Traumat e vazave të mëdha të gjakut në abdomen. Mirgena Jeri.pptx

Tema: Trauma e vazave të
mëdha të gjakut në abdomen
Lënda: Kirurgji speciale
Punoi: Mirgena Jeri Pranoi: Prof. Dr. Agron Dogjani

“Dura est manus cirurgi, sed sanans.”
Gualterius Mappus

Përmbajtja
Anatomia e vazave të mëdha të gjakut
në abdomen
Etiologjia e traumave të vazave të
Epidemiologjia e traumave të vazave të
Fiziopatologjia e traumave të vazave të
Diagnostikimi
Vlerësimi i pacietit dhe stadifikimi
Trajtimi
Prognoza

Anatomia e vazave të mëdha të gjakut në abdomen sipas nivelit të dëmtimit1
Trauma e vazave të mëdha të gjakut është jo e shpeshtë, megjithatë mjaft e rrezikshme e deri në
vdekjeprurëse. Në regjionin abdominal duhen pasur kujdes këto nivele anatomike:
1. Zona supramezokolike mediane: mund të këtë dëmtim të aortës suprarenale, trungut celiak,
arteries mezenterike superior proksimale ose arteries renale proksimale dhe venës mezenterike
superior.
2. Zona inframezokolike mediane: duhet të dyshohet për dëmtim ose të aortës infrarenale, vena
kava inferiore ose të dyjave.
3. Zona perineale laterale: duhet të dyshohet për dëmtim ose të arteries renale, të venës renale,
të dyjave ose të veshkës.
4. Zona pelvike laterale: duhet të dyshohet për dëmtim të arteries iliake, venës iliake ose të
dyjave.
5. Zona portale: Duhet të dyshohet për dëmtim të venës porta, arteries hepatike, të dyjave, ose
dëmtim vaskular në kombinim me dëmtim tw duktusit komun biliar.
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5, 730 - 736, https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8

https://www.slideshare.net/abd_ellah_nazeer/presentation1pptx-
radiological-vascular-anatomy-of-the-chest-and-abdomen
https://radiopaedia.org/articles/abdominal-aorta-1

Etiologjia1
Evascerim i murit abdominal bashkë
me dëmtim të arteries iliake nga
trauma jopenetrante (aksident
automobilistik)2
2Novack J C, Whitton E L, Smith R N, et al. (February 13, 2023) Abdominal wall Evisceration Coupled with Iliac Vascular Injury After Blunt Trauma. Cureus 15(2): e34917.
doi:10.7759/cureus.34917: https://www.cureus.com/articles/106115-abdominal-wall-evisceration-coupled-with-iliac-vascular-injury-after-blunt-trauma#!/
hernie
ostomi
1. Trauma penetrante:
• plagosje me armë zjarri
• plagosje me armë të ftohta
• plagosje me armë të shkatërrimit në masë
( në zona lufte)
2. Trauma jopenetrante:
• aksidente automobilistike
• goditje të forta me armë jo të mprehta
• rënie nga lartësia
1Kacani, Nikollaq et al. “Trauma vaskulare”. Sëmundjet kirurgjikale. Tiranë. Botimet FLESH. 2013, faqe 545.

Epidemiologjia
5%
Trauma vaskulare abdominale në ushtri
30%
Trauma vaskulare abdominale në civilë
Incidenca e traumave vaskulare abdominale
https://emedicine.medscape.com/article/1984639-overview#a5

Mortaliteti nga traumat vaskulare
abdominale mbetet i lartë 20%-
60%1
80-90% e traumave vaskulare
abdimonale janë penetrante2
10-20% e tyre jane jo penetrante2
Pacientët me plagosje me armë
zjarri në abdomen bëjnë traumë
vaskulare abdominale në 20-25%
të rasteve3
1Kobayashi LM, Costantini Të, Hamel MG, Dierksheide JE, Coimbra R. Abdominal vascular trauma. Trauma Surg Acute Care Open. 2016 Jul 20;1(1):e000015. doi: 10.1136/tsaco-2016-000015. PMID: 29766059; PMCID:
PMC5891707.: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5891707/
3https://emedicine.medscape.com/article/1984639-overview#a5
Traume vaskulare e abdomenit. Lëndimi tangjencial me armë
zjarri i venës kava inferiore i riparuar me anë të venorafisë
anësore (shigjeta).3

Fiziopatologjia1
Trauma jopenetrante
Frenim i menjëhershëm
↓
Tentativë e organizmit për të rajtur
gjendjen e lëvizjes ose të prehjes
↓
Avulsion të degëve të vogla të
vazave kryesore
Një goditje direkte në vazat kryesore
↓
Rupturë e vazave
f
Trauma penetrante
Dëmtojnë drejtpërdrejt murin e
vazave të gjakut d
H
e
m
o
r
a
g
i
Dëmtimi nga vala goditëse e plumbit
j
h
S
o
k
h
e
m
o
r
a
g
i
k
j
1. Acidozë
metabolike
2. Koagulopati
3. Hipotermi
Treshja
vdekjeprurëse e
traumës
1https://emedicine.medscape.com/article/1984639-overvie#a5

