫استخراج‬ ‫برج‬ ‫ته‬ ‫از‬
‫کننده‬ ‫اکسید‬ ‫در‬ ،‫نماید‬ ‫می‬ ‫عبور‬ ‫کننده‬ ‫اکسید‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫خارج‬ ‫است‬
(Oxidezer)
‫در‬ ‫اتمسفر‬ ‫اکسیژن‬
‫زیر‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫مربوطه‬ ‫واکنش‬ ‫که‬ ‫گیرد‬ ‫می‬ ‫قرار‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫مرکاپتاید‬ ‫تبدیل‬ ‫براي‬ ‫سود‬ ‫با‬ ‫تماس‬
‫باشد‬ ‫می‬
:
NaSR+1/4 O2+1/2 H2O NaOH+ ½ RSSR
‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫تا‬ ‫سود‬ ‫کردن‬ ‫گرم‬ ‫براي‬ ‫کننده‬ ‫اکسید‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫کوچك‬ ‫گرمكن‬ ‫یك‬
60
-
46
‫درجه‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫سانتیگراد‬
.
‫پر‬ ‫راشینگ‬ ‫هاي‬‫حلقه‬ ‫از‬ ً‫ال‬‫معمو‬ ‫که‬ ،‫کننده‬ ‫اکسید‬ ‫از‬ ‫مخلوط‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫خواهدشد‬ ‫تزریق‬ ‫مرحله‬ ‫دراین‬ ‫هوا‬
‫نماید‬ ‫می‬ ‫عبور‬ ،‫است‬ ‫شده‬
.
Friday, April 24, 2020 60

61. ‫مراكس‬ ‫محلول‬ ‫كننده‬ ‫اكسید‬
:(The Merox Solution oxidizer)
‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫احیاء‬ ‫سود‬ ،‫هوا‬ ‫مخلوط‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تبدیل‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫به‬ ‫مرکاپتان‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫جدا‬ ‫آن‬ ‫اضافی‬ ‫هواي‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫عبور‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫جداکننده‬ ‫از‬
.
‫بیرون‬ ‫به‬ ‫باشد‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫اکسیژن‬ ‫پایین‬ ‫غلظت‬ ‫داراي‬ ‫که‬ ‫اضافی‬ ‫هواي‬ ‫قسمت‬ ‫این‬ ‫در‬
‫گردد‬ ‫می‬ ‫جدا‬ ‫چگالی‬ ‫اختالف‬ ‫براساس‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫می‬ ‫تخلیه‬
.
‫برگشت‬ ‫استخراج‬ ‫برج‬ ‫باالي‬ ‫به‬ ‫دارد‬ ‫محلول‬ ‫سولفید‬ ‫دي‬ ‫کمی‬ ‫مقدار‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫احیاء‬ ‫سود‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫داده‬
.
Friday, April 24, 2020 61

62. ‫مركاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫براي‬ ‫مراكس‬ ‫فرآيند‬
‫جريان‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫گازي‬ ‫هاي‬
‫فرآیند‬ ‫مهم‬ ‫کاربردهاي‬ ‫از‬ ‫یكی‬ ‫گازي‬ ‫هاي‬‫جریان‬ ‫از‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ‫توسط‬ ‫ها‬‫پتان‬‫مرکا‬ ‫جداسازي‬
‫ها‬‫مرکاپتان‬ ‫غلظت‬ ‫کنترل‬ ‫منظور‬‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مراکس‬
(
‫ها‬‫تیول‬
)
‫گازي‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫هاي‬‫جریان‬ ‫در‬
‫شود‬‫می‬ ‫گرفته‬ ‫کار‬‫به‬
.
‫داد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫پاالیشگاهی‬ ‫گازهاي‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫براي‬ ‫توان‬‫می‬ ‫را‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬
.
‫جداسازي‬ ‫چندگانه‬ ‫مراحل‬ ‫در‬ ،‫شوند‬‫می‬ ‫جذب‬ ‫قلیایی‬ ‫هاي‬‫محلول‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫مرکاپتان‬ ‫فرآیند‬ ‫این‬ ‫در‬
‫جدا‬ ‫باشند‬ ‫نهایی‬ ‫آب‬ ‫شستشوي‬ ‫یا‬ ‫اولیه‬ ‫شستشوي‬ ‫هاي‬‫قسمت‬ ‫داراي‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫ستون‬ ‫شامل‬
‫گردند‬‫می‬
.
‫فرآيند‬ ‫شیمی‬
:
‫را‬ ‫هستند‬ ‫حل‬ ‫قابل‬ ‫سدیم‬ ‫هیدروکسید‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫پایین‬ ‫مولكولی‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬
‫نمود‬ ‫جدا‬ ‫زیر‬ ‫واکنش‬ ‫با‬ ‫پاالیشگاهی‬ ‫گازهاي‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫هاي‬‫جریان‬ ‫از‬ ‫توان‬‫می‬
:
RSH + NaOH NaSR + H2O
‫کند‬‫می‬ ‫پیشرفت‬ ‫راست‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫سبك‬ ‫هاي‬‫مرکاپتان‬ ‫براي‬ ‫و‬ ‫پایین‬ ‫دماي‬ ‫در‬ ‫تعادلی‬ ‫واکنش‬ ‫این‬
.
‫دوباره‬ ‫زیر‬ ‫واکنش‬ ‫با‬ ‫سدیم‬ ‫مرکاپتایدهاي‬ ‫شكل‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫جذب‬ ‫مرکاپتانهاي‬ ‫حاوي‬ ‫سدیم‬ ‫هیدروکسید‬
‫شود‬‫می‬ ‫احیا‬
.
NaSR+1/4 O2+1/2 H2O NaOH+ ½ RSSR
Friday, April 24, 2020 62