Treshja vdekjeprurëse e traumës
Acidoza metabolike → depresion i tkurrjes së miokardit
→ komprementim i koagulimit1
Hipotermia (<34˚C)→ komprementim i funksionin e trombociteve1
→ ngadalëson aktivizimin e faktorit të koagulimit
Gjendja hiperfibrinolitike përkeqëson koagulopatinë e shoqëruar me
treshen vdekjeprurëse të traumës2
2Ganter MT, Pittet JF. New insights into acute coagulopathy in trauma patients. Best Pract Res Clin Anaesthesiol. 2010 Mar;24(1):15-25. doi: 10.1016/j.bpa.2009.09.010. PMID: 20402167.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20402167/
Cikël vicioz →80% të
vdekjeve në pacientët me
traumë të madhe vaskulare1

Diagnostikimi
Të dhënat klinike të marra nga shërbimet e
urgjencës mjekësore 1
• mekanizmi i lëndimit
• shenjat vitale në vendin e aksidentit
• koha e transportit
• sasia e likidit intravenoz (IV) që pacienti
ka marrë në terren dhe gjatë transportit
Anamneza Klinika2
• Dhimbje
• Shoku menjëherë pas traumës
• Distension abdominal që rritet
• Hipotension persistent
• Realizohet ABCDE

Diagnostikimi
Ekzaminimi
objektiv
Inspeksion1
Shoh sistematikisht
kuadratet abdomenit.
Kërkoj për hematoma,
laceracione, plagë
shpuese, shënjën e rripit
të sigurimit
Palpacion1
Palpoj të gjithë kuadratet abdominale
• Palpim i një mase pulsatile që
zmadhohet → hemoragji
intraperitoneale
• Mbrotje peritoneale→ perforacion
ose ishemi e zorrës
• Palpoj për puls të gjymtyrëve
1Skinner, David; Driscoll Peter; Earlam Richard “ABC of Major Trauma”, BMJ publishing group 1996, faqe 49-54
Redmond, C.E., Gibney, B. & Nicolaou, S. The abdominal seatbelt sign. Abdom Radiol 45, 2934–2936 (2020). https://doi.org/10.1007/s00261-020-02445-2 fotoja

Diagnostikimi
Ekzaminimi
objektiv
Perkusion1
Tingull mat nga prania e gjakut, ose i
pamundur te vlerësohet
Auskultacion1
Mungesë të zhurmës së zorrëve
Ekzaminim rektal dhe vaginal për vlerësuar praninë e gjakut
Theksoj që një
ekzaminim i tillë
kryhet kur pacienti
nuk është në gjendje
shoku, për ndryshe
vlerësimi i tij bëhet në
sallë operative
1Skinner, David; Driscoll Peter; Earlam Richard “ABC of Major Trauma”, BMJ publishing group 1996, faqe 49-54

Diagnostikimi
Ekzaminimi
diagnostikues
Pacientët e pastabilizuar hemodinamikisht
Pacientët në gjendje shoku→menjëherë në
sallë të operacionit1
Pacientët e stabilizuar hemodinamikisht
• Eko-FAST për të vizualizuar hemoperitoneum, hematomë,
pseudoanerizmën
• Radiografi abdominale për trajektin e plumbi
• CT-scan në pacientët me gjendje të stabilizuar për të vlerësuar
hematomën dhe organet solide duke qenë shpesh edhe modalitet
primar2
• Laparoskopi eksploruese kur gjejmë ndryshime skanerike
2Genovese, E.A., Fonio, P., Floridi, C. et al. Abdominal vascular emergencies: US and CT assessment. Crit Ultrasound J 5 (Suppl 1), S10 (2013). https://doi.org/10.1186/2036-7902-5-S1-S10

OIS
Grada * Arteria e dëmtuar Vena e dëmtuar
II
Hepatike
Splenike
Gastrike
Gastroduodenale
Mesenterike inferior
Enët me emër primare të mezenterit
superior
Splenike
Mesenterike inferior
III
Renale
Iliake
Hipogastrike
Mesenterike superior
Renale
Iliake
Hipogastrike
Vena cava (infrarenale)
IV
Mesenterike superior (trungu)
Trungu celiak
Aorta (infrarenale)
Vena cava (infrahepatike)
V Aorta (suprarenale)
Vena cava (suprahepatike)
Vena cava (retrohepatike)
Porta
Hepatike (ekstrahepatike)
* Dëmtimi i gradës I përfshin sa vijon: Degë të arteries mezenterike superiore ose degë të venave mezenterike
superior të paemërtuara; degë të arteries mezenterike inferior ose degë të venave mezenterike inferior të
paemërtuara; arteria/vena frenike; arteria/vena lumbare; arteria/vena gonadale; arteria/vena ovariane;
struktura të tjera të vogla arteriale ose venoze që kërkojnë ligim.
Menjëherë pas ekzaminimeve
realizohet vlerësimi i dëmtimit
sipas Shkallës vlerësuese të
dëmtive traumatike vaskulare
organore të Shoqatës
Amerikane për Kirurgjinë e
Traumës
AAST-OIS
Stadifikimi
https://emedicine.medscape.com/article/1984639-overview#a5

Trajtimi
Konsiston në dy procese
kryesore:1
• Reanimi fillestar
• Trajtimi kirurgjikal
përfundimtar
Fotoja: Trauma Resuscitation (http://www.lasvegasemr.com/ )

Reanimimi fillestar
 Reanimimi fillestar i një pacienti me tramë vaskulare të
barkut varet nga gjendja e tij ose e saj në mbërritjen në
departamentin e urgjencës.
 Fillohet vendosja e akseseve venoze në gjymtyrët e
sipërme ose po të jetë e nevojshme edhe centrale (nuk
rekomandohen akseset venoze të gjymtyrëve të
poshtme.
 Pacientët me indeks shoku<0.9 do të marrin
transfuzione masive1
 Mbyllja proksimale e aortës me balon endovascular
reanimativ është parë efikase në pacietët me gjendje
shumë të rënduar2
 Fillon transfuzioni i gjakut me grup specific ose 0 negativ
 Të gjitha likidet janë të parangrohura që të shmanget
hipotermia me cdo kusht.
1Vandromme, Marianne J. MD, MSPH; Griffin, Russell L. MPH; Kerby, Jeffrey D. MD, PhD; McGwin, Gerald Jr.
PhD; Rue, Loring w. III MD; Weinberg, Jordan A. MD. Identifying Risk for Massive Transfusion in the Relatively
Normotensive Patient: Utility of the Prehospital Shock Index. The Journal of Trauma: Injury, Infection, and
Critical Care 70(2):p 384-390, February 2011. | DOI: 10.1097/TA.0b013e3182095a0a
2Moore, Laura J. MD; Brenner, Megan MD; Kozar, Rosemary A. MD, PhD; Pasley, Jason DO; Wade,
Charles E. PhD; Baraniuk, Mary S. PhD; Scalea, Thomas MD; Holcomb, John B.
MD. Implementation of resuscitative endovascular balloon occlusion of the aorta as an
alternative to resuscitative thoracotomy for noncompressible truncal hemorrhage. Journal of
Trauma and Acute Care Surgery 79(4):p 523-532, October 2015. | DOI:
Fotoja: Trauma Resuscitation (http://www.lasvegasemr.com/ )

Trajtimi kirurgjikal1
Pacienti me hipotension që vjen me veshje antishoku,
zhvendoset në sallën e operacionit pa e hequr veshjen.
Kur vendosen linjat intravenoze, batanija ngrohëse e
pacientit ndizet dhe ekipi operativ vishen, veshja
antishock hiqet për të lejuar përgatitjen e lëkurës.
I gjithë trunku nga mjekra deri te kofshët, përgatitet dhe
mbulohet në mënyrën e zakonshme.
Përpara se të bëjë incizionin median, kirurgu konfirmon
se artikujt e mëposhtëm janë të disponueshëm në sallën
e operacionit: klamp vaskular, kompresor aortik, tufa,
gjak për transfuzion dhe një aparat autotransfuzioni.
Monitorohen saturimet në arterien radiale.
Fotoja: Okafor, I. “Effectiveness of Non-pneumatic Anti-shock Garment (NASG) in Preventing Shock-related Morbidity and Mortality in Severe Hemorrhagic Shock.” (2017).

Zona supramezokolike mediane
• Ekspozimi i dëmtimeve në këtë zonë arrihet nëpërmjet
omentumit të vogël ose mobilizimit medial të të gjitha
organeve të brendshme intra-abdominale në anën e majtë
(Manovra Mattox) ose atij nga ana e djathtë (Kocher).
• Stomaku dhe ezofagu tërhiqen në të majtë dhe fibrat
muskulore të kruseve të diafragmës ndahen me dorë.
• Mbërthimi i pjesës supraceliake të aortës abdominale
mund të kryhet më pas në një plan direkt anteroposterior.
• Do të vërejmë kolonin e majtë, shpretkën, bishtin e
pankreasit, veshkën e majtë dhe fundusin e stomakut.
• Kjo teknikë lejon ekspozimin e shkëlqyer të aortës, trungut
celiak proksimal, arteries mezenterike superiore
proksimale dhe arteries renale të majtë.1
Fotoja: Copyright © 1988 Society for Vascular Surgery and International Society for Cardiovascular Surgery, North American Chapter