63. ‫فرآيند‬ ‫شماي‬ ‫توصیف‬
:
‫باشد‬‫می‬ ‫زیر‬ ‫مراحل‬ ‫با‬ ‫ترکیبی‬ ‫هاي‬‫ستون‬ ‫داراي‬ ‫طبیعی‬ ‫شكل‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫جداسازي‬ ‫مراکس‬ ‫واحد‬ ‫یك‬
:

1
-
‫اولیه‬ ‫شستشوي‬

2
-
‫جداسازي‬

3
-
‫آب‬ ‫شستشوي‬
‫شكل‬
3
-
‫مرکاپتان‬ ‫جداسازي‬ ‫براي‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ‫کلی‬ ‫شماي‬
‫جریان‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫گازي‬ ‫هاي‬
Friday, April 24, 2020
63

64. ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ‫کاربرد‬ ‫گستره‬
Friday, April 24, 2020 64

65. ‫گازرسانی‬ ‫شبكه‬ ‫کردن‬ ‫بودار‬ ‫براي‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫به‬ ‫مرکاپتان‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیند‬
Friday, April 24, 2020 65

66. ‫گازرسانی‬ ‫شبكه‬ ‫کردن‬ ‫بودار‬ ‫براي‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫به‬ ‫مرکاپتان‬ ‫تزریق‬ ‫فرآیند‬
Friday, April 24, 2020 66

67. Friday, April 24, 2020 67
‫گاز‬ ‫به‬ ‫مرکاپتان‬ ‫تزریق‬ ‫صنعتی‬ ‫واحد‬ ‫یك‬
‫گازرسانی‬ ‫شبكه‬ ‫کردن‬ ‫بودار‬ ‫براي‬ ‫طبیعی‬

68. ‫گیري‬ ‫نتیجه‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫گوگردي‬ ‫ترکیبات‬ ‫عمده‬
‫هاي‬‫سوخت‬
‫و‬ ‫فسیلی‬
‫طور‬‫به‬
‫شكل‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫گاز‬ ‫خاص‬
H2S
‫و‬
‫باشد‬‫می‬ ‫ها‬‫مرکاپتان‬
.
H2S
‫حدي‬ ‫تا‬ ‫و‬
‫هاي‬‫مرکاپتان‬
‫نمود‬ ‫جدا‬ ‫آمینی‬ ‫معمول‬ ‫روش‬ ‫توسط‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫سبك‬
.
‫اما‬
‫حذف‬ ‫براي‬ ‫تكمیلی‬ ‫فرآیندي‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫لزوم‬ ‫استانداردها‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬
‫ها‬‫مرکاپتان‬
‫کاهش‬ ‫براي‬
‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫موجود‬ ‫گوگرد‬ ‫کل‬
‫نماید‬‫می‬
.
‫فرآیند‬
‫مراکس‬
‫براي‬
‫همه‬
‫هاي‬‫سوخت‬
‫به‬ ‫فسیلی‬
‫هاي‬‫شكل‬
‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫مشابه‬
‫گیرد‬‫می‬
.
‫حال‬ ‫به‬ ‫تا‬
‫ها‬‫پاالیشگاه‬
‫مورد‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫تعیین‬ ‫استانداردهاي‬ ‫به‬ ‫سوخت‬ ‫کیفیت‬ ‫رساندن‬ ‫براي‬
‫استفاده‬ ‫مراکس‬ ‫فرآیند‬ ‫از‬ ،‫گوگرد‬ ‫میزان‬
‫کردند‬‫می‬
‫هم‬ ‫و‬
‫استفاده‬ ‫نیز‬ ‫اکنون‬
‫کنند‬‫می‬
.
‫برخی‬ ‫اخیرا‬
‫ها‬‫پاالیشگاه‬
‫فرآیند‬ ‫به‬
hydro treating
‫روي‬
‫اند‬‫آورده‬
.
‫توان‬‫می‬ ‫اما‬
‫قرن‬ ‫در‬ ‫گفت‬
21
‫فرآیند‬ ،
‫زدائی‬ ‫مرکاپتان‬
DMD
‫یكی‬ ،‫ایران‬ ‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫پژوهشگاه‬
‫ترین‬‫هزینه‬ ‫کم‬ ‫از‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫گوگرد‬ ‫حذف‬ ‫براي‬ ‫فرآیند‬
.
Friday, April 24, 2020 68

69. ‫رابطه‬
18.6
‫رابطه‬
18.7
‫رابطه‬
18.8
Friday, April 24, 2020 69