Manovra Mattox
Matthew Bacchetta, ColumbiaDoctors, New York, NY. https://www.columbiadoctors.org/

• Dëmtimet e vogla perforuese të aortës
suprarenale riparohen me sutura
polipropileni 3-0 ose 4-0.
• Ndërsa dëmtimet e gjera janë herë pas here
të përshtatshme për aortoplastikën me
politetrafluoroetilen (PTFE).
• Në pacientët me dëmtim të gjerë që kërkon
ose një anastomozë nga skaji në skaj ose
futjen e një grafti, ligimi i trungut celiak
mund të jetë një manovër e dobishme për të
fituar ekspozimin distal.
• Graftet Dacron ose PTFE, përgjithësisht në
diametër prej 12 deri në 14 mm përdoren në
pacientët e rinj me traumë.1
Fotoja: Leslie M Kobayashi et al. Trauma Surg Acute Care Open 2016;1:e000015
Ekspozimi i aortës suprarenale pas rotacionit medial.

Dëmtimet në arterien mezenterike superiore proksimale
zakonisht riparohen.1
• Megjithëse qarkullimi kolateral duhet teorikisht të lejojë
ligimin në aortë, ky qarkullim kolateral shpesh është i
pamjaftueshëm për të ruajtur qëndrueshmërinë e zorrës
në pacientin nën shok vazokonstriktiv.
• Dëmtimet e arteries mezenterike superiore vizualizohen
më së miri nga mobilizimi medial i përshkruar më parë,
ndërsa dëmtimet retropankreatike mund të kërkojnë
transeksion të plotë të qafës së pankreasit.
• Dëmtimeve më distale i afrohemi drejtpërdrejt përmes
bazës së mezokolonit ose përmes mezenterit.
• Nëse nuk mund të kryhet arteriorrafia anësore me suturë
polipropileni 5-0, preferohet një venë safena ose
interpozicioni i graftit PTFE ose bypass nga aorta
abdominale distale (larg pankreasit) në skajin distal të
arteries mezenterike superiore.2
Fotoja: William A. Bourland, John F. Kispert, Gordon L. Hyde, Andris Kazmers, Trauma to the proximal superior mesenteric artery: A case report and revieë of the literature, Journal of Vascular Surgery,Volume 15, Issue 4,
1992, Pages 669-674
2ACCOLA, K. D., FELICIANO, D. V., MATTOX, K. L., BURCH, J. M., BEALL Jr, A. C., & JORDAN Jr, G. L. (1986). Management of injuries to the superior mesenteric artery. Journal of Trauma and Acute Care Surgery, 26(4),
313-319.

• Dëmtimet e venës mezenterike
superiore aksesohen në bazën e
mezokolonit, inferiorisht ndaj pankreasit, ose
duke ndarë qafën e pankreasit për të
vizualizuar dëmtimet retropankreatike ose në
këtë vazë ose në venën porta proksimalisht.
• Edhe pse fleborrafia laterale me suturë
polipropileni 5-0 preferohet, janë përdorur
me sukses qasje të ndryshme interesante për
të anashkaluar venën mezenterike superiore
të dëmtuar rëndë (përdorimi i venës splenike
dhe bypass-i venoz në venë porta).
• Megjithatë, ligimi e kësaj vene tolerohet
mirë nëse kryhet reanimim i fuqishëm i
lëngjeve në periudhën pas operacionit.1
Fotoja: X. Chapellier, P. Sockeel, B. Baranger, Management of penetrating abdominal vessel injuries,Journal of Visceral Surgery, Volume 147, Issue 2, 2010, , ISSN 1878-7886,
https://doi.org/10.1016/j.jviscsurg.2010.06.003.( https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1878788610000391)

Zona inframezokolike
• Pacientët me dëmtime në aortën infrarenale zakonisht
shtrohen me hematoma masive retroperitoneale të ngjashme
me ato të gjetura në pacientët me aneurizma të aortës
abdominale të rupturuar infrarenale.
• Dëmtimet e rënda të aortës në këtë vendndodhje mund të
jenë më të përshtatshme për rezeksionin segmental me një
anastomozë nga skaji në skaj në krahasim me ato që shihen
në aortën suprarenale. Përveç kësaj, nëse kërkohet graft,
përdoret Dacron ose PTFE, ashtu si në aortën suprarenale.
• Kur hematoma inframezokolike është më shumë në anën e
djathtë të barkut ose nëse ka hemorragji aktive të errët që
vjen përmes mezokolonit ascendent, duhet të dyshohet për
një dëmtim të venës kava inferiore. 1
Fotoja: Copyright © 1988 Society for Vascular Surgery and International Society for Cardiovascular Surgery, North American Chapter

• Plagët e përparme me thikë në venë kava
inferiore izolohen me kompresion sipër dhe
poshtë ose me aplikim të drejtpërdrejtë të një
klampi vaskular Satinsky.
• Pasi vrima e përparme të jetë kontrolluar me
një qepje tërthore prej polipropileni 5-0, muri i
pasmë i venës kava inferiore duhet të mobilizohet
për të përjashtuar një perforim të dytë.
• Plagët e mëdha të përparme me armë zjarri ose
thikë izolohen po njësoj, klampimi i përkohshëm i
tërthortë i të gjithë venës kava inferiore sipër dhe
poshtë dëmtimit mund të jetë i nevojshëm për të
vizualizuar në mënyrë adekuate shtrirjen e tij. 1
• Dy zona ku kontrolli vaskular është i vështirë
për t'u arritur janë plagët në vena cava inferiore në
ose mbi venat renale dhe në bashkimin e venave
iliake. Dëmtimet e venës kava inferiore në ose
mbi venat renale në përgjithësi kërkojnë klampim
ose komprimim të njëkohshme të venave renale,
ndërsa dëmtimet në bashkimin e venave iliake, me
raste, mund të vizualizohen vetëm duke ndarë
arterien iliake komune të djathtë dhe duke
mobilizuar bifurkacionin e aortës në të majtë.2
Fotoja: Leslie M Kobayashi et al. Trauma Surg Acute Care Open 2016;1:e000015
Ekspozimi i VCI infrarenale, juksta- renale dhe suprarenale
2Salam AA, Stewart MT. New approach to Wounds of the aortic bifurcation and inferior vena cava.Surgery. 1985; 98: 105-108

• Riparimi primar i plagëve të mëdha të
venës kava inferiore shpesh rezulton në
ngushtim të konsiderueshëm, i cili ka të
ngjarë të rezultojë në trombozë kavale në
periudhën pas operacionit.
• Nevoja për të rindërtuar këtë zonë të
ngushtuar me përdorimin e venës
autogjene ose politetrafluoroetilenit
(PTFE) për një patch kavoplastik varet
nga dëmtimet e pacientit dhe gjendja
intraoperative.
• Ligimi i venës kava inferiore
infrarenale tolerohet në pacientët e rinj
me traumë, nëse vëllimi i tyre qarkullues
pas operacionit ruhet dhe nëse
ekstremitetet e tyre të poshtme janë të
ngjeshura me mbështjellje elastike dhe të
ngritura në shtrat për 7 deri në 10 ditët e
para pas operacionit.
• Lidhja e venës kava inferiore
suprarenale do të rezultojë në
insuficiencë renale dhe rekomandohet
futja e një grafti PTFE të mbështetur nga
jashtë në këtë vend.
• Shkalla e mbijetesës pas dëmtimeve
infrahepatike në vena cava inferiore është
afërsisht 75%1
Fotot: Leslie M Kobayashi et al. Trauma Surg Acute Care Open 2016;1:e000015
Venorrafi laterale të VCI
infrarenale që shkakton
ngushtim 40%.
Graft prostetik për të korigjuar
traumën me armë zjarri të VCI
duke parandaluar ngushtimin e
saj.

Zona perirenale laterale
• Pas traumës jopenetrante, hematomat nuk
hapen nëse pielograma intravenoze para
operacionit, skanimi CT ose arteriograma
renale është normale.
• Kur plagët depërtuese janë shkaku i
traumës, realizohet eksplorimi.
• Retroperitoneumi median ndahet në bazën
e mezokolonit dhe arteria renale përkatëse
kontrollohet me një shirit vaskular ose lak.
• Vena renale e majtë mund të kontrollohet
gjithashtu në vijën mediane, ndërsa vena
renale e djathtë zakonisht ligohet pas një
manovre Kocher.
• Kontrolli vaskular i linjës së mesme hiqet
në prani të hemorragjisë aktive nga veshka
ose enët hilare dhe përdoret ngjeshja
manuale e vendit të gjakderdhjes derisa
veshka të mobilizohet dhe të mund të
aplikohen klamp vaskular. 1
CT scan me
kontrast që
tregon veshkën e
majtë që nuk
merr kontrast
nga dëmtimi i
arteries renale të
majtë
Jackson, David & Abreu, Phillipe & Moutinho,
Manuel & Marttos, Antonio & Burke, George &
Namias, Nicholas & Ciancio, Gaetano. (2020). Kidney
Salvage ëith Renal Artery Reconstruction after Blunt
Traumatic Injury. Case Reports in Urology. 2020. 1-4.
10.1155/2020/6162158.
Doumanian, L., Best, C., Keeley, J., & Varga, S.
(2020). Urological Trauma. In D.
Demetriades, K. Inaba, & G. Velmahos (Eds.),
Atlas of Surgical Techniques in Trauma (pp.
253-267). Cambridge: Cambridge University
Press. doi:10.1017/9781108698665.032
Kontrolli vaskular
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7,
Issue 5, 730 - 736, https://doi.org/10.1016/0741-
5214(88)90032-8

• Dëmtimet e arterieve renale nga trauma depërtuese
riparohen rrallë pasi madhësia e enës është e vogël
• Riparimi lateral ose teknika e huazimit të arteries
hepatike në të djathtë ose të arteries lienale në të
majtë për të zëvendësuar arterien renale
proksimale janë përdorur të gjitha me sukses.
• Nefrektomia mbetet një zgjedhje më e
përshtatshme kur pielogrami intravenoz
preoperativ ose intraoperativ zbulon një veshkë
kontralaterale që funksionon normalisht në një
pacient me hipotension të thellë ose dëmtime të
tjera
• Shkalla e mbijetesës për pacientët me dëmtime të
arterieve renale nga trauma depërtuese është
afërsisht 87%1
Demostrim i parenkimës renale të perfuzionuar pas rinkostruksionit dhe
anastomozës
Fotoja: Chen, Tun-Chieh, Jackson, David G., Abreu, Phillipe, Moutinho, Manuel Anthony, Marttos,
Antonio, Burke, George ë., Namias, Nicholas, Ciancio, Gaetano, 2020, Kidney Salvage with Renal
Artery Reconstruction after Blunt Traumatic Injury

Zona pelvike laterale
• Pas traumës jopenetrante që çon në fraktura të legenit,
hematomat laterale pelvike nuk hapen.
• Hemorragjia nga degët e arteries dhe venës iliake
kontrollohet nga embolizimi angiografik dhe fiksimi i
hershëm i jashtëm ose i brendshëm i frakturave.
• Në të kundërt, të gjitha hematomat hapen pas plagëve
depërtuese, pasi të jetë realizuar kontrolli vaskular
proksimal dhe distal.
• Kontrolli arterial proksimal realizohet duke ndarë
retroperitoneumin median mbi bifurkacionin e aortës dhe
ose duke liguar aortën abdominale distale ose duke
mbështjellë arterien iliake të përbashkët në anën e
dëmtimit.
• Nëse është e nevojshme, vena kava mund klampohet
ose vena iliake e përbashkët të lakohet pasi të
mobilizohet bifurkacioni i sipërm i aortoiliaku ose të
ndahet arteria iliake e përbashkët e djathtë.
• Kontrolli distal në enët iliake të jashtme zakonisht
merret në afërsi të ligamentit inguinal ndërsa enët dalin
nga legeni. Duke ngritur lart në arterien ose venën iliake
të jashtme distale me një lak vaskular, kirurgu zakonisht
mund të vizualizojë dhe kontrollojë vazat iliake interne.1
Vizualizim i zonës pelvike
Fotoja: Demetriades, D., & Vogt, K. (2020). Iliac Vessel Injuries. In D. Demetriades, K. Inaba, & G.
Velmahos (Eds.), Atlas of Surgical Techniques in Trauma (pp. 286-290). Cambridge: Cambridge
University Press. doi:10.1017/9781108698665.034
https://www.cambridge.org/core/books/abs/atlas-of-surgical-techniques-in-trauma/iliac-
vessel-injuries/BF630F05AD03D51A2679ED2BAD950025
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5,
730 - 736, https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8

• Dëmtimet e arterieve iliake
riparohen me metodat e zakonshme.
Kur një dëmtim i gjerë i kësaj ene
ndodh në prani të kontaminimit të
rëndësishëm enterik, lidhja e vazës së
dëmtuar duhet të konsiderohet pasi
sepsis i vonshëm i pelvisit mund të
prishë riparimin.
• Nëse ekstremiteti nuk duket i
qëndrueshëm në përfundim të
procedurës abdominale, duhet të
kryhet një transplant femorofemoral
crossover.
• Shkalla e mbijetesës pas
dëmtimeve të izoluara në arteriet
iliake është afërsisht 87%1
Fotoja: Demetriades, D., & Vogt, K. (2020). Iliac Vessel Injuries. In D. Demetriades, K. Inaba,
& G. Velmahos (Eds.), Atlas of Surgical Techniques in Trauma (pp. 286-290). Cambridge:
Cambridge University Press. doi:10.1017/9781108698665.034
https://www.cambridge.org/core/books/abs/atlas-of-surgical-techniques-in-trauma/iliac-vessel-
injuries/BF630F05AD03D51A2679ED2BAD950025
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5, 730 -
736, https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8

Zona portale
• Aplikimi i një manovre proksimale
Pringle është e dobishme përpara se të
hapet një hematomë e portës ose nëse ka
hemorragji aktive nga porta.
• Kontrolli vaskular distal është i vështirë
në shumë pacientë derisa vaza e dëmtuar,
qoftë arteria hepatike ose vena portale, të
izolohet.
• Dëmtimet e arteries hepatike janë herë
pas here të përshtatshme për arteriorrafinë
anësore; megjithatë, ligimi, nëse është e
nevojshme, zakonisht tolerohet mirë në
afërsi të arteries gastroduodenale.
• Lidhja selektive e arteries hepatike të
djathtë ose të majtë gjithashtu tolerohet
mirë në shumicën e pacientëve, por
zakonisht rrit nekrozën hepatike nëse
sutura të shumta janë vendosur në lobin
ipsilateral të heparit.1
Gjetjet operative (A) Plagë penetruese në segmentin e majtë lateral të heparit
(B) ligim i arteries hepatike komune me suturë dhe klipim (shigjeta e bardhë)
përmes omentumit minus.
Fotot: Common Hepatic Artery Ligation for Penetrating Injury Trauma Image
and Procedure. 2016;1(1):18-20. Published online November 30, 2016
DOI: https://doi.org/10.24184/tip.2016.1.1.18
CT skaner abdomeni
që tregon hemoragji
të arteries hepatike
komune me
ekstravazim (shigjeta
e bardhë) dhe me
hematomë centrale
retroperitoneale
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5, 730 - 736,
https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8

• Dëmtimet e venës porta në ligamentin
hepatoduodenal zakonisht trajtohen me
fleborrafi laterale, megjithëse kjo mund të
jetë e vështirë për shkak të vendndodhjes së
saj.
• Në dëmtime të gjera, janë përdorur
transpozimi i venës splenike në një pozicion
në venën porta, shndërrimi në një shunt
portakaval nga skaji në anë ose përdorimi i
bypass-eve venoze me venën portale distale
ose vena kava inferiore.
• Lidhja tolerohet mirë (50% mbijetesë) për
sa kohë që kryhet reanimi postoperativ me
likide, njëlloj si me ligimin e venës
mezenterike superiore. 1
Rikonstruktimi i venës mezenterike superior dhe asaj porta me allograft kadaverik
gjatë pankreatoduodenektomisë
Fotoja: http://iv.iiarjournals.org/content/34/2/787.abstract
1Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5,
730 - 736, https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8

Prognoza1
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Arteria
renale
Vena
mezenterike
superiore
(SMV)
Vena cava
infrarenale
Vena iliake Arteria iliake Aorta
abdominale
infrarenale
Aorta
suprarenale
Arteria
mezenterike
superior
Aortë
suprarenale
dhe VCI
Vdekshmëria
Përqindja
Komplikimet e hershme
• hemoragjia
• koagulopatia
• sindroma e kompartimentit
Komplikimet e vonshme
• infeksioni intra-abdominale
• dehiscenca e plagës
• sindroma e detresit respirator te
adultit (ARDS)
• pneumoni
• sepsis

Bibliografia
1. Feliciano, David V. Journal of Vascular Surgery, Volume 7, Issue 5, https://doi.org/10.1016/0741-5214(88)90032-8
2. https://emedicine.medscape.com/article/1984639-overview#a5
3. Kacani, Nikollaq et al. “Trauma vaskulare”. Sëmundjet kirurgjikale. Tiranë. Botimet FLESH. 2013
4. Kobayashi LM, Costantini Tw, Hamel MG, Dierksheide JE, Coimbra R. Abdominal vascular trauma. Trauma Surg Acute Care Open.
2016 Jul 20;1(1):e000015. doi: 10.1136/tsaco-2016-000015. PMID: 29766059;
PMCID:PMC5891707.:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5891707/
5. Ganter MT, Pittet JF. New insights into acute coagulopathy in trauma patients. Best Pract Res Clin Anaesthesiol. 2010 Mar;24(1):15-25.
doi: 10.1016/j.bpa.2009.09.010. PMID: 20402167. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20402167/
6. Skinner, David; Driscoll Peter; Earlam Richard “ABC of Major Trauma”, BMJ publishing group 1996
7. Novack J C, Whitton E L, Smith R N, et al. (February 13, 2023) Abdominal wall Evisceration Coupled with Iliac Vascular Injury After
Blunt Trauma. Cureus 15(2): e34917. doi:10.7759/cureus.34917: https://www.cureus.com/articles/106115-abdominal-wall-evisceration-
coupled-with-iliac-vascular-injury-after-blunt-trauma#!/
8. https://www.slideshare.net/abd_ellah_nazeer/presentation1pptx-radiological-vascular-anatomy-of-the-chest-and-abdomen
9. https://radiopaedia.org/articles/abdominal-aorta-1
10. Redmond, C.E., Gibney, B. & Nicolaou, S. The abdominal seatbelt sign. Abdom Radiol 45, (2020). https://doi.org/10.1007/s00261-020-
02445-2

11. Genovese, E.A., Fonio, P., Floridi, C. et al. Abdominal vascular emergencies: US and CT assessment. Crit Ultrasound J 5 (Suppl 1), S10 (2013).
https://doi.org/10.1186/2036-7902-5-S1-S10
12. Vandromme, Marianne J. MD, MSPH; Griffin, Russell L. MPH; Kerby, Jeffrey D. MD, PhD; McGwin, Gerald Jr. PhD; Rue, Loring w. III MD;
Weinberg, Jordan A. MD. Identifying Risk for Massive Transfusion in the Relatively Normotensive Patient: Utility of the Prehospital Shock Index.
The Journal of Trauma: Injury, Infection, and Critical Care 70(2):p 384-390, February 2011. | DOI: 10.1097/TA.0b013e3182095a0a
13. Moore, Laura J. MD; Brenner, Megan MD; Kozar, Rosemary A. MD, PhD; Pasley, Jason DO; Wade, Charles E. PhD; Baraniuk, Mary S. PhD; Scalea,
Thomas MD; Holcomb, John B. MD. Implementation of resuscitative endovascular balloon occlusion of the aorta as an alternative to resuscitative
thoracotomy for noncompressible truncal hemorrhage. Journal of Trauma and Acute Care Surgery 79(4):p 523-532, October 2015. | DOI:
10.1097/TA.0000000000000809
14. Okafor, I. “Effectiveness of Non-pneumatic Anti-shock Garment (NASG) in Preventing Shock-related Morbidity and Mortality in Severe
Hemorrhagic Shock.” (2017).
15. Copyright © 1988 Society for Vascular Surgery and International Society for Cardiovascular Surgery, North American Chapter
16. https://www.columbiadoctors.org/
17. Leslie M Kobayashi et al. Trauma Surg Acute Care Open 2016;1:e000015
18. ACCOLA, K. D., FELICIANO, D. V., MATTOX, K. L., BURCH, J. M., BEALL Jr, A. C., & JORDAN Jr, G. L. (1986). Management of injuries to
the superior mesenteric artery. Journal of Trauma and Acute Care Surgery.
19. X. Chapellier, P. Sockeel, B. Baranger, Management of penetrating abdominal vessel injuries, Journal of Visceral Surgery, Volume 147, Issue 2, 2010,
ISSN 1878-7886,
20. https://doi.org/10.1016/j.jviscsurg.2010.06.003.( https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1878788610000391)

21. Jackson, David & Abreu, Phillipe & Moutinho, Manuel & Marttos, Antonio & Burke, George & Namias,
Nicholas & Ciancio, Gaetano. (2020). Kidney Salvage with Renal Artery Reconstruction after Blunt
Traumatic Injury. Case Reports in Urology. 2020. 1-4. 10.1155/2020/6162158.
22. Doumanian, L., Best, C., Keeley, J., & Varga, S. (2020). Urological Trauma. In D. Demetriades, K. Inaba, &
G. Velmahos (Eds.), Atlas of Surgical Techniques in Trauma (pp. 253-267). Cambridge: Cambridge
University Press. doi:10.1017/9781108698665.032
23. Chen, Tun-Chieh, Jackson, David G., Abreu, Phillipe, Moutinho, Manuel Anthony, Marttos, Antonio, Burke,
George ë., Namias, Nicholas, Ciancio, Gaetano, 2020, Kidney Salvage with Renal Artery Reconstruction
after Blunt Traumatic Injury
24. Demetriades, D., & Vogt, K. (2020). Iliac Vessel Injuries. In D. Demetriades, K. Inaba, & G. Velmahos
(Eds.), Atlas of Surgical Techniques in Trauma (pp. 286-290). Cambridge: Cambridge University Press.
doi:10.1017/9781108698665.034 https://www.cambridge.org/core/books/abs/atlas-of-surgical-techniques-in-
trauma/iliac-vessel-injuries/BF630F05AD03D51A2679ED2BAD950025
25. Common Hepatic Artery Ligation for Penetrating Injury Trauma Image and Procedure. 2016;1(1):18-20.
Published online November 30, 2016
26. DOI: https://doi.org/10.24184/tip.2016.1.1.18

Traumat e vazave të mëdha të gjakut në abdomen. Mirgena Jeri.pptx

Traumat e vazave të mëdha të gjakut në abdomen. Mirgena Jeri.pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Traumat e vazave të mëdha të gjakut në abdomen. Mirgena Jeri.pptx